Πώς να αντιμετωπίσουμε τον θυμό μας απέναντι στα παιδιά μας
Υπάρχουν πολλοί γονείς που είναι γεμάτοι ενοχές γιατί «δεν μπόρεσαν να μην φωνάξουν», «εκνευρίστηκαν τόσο πολύ που χρησιμοποίησαν το time-out» ή «ένιωσαν την ανάγκη να τιμωρήσουν τα παιδιά τους για να τους δώσουν ένα μάθημα». Τι είναι αυτό, λοιπόν, που κινητοποίησε αυτά τα συναισθήματα -αυτές τις ακραίες και εξαιρετικά έντονες αντιδράσεις;
Τις περισσότερες φορές είναι κάτι αδιανόητα απλό. Ένα ρόφημα που χύθηκε κατά λάθος ή επίτηδες στο πάτωμα. Μια άρνηση από τα παιδιά να ντυθούν ή να πάνε για ύπνο. Μια έκρηξη θυμού στο τέλος του μπάνιου. Μια αντίσταση να φύγουν από το πάρκο.
Στις πιο ήρεμες στιγμές μας, όταν τα παιδάκια μας κοιμούνται ήρεμα και εμείς χαλαρώνουμε πίνοντας ένα ζεστό μπορούμε να επαναφέρουμε αυτές τις στιγμές στο μυαλό μας και να τις αντιμετωπίσουμε ως αυτό που στην πραγματικότητα είναι. Μικροεμπόδια μέσα σε μια κατά τα άλλα φυσιολογική μέρα που αν είχαν αντιμετωπιστεί με ήπιο τρόπο θα είχαν απλούστατα εξαφανιστεί. Όμως, αντί για αυτό, αυτά τα μικρά περιστατικά μετατράπηκαν σε καταστάσεις που κατέστρεψαν μια ολόκληρη μέρα και δημιούργησαν ένταση και θλίψη σε όλους. Γιατί, όμως, ενώ τώρα το κατανοούμε, την ώρα που γίνονται δεν τα αντιμετωπίζουμε με λογική και δυσκολευόμαστε τόσο πολύ;
Οι αντιδράσεις μας είναι προγραμματισμένες μέσα μας από τους γονείς μας και τον τρόπο που μας αντιμετώπιζαν όταν ήμασταν οι ίδιοι παιδιά. Αν οι γονείς μας εκνευρίζονταν με το παραμικρό, απαιτείται κάτι περισσότερο από μια απόφαση να μην κάνουμε τα ίδια στα δικά μας παιδιά ώστε να αποφύγουμε μια μοιραία επανάληψη. Απαιτείται εξάσκηση, αυτογνωσία και περίσκεψη προκειμένου να υπερνικήσουμε αυτά τα σχήματα συμπεριφοράς.
Ο θυμός είναι ένα θεμιτό συναίσθημα και η αποφυγή ή η αγνόησή του δεν είναι υγιείς αντιδράσεις για κανέναν. Όμως, δε θα έπρεπε να τον αφήνουμε να εξουσιάζει και να ελέγχει τη συμπεριφορά μας. Το να αναγνωρίζουμε τις καταστάσεις που πυροδοτούν τον θυμό μας και να προσπαθούμε να τις αποφύγουμε είναι ένα πρώτο βήμα. Επίσης, εξίσου σημαντικό είναι να φροντίζουμε τον εαυτό μας, τη διατροφή μας, την υγεία μας, να επανεξετάζουμε τις προτεραιότητές μας και να ξεκουραζόμαστε όσο γίνεται ώστε να διατηρούμε μια ισορροπία.
Όμως, πώς μπορούμε να τα καταφέρουμε αν αυτό που πυροδοτεί τον θυμό μας πηγάζει από έναν εξωγενή παράγοντα όπως από ένα παιδί που γκρινιάζει ή έναν επιθετικό έφηβο; Πώς μπορούμε να διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας όταν συμβαίνουν πράγματα τα οποία δεν ελέγχουμε καθόλου;
Αναπνεύστε
Πάρτε μια ανάσα και περιμένετε. Δεν χρειάζεται να έχουμε μια αντίδραση αμέσως. Ό,τι έγινε έγινε. Αναπνεύστε ξανά. Αναγνωρίστε τα συναισθήματά σας – τον θυμό, την αναστάτωση, την κούραση. Είναι πραγματικά και θεμιτά αλλά δεν υπάρχει λόγος να σας καταλάβουν. Αναπνεύστε ξανά.
