«Δάσκαλε τι πρέπει να κάνω για να κερδίσω την αιώνια ζωή» ρωτά ένας νομοδιδάσκαλος τον Ιησού. Δόλια βεβαία και δικανική η ερώτηση, χωρίς βάθος και πόθο, ερώτηση παγίδα, εντούτοις ο Ιησούς απαντά.: «Τι γράφει ο νόμος;» Να αγαπήσεις Κύριο το Θεό σου με όλη σου την ύπαρξη και τον πλησίον σου σαν τον εαυτό σου. «Αυτό να κάνεις»
«Ένας άνθρωπος από τα Ιεροσόλυμα πηγαίνοντας για την Ιεριχώ, ληστεύεται, κακοποιείται από ληστές που τον εγκαταλείπουν αιμόφυρτο. Σε λίγο περνά ένας Ιερέας ο οποίος αδιαφορεί για τον τραυματισμένο, το ίδιο κάνει και ένας Λευίτης. Ο Σαμαρείτης τέλος που περνά σταματά, περιποιείται τα τραύματα και τον οδηγεί στο πανδοχείο όπου πληρώνει για να περιποιηθούν τον τραυματισμένο από τούς ληστές καί συνεχίζει τον δρόμο του.
Τελειώνοντας την διήγηση ο Ιησούς ρωτά: «Ποιος από τούς τρεις επιτέλεσε το καθήκον του προς το πλησίον;» και ο νομοδιδάσκαλος απαντά «αυτός που τον περιποιήθηκε». Τότε ὁ Ιησούς του λέει: «Πήγαινε λοιπόν να κάνεις και συ το ίδιο»
Και πήγε και έκανε έτσι ακριβώς.
Ποιος; Όχι βέβαια ο νομοδιδάσκαλος που έθεσε το ερώτημα, αλλά κάποιος άλλος. Αυτός που διάβασε την παραβολή αυτή του «Καλού Σαμαρείτη», ο Αββάς Αγάθων.
Κάποτε λοιπόν ο Αββάς Αγάθων πήγαινε στη πόλη για να πουλήσει τα εργόχειρα του και έτσι να προμηθευτεί ψωμί για τη συντήρησή του. Κοντά στην αγορά συναντά ένα φτωχό και ανάπηρο γέρο ο οποίος μόλις τον είδε του είπε: « Για άνομα του Θεού, αββά, μη με αφήσεις κι ἐσύ αβοήθητο τον δυστυχή. Πάρε με κοντά σου».
Ο αββάς τον έβαλε να καθίσει δίπλα του και άπλωσε τα καλάθια του. Μόλις πούλησε το πρώτο τον ρώτησε ὁ γέρος: «Πόσα λεφτά πήρες αββά;» Τόσα του απάντησε ο όσιος. «Καλά είναι. Δεν μου αγοράζεις όμως μια μικρή πίττα έτσι για να δεις καλό, γιατί έχω να φάω από χθες το βράδυ;». Και ο όσιος του απαντά «μετά χαράς» και του εκπλήρωσε την επιθυμία του.
Σε λίγο του ζήτησε φρούτα, ύστερα γλυκό. Έτσι σε κάθε καλάθι που πουλούσε, ξόδευε τα χρήματα χάριν του φτωχού ανάπηρου. Έδωσε όλα τα καλάθια αλλά και όλα τα χρήματα, χωρίς να μείνει τίποτα για τον εαυτό του. Έτσι θα έμενε μια βδομάδα χωρίς ψωμί. Δεν τον ένοιαζε όμως.
Σε λίγο ετοιμάσθηκε νά φύγει. «Φεύγεις;» του λέει ο ανάπηρος.
«Ναι τελείωσα τη δουλειά μου».
