Ένα κυρίαρχο χαρακτηριστικό της εποχής μας είναι η αδιαφορία πολλών για τα πνευματικά. Κι ενώ, όταν δοθεί αφορμή, φαίνονται άνθρωποι καλής διάθεσης, στην καθημερινότητά τους δείχνουν να μην έχουν σχέση με πνευματική ζωή και Εκκλησία, όσο κι αν παραδέχονται την αλήθεια των όσων η Εκκλησία μας κηρύττει.
Επιπλέον, διάχυτο είναι το παράπονο πολλών πνευματικών ανθρώπων, ιδίως όσων ασχολούνται με το έργο της κατήχησης, ότι ο λαός μας είναι ακατήχητος! Συναφές προς τούτο είναι και το ότι επανειλημμένες έρευνες και στατιστικές διαρκώς αναδεικνύουν την πατρίδα μας, την Ορθόδοξη Ελλάδα, πρωταθλήτρια, όπως την χαρακτηρίζουν, της διαφθοράς. Κι έτσι, η μέχρι πρότινος μοναδική Ορθόδοξη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με την πλούσια ιστορία και τη βαριά κληρονομιά, καταδεικνύεται σήμερα ελεγκτικά, καταγγελλόμενη για συμπεριφορές αναιρετικές του Ορθοδόξου ήθους και ασύμβατες προς το ιδανικό της πνευματικής ολοκλήρωσης και αγιότητας!
Από την άλλη, εύλογη είναι η απορία. Τόσες χιλιάδες λαού συρρέουν κάθε Κυριακή στους ναούς μας, μετέχουν της θείας Λειτουργίας, ακούν το κήρυγμα, πολλοί και μεταλαμβάνουν των Αχράντων Μυστηρίων. Και στη συνέχεια; Τι συμβαίνει μετά; Πού είναι όλοι αυτοί οι Χριστιανοί το πρωί της Δευτέρας, όταν η κοινωνία αναπτύσσει την καθημερινότητά της, για ν’ αντιτάξουν στην κοσμικότητα την πνευματικότητα, στο ψεύδος την αλήθεια, στην υποκρισία την ειλικρίνεια, στην λαθροχειρία την εντιμότητα, στη διάβρωση της ανηθικότητας το συμπαγές της ηθικής ακεραιότητας, στην κατακερματισμό της αδιαφορίας την ενότητα της αγάπης!;
Τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο περίπλοκα, αν και πάλι με βάση τους αριθμούς, κάνουμε κάποιες συγκρίσεις. Η Εκκλησία στην Ελλάδα τις μέρες μας αναπτύσσει ένα τεράστιο έργο και έχει στη διάθεσή της μέσα που δεν μπορούσε καν να φαντασθεί σε άλλες εποχές. Λειτουργούν Εκκλησιαστικοί Ραδιοφωνικοί Σταθμοί με εικοσιτετράωρο πρόγραμμα, κυκλοφορούν χιλιάδες τίτλοι ορθοδόξων βιβλίων και εντύπων από δεκάδες ειδικούς εκδοτικούς οίκους, υφίστανται εκατοντάδες ιστοσελίδες και ιστότοποι Ορθοδόξου προσανατολισμού, η Αγία Γραφή βρίσκεται σε όποια μορφή και αν ζητηθεί, έντυπη, ψηφιακή, σε ερμηνεία, υπομνηματισμένη, κλπ. Ταυτόχρονα, η Εκκλησία βρίσκεται σε κατάσταση απόλυτης ελευθερίας να επιτελέσει το πνευματικό της έργο και να αρθρώσει τον δικό της λόγο. Ποτέ άλλοτε στον ελλαδικό χώρο δεν υπήρχαν τόσοι Ιεροί Ναοί, ποτέ άλλοτε δεν λειτουργούσαν κατά Κυριακή τόσες Εκκλησίες, ποτέ στο παρελθόν δεν υπήρχαν τόσοι χειροτονημένοι Κληρικοί, ποτέ άλλοτε δεν είχαμε τόση πληθώρα Πνευματικών, ποτέ άλλοτε δεν ακούγονταν τόσα κηρύγματα σε τέτοια ποικιλία πνευματικών τάσεων, ποτέ άλλοτε δεν λειτουργούσαν τόσοι Κύκλοι Μελέτης Αγίας Γραφής, Κατηχητικά, Ομάδες, Κατασκηνώσεις, ποτέ άλλοτε δεν είχαμε ταυτοχρόνως επανδρωμένες τόσες Ιερές Μονές! Και ποτέ άλλοτε δεν είχες καταγραφεί τόσο έντονη η πνευματική αλλοτρίωση των ανθρώπων.
