Σιωπή και σιωπή
π. Ανδρέα Αγαθοκλέους
Ο Μητροπολίτης Κάλλιστος Wave έχει γράψει στο βιβλίο του “Το έσχατο μυστήριο” το εξής σημαντικό: «Η σιωπή είναι μια από τις μυστικές πηγές της ανθρώπινης ύπαρξης χωρίς σιωπή δεν είμαστε γνήσια ανθρώπινοι».
Η Μεγάλη Σαρακοστή είναι κατ’ εξοχήν η εκκλησιαστική περίοδος που καλούμαστε, εκτός των άλλων, να καλλιεργήσουμε την αρετή της σιωπής. Όχι, βέβαια, ως απόρριψη της επικοινωνίας με τους άλλους, αλλά ως δυνατότητα ανασυγκρότησης του προσώπου μας, όπου η σιωπή θα οδηγήσει στην εσωστρέφεια και η εσωστρέφεια στην αυτογνωσία.
Σε μια εποχή που βιώνουμε τον πληθωρισμό του λόγου, σοβαρού και επιπόλαιου, προφορικού και γραπτού, η σιωπή ακούγεται εξωπραγματική και δύσκολη. Και είναι! Γιατί χρειάζεται να παλέψουμε με την πολυλογία και αργολογία, αλλά, κυρίως, με τους ανυπότακτους λογισμούς που η πολυπραγμοσύνη της ζωής ενθαρρύνει. Όμως η σιωπήβοηθά στη θεραπεία του νου, γίνεται το μέσον που θα γνωρίσουμε τον κρυμμένο εαυτό μας, τον πλησίον και το Θεό μας.
Στην αρχή η προσπάθεια για σιωπή φαίνεται να μην έχει αποτέλεσμα. Σιγά-σιγά όμως θα αρχίσουμε να απολαμβάνουμε τους ωραίους καρπούς της, που ’ναι η ειρήνη, η ανασυγκρότηση, η γνώση του μέσα και γύρω μας κόσμου, το «ετέρωςοράν τα πράγματα». Τότε θα μας αποκαλυφθούν οι ομορφιές του εαυτού μας και της ζωής.
Η σιωπή, όπως περιγράφεται πιο πάνω και τη συναντούμε σ’ όσους αφουγκράζονται τον ουρανό, είναι πηγή όντως κοινωνίας με τους ανθρώπους. Γιατί τους περιχωρεί, δια της αγάπης, η καρδιά και άρα υπάρχουν στη ζωή μας.
Η σιωπή όμως που προέρχεται από εμπάθεια, απόρριψη και υπερηφάνεια, οδηγεί στην απομόνωση, στην ακοινωνησία, στη μοναξιά. Η καρδιά δεν χωρεί τον αδελφό, γι’ αυτό απουσιάζει η χαρά και η πληρότητα.
Είναι, βέβαια, και η σιωπή της δειλίας, της προσπάθειας να μην αποκαλυφθούν τα λάθη μας, όπως και η σιωπή της κενοδοξίας που απορρίπτει τους άλλους με την αίσθηση της υπεροχής.
Τέλος είναι η σιωπή:
Του πόνου· για να τον αντέξουμε.
Της σοφίας· για να αποφύγουμε τις επιπολαιότητες.
Της αγιότητας· που βλέπει τον κόσμο διαφορετικά και ωραία.
Της μετάνοιας· για να πραγματοποιηθεί ουσιαστικά.
Της χαράς· για να βιωθεί με πληρότητα.