«Ἔ, τώρα θα κάνεις αγάπη να με πας ως το σταυροδρόμι και από κει φεύγεις για την έρημο» του λέει πάλι. Και τότε ο Αγάθων παρά τη κούρασή του, τον φορτώθηκε στη πλάτη του και τον μετέφερε με πολύ δυσκολία.
Όταν όμως έφθασαν στο σταυροδρόμι και ετοιμάσθηκε να αφήσει κάτω τον ανάπηρο άκουσε μια γλυκιά φωνή να του λέει: «Ευλογημένος να είσαι Αγάθων από το Θεό και στη γη και στον ουρανό». Σήκωσε τα μάτια του να δει αυτον που του μιλούσε. Ο ανάπηρος είχε γίνει άφαντος. Ήταν ένας άγγελος σταλμένος από το Θεό να δοκιμάσει την αγάπη του.
Αυτά ακριβώς τα στοιχεία περιγράφονται στην πολύ γνωστή μας παραβολή του καλού Σαμαρείτη, ο οποίος με τη προσφορά του, έπραξε στο ακέραιο το καθήκον του, δείχνοντας ανθρωπιά στο συνάνθρωπό του. Μια ανθρωπιά, η οποία στην εποχή μας, μέχρι τώρα τουλάχιστον, δεν ήτανε το αυτονόητο και ο συνεκτικός σύνδεσμος στις μεταξύ των ανθρώπων σχέσεις.
Αδελφοί μου, τα τελευταία πενήντα περίπου χρόνια, εξαιτίας της ευμάρειας και της καλοζωίας μας κατά μείζονα λόγο, οι άνθρωποι δεν αντιλαμβανόμαστε, ούτε την ύπαρξη ανθρώπων δίπλα μας, αλλά ούτε και την ανάγκη της ανθρωπιάς. Όλα λειτουργούν σε ένα σύστημα, που ατομικοποιεί και απομονώνει τους ανθρώπους, χωρίς την ουσιαστική αλληλεπίδραση, χωρίς ανθρωπιά, χωρίς την ύπαρξη διαπροσωπικών σχέσεων.
Ο σύγχρονος πολιτισμός μας, αλλοτριωμένος από σκληρές και ανάλγητες υλιστικές απόψεις, παραδομένος στις ανελέητες διαθέσεις αδηφάγων οικονομικών πλανηταρχών, έχει στερηθεί το πνευματικό του φορτίο, και κατέληξε σ’ αυτή τη μεγάλη και βαθιά κρίση που βρήκαμε μπροστά μας. Και αυτή η κρίση δεν είναι ένα απλό τωρινό σύμπτωμα στο οποίο βρεθήκαμε μία «ωραία πρωία», χωρίς καν να το υποψιαζόμαστε. Είναι ασθένεια που έρχεται μέσα από τα παλιά, από την όλη προηγούμενη ζωή μας, από τον τρόπο και τη διάθεση της ζωής μας, από το ξέκομα από κάθε πνευματική ρίζα, το οποίο και σημάδεψε τη δομή και την ουσία στη ζήση μας και που μας απογύμνωσε από αρχές και αξίες. Άρα η κρίση αν και έρχεται, αν και επιβάλλεται έξωθεν, συντηρείται και θεριεύει με το ραγδαίο υποβιβασμό και την ατονία της πνευματικής μας υπόστασης και αντίστασης. Και καταλήγει ο άνθρωπος να απογυμνώνεται από κάθε ένδυμα κοινωνικότητας και ανθρωπιάς, να μένει άδειος από ό,τι πραγματικά μεγάλο, από ό,τι ωραίο και υψηλό και παράλληλα να οδηγείται στην πνευματική πτώχευση, στην αποξένωση, την απελπισία, τη μοναξιά. Αυτή η μοναξιά του πολιτισμού μας, του πολιτισμού της άθεης ευμάρειας και της ατομοκρατίας είναι και η βαθύτερη υπαρξιακή αίσθηση της μόνωσης και του πόνου. Δημιουργεί στεγανά μεταξύ των συνανθρώπων, απομονώνει σε μια πνευματική φυλακή, προκαλεί ρήγματα στις διαπροσωπικές σχέσεις, καταργεί κάθε σχέση κοινωνικότητας. Είναι και αυτή ένας από τους τελεστές της κρίσης.