Τι συμβαίνει, λοιπόν; Γιατί στην συγκυρία που η Ορθόδοξη Εκκλησία στην Ελλάδα διανύει από απόψεως δυνατοτήτων ίσως την καλύτερή της περίοδο, η χώρα κι ο λαός της αποδεδειγμένα εμφανίζουν σημεία προκεχωρημένης σήψης; Γιατί δεν γίνεται κατανοητή η αλήθεια της πίστης που με τόσες δυνατότητες προσφέρεται;
Η απάντηση είναι απλή. Δεν αρκεί μόνο να προσφέρεται κάτι, πρέπει να υπάρχει και το ενδιαφέρον να παραληφθεί. Όταν μόνο προσφέρεται χωρίς να προσλαμβάνεται, τότε δεν φέρει ευθύνη εκείνος ο οποίος εργαζόμενος με φιλότιμο προσφέρει τη δυνατότητα, αλλά όποιος αμελεί ν’ ανταποκριθεί σε ό,τι του προσφέρεται. Κι εκεί εστιάζεται το πρόβλημα στην πνευματικότητα της εποχής μας. Ενώ προσφέρονται τόσα πολλά, με τόσο κόπο και κόστος, υπάρχει τόση αδιαφορία, τόση αμέλεια πρόσληψης, τέτοια εγκληματική παραθεώρηση της προσφοράς, ώστε η ευθύνη όσων αμελούν να είναι τεράστια!
Κι αυτό έρχεται ο απόστολος Παύλος ν’ αναδείξει, παίρνοντας αφορμή από τη στάση απόρριψης που τηρούν οι συμπατριώτες του Ιουδαίοι έναντι του Χριστού, του μεγαλύτεροι ευεργέτη της ανθρωπότητας! «Πώς ημείς εκφευξόμεθα τηλικαύτης αμελήσαντες σωτηρίας;». Πώς θα ξεφύγουμε την «ένδικον μισθαποδοσίαν» όταν αμελούμε την τόσο μεγάλη και τόσο σπουδαία σωτηρία που μάς προσφέρεται; Όταν είναι κυρίαρχη η αμέλεια στη σχέση μας με τον Θεό Πατέρα, όταν διαπιστώνεται αδιαφορία για την πνευματική ζωή, τι δικαιολογία θα εφεύρουμε; Και μάλιστα όταν η σωτηρία αυτήν «αρχήν λαβούσα λαλείσθαι δια τού Κυρίου, υπό των ακουσάντων εις ημάς εβεβαιώθη»! Δηλαδή, το αψευδές στόμα τού Κυρίου μας κήρυξε τη μόνη αλήθεια επί γης, την αποκεκαλυμμένη πίστη, την οποία στη συνέχεια μεταλαμπάδευσαν σε εμάς ως Ιερά Παράδοση οι γενιές και γενιές Χριστιανών που τη διαφύλαξαν ως τον πολύτιμο θησαυρό τους. Όταν εμείς αποστρέφουμε την πλάτη στην αλήθεια αυτή και εγκλωβισμένοι στο «εδώ και τώρα» της ζωούλας μας, αδιαφορούμε να την προσλάβουμε και να την καταστήσουμε πηγή έμπνευσης και μέτρο των αποφάσεών μας, τότε πώς τολμάμε και διαμαρτυρόμαστε για τη φαινομενική κυριαρχία του κακού στον κόσμο ή πάλι γιατί διαρκώς γκρινιάζουμε για τη στασιμότητα της κοινωνίας και την ανθρώπινη αναλγησία! Ή πάλι, με τι πρόσωπο θ’ αντικρίσουμε Αυτόν που τώρα παραθεωρούμε συστηματικά, για να ψελλίσουμε δικαιολογίες για τη στάση αμέλειας και ηθελημένης άγνοιας που κρατάμε;
Η Εκκλησία κάνει ό,τι μπορεί και με το παραπάνω για να προσφέρει την αλήθεια τού Λόγου τού Θεού στη ζωή μας. Εάν θα ανταποκριθούμε σε αυτή, είναι δική μας απόφαση, για την οποία είμαστε αποκλειστικά υπεύθυνοι.
