Πρόκειται γιὰ μία νέα πραγματικότητα τῆς τεχνολογικῆς ἐποχῆς μας. Ἕνα ἄλλο εἶδος ζωῆς κυρίως γιὰ τὴ νέα γενιὰ ἡ ὁποία – ἕνεκα αὐτοῦ – ἀπὸ «γενιὰ Χ», ποὺ ὀνομαζόταν ἐκεῖ στὰ τέλη τοῦ 20οῦ αἰώνα, τώρα ἀποκαλεῖται «γενιὰ Μ», δηλαδὴ «multitasking generation»!
Πρόκειται γιὰ ἕνα φαινόμενο ποὺ ἔχει νὰ κάνει μὲ τὴν ταχύτητα, ποὺ ἐνεργοῦμε χρησιμοποιώντας ὅλα τὰ σύγχρονα τεχνολογικὰ μέσα. Ὡστόσο ἔχει πολὺ μεγάλες συνέπειες ὄχι μόνο στὴν παραγωγικότητα, ἀλλὰ καὶ στὴν ἴδια τὴν ποιότητα τῆς σκέψης μας.
Λένε πὼς ἔχει νὰ κάνει ἀκόμη μὲ τὴ διανοητικὴ σύγχυση τῆς ἐποχῆς μας! Κατέληξε δὲ νὰ γίνεται ἀκόμη καὶ τρόπος ζωῆς! Στὸ προηγούμενο φύλλο ἀναφέραμε τί ἀκριβῶς συμβαίνει ἐπʼ αὐτοῦ, τί σημαίνει ὁ ὅρος «multitasking », ἀπαντήσαμε στὸ ἂν ὑπάρχουν ὀφέλη καὶ ἀρχίσαμε νὰ ἀπαριθμοῦμε τὶς ἐπιπτώσεις του στὴ ζωή μας.
Τώρα θὰ συνεχίσουμε κατʼ ἀρχὴν μὲ αὐτὲς καὶ θὰ ὁλοκλη ρώσουμε τὸ θέμα μας…
2. Μειώνει τὴν παραγωγικότητα!
Ἑπόμενο εἶναι… Μάλιστα ἡ ἐν λόγῳ ἔρευνα «ἔρχεται νὰ προστεθεῖ σʼ ἕνα ἀριθμὸ ἐρευνῶν, οἱ ὁποῖες ὑποδεικνύουν ὅτι τέτοιου εἴδους τάσεις προκαλοῦν προβλήματα ὑγείας, μειώνουν τὴν παραγωγικότητα, ἐνῶ οἱ ἐπιπτώσεις τους μποροῦν νὰ ἐπηρεάσουν καὶ δραστηριότητες, οἱ ὁποῖες δὲν σχετίζονται ἄμεσα μὲ τὸ multitasking, ὅπως ἡ ὁδήγηση», κατὰ τὸν εἰδικὸ ἐπιστήμονα Ντέηβιντ Γκούντμαν1.
Κατὰ τὸν ἴδιο «λαμβάνεις τέτοια πλημμύρα πληροφοριῶν, ὥστε δὲν ἔχεις τὴ δυνατότητα νὰ “φιλτράρεις” αὐτὲς, ποὺ χρειάζεσαι πραγματικὰ ἀπὸ αὐτὲς ποὺ εἶναι ἀσήμαντες»! Ἄλλες ἔρευνες ἔδειξαν ὅτι ὅσοι ἐπιδίδονται σὲ δύο δραστηριότητες ταυτόχρονα, χρειάζονται μέχρι καὶ 30% περισσότερο χρόνο καὶ κάνουν διπλάσια λάθη ἀπὸ ἐκείνους, ποὺ ὁλοκληρώνουν τὶς ἴδιες δραστηριότητες διαδοχικά.
