Σ24 Αυγούστου γιορτάζουμε τον άγιο Διονύσιο, τον άγιο που συγχώρησε το φονιά του αδερφού του, και μάλιστα τον βοήθησε να διαφύγει, προσπαθώντας να τον φέρει σε μετάνοια και σωτηρία ψυχής (εικ.).
Στη θεία λειτουργία της περασμένης Κυριακής (όλες οι Κυριακές δεν είναι ίδιες) διαβάσαμε από το Ευαγγέλιο την παραβολή των μυρίων ταλάντων, μια ιστορία, με την οποία ο Χριστός δίδαξε ότι πρέπει να συγχωρούμε εκείνους που μας φταίνε και μάλιστα τόνισε ότι μόνο τότε μπορούμε να περιμένουμε από το Θεό συγχώρηση των δικών μας αμαρτιών!…
Αυτή η διδασκαλία για τη συγχώρηση των αμαρτωλών από το Θεό και η εντολή του Χριστού να συγχωρούμε τους εχθρούς μας είναι νομίζω το κορυφαίο σκάνδαλο του χριστιανισμού. Οι περισσότεροι άνθρωποι προτιμούμε να πούμε ότι ο Χριστός έκανε λάθος, παρά να προσπαθήσουμε – ή έστω και απλώς να συμφωνήσουμε – να συγχωρήσουμε τους εχθρούς μας.
Πώς όμως μπορεί να γίνει αυτό;
Η απάντηση είναι μία και πολύ σοβαρή: με τη βοήθεια του Θεού, την οποία ζητάμε με την προσευχή μας και τη συμμετοχή μας στα άγια μυστήρια της Ορθόδοξης Εκκλησίας, της Εκκλησίας που ίδρυσε ο Ιησούς Χριστός. Πρώτο βήμα βέβαια πρέπει να είναι η συγκατάθεσή μας, δηλαδή η συμφωνία μας.
Αυτό είναι το επιθυμητό τέρμα των προσπαθειών της πνευματικής μας ζωής, δύσκολο, αλλά κατορθωτό με τη βοήθεια του Θεού: η συγχώρηση. Αυτός είναι ο αληθινός υψηλός σκοπός της προσευχής μας, υψηλότερος από τα ανθρώπινα, δικαιολογημένα, σεβαστά, αλλά γήινα αιτήματά μας για υγεία και λύση των προβλημάτων της παρούσας ζωής.
Σας παρακαλώ, ας το έχουμε κατά νου και ας προχωρήσουμε σ’ αυτό το πνευματικό μονοπάτι, το στενό, αλλά ωραίο, που οδηγεί στον παράδεισο.
Ευχαριστώ.
Από τη σελίδα της Ορθόδοξης Μητρόπολης Ζάμπιας και Μαλάουι (Αφρική):
Το Ευαγγέλιο της Κυριακής 20 Αυγούστου 2017. Κατά Ματθαίο ΙΗ'(18) 23-35
Η παραβολή του δούλου που δε συγχωρούσε (στο αρχαίο εδώ και εδώ)
Γι’ αυτό ομοιώθηκε η βασιλεία των ουρανών με έναν άνθρωπο βασιλιά, ο οποίος θέλησε να λογαριαστεί με τους δούλους του.
Και όταν αυτός άρχισε να το κάνει, έφεραν προς αυτόν έναν οφειλέτη δέκα χιλιάδων ταλάντων.
Μην έχοντας όμως αυτός να τα αποδώσει, διέταξε ο κύριος να πουληθεί αυτός και η γυναίκα του και τα παιδιά του και όλα όσα έχει, και να αποδοθούν τα χρήματα.
Έπεσε λοιπόν ο δούλος και τον προσκυνούσε λέγοντας: “Μακροθύμησε προς εμένα, και όλα θα σου τα αποδώσω”.
Τον σπλαχνίστηκε τότε ο κύριος εκείνου του δούλου και τον απόλυσε και του άφησε το δάνειο.
Όταν όμως εξήλθε εκείνος ο δούλος, βρήκε έναν από τους σύνδουλούς του που του όφειλε εκατό δηνάρια και, αφού τον κράτησε, τον έπνιγε λέγοντας: “Απόδωσε ό,τι μου οφείλεις”.
Έπεσε, λοιπόν, στα πόδια του ο σύνδουλός του και τον παρακαλούσε λέγοντας: “Μακροθύμησε προς εμένα, και θα σου τα αποδώσω”.