Αρχιμ. Ι.Ν.
΄΄Αποστολική Διακονία΄΄
Επιπλέον, διάχυτο είναι το παράπονο πολλών πνευματικών ανθρώπων, ιδίως όσων ασχολούνται με το έργο της κατήχησης, ότι ο λαός μας είναι ακατήχητος! Συναφές προς τούτο είναι και το ότι επανειλημμένες έρευνες και στατιστικές διαρκώς αναδεικνύουν την πατρίδα μας, την Ορθόδοξη Ελλάδα, πρωταθλήτρια, όπως την χαρακτηρίζουν, της διαφθοράς. Κι έτσι, η μέχρι πρότινος μοναδική Ορθόδοξη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με την πλούσια ιστορία και τη βαριά κληρονομιά, καταδεικνύεται σήμερα ελεγκτικά, καταγγελλόμενη για συμπεριφορές αναιρετικές του Ορθοδόξου ήθους και ασύμβατες προς το ιδανικό της πνευματικής ολοκλήρωσης και αγιότητας!
Από την άλλη, εύλογη είναι η απορία. Τόσες χιλιάδες λαού συρρέουν κάθε Κυριακή στους ναούς μας, μετέχουν της θείας Λειτουργίας, ακούν το κήρυγμα, πολλοί και μεταλαμβάνουν των Αχράντων Μυστηρίων. Και στη συνέχεια; Τι συμβαίνει μετά; Πού είναι όλοι αυτοί οι Χριστιανοί το πρωί της Δευτέρας, όταν η κοινωνία αναπτύσσει την καθημερινότητά της, για ν’ αντιτάξουν στην κοσμικότητα την πνευματικότητα, στο ψεύδος την αλήθεια, στην υποκρισία την ειλικρίνεια, στην λαθροχειρία την εντιμότητα, στη διάβρωση της ανηθικότητας το συμπαγές της ηθικής ακεραιότητας, στην κατακερματισμό της αδιαφορίας την ενότητα της αγάπης!;
Τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο περίπλοκα, αν και πάλι με βάση τους αριθμούς, κάνουμε κάποιες συγκρίσεις. Η Εκκλησία στην Ελλάδα τις μέρες μας αναπτύσσει ένα τεράστιο έργο και έχει στη διάθεσή της μέσα που δεν μπορούσε καν να φαντασθεί σε άλλες εποχές. Λειτουργούν Εκκλησιαστικοί Ραδιοφωνικοί Σταθμοί με εικοσιτετράωρο πρόγραμμα, κυκλοφορούν χιλιάδες τίτλοι ορθοδόξων βιβλίων και εντύπων από δεκάδες ειδικούς εκδοτικούς οίκους, υφίστανται εκατοντάδες ιστοσελίδες και ιστότοποι Ορθοδόξου προσανατολισμού, η Αγία Γραφή βρίσκεται σε όποια μορφή και αν ζητηθεί, έντυπη, ψηφιακή, σε ερμηνεία, υπομνηματισμένη, κλπ. Ταυτόχρονα, η Εκκλησία βρίσκεται σε κατάσταση απόλυτης ελευθερίας να επιτελέσει το πνευματικό της έργο και να αρθρώσει τον δικό της λόγο. Ποτέ άλλοτε στον ελλαδικό χώρο δεν υπήρχαν τόσοι Ιεροί Ναοί, ποτέ άλλοτε δεν λειτουργούσαν κατά Κυριακή τόσες Εκκλησίες, ποτέ στο παρελθόν δεν υπήρχαν τόσοι χειροτονημένοι Κληρικοί, ποτέ άλλοτε δεν είχαμε τόση πληθώρα Πνευματικών, ποτέ άλλοτε δεν ακούγονταν τόσα κηρύγματα σε τέτοια ποικιλία πνευματικών τάσεων, ποτέ άλλοτε δεν λειτουργούσαν τόσοι Κύκλοι Μελέτης Αγίας Γραφής, Κατηχητικά, Ομάδες, Κατασκηνώσεις, ποτέ άλλοτε δεν είχαμε ταυτοχρόνως επανδρωμένες τόσες Ιερές Μονές! Και ποτέ άλλοτε δεν είχες καταγραφεί τόσο έντονη η πνευματική αλλοτρίωση των ανθρώπων.
