Ένας άγνωστος σε πολλούς γέροντας, σύγχρονος των αγίων Παϊσίου και Πορφυρίου σε μια συγκλονιστική σύντομη ομιλία που για όσους την διαβάσουν θα είναι ίσως η αρχή για έναν διαφορετικό τρόπο σκέψης και πράξης.
«Με τη βοήθεια του Θεού, αγαπητοί μου αδελφοί, ανεβήκαμε σήμερα σε αυτή τη γραφική τοποθεσία, όπου ο αέρας είναι πάντα καθαρός και αμόλυντος και το περιβάλλον τόσο γοητευτικό, για να απευθύνουμε μια ολόθερμη ομαδική προσευχή προς την Αγία Τριάδα. Και να παρακαλέσουμε τον Θεό να μας φωτίζει όλους, να βρούμε τον σωστό δρόμο της ζωής μας και να επιτελέσουμε τίμια και ανεπίδεκτα την επί γης αποστολή μας.
Ήρθαμε στον κόσμο και υπάρχουμε στη ζωή. Μας έφερε ο Θεός. Δεν μας έφερε ασκόπως. Όλοι μας έχουμε μια αποστολή.
Ήθελα, ειδικότερα σήμερα, την ημέρα αυτή να την αφιερώσουμε σε έναν αυτοέλεγχο, σε μια ειλικρινή κριτική, σε μια εξέταση του εαυτού μας. Εάν, δηλαδή, είμαστε αληθινοί και ανυπόκριτοι Χριστιανοί. Εάν έχουμε συλλάβει τα μηνύματα του Χριστού μας και, αν όχι, στη θεωρία μόνο, αλλά στην πράξη ζούμε την αγάπη και τη διακονία που Εκείνος δίδαξε και επεσφράγισε με το αίμα Του επάνω εις τον σταυρόν, με τη θυσία Του. Να ρωτήσουμε τους εαυτούς μας αν πράγματι είμεθα γνήσιοι Χριστιανοί. Γιατί Χριστιανός δεν σημαίνει μόνον εκπλήρωση μερικών τύπων και λειτουργικών υποχρεώσεων, αλλά μια πορεία γεμάτη αγωνίες, γεμάτη αγώνες επάνω στα ίχνη και στον δρόμο που εχάραξε ο ίδιος ο Κύριός μας, ο Θεός μας, ο Ιησούς Χριστός. Όπως, δηλαδή, Εκείνος διήλθεν ευεργετών, έτσι και το δικό μας πέρασμα από τη ζωή, από αυτή την πρόσκαιρη ζωή, πρέπει να είναι μια συνεχής έκφραση της αφοσιώσεως και της υπακοής μας εις τον θείο νόμο και της απεριόριστης, χωρίς υπολογισμούς και ιδιοτέλεια, αγάπης προς τους συνανθρώπους μας.
Βέβαια, δεν είναι εύκολος αυτός ο δρόμος. Έχει δυσκολίες πολλές, πάρα πολλές. Εμπόδια πολλά. Πάρα πολλά εμπόδια θα συναντήσουμε, άπειρα θα έλεγε κανείς. Άλλοτε από τις αδυναμίες μας και τις πτώσεις μας και άλλοτε από την κακία και τον βούρκο που υπάρχει γύρω μας, που υπάρχει στο περιβάλλον όπου ζούμε.
Ο συνειδητός Χριστιανός δεν παραδίδει ποτέ τα όπλα. Αγωνίζεται εναντίον του κακού. Αγωνίζεται εναντίον της αμαρτίας. Αγωνίζεται με τη φλογερή πίστη του. Αγωνίζεται με το ταπεινό του φρόνημα, με τη συμμετοχή του στα άγια μυστήρια της Εκκλησίας μας και ιδιαίτερα αγωνίζεται με την επίδραση της καλοσύνης του. Να είναι καλός. Παντού καλός. Σε οποιοδήποτε περιβάλλον και αν βρεθεί. Ο Χριστιανός δεν κάνει εξαίρεση και ποτέ δεν λέει ότι εδώ δεν θα μιλήσω, εδώ δεν θα κάνω εκείνο που θέλει ο Θεός. Παντού πρέπει να είναι έτοιμος να προσφέρει με την καλοσύνη του και με την αγάπη του, να προσφέρει με την πίστη του, να προσφέρει με τη ζωή του και το παράδειγμά του ολόκληρο τον Χριστιανισμό που έχει μέσα στην καρδιά του.