Εκείνος δεν ήθελε, αλλά πήγε και τον έριξε στη φυλακή, ωσότου αποδώσει το οφειλόμενο.
Όταν είδαν λοιπόν οι σύνδουλοί του αυτά που έγιναν, λυπήθηκαν πάρα πολύ και ήρθαν και εξήγησαν λεπτομερώς στον κύριό τους όλα όσα έγιναν.
Τότε, τον προσκάλεσε ο κύριός του και του λέει: “Δούλε κακέ, όλη την οφειλή εκείνη σου άφησα, επειδή με παρακάλεσες.
Δεν έπρεπε κι εσύ να ελεήσεις το σύνδουλό σου όπως κι εγώ σε ελέησα”;
Και οργίστηκε ο κύριός του και τον παράδωσε στους βασανιστές, ωσότου αποδώσει όλο το οφειλόμενο χρέος.
Έτσι και ο Πατέρας μου ο ουράνιος θα κάνει σ’ εσάς, αν δεν αφήσετε τις αμαρτίες καθένας σας στον αδελφό του μέσα από τις καρδιές σας».
Ομιλία για την παραβολή (από τη Μητρόπολη Ζάμπιας & Μαλάουι):
Χριστιανική ζωή σημαίνει μακροθυμία και συγχώρηση
Όταν ο Ιησούς μιλούσε κάποτε στους μαθητές Του για την συγχώρηση, ο Πέτρος ρώτησε: «Κύριε, πόσες φορές θα σφάλει σε μένα ο αδελφός μου και θα τον συγχωρήσω; Ως επτά φορές;» Του λέει ο Ιησούς: «Δε σου λέω ως επτά, αλλά ως εβδομήντα φορές το επτά» (Μθ. 18,21-22). Και τους περιέγραψε περίφημα με μια παραβολή* τι σημαίνει μακροθυμία και συγχώρηση:
Η βασιλεία των ουρανών, τους είπε, μοιάζει με έναν βασιλιά που θέλησε να του αποδώσουν λογαριασμό οι δούλοι του. Μόλις άρχισε να κάνει το λογαριασμό, του φέρανε κάποιον που όφειλε δέκα χιλιάδες τάλαντα. Επειδή δεν μπορούσε να τα επιστρέψει, ο κύριός του διέταξε να πουλήσουν τον ίδιο, τη γυναίκα του, τα παιδιά του κι όλα τα υπάρχοντά του και να του δώσουν το ποσό από την πώληση. Ο δούλος τότε έπεσε στα πόδια του, τον προσκυνούσε κι έλεγε: «Δείξε μου μακροθυμία και θα σου δώσω όλα τα χρέη μου πίσω». Τον λυπήθηκε λοιπόν ο κύριός του εκείνον τον δούλο και τον άφησε να φύγει, του χάρισε μάλιστα και το χρέος. Βγαίνοντας έξω ο ίδιος δούλος, βρήκε έναν από τους συνδούλους του, που του όφειλε μόνο εκατό δηνάρια. Τον έπιασε και τον έσφιγγε να τον πνίξει, λέγοντάς του: «Ξόφλησε μου αυτά που μου χρωστάς». Ο συνδούλός του έπεσε τότε στα πόδια του και τον παρακαλούσε: «Δείξε μου μακροθυμία, και θα σου τα ξεπληρώσω». Εκείνος όμως δεν δεχόταν, αλλά πήγε και τον έβαλε στη φυλακή, ώσπου να ξεπληρώσει ό,τι του χρωστούσε. Όταν το είδαν αυτό οι σύνδουλοί του, λυπήθηκαν πάρα πολύ, και πήγαν και διηγήθηκαν στον κύριό τους όλα όσα έγιναν. Τότε ο κύριος τον κάλεσε και του λέει: «Κακέ δούλε, σου χάρισα όλο εκείνο το χρέος, επειδή με παρακάλεσες. Δεν έπρεπε κι εσύ να σπλαχνιστείς το σύνδουλό σου, όπως κι εγώ σπλαχνίστηκα εσένα;» Και οργισμένος τον παρέδωσε στους βασανιστές, ώσπου να ξεπληρώσει όσα του χρωστούσε. Έτσι θα κάνει και σε σας ο ουράνιος Πατέρας μου, αν ο καθένας σας δεν συγχωρεί τα παραπτώματα του αδελφού του μ’ όλη του την καρδιά (Ματθ. 18,23-35).