Τι συμβαίνει, λοιπόν; Γιατί στην συγκυρία που η Ορθόδοξη Εκκλησία στην Ελλάδα διανύει από απόψεως δυνατοτήτων ίσως την καλύτερή της περίοδο, η χώρα κι ο λαός της αποδεδειγμένα εμφανίζουν σημεία προκεχωρημένης σήψης; Γιατί δεν γίνεται κατανοητή η αλήθεια της πίστης που με τόσες δυνατότητες προσφέρεται;
Η απάντηση είναι απλή. Δεν αρκεί μόνο να προσφέρεται κάτι, πρέπει να υπάρχει και το ενδιαφέρον να παραληφθεί. Όταν μόνο προσφέρεται χωρίς να προσλαμβάνεται, τότε δεν φέρει ευθύνη εκείνος ο οποίος εργαζόμενος με φιλότιμο προσφέρει τη δυνατότητα, αλλά όποιος αμελεί ν’ ανταποκριθεί σε ό,τι του προσφέρεται. Κι εκεί εστιάζεται το πρόβλημα στην πνευματικότητα της εποχής μας. Ενώ προσφέρονται τόσα πολλά, με τόσο κόπο και κόστος, υπάρχει τόση αδιαφορία, τόση αμέλεια πρόσληψης, τέτοια εγκληματική παραθεώρηση της προσφοράς, ώστε η ευθύνη όσων αμελούν να είναι τεράστια!
Κι αυτό έρχεται ο απόστολος Παύλος ν’ αναδείξει, παίρνοντας αφορμή από τη στάση απόρριψης που τηρούν οι συμπατριώτες του Ιουδαίοι έναντι του Χριστού, του μεγαλύτεροι ευεργέτη της ανθρωπότητας! «Πώς ημείς εκφευξόμεθα τηλικαύτης αμελήσαντες σωτηρίας;». Πώς θα ξεφύγουμε την «ένδικον μισθαποδοσίαν» όταν αμελούμε την τόσο μεγάλη και τόσο σπουδαία σωτηρία που μάς προσφέρεται; Όταν είναι κυρίαρχη η αμέλεια στη σχέση μας με τον Θεό Πατέρα, όταν διαπιστώνεται αδιαφορία για την πνευματική ζωή, τι δικαιολογία θα εφεύρουμε; Και μάλιστα όταν η σωτηρία αυτήν «αρχήν λαβούσα λαλείσθαι δια τού Κυρίου, υπό των ακουσάντων εις ημάς εβεβαιώθη»! Δηλαδή, το αψευδές στόμα τού Κυρίου μας κήρυξε τη μόνη αλήθεια επί γης, την αποκεκαλυμμένη πίστη, την οποία στη συνέχεια μεταλαμπάδευσαν σε εμάς ως Ιερά Παράδοση οι γενιές και γενιές Χριστιανών που τη διαφύλαξαν ως τον πολύτιμο θησαυρό τους. Όταν εμείς αποστρέφουμε την πλάτη στην αλήθεια αυτή και εγκλωβισμένοι στο «εδώ και τώρα» της ζωούλας μας, αδιαφορούμε να την προσλάβουμε και να την καταστήσουμε πηγή έμπνευσης και μέτρο των αποφάσεών μας, τότε πώς τολμάμε και διαμαρτυρόμαστε για τη φαινομενική κυριαρχία του κακού στον κόσμο ή πάλι γιατί διαρκώς γκρινιάζουμε για τη στασιμότητα της κοινωνίας και την ανθρώπινη αναλγησία! Ή πάλι, με τι πρόσωπο θ’ αντικρίσουμε Αυτόν που τώρα παραθεωρούμε συστηματικά, για να ψελλίσουμε δικαιολογίες για τη στάση αμέλειας και ηθελημένης άγνοιας που κρατάμε;
Η Εκκλησία κάνει ό,τι μπορεί και με το παραπάνω για να προσφέρει την αλήθεια τού Λόγου τού Θεού στη ζωή μας. Εάν θα ανταποκριθούμε σε αυτή, είναι δική μας απόφαση, για την οποία είμαστε αποκλειστικά υπεύθυνοι.
Αρχιμ. Ι.Ν.
΄΄Αποστολική Διακονία΄΄