Ίσως ορισμένες φορές έχετε διαβάσει ή ακούσει συμπολίτες μας να κάνουν έκκληση για αιμοδοσία αιμοπεταλίων. Γνωρίζετε περί τίνος πρόκειται; Σε αυτό το άρθρο εξηγούνται αρκετά βασικά στοιχεία της διαδικασίας που απαιτείται για την προσφορά αιμοπεταλίων
Τι είναι αιμοπεταλιοαφαίρεση;
Το αίμα είναι μείγμα ερυθρών και λευκών αιμοσφαιρίων, αιμοπεταλίων, πλάσματος και άλλων στοιχείων. Η αιμοπεταλιοαφαίρεση είναι μια ειδική διαδικασία αιμοδοσίας που σας επιτρέπει να προσφέρετε μόνο ένα στοιχείο του αίματος σας τα αιμοπετάλια- τα κύτταρα δηλαδή που βοηθούν να σταματήσει η αιμορραγία. Στο αίμα μας υπάρχει περίσσεια αιμοπεταλίων και πολλά από αυτά μπορούν να αφαιρεθούν χωρίς καμιά παρενέργεια στο δότη. Τα αφαιρεθέντα αιμοπετάλια αποκαθίστανται μέσα σε λίγες μέρες.
Ιστορία της αιμοπεταλιοαφαίρεσης
Μέχρι πρόσφατα ο μόνος τρόπος συλλογής αιμοπεταλίων ήταν με το διαχωρισμό τους από το αίμα που προσέφερε ο αιμοδότης. Από κάθε μονάδα πλήρους αίματος συλλέγεται στην Αιμοδοσία μια μικρή ποσότητα αιμοπεταλίων. Σήμερα όμως τα προηγμένης τεχνολογίας ιατρικά μηχανήματα γνωστά ως “διαχωριστές κυττάρων ” μας επιτρέπουν να συγκεντρώνουμε πολύ περισσότερα αιμοπετάλια από έναν και μόνο δότη. Οι διαχωριστές αφαιρούν από το αίμα που εσείς προσφέρετε τα αιμοπετάλια και σας επιστρέφουν τα υπόλοιπα στοιχεία του αίματος. Η όλη διαδικασία είναι απλή, ασφαλής και μοιάζει πολύ με τη συνήθη διαδικασία της αιμοληψίας.
Πως πραγματοποιείται η αιμοπεταλιοαφαίρεση;
Ο δότης ξαπλώνει δίπλα σε ένα μηχάνημα, φλεβοκεντείται και από μια μικρή ποσότητα αίματος που περνάει μέσα στο μηχάνημα διαχωρίζονται τα αιμοπετάλια αυτόματα. Τα υπόλοιπο αίμα επιστρέφει από το ίδιο χέρι πάλι στο δότη. Η αιμοπεταλιοαφαίρεση διαρκεί 1-2 ώρες. Η όλη διαδικασία είναι μεγαλύτερη από ότι η συνήθης αιμοδοσία γιατί χρειάζεται περισσότερος χρόνος για να διαχωριστούν και να συλλεγούν τα αιμοπετάλια από τα άλλα στοιχεία του αίματος.
Η λήψη γίνεται σχεδόν πάντα στο Νοσοκομείο που νοσηλεύεται ο μικρός ασθενής, και κατά το δυνατό λίγες ώρες πριν χορηγηθούν. Τα αιμοπετάλια δεν συντηρούνται επί πολλές ημέρες, ούτε μεταφέρονται εύκολα από νοσοκομείο σε νοσοκομείο. Για αυτούς τους λόγους η αλληλοκάλυψη αναγκών ανάμεσα σε νοσοκομεία είναι πολύ δυσκολότερη (έως αδύνατη) σε σχέση με το πλήρες αίμα.
Ποιά η σημασία της προσφοράς σας;
Η προσφορά των αιμοπεταλίων βοηθάει παιδιά που παρουσιάζουν θρομβοπενία λόγω σοβαρών προβλημάτων υγείας όπως λευχαιμία, καρκίνο ή απλαστική αναιμία. Συχνά η επιβίωση των ασθενών αυτών εξαρτάται από τη μετάγγιση αιμοπεταλίων.
Ποιός μπορεί να δίνει αιμοπετάλια;
Οι προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούν οι αιμοπεταλιοδότες είναι σχεδόν ίδιες με αυτές των αιμοδοτών ολικού αίματος. Πρέπει να είστε απολύτως καλά στην υγεία σας, να ζυγίζετε περισσότερο από 50 κιλά, να μην παίρνετε σε χρόνια βάση φαρμακευτική αγωγή, και να μην έχετε πάρει τις τελευταίες 5-6 ημέρες ασπιρίνη [ενδεχομένως να υπάρχει και ηλικιακός περιορισμός π.χ. 18 – 50ετών ο οποίος όμως επιβεβαιώνεται από το Αγλαϊα Κυριακού]. Επιπλέον, πρέπει να έχετε «καλές φλέβες», και αριθμό αιμοπεταλίων πάνω από ένα συγκεκριμένο όριο. Επίσης, πριν κάποιος δώσει αιμοπετάλια, πρέπει να προσέλθει στην Αιμοδοσία και να δώσει δείγμα αίματος για εργαστηριακούς ελέγχους 4-5 ημέρες πριν την λήψη των αιμοπεταλίων, ώστε αυτά να μπορούν να χορηγηθούν αμέσως μόλις γίνει η λήψη τους.