Φαίνεται καταρχάς η τυπολατρική φιλανθρωπία των Ιουδαίων της εποχής εκείνης, που ασπάζεται και ο Πέτρος. Νόμιζε δηλαδή πως το να συγχωρήσει κάποιος τους αδελφούς του έως επτά φορές είναι μεγάλο κατόρθωμα, αφού και οι Φαρισαίοι λ.χ. συγχωρούσαν τους μετανοημένους έως τρεις φορές. Ο Χριστός όμως τού λέγει ότι οφείλουμε να συγχωρούμε τους άλλους «εβδομήντα φορές το επτά», ήτοι απεριόριστα. Δεν υπάρχουν δηλαδή όρια στη συγνώμη και στην αγάπη. Ακόμη και στις περιπτώσεις εκείνες που διακόπτει κάποιος σχέσεις με συγγενή, φίλο ή γνωστό επειδή εντάχθηκε σε επικίνδυνη παραθρησκευτική ομάδα, σε εγκληματική οργάνωση, ή επειδή έχει σημαντικές μαζί του διαφορές, δεν σημαίνει ότι πρέπει να πάψει να αγαπά, να προσεύχεται, να συγχωρεί και να ελπίζει σε επανένωση μαζί του και επιστροφή του στο δρόμο του Θεού.
Το βασικότερο, σύμφωνα με τη χριστιανική διδασκαλία, είναι πως ο πιστός δεν μπορεί να φέρνεται ως αγνώμων απέναντι στο Θεό (που χορηγεί με αφθονία κάθε αγαθό), αλλά να συγχωρεί τους συνανθρώπους του καρδιακά και αληθινά. Διαφορετικά, με ποια δικαιολογία περιμένει απ’ τον Θεό να συγχωρήσει τον ίδιο στη καθημερινή του ζωή, αλλά και μετά θάνατον; Ο Θεός συγχωρεί τους ειλικρινά μετανοούντες όταν κι εκείνοι συγχωρούν τους άλλους. Αυτός είναι ο τέλειος πνευματικός κανόνας, αφού είναι αναγκαίο εξάλλου να περάσουμε μέσα απ’ το δρόμο των άλλων -εξαρτόμαστε ο ένας από τον άλλο- για να φτάσουμε στην αιώνια ζωή. Όταν δεν αγαπάς τους αδελφούς σου, με τους οποίους σχετίζεσαι και συναλλάσσεσαι μάλιστα ανά πάσα στιγμή, πώς ισχυρίζεσαι ότι αγαπάς τον Θεό που σωματικά δεν βλέπεις καθόλου; (βλ. Α΄ Ιω. 4,20)
Έπειτα, όταν ψάξουμε βαθύτερα τις αιτίες των προστριβών μας προς τους άλλους, θα δούμε ότι εμείς είμαστε συνήθως που φταίμε, επειδή χρησιμοποιούμε (κάποιες φορές ασυναίσθητα) άσχημα λόγια, παρεξηγήσιμα έργα, ειρωνικούς μορφασμούς, δεν τους δίνουμε σημασία όταν έχουν ανάγκη, αποδιώχνουμε εύκολα συνανθρώπους μας επειδή μειώνουν λίγο τον τεράστιο εγωισμό μας κ.λπ. Για να μας χαρίσει-συγχωρήσει επομένως ο Θεός τα ΠΟΛΥ ΜΕΓΑΛΑ λάθη-χρέη μας προς αυτόν -σε δισεκατομμύρια τα παρουσιάζει (οικονομικά, μήπως και καταλάβουμε) η παραβολή- απαραίτητη προϋπόθεση είναι να χαρίζουμε κι εμείς στους άλλους τα ΕΛΑΧΙΣΤΑ χρέη (σε πράξεις, ανεκπλήρωτες οφειλές και λόγια) που έχουν προς εμάς, να τους αντιμετωπίζουμε ποιοτικά ως φίλους, αδελφούς και εκλεκτούς. Δεν μπορεί κανείς να περιμένει εγωιστικά συγχώρηση από τον Θεό και την προσφορά της αιώνιας ευφροσύνης, αν στην πράξη δεν αποδείξει ότι είναι άξιο παιδί του ουράνιου Πατέρα του, που ανατέλλει τον ήλιο του για καλούς και κακούς, επιτρέπει την τροφή και στέλνει τη βροχή για δικαίους και αδίκους (βλ. Ματθ. 5,45).