Ἔτσι καταρρίπτεται ὁ μύθος ὅτι τάχα μὲ τὸ multitasking κερδίζουμε χρόνο, ἰδιαίτερα σὲ σοβαρὰ θέματα. Μὴ ξεχνοῦμε πὼς ὁ ἐγκέφαλός μας ἀπʼ τὴ φύση του μπορεῖ καὶ ἑστιάζει σὲ μία δραστηριότητα κάθε φορά.
Ὁ Καθηγητὴς τοῦ Στάνφορντ Κλίφονρτ Νάς σὲ δημοσιευθεῖσα μελέτη του συμπέρανε ὅτι οἱ λεγόμενοι multitaskers εἶναι ἐξαιρετικὰ ἐπιρρεπεῖς στοὺς περισπασμοὺς καὶ τὶς ἄσχετες πληροφορίες, γιʼ αὐτὸ καὶ τὸ ἀποτέλεσμα τῆς δουλειᾶς τους εἶναι ἀναπόφευκτα χειρότερο.
Σὲ ἄρθρο τους οἱ «New York Times » ὑποστήριξαν ὅτι ἡ Ἀμερικανικὴ οἰκονομία χάνει περὶ τὰ 650 δι- σεκ. δολλάρια τὸν χρόνο, ἐπειδὴ οἱ ἐργαζόμενοι ἀσχολοῦνται μὲ πολλὰ πράγματα ταυτόχρονα.
3. Πλήττει τὴν δημιουργικότητα!
Θὰ μποροῦσε κανεὶς νὰ ὑποθέσει ὅτι ἡ διαρκὴς ἔκθεσή μας στὶς πληροφορίες, μᾶς κάνει τουλάχιστον πιὸ δημιουργικούς. Ὡστόσο οἱ ἔρευνες δείχνουν ἀκριβῶς τὸ ἀντίθετο!
Γιὰ παράδειγμα ἔρευνα τοῦ Πανεπιστημίου τοῦ Χάρβαρντ ἀξιολόγησε τὸ καθημερινὸ μοτίβο ἐργασίας 9.000 ἀτόμων σὲ τομεῖς, ποὺ ἀπαιτοῦν δημιουργικότητα καὶ καινοτομία.
Διαπιστώθηκε ὅτι ἡ δημιουργικότητα εἶναι πιὸ ἔντονη, ὅταν ἀφιερώνουμε τὸ μεγαλύτερο μέρος τῆς ἡμέρας μας σὲ μία μόνο δραστηριότητα καὶ ὅταν συνεργαζόμαστε μὲ ἕνα μόνο ἄνθρωπο! Ἀντιθέτως, ἕνα πρόγραμμα ποὺ κατακερματίζει σὲ πολλὲς δραστηριότητες, συναντήσεις καὶ πολλὲς συζητήσεις, ἔχει ἀρνητικὴ ἐπίδραση στὴ δημιουργικὴ σκέψη. 4.
Εἶναι ψυχοφθόρο καὶ ἐθιστικό!
Σὲ περιβάλλον ἐργαστηρίου, οἱ ἐρευνητὲς ἔχουν καταγράψει ὑψηλότερα ἐπίπεδα ὁρμονῶν ἄγχους στὰ ἄτομα, ποὺ ἐπιδίδονται σὲ multitasking καὶ πὼς εἶναι πιὸ ἐπιρρεπεῖς στὸ στρές! Σὲ δημοσκόπηση τῶν Reuters, 2 στὰ 3 διευθυντικὰ στελέχη πιστεύουν ὅτι ἡ ὑπερπληροφόρηση ἔχει μειώσει τὴν ἱκανοποίηση, ποὺ ἀντλοῦν ἀπʼ τὴ δουλειά τους κι ἔχει πλήξει τὶς προσωπικές τους σχέσεις. Κατὰ τὸν νευρολόγο – ψυχίατρο δρ. Δ. Κουντούρη «αὐτὸ ποὺ λέμε multitasking, στὶς ἐπιστῆμες τοῦ ἐγκεφάλου τὸ ἑρμηνεύουμε ὡς λανθάνουσα ἀναστολή.