Γυναίκες με περισσότερες από δύο κυήσεις και ετεροζυγώτες δρεπανοκυτταρικής αναιμίας (περίπου 1% των Ελλήνων) δεν πρέπει να δίνουν αιμοπετάλια (πιθανόν όμως να μπορούν να δώσουν αίμα)
Υπάρχει πάντα η περίπτωση κάποιος δότης να κάνει όλους τους προκαταρκτικούς αιματολογικούς ελέγχους, αλλά τελικά να μην κληθεί καθόλου να δώσει αιμοπετάλια, εφόσον εν τω μεταξύ βελτιωθεί η κατάσταση του ασθενούς. Δυστυχώς αν δεν υπάρχει συγκεκριμένη ανάγκη για συγκεκριμένο παιδί – λήπτη, δεν γίνεται ποτέ λήψη αιμοπεταλίων, καθώς τα αιμοπετάλια δεν αποθηκεύονται περισσότερο από 5-7 ημέρες (συνήθως 5) [Για αυτό το λόγο θα σας ενημερώνουμε για την αναγκαιότητα όταν καταστεί ανάγκη], ενώ τα αναλώσιμα λήψης και επεξργασίας είναι πανάκριβα. Αυτό μπορεί να μοιάζει περιττή ταλαιπωρία από την πλευρά του δότη, όμως στην πλευρά του μικρού λήπτη και τον γονιών του δίνει ένα αίσθημα σχετικής ασφάλειας ως προς το ότι δεν θα βρεθεί ακάλυπτος στον κίνδυνο της θρομβοπενίας και της αυτόματης εσωτερικής αιμορραγίας. Αυτό και μόνο αξίζει τον κόπο.
Πονάει η αιμοπεταλιοαφαίρεση;
Η αιμοπεταλιοαφαίρεση, όπως και η συνήθης αιμοδοσία, δεν είναι επώδυνη. Θα αισθανθείτε μόνο ένα ελαφρύ τσίμπημα όταν η βελόνα μπει στη φλέβα του χεριού σας.
Είναι η αιμοπεταλιοαφαίρεση ασφαλής;
Η αιμοπεταλιοαφαίρεση είναι πολύ ασφαλής. Δεν υπάρχει κίνδυνος λοίμωξης γιατί η όλη διαδικασία γίνεται σε κλειστό και αποστειρωμένο κύκλωμα. Δεν πέφτει ο αιματοκρίτης διότι επιστρέφονται στον δότη τα ερυθρά αιμοσφαίρια, οπότε δεν υπάρχει κίνδυνος ζάλης ή λιποθυμίας ούτε κίνδυνος σιδηροπενίας. Αν εμφανιστούν αιμωδίες (μουδιάσματα) λόγω του αντιπηκτικού, αντιμετωπίζονται εύκολα και γρήγορα με λήψη ασβεστίου. Σε όλη τη διάρκεια της διαδικασίας σας επιβλέπει εξειδικευμένο προσωπικό.
Πόσο συχνά μπορώ να δίνω αιμοπετάλια;
Κάθε 15 ημέρες, εφόσον χρειάζεται.
Εάν δίνω αιμοπετάλια, μπορώ να δίνω και αίμα;
Ναι, αρκεί να έχουν περάσει τουλάχιστον 48 ώρες από την τελευταία φορά που δώσατε αιμοπετάλια. Αν δώσατε πρόσφατα αίμα και σας ζητηθεί να δώσετε αιμοπετάλια, μπορείτε, αν έχει περάσει ένας μήνας από την τελευταία φορά που προσφέρατε αίμα.
Για ποιο λόγο να γίνω δότης αιμοπεταλίων;
Κάθε φορά που προσφέρεις αίμα κάποιος ή κάποιοι ωφελούνται. Αυτό όμως ισχύει πολύ περισσότερο για τη προσφορά αιμοπεταλίων. Μπορείτε να είστε βέβαιοι ότι η προσφορά αιμοπεταλίων σας βοηθάει ένα παιδί με πολύ ειδικά και βαριά προβλήματα υγείας. Βοηθάει πραγματικά να σωθεί η ζωή ενός παιδιού.
Υπάρχει σοβαρότερος λόγος για να γίνετε αιμοπεταλιοδότης?
