Ο σίδηρος επηρεάζει την πηκτικότητα του αίματος – και όσο υψηλότερα είναι τα επίπεδά του, τόσο πιο «πηχτό» είναι το αίμα. Επιπλέον, τα υψηλά επίπεδα σιδήρου μπορεί να επιταχύνουν την οξίδωση της χοληστερόλης, η οποία επηρεάζει την πυκνότητα του αίματος και δημιουργεί αυξανόμενη τριβή καθώς διέρχεται από τα αιμοφόρα αγγεία. Η τριβή προκαλεί φθορές στα εσωτερικά τοιχώματα των αρτηριών και μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη καρδιαγγειακής νόσου.
Επειδή, λοιπόν, η δωρεά αίματος αφαιρεί αρκετό σίδηρο, μπορεί να ασκεί προστατευτική δράση όταν γίνεται συστηματικά, διότι «αραιώνει» το αίμα.
Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στην «Επιθεώρηση της Αμερικανικής Ιατρικής Εταιρείας» (JAMA), τα εμφράγματα και τα εγκεφαλικά είναι λιγότερα στους αιμοδότες ηλικίας 43 έως 61 ετών, οι οποίοι δίνουν αίμα δύο φορές τον χρόνο.
Μελέτη σε 2.682 άνδρες από τη Φινλανδία έδειξε πως όσοι ήταν αιμοδότες διέτρεχαν κατά 88% μικρότερο κίνδυνο εμφράγματος σε σύγκριση με όσους δεν ήταν. Παρομοίως, μελέτη που δημοσιεύθηκε στην αμερικανική «Επιθεώρηση του Εθνικού Ιδρύματος Καρκίνου» (JNCI) συσχέτισε τον αυξημένο σίδηρο με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου – ίσως επειδή ο πολύς σίδηρος αυξάνει τις βλάβες από τις ελεύθερες ρίζες οξυγόνου στον οργανισμό. Η αιμοδοσία δύο φορές τον χρόνο, όμως, μειώνει τη συχνότητα και τη θνησιμότητα από καρκίνο, σύμφωνα με μίαν άλλη μελέτη, που διεξήχθη σε 1.200 εθελοντές και διήρκεσε 4,5 χρόνια.
Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο, εξάλλου, ανακάλυψαν ότι με κάθε αιμοδοσία ο οργανισμός καίει 650 θερμίδες κατά τη διαδικασία αναπλήρωσης του αίματος. Ο όγκος του αίματος αναπληρώνεται μέσα σε 48 ώρες από την αιμοδοσία, ενώ τα ερυθρά αιμοσφαίρια αναπληρώνονται μέσα σε τέσσερις έως έξι εβδομάδες. Ωστόσο, όλες οι μελέτες συνηγορούν ότι κάποιος πρέπει να είναι συστηματικός αιμοδότης για να αποκομίζει αυτά τα οφέλη.
Είδη αιμοδοσίας
Η αιμοδοσία είναι η μία απολύτως ασφαλής διαδικασία, κατά την οποία προσφέρει κάποιος είτε ολικό αίμα είτε συγκεκριμένα συστατικά του, για να χορηγηθούν σε ανθρώπους που τα έχουν ανάγκη.
* Ολικό αίμα. Το αίμα που συλλέγεται σε ασκό είναι το ολικό αίμα, το οποίο περιέχει όλα τα συστατικά του (πλάσμα, ερυθρά αιμοσφαίρια, αιμοπετάλια). Ένας υγιής άνθρωπος μπορεί να δίνει με ασφάλεια ολικό αίμα 2-4 φορές τον χρόνο.
* Αιμοπετάλια ή πλάσμα. Ένας αιμοδότης μπορεί να προσφέρει και συγκεκριμένα συστατικά του αίματός του, τα οποία διαχωρίζονται με αυτόματο τρόπο την ώρα της αιμοδοσίας. Συνήθως είναι αιμοπετάλια ή πλάσμα. Η δωρεά πλάσματος μπορεί να γίνεται μέχρι 15 φορές τον χρόνο, ενώ η δωρεά αιμοπεταλίων έως 24 φορές τον χρόνο, διότι η πλήρης αναπλήρωση αυτών των συστατικών από τον οργανισμό γίνεται πάρα πολύ γρήγορα.
Οφέλη συνοπτικά
* Έγκαιρη διάγνωση τυχόν προβλημάτων και λοιμώξεων, αφού κάθε φορά που δίνει ένας άνθρωπος αίμα, υποβάλλεται και σε ένα μίνι τσεκ απ
* Πρόληψη χρονίων παθήσεων. Μελέτες έχουν δείξει ότι η τακτική (τουλάχιστον δύο φορές τον χρόνο) αιμοδοσία μειώνει μακροπρόθεσμα τις πιθανότητες εκδηλώσεως καρδιοπάθειας, υπέρτασης, ορισμένων μορφών καρκίνου, σακχαρώδη διαβήτη, υπερχοληστερολαιμίας (αυξημένη χοληστερίνη στο αίμα) και εμβολικών επεισοδίων (λ.χ. εγκεφαλικό)
* Ψυχοκοινωνικά οφέλη (αυτοπραγμάτωση, αυτοεκτίμηση, ατομική καταξίωση, κοινωνική συμμετοχή, κοινωνική αναγνώριση, αίσθηση ατομικής και οικογενειακής προστασίας).
Αριθμοί
650.000 μονάδες αίματος οι ετήσιες ανάγκες της Ελλάδας
18-65 ετών και υγιείς οι άντρες και οι γυναίκες που μπορούν να είναι αιμοδότες
10-12 λεπτά η διάρκεια της αιμοδοσίας
2-4 φορές τον χρόνο μπορεί να δίνει αίμα κάθε αιμοδότης
450 ml αίματος λαμβάνονται σε κάθε δωρεά ολικού αίματος
7 λίτρα ο συνολικός όγκος αίματος του σώματος
12 εβδομάδες πρέπει να περιμένουν οι άντρες για να ξαναδώσουν αίμα
16 εβδομάδες πρέπει να περιμένουν οι γυναίκες για να ξαναδώσουν αίμα
Κατανομή ομάδων αίματος στον γενικό πληθυσμό
47% έχουν ομάδα Ο
42% έχουν ομάδα Α
8% έχουν ομάδα Β
3% έχουν ομάδα ΑΒ
85% έχουν ρέζους θετικό (Rh+)
15% έχουν ρέζους αρνητικό (Rh-)
Χρόνος πλήρους αναπλήρωσης μετά την αιμοδοσία
10 λεπτά για τον όγκο του αίματος
24 ώρες για το πλάσμα
72 ώρες για τα αιμοπετάλια
2-4 εβδομάδες για τα ερυθρά αιμοσφαίρια