Εἶναι ἡ δυνατότητα τοῦ ἐγκεφάλου μας νὰ ἐπεξεργαστεῖ πληροφορίες, ξεχωρίζοντας τό πρωτεῦον ἀπὸ τὸ δευτερεῦον. Ἂν ἡ λανθάνουσα ἀναστολὴ εἶναι μεγάλη, ἀπορροφᾶ κανεὶς πολλὲς πληροφορίες καὶ –ἀνά- λογα μὲ τὴν εὐφυΐα – τὶς διαχειρίζεται, τὶς κατατάσσει σὲ μνημονικὲς κατηγορίες βιωμάτων. Ἂν ὑπάρχει ἀναντιστοιχία εὐφυΐας καὶ λανθάνουσας ἀναστολῆς, τότε δημιουργοῦνται παθολογικὲς καταστάσεις: Σύγχυση, κατάθλιψη, σχιζοειδεῖς διαταραχὲς»2.
Νὰ καὶ μία ἀκόμη διαπίστωση τῶν εἰδικῶν: Ὅταν ἐπιδιδόμαστε στὸ multitasking, κοιμόμαστε λιγότερο ἐξ αἰτίας του καὶ καταφεύγουμε σὲ φάρμακα καὶ χημικὲς οὐσίες …
* * *
Τονίζει ὁ Μ. Βασίλειος: «Ἐκ φύσεως εἴμαστε ἀνίκανοι νὰ φέρουμε σὲ πέρας ἐπιτυχῶς πολλὰ ἔργα συγχρόνως. Εἶναι δὲ χρησιμότερο νὰ ἐκτελοῦμε μία τέχνη φιλόπονα, παρὰ νὰ καταπιανόμαστε μὲ πολλὲς μὲ ἀτέλεια.
Γιατί ἡ διάσπαση τοῦ ἐνδιαφέροντος σὲ πολλὰ καὶ ἡ συχνὴ ἀλλαγὴ ἐργασίας, ἐκτός τοῦ ὅτι συντελεῖ στὸ νὰ μὴ γίνει τέλειο κανένα ἔργο, φανερώνει ἢ ὅτι ἤδη ὑπάρχει ἐπιπόλαιος χαρακτήρας ἤ, ἂν δὲν ὑπάρχει, τὸν δημιουργεῖ».
Ἀναφέρει καὶ ὁ Ἅγ. Γρηγόριος Νύσσης: «Ὅποιος διασπᾶ τὴν ψυχή του σὲ πολλὰ εἶναι δύσκολο νὰ πετύχει τὸ σκοπό του». Πόσο ἐμβάθυναν στὰ τῆς ζωῆς μας οἱ Ἅγ. Πατέρες!
Τὸ multitasking ὡς τρόπος ζωῆς!
Εἶναι πραγματικὰ περίεργο τὸ ἑξῆς γεγονός. Ὅσοι ἐπιδίδονται σὲ πολλὲς ἐργασίες ταυτόχρονα (δηλ. οἱ λεγόμενοι multitaskers), δὲν ἐνδιαφέρονται καὶ πολὺ στὸ νὰ ἑστιάζουν τὴν προσοχή τους σὲ κάτι. Πιὸ πολύ τούς ἐνδιαφέρει ἡ πολυδραστηριότητα, ἀκόμη κι ὅταν αὐτὴ δὲν ἀποβλέπει κάπου!
Γιʼ αὐτὸ καὶ δὲν τοὺς ἐνοχλεῖ ὅταν τοὺς κατηγοροῦν γιὰ κάτι τέτοιο! Μάλιστα θεωροῦν τὶς διακοπὲς καθαρὴ οὐτοπία!
