Ανακεφαλαίωση εκ των έσω και απολογισμό της ζωής του χριστιανού μέσα στην Εκκλησία κατά την περίοδο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, θα μπορούσα να χαρακτηρίσω την προσπάθεια μου αυτή να καταγράψω μέσα από την ιστοσελίδα του Ιερού Ναού μας (www.intheopatoron.blogspot.gr), αλλά και με δίπτυχα φυλλάδια που μοιράζονται στην εκκλησιά μας τακτικά, την λατρευτική καθημερινότητα στο Τυπικό της Εκκλησίας μας, αλλά και σύντομη απαρίθμηση, απογραφή, θα έλεγε κανείς, στην αποθήκη των όπλων, όπλα που βάζει στην φαρέτρα του ο χριστιανός, την θωράκιση του ενάντια στο κακό και την δύναμη που αντλεί κατά την περίοδο του Τριωδίου αρχικά, και κατόπιν της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής μέχρι την Μεγάλη Εβδομάδα, για να αντιμετωπίσει τους πειρασμούς και τις επιθέσεις στην ψυχή του, που σίγουρα θα δεχτεί μέχρι να φτάσει στο Θείο Πάθος και στο γλυκό φώς της Ανάστασης του Κυρίου μας. Στην άδεια αρχικά φαρέτρα μας, που σιγά-σιγά γέμισε με την δύναμη της προσπάθειας μας και με την βοήθεια της Εκκλησίας μας φυσικά, δεσπόζουν οι τέσσερις Κυριακές του Τριωδίου, οι Κυριακές της προετοιμασίας μας για την Μεγάλη Τεσσαρακοστή, την Σαρακοστή όπως την αποκαλούμε εμείς οι χριστιανοί στην καθημερινότητα μας και «Άρχεται το Τριώδιον» με πρώτη την Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου, που μας διδάσκει παραβολικά, με την πομπώδη μα κούφια προσευχή του Φαρισαίου και την ταπεινή αλλά μεστή νοημάτων του Τελώνου, τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να προσευχόμαστε, για να εισακουστούμε από τον Θεό και να βρεθούμε δικαιωμένοι κοντά Του, ενώ στην εβδομάδα που ακολούθησε οι Πατέρες της Ορθοδόξου Εκκλησίας και το τυπικό της, πρότεινε στους πιστούς μια ιδιότυπη νηστεία επιτρέποντας κατάλυση σε όλες τις τροφές και σε όλες τις ημέρες.
Κατόπιν ακολούθησε η δεύτερη Κυριακή, η Κυριακή του Ασώτου υιού, που μας δείχνει τον δρόμο της μετάνοιας και της αποκαταστάσεως μας στην Βασιλεία του Θεού με ένα απλό, πολύ απλό συγνώμη στον Πατέρα μας, «Πάτερ, ήμαρτον εις τον ουρανόν και ενώπιον σου, και ουκέτι ειμί άξιος κληθήναι υιός σου», μας αφηγείται ο ευαγγελιστής Λουκάς, ενώ μέσα στην εβδομάδα που ακολούθησε, η παράδοσις μας έβαλε την Τσικνοπέμπτη για να αδειάσουμε από οτιδήποτε κρεατικό τα σπιτικά μας, αλλά έβαλε και το Ψυχοσάββατο της Απόκρεω, όπου οι νοικοκυρές βράζουν κόλλυβα, τα στολίζουν όμορφα με περίτεχνα σχέδια και έναν σταυρό στο κέντρο και στις εκκλησιές τα πάνε για να τα διαβάσει ο ιερέας, τιμώντας έτσι ενθυμούμενοι τους νεκρούς τους, όλους τους κεκοιμημένους αδελφούς μας, «πάππων προς πάππων, των από περάτων έως περάτων της οικουμένης» και έτσι πάντα κοντά μας να τους κρατούμε και ποτέ να μην τους ξεχνούμε, μια παράδοσις που συνεχίζεται για όλα τα Σάββατα της Σαρακοστής, χωρίς όμως αυτά να είναι επίσημα καταγεγραμμένα στο τυπικό της Εκκλησίας μας ως Ψυχοσάββατα, τα οποία είναι μόνο δύο, αυτό της Απόκρεω και το άλλο της Πεντηκοστής, αλλά ως απλά τρισάγια που απορρέουν από την αγάπη των ανθρώπων για τους κεκοιμημένους οικείους τους.
