Είναι να θαυμάζει κανείς πως οι ασκητές Πατέρες μιλούν τόσο επιτυχημένα και επίκαιρα για την συμβουλευτική και την παιδαγωγική αν και ούτε Πανεπιστημιακή μόρφωση είχαν και ενώ έζησαν αρκετούς αιώνες πριν.Από τους λόγους και τη διδασκαλία του αγίου Βαρσανουφίου που περιέχονται στον Ιερό Ευεργετινό αναφέρουμε τα σχετικά για το «πως πρέπει να συμβουλεύσει και να διορθώνει ο ένας τον άλλο»! Ο άγιος ομιλεί σε μοναχούς αλλά και η οικογένεια είναι ένα μικρό μοναστήρι που μάλιστα στις μέρες μας δεν έχει έναν «ηγούμενο»!
Λέγει λοιπόν, ο άγιος: «Όταν είσαι ταραγμένος, τίποτε να μην πεις, το κακό δεν γεννά καλό· αυτό δηλαδή που θα πεις με ταραγμένη καρδιά, δεν αναπαύει αυτόν που το ακούει ούτε τον διορθώνει. Και αν πειστεί, καλά· διαφορετικά, πες του· «Αν θέλεις, το λέω στον αββά και θα κάνουμε ότι κρίνει καλό» και έτσι θα ησυχάσεις. Αν πάλι θυμώσει και φύγει, πες στον αββά, και εκείνος θα τον επιπλήξει· όμως μην του βάλεις μετάνοια, δηλαδή μην του ζητήσεις συγχώρεση, γιατί του βάζεις την υποψία ότι πράγματι έσφαλες έτσι που του μίλησες, και θα σε πολεμά περισσότερο». Στη συνέχεια αναφέρουμε συνοπτικά και απλά συμβουλές του ιδίου πατρός:Αναφερόμενος στον τρόπο που θα πρέπει να συμβουλεύει ο ένας τον άλλο λέει ότι πρέπει αυτό να γίνεται με τρόπο φιλικό και διακριτικό. Δεν συμβουλεύουμε σαν δάσκαλοι και καθηγητές αλλά ως συνάνθρωποι που περνούμε ή περάσαμε και εμείς το ίδιο πρόβλημα. Παίζουν ρόλο ακόμα και οι λέξεις που θα χρησιμοποιήσουμε ακόμα και ο τόνος και η χροιά της φωνής.
Επίσης, σημαντικός παράγοντας για να συμβουλεύσεις κάποιον είναι η καλή σου διάθεση και η αγάπη που νοιώθεις γι’ αυτόν. Λέγει χαρακτηριστικά ο Άγιος: «δεν είναι δυνατό να πείσεις κάποιον αδελφό με την υποκρισία και το ψέμα αλλά με την ταπείνωση και την αλήθεια». Πράγματι όταν τα κίνητρα της συμβουλής σου δεν είναι συμφεροντολογικά, τότε και ο συμβουλευόμενος, ακόμα και μικρό παιδί να είναι, το αντιλαμβάνεται αλλά και ο Θεός ευλογεί την καλή σου διάθεση.Ο λόγος αυτός μας φέρνει σε ένα περιστατικό που συνέβη αρκετά χρόνια πριν και σχετίζεται με μια μακαριστή πλέον γερόντισα… Όταν κάποτε επισκεφθήκαμε την οικία της και αφού όπως πάντα απολαύσαμε την Αβραμιαία φιλοξενία της πραγματοποιήθηκε ο εξής διάλογος:
– Γερόντισσα θέλω να κάνετε προσευχή για μένα
– Θα κάνω!
– Θέλω να προσευχηθείτε για …..
– Θα προσευχηθώ και θα με ακούσει ο Θεός
– Πως το λέτε με τόση βεβαιότητα;
– Το λέω διότι όταν κάνουμε προσευχή για κάποιον με αγάπη και χωρίς να έχουμε συμφέρον απ’ αυτόν, ο Θεός μας ακούει σίγουρα!
Η απάντηση της ευσεβεστάτης αυτής γυναίκας που ήταν για πολλούς όπως και για μένα πραγματική μητέρα με ξάφνιασε! Έχουμε συνηθίσει όταν ζητούμε προσευχή από κάποιον να μας απαντά με εκφράσεις: «εγώ ο αμαρτωλός;», «Δεν είμαι άξιος», «Δεν εισακούομαι στο Θεό» κ.τ.λ. Αυτή η απάντηση της μακαριστής μας ανέπαυσε ψυχικά, μας έδωσε δύναμη και μας δίδαξε ουσιαστικά.Επίσης, ο άγιος Βαρσανούφιος αναφέρεται και στον πόσο υψηλό και ισχυρό γεγονός είναι η πραγματική βοήθεια του ενός προς τον άλλο. Χρησιμοποιεί για να στηρίξει τα λεγόμενά του το χωρίο από το βιβλίο Παροιμίαι Σολομώντος (18,19): «Όταν ένας αδελφός βοηθά τον άλλο, είναι σαν πόλη οχυρωμένη και περιτειχισμένη».
Αποκορύφωμα μπορούμε να πούμε της διδασκαλίας του Αγίου είναι η ιδέα ότι όσο πιο καθαρή καρδιά έχει κάποιος τόσο περισσότερο βοηθά για την ψυχική ωφέλεια των συνανθρώπων του. Δηλαδή όσο πιο πολύ αγιάζει κάποιος, τόσο πιο πολύ μπορεί να βοηθήσει τον συνάνθρωπό του.Πιστεύουμε ότι όλοι οι άνθρωποι αλλά κυρίως οι κληρικοί έχουν αυτό το ρόλο μέσα στην κοινωνία. Δηλαδή «αγιαζόμενοι να αγιάζουν».Ο σύγχρονος κόσμος ασφαλώς χρειάζεται την ανάπτυξη του τεχνολογικού πολιτισμού, της επιστήμης, της κοινωνιολογίας, της ψυχολογίας κ.τ.λ., αλλά κυρίως χρειάζεται τους αγίους που υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν διότι το Άγιο Πνεύμα είναι πάντοτε μέσα στην Εκκλησία μας και πάντα θα αναδεικνύει αγίους.
Η σύγχρονη κοινωνία αιμορραγεί από έλλειψη πραγματικής αγάπης και επικοινωνίας. Η επούλωση της πληγής αυτής θα γίνει με την προσφορά αληθινής αγάπης που περνά, διαποτίζεται και τρέφεται από την θυσιαστική αγάπη του Χριστού. Τέλος, αν θέλουμε να πετύχει η συμβουλευτική μας θα πρέπει αυτό πού συμβουλεύουμε να το εφαρμόζουμε πρώτα εμείς ενώ πέρα από αυτά πού θα πούμε πρέπει να προσευχόμαστε εγκάρδια για τον συνομιλητή μας!
Αρχιμ.Ιάκωβος Κανάκης