Είναι αλήθεια ότι σε αυτές τις ανήσυχες ημέρες που ζούμε υπάρχουν άνθρωποι που δεν πιστεύουν εις τον Θεόν. Υπάρχουν άνθρωποι που είναι αιρετικοί. Υπάρχουν άνθρωποι που παρουσιάζονται ως ψευδοπροφήτες. Υπάρχουν άνθρωποι αντίχριστοι, που δεν πιστεύουν στον Χριστό. Και είναι αλήθεια, όπως το γνωρίζετε και το βλέπετε μέσα στη ζωή, ότι έχουν φρυάξει οι αντίχριστοι να προσπαθούν να μας ξεριζώσουν μέσα από την καρδιά μας τον πολύτιμο θησαυρό μας, να τον ξεκολλήσουν μέσα από τα στήθη μας. Δηλαδή, να μας ξεκολλήσουν την πίστη μας, να μην πιστεύουμε στον Θεό, να μας ξεκολλήσουν τις παραδόσεις μας από τα όσια και τα ιερά μας. Θέλουν να μας κάνουν ομοίους τους και αγωνίζονται και πολλές φορές επιτυγχάνουν στο έργο τους, στους αγώνες τους. Και βλέπουμε ανθρώπους που φεύγουν από τον Χριστιανισμό και δεν πατάνε στην εκκλησία, γιατί από εκεί θα δείξουμε τι είμαστε, δεν εκκλησιάζονται, δεν εξομολογούνται, δεν προσεύχονται, δεν κάνουν εκείνο που είναι διατεταγμένο από τον Θεό και θέλουν να πιστεύουν ότι είναι και Χριστιανοί.
Δεν είναι αλήθεια; Ρίξτε μια ματιά στους συνανθρώπους μας, ακόμη και σε πολλούς συγγενείς μας και σε γνωστούς μας, που έχουν αποξενωθεί από τη θρησκεία και δεν πράττουν εκείνα που είναι αναγκαία και απαραίτητα για τη σωτηρία της ψυχής μας. Δεν είναι αλήθεια; Για ρωτήστε μερικούς κάθε πότε εξομολογούνται, κάθε πότε εκκλησιάζονται και πώς εκκλησιάζονται, πότε κοινωνούν, πότε νηστεύουν, πότε κάνουν αγώνα διά την απόκτηση των αρετών;
Είναι αλήθεια, αδελφοί μου, ότι ο άνθρωπος πλανάται. Πλανάται. Λίγο-λίγο. Και πιστεύει ότι είναι και καλός. “Εγώ δεν είμαι σαν τους άλλους Χριστιανούς, που κάνουν μεγάλους σταυρούς και πηγαίνουν και στον εξομολόγο, πηγαίνουν κι από εδώ, πηγαίνουν και από κει, αλλά κάνουν τούτα και κείνα και πλουτίζουν και αδικούν και πηγαίνουν στα δικαστήρια. Εγώ δεν το κάνω αυτό”. Αυτά θα μας πουν.
