H Ορθοδοξία δεν είναι θρησκεία με την πραγματική έννοια του όρου.
Οι θρησκείες χειραγωγούν τον άνθρωπο με ανθρωπομορφικές Θεότητες για ικανοποίηση παθών και ηδονών με φίλαυτη αιτιοκρατία. Στις θρησκείες οι άνθρωποι προσπαθούν να δημιουργήσουν Θεούς και να πλησιάσουν Θεούς που οι ίδιοι πλάθουν, δηλαδή ειδωλοποιούν τον Θεό.
Στην Ορθοδοξία έχουμε αντίθετη κίνηση. Ο Θεός ενανθρωπίζεται για να συναντήσει και να δημιουργήσει σχέση με τον άνθρωπο προσωπική και σωτηριολογική. Μια πορεία και μια σχέση Θεού και ανθρώπου που δεν έχει προϋποθέσεις και αναγκαιότητα αλλά είναι μια πράξη και κίνηση θυσιαστικής αγάπης.
Η Ορθοδοξία είναι το βίωμα των Αγίων και η θεραπευτική αγωγή των πνευματικών νοσημάτων του ανθρώπου με σκοπό την θέωση μέσω του αποκαλυφθέντος Θεού (Υιού και Λόγου =δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος) ως Χριστού. Η Ορθοδοξία μετέχει στην Αλήθεια του Χριστού και αυτή την αλήθεια μας μεταφέρει η εκκλησία μέσα στους αιώνες με τους Αγίους Πατέρες και μέσω των Οικουμενικών Συνόδων που διαφύλαξαν την αλήθεια από τις αιρετικές κακοδοξίες.
Η λατρεία που μπορεί από κάποιους να χαρακτηριστεί θρησκευτική πράξη είναι μέσο και όχι ο σκοπός κάθε πιστού που αγωνίζεται. Η πίστη στην Ορθοδοξία είναι σχέση και όχι συναλλαγή, ο πιστός μετέχει ψυχοσωματικά λαμβάνοντας σώμα και αίμα Χριστού σε κάθε Θεία Λειτουργία όπου ιερουργεί Ορθόδοξος κληρικός. Κάθε μυστήριο στην Ορθόδοξη εκκλησία τοποθετεί τον άνθρωπο σε σωτηριολογική τροχιά όχι όμως με μαγικό τρόπο.
Ο Θεός δεν εκβιάζει, σέβεται την ελευθερία του ανθρώπου και γιʼ αυτό χωρίς την συγκατάθεση και τη συνέργειά του κανείς δεν μπορεί να σωθεί. Η Ορθοδοξία θεραπεύει (με το μυστήριο της μετάνοιας – εξομολόγησης) και θεώνει τον άνθρωπο κάνοντάς τον μέτοχο της κοινωνίας των Αγίων και της ενσαρκωμένης θυσιαστικής αγάπης του Θεάνθρωπου Χριστού, όλα αυτά μέσα από την περιπέτεια της ελευθερίας που ο Θεός απλώνει το χέρι στον άνθρωπο και από εκεί αρχίζει το ταξίδι. Το εάν δεχτεί ο άνθρωπος αυτή τη σωτηριολογική πρόσκληση εξαρτάται αποκλειστικά από τον ίδιο, για αυτό και η απόφαση είναι πράξη ευθύνης και για την Ορθόδοξη θεολογία σταυρική υποδοχή.