Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, στο συμβουλευτικό εγχειρίδιο, μιλά για τις παγίδες που στήνει ο αντίπαλος και έχθρας μας διάβολος. Και οι παγίδες αυτές είναι οι αισθήσεις μας.
Καί πρώτα – πρώτα η όραση και οι οφθαλμοί
Οι οφθαλμοί είναι, όπως λέγει ο Κύριος, τα δύο λυχνάρια του σώματος. Και κατά τον Μέγα Βασίλειο, τα δυο ασώματα χέρια με τα οποία η ψυχή πιάνει τα αγαπημένα ορατά πράγματα και αυτά ακόμα που είναι μακριά και δεν μπορεί να τα πιάσει με τα χέρια. Όμως οι οφθαλμοί είναι και οι δυο πρώτοι κλέφτες της αμαρτίας. Αποτυπώνουν στον εγκέφαλο τις διάφορες αισχρές εικόνες και παρακινούν την ψυχή σε αισχρούς και άτοπους έρωτες…
Γι’ αυτό ο Σοφός Σολομών λέγει: «μη σε νικήσει η επιθυμία του κάλλους, ούτε να σε κυριεύσουν οι οφθαλμοί σου» (Παροιμ. 6,25). Ο Σειράχ λέγει: «Η πόρνη γυναίκα γίνεται γνωστή με την αναισχυντία των βλεμμάτων της» (Σοφία Σειράχ 26,9). Και οι αρχαίοι έλεγαν: «εκ του οράν τίκτεται το εράν» δηλ. από την δράση αμαρτωλών εικόνων γεννάται ο έρωτας.
Τί πρέπει να κάνει ο αγωνιστής νέος για να αποφύγει την παγίδα αυτή του εχθρού; Πρέπει αμέσως μόλις παρουσιασθεί μπροστά του μια αμαρτωλή εικόνα, να αγωνισθεί ώστε να μη αφήσει το είδωλο της αισχρής επιθυμίας να τυπωθεί στη ψυχή του. Πως θα γίνει αυτό; Καταφεύγοντας στο Θεό με την προσευχή. «Κύριε Ιησού Χριστέ σώσε με». Με τον τρόπο αυτό το είδωλο της αμαρτίας δεν τυπώνεται στη φαντασία και έτσι ελευθερώνεται αμέσως ο άνθρωπος από την επιθυμία να πράξει την αμαρτία.
Ένας άλλος τρόπος είναι να φυλάττει καλά την όρασή του. Να αποφεύγει τους τόπους εκείνους ή τα μέσα εκείνα με τα οποία θα έλθει αντιμέτωπος με αμαρτωλές εικόνες. Μάλιστα να αποφεύγει να βλέπει τα πρόσωπα εκείνα με τα οποία κάποτε αισθάνθηκε αμαρτωλή επιθυμία. Γιατί τότε πολεμείται από τον διάβολο με δύο τρόπους. Και εσωτερικώς από το πάθος της πρώτης επιθυμίας και εξωτερικώς με την θέα του προσώπου αυτού.
Ο Σειράχ παρακαλούσε τον Θεό και έλεγε: «Κύριε, Πάτερ και Θεέ της ζωής μου, μη επιτρέψεις να έχω οφθαλμούς περίεργους μετεωριζόμενος και απομάκρυνε από κοντά μου κάθε ροπή προς το κακό» (Σοφία Σειράχ 23, 4-5).
Πολλά είναι τα παραδείγματα αγίων ανθρώπων που έπεσαν εξ αίτιας της απροσεξίας των οφθαλμών τους. Αναφέρω τον προφήτη Δαβίδ ο οποίος βλέποντας από ένα παράθυρο τη Βηρσαβεέ να λούζεται έπεσε στο διπλό αμάρτημα της μοιχείας και του φόνου και από τότε έκλαιγε και παρακαλούσε τον Θεό και έλεγε: «Απόστρεψαν τους οφθαλμούς μου του μη ιδείν ματαιότητα» (Ψαλμ. 118).
Δεύτερη παγίδα είναι το αισθητήριο της ακοής
Ο διάβολος με τις άσεμνες και ηδονικές μελωδίες κυριεύει την ψυχή του ανθρώπου με τρεις τρόπους:
1. Εκθηλύνει το ανδρείο φρόνημα της ψυχής με την γλυκειά ακοή των τραγουδιών αυτών και μένει αναίσθητος να ακούσει τον λόγο του Θεού.
2. Ο νους με αυτά τα ηδονικά άσματα σχηματίζει εμπαθείς εικόνες και
3. Κι’ από μόνη τη φωνή των γυναικών που τραγουδούν είναι δυνατόν να δημιουργήσει εικόνες στην φαντασία και να κινήσουν την όρεξη της καρδιάς για αμαρτία.