Αδελφοί μου, μόνον όταν θα γίνουμε πραγματικοί Χριστιανοί θα αντιμετωπίσουμε νικηφόρα κάθε απειλή της ψυχής μας, των ελληνοχριστιανικών μας ιδεών και των πατροπαράδοτων παραινέσεων και συμβουλών
Αλλά έχουμε και τους αιρετικούς, που θέλουν να μας πουν ότι η πίστις είναι αυτή που έχουν αυτοί, δηλαδή χωρίς εκκλησία, χωρίς εικόνες, χωρίς ιερείς, χωρίς τα μυστήρια. Σε αυτούς πρέπει να απαντούμε με τη συνετή και συνειδητή χριστιανική μας ζωή. Διότι αυτοί παρουσιάζονται και μας κάνουν επίθεση οργανωμένη και μεθοδευμένη για να μας νικήσουν. Εμείς, είπα, θα απαντούμε με τη συνετή και τη συνειδητή χριστιανική μας ζωή. Αδελφοί μου, μόνον όταν θα γίνουμε πραγματικοί Χριστιανοί θα αντιμετωπίσουμε νικηφόρα κάθε απειλή της ψυχής μας, των ελληνοχριστιανικών μας ιδεών και των πατροπαράδοτων παραινέσεων και συμβουλών. Μόνον όταν θα γίνουμε πραγματικοί Χριστιανοί. Και πώς θα το πετύχουμε αυτό; Κάνοντας αρχή μέσα στο σπίτι μας. Θα είμεθα τίμιοι οικογενειάρχες, όσοι είναι παντρεμένοι και έχουν παιδιά. Μέσα στη δουλειά μας θα είμεθα πρότυπα παραδείγματα προς μίμηση. Μέσα στις συναναστροφές μας θα είμεθα φως και λαμπάδα που θα φωτίζει το περιβάλλον μας. Μέσα στις συναλλαγές μας θα είμεθα δίκαιοι και ειλικρινείς, ακέραιοι, σωστοί. Ιδιαίτερα να δίνουμε το καλό παράδειγμα χριστιανικής συνέπειας στα παιδιά μας, όταν έχουμε. Και δεν χρειάζεται να τους κάνουμε πολλές υποδείξεις και απαγορεύσεις. Γιατί αυτά -τους λόγους και τις θεωρίες- τα παιδιά και οι φίλοι μας και οι γνωστοί μας δεν τα ακούν, όσο ακούν και βλέπουν το παράδειγμα της ζωής μας.
Ό,τι κάνουμε εμείς, τα παιδιά μας, φέρ’ ειπείν, το μιμούνται. Κάποτε, ένας πατέρας εκάπνιζε και προχωρούσαν στον δρόμο και κρατούσε στο χέρι του το μικρό του παιδάκι. Με το ένα χέρι κρατούσε το παιδί με το άλλο κρατούσε το τσιγάρο και κάπνιζε. Στον δρόμο ο μικρός είδε ένα τσιγάρο μισοσβησμένο, κάτω, πεταμένο και έσκυψε. Τράβηξε με βία το χέρι του πατέρα του, το πήρε και το έβαλε αμέσως στο στόμα του. Εγώ πήγαινα κοντά και είδα όλη αυτή τη σκηνή. Λοιπόν, για μια στιγμή σταμάτησε ο πατέρας και του είπε: “Μη, μη”. Και χτύπησε το χέρι του παιδιού που κρατούσε το τσιγάρο και του είπε: “Κακό, κακό”. Και μάλωνε το παιδί και του έκανε παρατήρηση γιατί το παιδάκι -μικρό, βέβαια, το παιδάκι- έκανε αυτό το πράγμα. Γιατί πήρε το τσιγάρο. Τα έχασε το παιδί, ήθελε να κλάψει. Τους πλησίασα και είπα: “Κύριε, γιατί χτυπάτε το μικρό;”. “Δεν είδατε”, μου απάντησε, “τι έκανε;”. “Τι έκανε;”, είπα. “Να”, λέει, “πήρε το τσιγάρο και το έβαλε στο στόμα”. “Και το χτυπάτε”, λέω, “το παιδί γι’ αυτό;”. Σταμάτησε και δεν μου έλεγε τίποτε. “Σας ερωτώ, χτυπάτε το παιδί γιατί πήρε το τσιγάρο από κάτω και το έβαλε στο στόμα του;”. Δεν μου έλεγε τίποτε. Λέγω: “Αυτά τα χτυπήματα που δώσατε σε αυτό το χεράκι το μικρό θα έπρεπε να τα δώσετε σε αυτό το χέρι” και του έδειξα το δικό του το χέρι, που κρατούσε το τσιγάρο. Του έπεσε το τσιγάρο από το χέρι κάτω και μου λέει: “Έχετε δίκιο”. Λέω: “Τι να το κάνω το δίκιο;”.