Τὸ μυστικὸ γιʼ αὐτοὺς δὲν εἶναι νὰ ἀποφεύγεις τὶς διακοπές, ἀλλὰ νὰ δέχεσαι ἔξυπνες διακοπές! Νὰ γιατί, ὄχι μόνο δὲν ἔχουν κανένα πρόβλημα μὲ τὸ νὰ τοὺς διακόψει κανεὶς σʼ αὐτὸ ποὺ κάνουν, ἀπεναντίας τὸ θέλουν πολύ! Κι αὐτὸ γιατί προσδοκοῦν ἀπʼ αὐτὸ ποὺ θὰ τοὺς διακόψει κάποια συγκίνηση στὸ ἤδη χαοτικὸ καὶ τελείως ἀνοργάνωτο πρόγραμμά τους!
Οἱ εἰδικοὶ λένε χαρακτηριστικὰ ἐπʼ αὐτοῦ: «Ἐὰν καταφέρει νὰ ἀνα- καλύψεις τί προσδοκᾶ ἀπʼ τὴ δουλειὰ του ἕνας ὑπάλληλος, τότε ἔχεις ἀνακαλύψει σὲ μεγάλο ποσοστό, σὲ τί βαθμὸ θὰ ἀφήσει τὸν ἑαυτό του νὰ χαθεῖ στὸ multitasking!».
Εἶναι φανερὸ πλέον ὅτι τὸ multitasking εἶναι γιὰ κάποιους τρόπος ζωῆς. Εἶναι τὸ καταφύγιό τους, γιὰ νὰ διέλθουν τὸ σήμερα! Ἑπόμενο εἶναι τὸ διαδίκτυο νὰ ἀποτελεῖ τὸν… βιότοπό τους! Ζοῦν γιὰ τὶς ἐκπλήξεις τῆς… ἑπόμενης σελίδας, τοῦ ἑπόμενου μηνύματος!
Τὰ λεγόμενα «κοινωνικὰ δίκτυα» τύπου facebook καὶ twitter, εἶναι γιʼ αὐτοὺς κάτι σὰν τὴν… γῆ τῆς ἐ – παγγελίας! Ὅλο καὶ κάποιες ἀ ναρτήσεις θὰ ὑπάρχουν, ποὺ θὰ τοὺς δώσουν μία – πολὺ μετρημένη – ἱκανοποίηση! Κατὰ τὸν Καθηγητὴ τῆς Ἰατρικῆς τοῦ Πανεπιστημίου τῆς Ν. Κα- ρολίνας (ΗΠΑ) Γκάρι Ἄστον Τζόουνς «δὲν ἔχει ἐξακριβωθεῖ ἐὰν αὐτὸ συμβαίνει ἐπειδὴ ὁ ἐγκέφαλος λειτουργεῖ ἔτσι ἢ ἂν εἶναι τὸ ἴδιο τὸ multitasking ἐκεῖνο ποὺ προκαλεῖ μεταβολὲς στὴ λειτουργία τοῦ ἐγκεφάλου»!
Τὸ multitasking συμπληρώνει τὴν «κουλτούρα τῆς βιασύνης»!
Ἀξίζει νὰ σημειωθεῖ ἀκόμη, πὼς τὸ multitasking συμβαδίζει μὲ τὴν λεγόμενη «κουλτούρα τῆς βιασύνης», δηλαδὴ τὴν ἰσχυρὴ ἐκείνη ἀντίληψη κατὰ τὴν ὁποία ἡ ταχύτητα εἶναι τὸ πᾶν.3 Σύμφωνα μὲ τὴν ἀντίληψη αὐτὴ κάθε ἀνακάλυψη ἢ καὶ ἀντικείμενο καὶ μέσο εἶναι χρήσιμο, ἂν εἶναι ἐνταγμένο σʼ αὐτὴ τὴν κατεύθυνση.