Οι Πατέρες της Εκκλησίας Βασίλειος και Γρηγόριος έλεγαν να αποφεύγουν οι νέοι να ακούν, διεφθαρμένων, μελωδία και μουσική. Ο μύθος του “Οδυσσέα να κλείσει τα αυτιά των συντρόφων του με κερί, για να μη ακούσουν τις γλυκές φωνές των Σειρήνων και φονευθούν, πρέπει να μας διδάσκει πάντοτε, ότι ο φρόνιμος και αγωνιστής, πρέπει να κλείνει την ακοή του στις φωνές τέτοιων διεφθαρμένων και αμαρτωλών τραγουδιών για να μη θανατωθεί από τις θανατηφόρες Σειρήνες των ηδονών.
Τρίτη παγίδα είναι το αισθητήριο της οσφρήσεως
Ο αγωνιστής πρέπει να διαφυλάσσει καθαρό το αισθητήριο της οσφρήσεως από μύρα και αρώματα, γιατί αυτά εκθηλύνουν την ψυχή του και τον παρακινούν στην πορνεία και στην ασέλγεια. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι πόρνες γυναίκες βάζουν μεθυστικά αρώματα για να παρασύρουν τους άνδρες στην αμαρτία. Γι’ αυτό ο Θεολόγος Γρηγόριος έλεγε: «Μη όσφρησιν εκθηλύνωμεν» και «Μη τιμήσωμεν μύρων πολυτελείας». Ο Προφήτης Αμώς ελεεινολογεί αυτούς που μεταχειρίζονται αυτά και λέγει: «Ουαί, οι τα πρώτα μύρα χριόμενοι» (6, 6). Ο Προφήτης Ησαΐας προφητεύει για τις γυναίκες της Ιερουσαλήμ που στολίζονταν και έβαζαν διάφορα μύρα και ευωδιαστά αρώματα, ότι πρόκειται να οδηγηθούν στην αιχμαλωσία και αντί αρωμάτων θα λάβουν δυσωδίες και βρώμες και σκόνες. (Ησ. 3, 17).
Τέταρτη παγίδα είναι το αισθητήριο της γεύσεως
Η ηδονή του λαιμού οδηγεί στα πάθη της ψυχής και του σώματος. Από τη φοβερή αυτή παγίδα μας ρίχνει ο διάβολος στη λαιμαργία, τη γαστριμαργία, τη μέθη και στα σαρκικά πάθη. Ο Άγιος Γρηγόριος ο Νύσσης λέγει, ότι: «Η απόλαυση της γεύσεως είναι μητέρα όλων των κακών». Ο Παύλος τονίζει, ότι «εχθροί του Σταυρού του Χριστού είναι εκείνοι που λατρεύουν την κοιλιά τους ως Θεό» (Φιλιπ. 3, 19). Είναι εκείνοι που λέγουν: Εδώ είναι η κόλαση και ο παράδεισος «φάγωμεν πίωμεν αύριον γαρ αποθνήσκομεν». Τα ωραία και λιπαρά φαγητά και τα διάφορα ποτά είναι η εύφλεκτος ύλη που τροφοδοτεί την πυρκαγιά των σαρκικών παθών.
Ο αγωνιστής Χριστιανός πρέπει να εγκρατεύεται στη γεύση. Οι νηστείες που ορίζει η Εκκλησία μας είναι περίοδοι εγκράτειας και αγώνα, ώστε να ξεφεύγουμε κι’ από αυτή την παγίδα.
Πέμπτη παγίδα το αισθητήριο της αφής
Η αφή είναι η πλέον ερεθιστική για αμαρτία. Με την αφή ανάβουν σε σύντομο χρόνο τα σαρκικά πάθη. Με την αφή μας ρίχνει ο διάβολος στην πορνεία, στην μοιχεία, στον αυνανισμό και στα άλλα σαρκικά αμαρτήματα. Γι’ αυτό ο Άγιος Ισαάκ και οι Θείοι Πατέρες, συμβουλεύουν τους νέους, να μη εγγίζουν το σώμα τους ή τα σώματα άλλων ανθρώπων και μάλιστα νέων. Ακόμα τονίζουν να προσέχουν οι νέοι κατ’ εξοχήν τα χέρια τους, γιατί με την αφή ο πονηρός ερεθίζει τον νου προς αμαρτία. Οι αισθήσεις είναι παγίδες του εχθρού. Είναι οι κερκόπορτες από τις οποίες εισέρχεται ο διάβολος καί καταλαμβάνει το κάστρο της ψυχής μας και μας οδηγεί στην αμαρτία καί στο θάνατο.