Να, λοιπόν, το παράδειγμα. Εφόσον ο πατέρας κάνει το κακό και το παιδί θα μιμηθεί τον πατέρα. Και πολύ περισσότερο μιμούνται το κακό παρά το καλό. Γι’ αυτό, αδελφοί μου, πρέπει με τη ζωή μας και το παράδειγμά μας να είμεθα λαμπάδες αναμμένες, όπως είπα, χωρίς υποκρισία, χωρίς φαρισαϊσμό. Να δίνουμε καλό παράδειγμα χριστιανικής συνέπειας στα παιδιά μας. Να τους λέμε, βέβαια, και λόγια, αλλά ό,τι κάνουμε εμείς εκείνα το μιμούνται. Εργατικοί είμαστε εμείς; Θα γίνουν και τα παιδιά μας εργατικά. Σεβόμαστε εμείς τον Θεό, χωρίς, βέβαια φαρισαϊσμό, χωρίς υποκρισία, γιατί οι άλλοι άνθρωποι το καταλαβαίνουν, όταν υποκρίνεσαι, ότι δήθεν ευλαβείσαι και πιστεύεις και αγαπάς τον Θεό. Φαίνεται η ψευτιά. Ε, όταν είμεθα ειλικρινείς, χωρίς υποκρισία, και τα παιδιά μας θα τον σεβαστούν τον Θεό και θα τον λατρεύουν.
Γι’ αυτό, αδελφοί μου, πρέπει με τη ζωή μας και το παράδειγμά μας να είμεθα λαμπάδες αναμμένες, όπως είπα, χωρίς υποκρισία, χωρίς φαρισαϊσμό
Η ζωή μας και το παράδειγμά μας θα πρέπει να είναι ένας συνεχής διάλογος, χωρίς να ομιλούμε. Διότι ο άλλος σε βλέπει τι κάνεις και σε ακούει τι λες και πώς φέρεσαι και πώς συμπεριφέρεσαι. Και είπα να είναι διάλογος μεταξύ των συνανθρώπων μας συνεχής και αδιάκοπος. Βέβαια, στη συμμετοχή αυτή στον διάλογο, δηλαδή, στο έργο το χριστιανικό που θα πράττουμε στη ζωή μας, θα πρέπει να συμμετέχουν ενεργά και όλοι οι μεγάλοι, οι ηλικιωμένοι και οι αξιωματούχοι. Οι γονείς στην πρώτη γραμμή, οι παιδαγωγοί και όλοι μας με το φωτεινό και καλό παράδειγμα με την άψογη χριστιανική μας βιωτή. Άψογη ζωή μας, καθαρή, αγνή, αληθινή.
Αγαπητοί μου αδελφοί, μόνον όταν θα επικρατήσουν οι σωτήριες αλήθειες του Ιερού Ευαγγελίου θα γίνει ομορφότερη η ψυχή μας και καλύτερος ο κόσμος. Όχι οι τύποι των φαρισαίων και των σκοταδιστών, αλλά στη ζωή μας να έχουμε τα παραδείγματα των αγίων και των μεγάλων αναμορφωτών. Όχι οι τυραννίες των παθών και των αντίχριστων κοσμοθεωριών. Μη διαβάζουμε αυτά και μην υπακούμε σε αυτά, αλλά ως πρότυπον να έχουμε την αλήθεια του Χριστού, που ελευθερώνει τις ψυχές μας, και ως πρότυπον την αγάπη Του, που ανυψώνει ολόκληρη την ανθρωπότητα. Όσοι πιστέψουν.
Σήμερα είμαστε συγκεντρωμένοι και αδελφωμένοι επάνω σε αυτό τον γραφικό λόφο. Ας δώσουμε όλοι μας την υπόσχεση και ας πάρουμε τη σωτήρια απόφαση να γίνουμε καλύτεροι και συνειδητότεροι Χριστιανοί. Να γίνουμε σωστοί και αληθινοί. Να γίνουμε άδολοι και ανυπόκριτοι. Γεμάτοι καλοσύνη, γεμάτοι αρετή.
Φρονώ πως αυτή η υπόσχεση και διαβεβαίωση, αν δοθεί και τηρηθεί, θα είναι το μεγάλο πνευματικό και ανυπολόγιστο κέρδος. Κέρδος μέγα, που εύχομαι μέσα από την καρδιά μου σε όλους να αξιωθούμε να γίνουμε κληρονόμοι της ουρανίου βασιλείας, να αγωνιστούμε εδώ το υπόλοιπο της ζωής μας, όσο θα μας αφήσει ο Θεός, να αγωνιστούμε διά τη δόξα Του και διά τη σωτηρία της ψυχής μας.
Εύχομαι και πάλι μέσα από την καρδιά μου, αμήν, αμήν, αμήν».