Αδελφοί μου!
Κάτω από αυτές τις σκέψεις μπορούμε να πούμε ότι η κατάσταση, η κρίση που ζούμε σήμερα μπορεί να έχει και ένα θετικό παράγοντα. Και κρίση όπως βλέπουμε σημαίνει φτώχεια, ανέχεια, ανεργία, αδυναμία εκπλήρωσης και των ελάχιστων αναγκών σου, σημαίνει όλα αυτά που βλέπουμε και μαθαίνουμε καθημερινά.
Αυτή λοιπόν η κρίση έρχεται να ανατρέψει τα δεδομένα της μοναξιάς μας και να μας ξαναφέρει αντιμέτωπους με τη συντροφικότητα. Να μας ξαναθυμίσει την αλληλεγγύη, την ανθρωπιά, την αγάπη. Έρχεται να μας ξαναβάλει στο δρόμο της θυσίας, της θυσίας όπως την εφάρμοσε και ο Σαμαρείτης της σημερινής παραβολής και ο αββάς Αγάθωνας.
Είναι λοιπόν μια ευκαιρία να ρίξουμε μια ματιά δίπλα μας, ένα βλέμμα στο συνάνθρωπό μας που υποφέρει. Και αυτοί που υποφέρουνε δεν είναι λίγοι. Μαζί με μας υπάρχουνε και άλλοι που υποφέρουνε και μάλιστα πολύ περισσότερο από μας. Σ’ αυτούς, η κρίση μας δίνει μια μεγάλη ευκαιρία να ανοιχτούμε. Να τους αγκαλιάσουμε, να στρέψουμε το βλέμμα μας στο πρόσωπό τους, στη κατάστασή τους, στο πρόβλημά τους.
(…)
Έτσι μιλώντας στη παραβολή του Καλού Σαμαρείτη ας κλείσουμε με τον ύμνο της αγάπης. Είναι ο πιο ταιριαστός επίλογος.
Ακόμα κι αν ήξερα να μιλώ όλες τις γλώσσες των ανθρώπων μα και των αγγέλων, χωρίς όμως να έχω αγάπη, θα είχα γίνει χαλκός που βγάζει σκέτους ήχους ή τύμπανο που δημιουργεί μόνο φασαρία. Kι αν είχα το χάρισμα της προφητείας και κατανοούσα όλα τα μυστήρια και κατείχα όλη τη γνώση, κι αν είχα όλη την πίστη, έτσι που να μετατοπίζω βουνά, χωρίς όμως να έχω αγάπη, θα ήμουν ένα τίποτε. Kι αν ακόμα διάνεμα όλα τα υπάρχοντά μου για να θρέψω τους πεινασμένους, κι αν παρέδιδα το σώμα μου να καεί στη φωτιά, χωρίς όμως να έχω αγάπη, δε θα με είχε ωφελήσει σε τίποτε.
H αγάπη μακροθυμεί, επιζητάει το καλό. H αγάπη δε φθονεί.
H αγάπη δεν καυχησιολογεί, δεν αλαζονεύεται, δε φέρεται άπρεπα, δεν κυνηγάει το δικό της συμφέρον, δεν κυριεύεται από θυμό, δεν κρατά λογαριασμό για το κακό που της κάνουν, δε χαίρεται για την αδικία, αλλά μετέχει στη χαρά για την επικράτηση της αλήθειας. Όλα τα καλύπτει, όλα τα πιστεύει, όλα τα ελπίζει, όλα τα υπομένει. H αγάπη ποτέ δεν ξεπέφτει.
π. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΛΕΝΤΑΣ
