«Πάλευε συνεχῶς νὰ συγκεντρώνεις τὸ νοῦ σου, ποὺ σκορπίζεται σὲ ρεμβασμούς. Ὁ Θεὸς δὲν ζητεῖ ἀπὸ τοὺς ὑποτακτικούς τοῦ Κοινοβίου (ὅπως ἀπὸ τοὺς ἡσυχαστές) προσευχὴ ἀρρέμβαστη. Γι’ αὐτὸ νὰ μὴν ἀθυμεῖς, ἐπειδὴ κλέπτεται ὁ νοῦς σου. Ἀντίθετα, νὰ εὐθυμεῖς ποὺ πάντοτε τὸν ἐπαναφέρεις. Ἄλλωστε μόνο στοὺς ἀγγέλους παρατηρεῖται τὸ «ἄσυλον», τὸ νὰ μὴν κλέπτεται δηλαδὴ ὁ νοῦς τους» (Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος, λόγ. δ΄, 88).
Παραπονιέσαι συχνὰ, ὅτι εἴτε στὶς ἀκολουθίες τοῦ ναοῦ εἴτε καὶ στὴν προσωπική σου προσευχὴ, τὸ μυαλό σου φεύγει. Φαίνεσαι προσηλωμένος, μπορεῖ καὶ νὰ κρατᾶς στὰ χέρια σου βιβλίο προσευχῶν, ποὺ νὰ τὶς ψελλίζεις μάλιστα, καὶ ὅμως μὲ πόνο διαπιστώνεις, ὅτι πολλὲς φορὲς μόνο τὸ σῶμα σου εἶναι ἐκεῖ. Ὁ νοῦς σου ἔχει πάει σὲ ὁτιδήποτε ἄλλο πέρα ἀπὸ τὴν προσευχή: σὲ ἐργασίες ἀνολοκλήρωτες, σὲ προβλήματα οἰκογενειακά, σὲ κάτι προσωπικὸ ποὺ σὲ ταλαιπωρεῖ, στὴ συμπεριφορὰ καὶ τὴν ἐνδυμασία κάποιου ἀκόμη καὶ μέσα στὸν ναό. Καὶ θορυβεῖσαι καὶ μελαγχολεῖς, κι ἴσως καὶ ἀπελπίζεσαι. Γιατί ὑπάρχουν φορὲς, ποὺ ἔχεις συλλάβει τὸν ἑαυτό σου νὰ σκέπτεται ἀκόμη καὶ ἁμαρτίες.
Ὁ ἅγιος Ἰωάννης σὲ παρηγορεῖ καὶ σὲ στηρίζει φιλάνθρωπα. Δὲν συμβαίνει μόνο σὲ σένα ὁ ρεμβασμὸς αὐτός, τὸ κλέψιμο τοῦ νοῦ. Ἡ ἐμπειρία καὶ ὁ φωτισμὸς του τοῦ ἔχουν δείξει, ὅτι ὄχι μόνο καὶ στοὺς καλόγερους συμβαίνει ὁ διασκορπισμὸς τοῦ νοῦ ἀλλὰ καὶ στοὺς μεγάλους καὶ προχωρημένους στὴν ἁγιότητα. Στοὺς ἴδιους τοὺς ἁγίους. Σπάνια, ἂν μὴ ποτέ, θὰ ὑπάρξει ἄνθρωπος ποὺ θὰ ἔχει προσηλωμένο τὸ νοῦ του στὸν Κύριο ἑκατὸ τοῖς ἑκατό, ἀκόμη καὶ τὴν ὧρα τῆς προσευχῆς. Κάποιος λογισμός, ἴσως καὶ καλός, θὰ κλέψει τὴ διάνοιά του καὶ θὰ τὸν ἀποπροσανατολίσει. Καὶ σοῦ λέει: «μόνο στοὺς ἀγγέλους παρατηρεῖται τὸ ἄσυλο».
Μὴν ἐπαναπαυτεῖς, ὅμως, μὲ τὴ διαπίστωση αὐτή. Ὁ ρεμβασμὸς ἀποκαλύπτει, πόσο δρόμο ἔχουμε ἀκόμη μπροστά μας. Πόσο ἐλλειμματικοὶ στὴν πνευματικὴ ζωὴ εἴμαστε. Γι’ αὐτὸ καὶ ἀφενὸς, πάλευε νὰ ἐπαναφέρεις τὸν νοῦ σου στὰ λόγια τῆς προσευχῆς κάθε φορὰ ποὺ χάνεται – εἶναι ὁ καθημερινὸς πνευματικός σου ἀγώνας. Καὶ ἀφετέρου, νὰ χαίρεσαι, νὰ εὐθυμεῖς, γιατί ἀκριβῶς κάνοντας τὸν ἀγώνα αὐτὸν χαίρεται ὁ Κύριος καὶ Θεός σου. Μὴ ξεχνᾶς· ἅγιος τελικὰ δὲν εἶναι ὁ (ἀνύπαρκτος ἀνθρωπίνως) ἀναμάρτητος ἀλλὰ ὁ ἀγωνιστής. Δὲν χρειάζεται λοιπὸν στενοχώρια, ἐκεῖ ποὺ ὑπάρχει ἐσωτερικὴ πάλη καὶ χαρὰ τοῦ Θεοῦ. Κι ἀκόμη γνώριζε, ὅτι μὲ τὸν ἀγώνα αὐτὸ ποὺ ἐπισύρει τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ, θὰ φτάσεις στὸ πιὸ χαρισματικὸ σημεῖο: νὰ μὴν κλέπτεται ὁ νοῦς σου σ’ ἕναν βαθμὸ καὶ πέρα ἀπὸ τὶς ὧρες τῆς προσευχῆς.