Θα ακολουθήσει αμέσως μετά η Κυριακή της Απόκρεω και της δίκαιης κρίσης μας από τον Θεό κατά την Δευτέρα Παρουσία Του, ανάλογα με τα έργα και την αγάπη μας στον συνάνθρωπο «εφ’ όσον εποιήσατε ενί τούτων των αδελφών μου των ελαχίστων, εμοί εποιήσατε.» θα ακούσουμε στο κατά Ματθαίον ευαγγέλιο να λέει ο Κριτής Χριστός «επί θρόνου δόξης αυτού», ενώ στην εβδομάδα που ακολούθησε η εκκλησιαστική παράδοσις επιτάσσει μια νηστεία, «λευκή» όπως την ονομάζει ο λαός του Θεού, με τυροκομικά προϊόντα, αυγά και ψάρι, αλλά «από-κρεω» δηλαδή χωρίς κρέας, εξ’ ού και η ελληνική Αποκριά, αλλά και η λατινική λέξη «carnevale» δηλαδή «αντίο κρέας», το γνωστό μας καρναβάλι, χωρίς όμως μασκαρέματα, χωρίς τρελά ξεφαντώματα και ασωτίες, μα με διαρκή προετοιμασία και το βλέμμα μας στο Θείο Πάθος που έρχεται για να ακολουθήσει η Ανάστασις.
Στο τέλος έρχεται η για να μας θυμίσει την εξορία του πρωτόπλαστου Αδάμ από τον παράδεισο, να μας θυμίσει αυτό που είχε ετοιμαστεί από τον Θεό για εμάς και χάθηκε εξαιτίας μας, που είχε κλείσει, είχε χαθεί και που τώρα όμως ξανάνοιξε διάπλατα για να μας υποδεχθεί και πάλι μέσω της Θυσίας του εσταυρωμένου Χριστού και την ανάσταση μας μαζί με την δική Του Ανάσταση.
Και έτσι δυναμωμένοι και ακαταμάχητοι πια εισερχόμαστε στην Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή, που αρχίζει την Καθαρά Δευτέρα με μια ακόμα παράδοση, που θέλει να πηγαίνουμε στην ύπαιθρο, με τις οικογένειες και τους φίλους μας και σε μια μέρα απόλυτης νηστείας να υποδεχόμαστε την Σαρακοστή ως προοίμιο, προθάλαμο της αιώνιας ζωής, χωρίς υπερβολές και περίτεχνες νηστίσιμες, κατά τα άλλα, λιχουδιές, αλλά με την παραδοσιακή λαγάνα και την ξηροφαγία που επιτάσσει η Εκκλησία μας, αλλά και με έναν χαρταετό που θα πετάξουμε αν ο Θεός το επιτρέψει και δώσει ούριο άνεμο, ένα έθιμο που μας έρχεται από την μακρινή Κίνα, που βρήκε πρόσφορο έδαφος και μπλέχτηκε με την ελληνοχριστιανική παράδοση και την κουλτούρα μας και το γαϊτανάκι που έρχεται και αυτό από παλιά με ρίζες όχι και τόσο ελληνικές, αλλά ταιριαστές στην παράδοση μας και πολλά ακόμα έθιμα του λαού μας, άλλα όμορφα, που συνάδουν με τον χριστιανικό τρόπο ζωής και είναι αποδεκτά από την Εκκλησία μας και άλλα που είναι απορριπτέα, με ρίζες παγανιστικές και ανάρμοστες.
Ακολουθεί η Β΄ Κυριακή των Νηστειών, όπου η Αγία Εκκλησία μας προβάλει το πρόσωπο του Αγίου Γρηγορίου, Αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης, του Παλαμά, ο οποίος ήταν ένας από τους κυριοτέρους εκπροσώπους του Ησυχασμού και των Ησυχαστών μοναχών που κατάφεραν με την αδιάκοπη προσευχή τους να δουν το Άκτιστο Φώς του Θεού και να γεμίσουν από την ζεστασιά και την λάμψη του και να μας το μεταδώσουν. Στην Γ΄ Κυριακή των Νηστειών, της Σταυροπροσκυνήσεως, οι ιερείς μας σηκώνουν τον Τίμιο Σταυρό του Κυρίου, με ευλάβεια τον εισοδεύουν και τον τοποθετούν στο πιο κεντρικό σημείο του ναού, για να φαίνεται από παντού, ενώ από νωρίς το πρωί ο πιστός λαός του Θεού φέρνει τα «σταυρολούλουδα» και οι κυρίες τον στόλισαν με τα πιο μυρωδάτα άνθη της Ενορίας τους, που ήδη άρχισαν να ανθίζουν στους κήπους των σπιτιών τους, αφού η άνοιξη είναι μπροστά μας, όπως μπροστά μας είναι και η Ανάσταση.
Συνεχίζεται…
Αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Τελίδης