Αλλά και πόσο πνευματικά τυφλός είναι κάποιος, αν απευθύνεται στο Θεό και του λέει: «Και άφες ημίν τα οφειλήματα ημών ΩΣ ΚΑΙ ΗΜΕΙΣ ΑΦΙΕΜΕΝ ΤΟΙΣ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙΣ ΗΜΩΝ», ενώ την άλλη στιγμή πράττει τα ακριβώς αντίθετα; Οι άγιοι της Εκκλησίας μάλιστα διδάσκουν ότι πραγματικός χριστιανός είναι εκείνος που συγχωρεί τους εχθρούς του και όχι μόνο τους γνωστούς και φίλους του (άγιος Σιλουανός), ίσως επειδή τους έχει ανάγκη. Ή μας λένε ότι ψυχικά ασθενής είναι όποιος δεν μπορεί να αγαπήσει (άγιος Εφραίμ ο Σύρος). Διότι με αγάπη μεταξύ τους (συμφεροντολογική) συμπεριφέρονται ακόμα και οι άδικοι και εγκληματίες και οι τελώνες, λέγει ο Κύριος (βλ. Μθ. 5,46-48). Πόσο πρέπει οι χριστιανοί να διαφέρουν απ’ αυτούς; Αν ο χριστιανός δείχνει σκληρότητα και απονιά άλλωστε στην ζωή του, τότε τι παράδειγμα θα δώσει στους άθεους και άπιστους;
Ο άνθρωπος λοιπόν, σ’ όλη την ιστορική διαδρομή του, έχει δύο υπαρξιακούς δρόμους να ακολουθήσει: Το δρόμο της αθωότητας, καταλλαγής και συνεργασίας με το Θεό και τους συνανθρώπους του, ή εκείνον που προτίμησαν αρχικά οι πρωτόπλαστοι, ο Κάιν, οι οικοδόμοι του πύργου της Βαβέλ κ.λπ.: Της αποξένωσης δηλαδή από το Θεό και του εωσφορικού σφετερισμού της εξουσίας πάνω στη φύση, που Εκείνος χορήγησε στον άνθρωπο. Όσο κανείς προσπαθεί να αυτοθεωθεί, μακριά από το Θεό και τους άλλους, ή διώκοντας τους άλλους (λίγο ή πολύ), τόσο περισσότερο θεμελιώνει στην άμμο, τεχνολογικά γίνεται επικίνδυνος, βιολογικά θεωρεί τους αδελφούς του προϊόντα προς εκμετάλλευση, τους ανταγωνίζεται γιατί στην ουσία νοιώθει πως απειλείται, φοβάται το θάνατο και ειδωλοποιεί την αμαρτία του, ενώ αυτοτιμωρείται μέσα στην κόλασή του. Προσφέρει τελικά μίσος, κακία, φθόνο, θάνατο.
Ο Χριστός διδάσκει ότι μοναδικός δρόμος για την τελειοποίηση του προσώπου και την αιώνια ευτυχία είναι η αποκατάσταση της σχέσης με το Θεό και η υγιής στάση συγνώμης, συμφιλίωσης, αγάπης και χαράς που επιδεικνύουμε συνεχώς προς τους διπλανούς μας. Τον κοινοτικό, εκκλησιαστικό αυτόν τρόπο ζωής, φύτεψε στον κόσμο ο Χριστός με την ενσάρκωσή του, την μοναδική διδασκαλία του, τα άγια θαύματά του και την σταυρική θυσία του υπέρ όλων των ανθρώπων. Ο κόσμος αλλάζει όχι με την εκδίκηση, αλαζονεία και απανθρωπιά, αλλά με την προσφορά του εαυτού μας και με την αδιάκοπη φιλανθρωπία. Δωρεάν λάβαμε τη χάρη του Θεού, δωρεάν οφείλουμε να την δίνουμε και στους άλλους. Αυτός είναι ο δρόμος των αγίων, της ψυχοσωματικής υγείας, της παιδικής απλότητας, της άφεσης των αμαρτιών, της θέωσης και της τελικής εσχατολογικής λύτρωσης.
*_Οι παραβολές του Χριστού –με τις οποίες δίδασκε απλά και κατανοητά το λαό και του προσέφερε πρωτάκουστες θείες αποκαλύψεις- είναι κατασκευασμένες ιστορικές διηγήσεις από την καθημερινή ζωή, που φανερώνουν όμως και μοναδικά διδάσκουν υψηλές πνευματικές, υπαρξιακές, κοινωνικές και ανθρωπιστικές αλήθειες.