Ὅλα κινοῦνται γρήγορα, ὅλα πραγματοποιοῦνται γρήγορα, ὅλα ὑπάρχουν γιὰ τὸ γρήγορα, ὅλα δὲ εἶναι κατεπείγοντα. Κι ὅλα σʼ ἕνα κατατείνουν. Στὸ πῶς θὰ γίνονται ὅλα μέ… ὑπερβολικὴ ταχύτητα πιά! Καὶ μέσα σʼ αὐτὴ τὴ διαδικασία, τρέχουμε ὅλοι, ἀποκτήσαμε μόνιμο ἄγχος, προσπεράσαμε τὴν
οἰκογένειά μας, ἐγκαταλείψαμε τὸν συνάνθρωπό μας, παραβλέψαμε τὴν ψυχή μας, χάσαμε τὴν ποιότητα, τὴν οὐσία καὶ τὴν ἀξία τῆς ζωῆς.
Ὅλα τώρα ἔγιναν «φάστ». Μὲ φανταχτερὰ χρώματα, ἔντονο θόρυβο, κοσμοπολιτισμὸ καί… τίποτα! Τώρα ἔρχεται τὸ multitasking, γιὰ νὰ προσθέσει κάτι ἀκόμη πολὺ σημαντικὸ σʼ αὐτὴ τὴν κουλτούρα. Νὰ κάνουμε ταυτόχρονα πολλὰ πράγματα σʼ αὐτὸ τὸ ὅλο καὶ πιὸ γρήγορα!
Συμπέρασμα
Ὅλα (τὰ μέσα, οἱ ἐφαρμογές τους καὶ οἱ πληροφορίες) ἔχουν τὸ ἐνδιαφέρον τους, ὅλα οἱ παραγωγοὶ τους φροντίζουν νὰ μᾶς τὰ κάνουν ὅλο καὶ πιὸ πολὺ ἐνδιαφέροντα. Κι ἐμεῖς ὅλα θέλουμε νὰ τὰ παρακολουθήσουμε, ὅλα νὰ τὰ ἔχουμε σὲ δράση, ὅλο καὶ νὰ δραστηριοποιούμαστε μὲ αὐτά. Κι ἐν τέλει νὰ ζοῦμε γιʼ αὐτά, κι ὅπως θέλουν αὐτά!
Νὰ ἡ κατάληξη! Καὶ μὲ ποιὸ πρόσχημα; Μὰ γιὰ νὰ ἐνημερωνόμαστε τάχα, νὰ κερδίζουμε χρόνο δῆθεν, νὰ ζοῦμε τὸ σήμερα καὶ τὴ στιγμή. Μόνο ποὺ φθάνουν ὅλα αὐτὰ νὰ μᾶς κλέβουν τὸ σήμερα καὶ τὴ στιγμὴ καὶ νὰ μᾶς στρέφουν ἀλλοῦ τὴ ζωή, ἀκόμη δὲ καὶ νὰ προκαλοῦν τὴν ὅλη διανοητικὴ σύγχυση τῆς ἐποχῆς μας.
Σὲ κάθε περίπτωση τὸ «σπεῦδε βραδέως» καὶ τὸ «ἀσχολήσου μὲ ἕνα πράγμα κάθε φορά» εἶναι ἡ σωστὴ συνταγὴ, γιὰ νὰ τὸ κάνεις τέλειο!
Ὑποσημειώσεις:
1. Ἰατρὸς καὶ διευθυντὴς τοῦ Aduit Attention Deficit Disosder Center (Μέριλαντ).
2.Πηγή: Περιοδικὸ «ΕΨΙΛΟΝ»
3. Περισσότερα βλέπετε στὸ βιβλίο μας «ΓΙΑ ΝΕΟΥΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ/Τρόποι νὰ ζεῖς;» τὸ θέμα «Ταχύτερα, ταχύτατα … πρὸς τὰ ποῦ;»
Κ. Γ. Παπαδημητρακόπουλος