Αξιολογήστε την κατάσταση
Τι πραγματικά συνέβη; Αρχικά, αυτό που βλέπετε είναι το παιδί σας να βάφει τους τοίχους αλλά περιμένετε λιγάκι. Δείτε την κατάσταση αντικειμενικά, αποστασιοποιημένα. Το παιδί σας το κάνει αυτό για να σας εξαγριώσει ή απλά για να εξερευνήσει όλες τις δυνατότητες που του δίνονται; Μπορεί να βλέπετε ένα ποτήρι νερό να έχει χυθεί πάνω στο χαλί, αλλά, περιμένετε – τα παιδιά σας το κάνουν για να σας αναστατώσουν ή περνάνε μια περίοδο κατά την οποία τους εντυπωσιάζει οτιδήποτε σχετίζεται με το νερό; Ποια είναι η ζημιά; Μπορείτε να την διορθώσετε εύκολα ή θα σας κοστίσει; Χτύπησε κανείς; Συνειδητοποιήστε τα γεγονότα πριν αντιδράσετε και προσπαθήσετε να μην δημιουργήσετε μεγάλο θέμα για μικρά ζητήματα. Συχνά, μια πετσέτα ή ένα βρεγμένο ρούχο είναι αρκετά για να διορθώσουν τη ζημιά.
Αναγνωρίστε την ανάγκη
Γιατί προέκυψε η συγκεκριμένη κατάσταση; Μήπως τα παιδιά βαριούνται ή είναι περίεργα ή μιμούνται συμπεριφορές που παρατηρούν σε άλλους; Μήπως είναι πολύ κουρασμένα ή πεινασμένα, μήπως αισθάνονται περιορισμένα ή έχουν υπερφορτωθεί με ερεθίσματα; Μήπως επιθυμούν να εξερευνήσουν και να ανακαλύψουν κάτι συγκεκριμένο; Είχατε αρκετό χρόνο για αυτά σήμερα; Νιώθετε ότι βρίσκεστε σε επαφή μαζί τους; Αν όχι, σκεφτείτε γιατί όχι και πώς μπορείτε να επανορθώσετε.
Αντιδράστε
Ο αρχικός αυθόρμητος θυμός λογικά σας έχει περάσει. Αυτή η άμεση και ενστικτώδης αντίδραση είναι που μας θέτει εκτός ελέγχου και μας οδηγεί σε υπερβολές. Αντιμετωπίζοντας την κατάσταση με περίσκεψη και τοποθετώντας την στο σωστό πλαίσιο είναι ευκολότερο να αντιδράσετε ήπια και λογικά. Μπορείτε τώρα να βρείτε κάποια λύση που να φανερώνει αγάπη χωρίς να νιώθετε ότι σας έχει καταπιεί ο θυμός σας. Επιλέξτε να ελέγξετε τα συναισθήματά σας και την κατάσταση αντί να αφήσετε τα συναισθήματά σας να σας ελέγξουν.
Οι ενστικτώδεις αντιδράσεις σας θα αλλάξουν με τον καιρό και με την εξάσκηση. Κάποιες φορές κάνουμε λάθη και παραδινόμαστε στον θυμό χάνοντας τον έλεγχο και αντιδρώντας υπερβολικά, αλλά, είναι πολύ σημαντικό να σκεφτόμαστε και να συνειδητοποιούμε αυτές τις φορές, να απολογούμαστε για τα λάθη μας ώστε να αποφεύγουμε να επαναλάβουμε το ίδιο μοτίβο συμπεριφοράς. Όταν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε μια κατάσταση ήρεμα και λογικά μπορούμε ευκολότερα να ανακαλύψουμε με διαύγεια και τη λύση. Μπορούμε να ανταποκριθούμε στις ανάγκες των παιδιών μας αλλά και στις δικές μας και να ευχαριστηθούμε την υπόλοιπη μέρα μας.
Το να επιλέγουμε ένα ήπιο είδος γονεϊκότητας δε σημαίνει ότι δε θα κάνουμε λάθη ποτέ ούτε συνεπάγεται την τελειότητα. Όλοι μας μαθαίνουμε καθώς διανύουμε την πορεία της γονεϊκότητας και προσπαθούμε να κάνουμε το καλύτερο για τα παιδιά μας. Όταν είμαστε παρόντες και συνειδητοποιημένοι ως γονείς μπορούμε να ευχαριστιόμαστε πραγματικά τα παιδιά μας και να εξομαλύνουμε τα εμπόδια που προκύπτουν. Μπορούμε να μάθουμε να αγαπάμε την ιδιότητά μας ως γονιών και να γινόμαστε καλύτεροι απέναντι στα παιδιά μας και στους εαυτούς μας.