Ο σωστός όρος θα ήταν «αυχενικά σύνδρομα» μιας και πρόκειται για περισσότερα του ενός προβλήματα που έχουν σαν αιτία παθήσεις του αυχενικού τμήματος της σπονδυλικής στήλης. Οποιαδήποτε λοιπόν ενόχληση ή συνδιασμός συμπτωμάτων που οφείλεται σε πάθηση των αυχενικών σπονδύλων, μεσοσπονδυλίων δίσκων, αρθρώσεων, νεύρων ή μυών μπορει να ονομαστεί «αυχενικό σύνδρομο».
Τα συχνότερα συμπτώματα στην περιοχή του αυχένα είναι ο πόνος και η δυσκαμψία που μπορεί να επεκτείνεται στην οπίσθια και πλάγια επιφάνεια του αυχένα, στην περιοχή του ώμου ή και στην ανώτερη περιοχή της ράχης. Κάποτε μπορεί να συνδυάζεται και με επέκταση του πόνου στην οπίσθια ή και άνω επιφάνεια του κεφαλιού.
Ένας δεύτερος τύπος «αυχενικού συνδρόμου» είναι ο πόνος που ξεκινά από την περιοχή της ωμοπλάτης και επεκτείνεται στο άνω άκρο δηλαδή στο βραχίονα, το αντιβράχιο και τα δάχτυλα. Τις περισσότερες φορές υπάρχει ακόμα και μούδιασμα και αλλαγή της αισθητικότητας στα δάχτυλα ή και μυϊκή αδυναμία στο άνω άκρο.
Σε εξαιρετικά σπάνιες (ευτυχώς) περιπτώσεις μπορεί να παρουσιαστούν νευρολογικά προβλήματα τόσο στα άνω όσο και στα κάτω άκρα λόγω προβλήματος στην αυχενική μοίρα του νωτιαίου μυελού («αυχενική μυελοπάθεια»).
Ενός άλλου τύπου «αυχενικό σύνδρομο» ιδιαίτερα στις μεγάλες ηλικίες είναι και αυτό που οφείλεται σε στενώσεις των σπονδυλικών αρτηριών στον αυχένα που μπορεί να προκαλέσουν, λόγω διαταραχής της αιμάτωσης του εγκεφάλου, προβλήματα αστάθειας του σώματος. Όταν μας παρουσιαστεί κάποιο από αυτά τα συμπτώματα, ιδιαίτερα εάν επιμένει για αρκετές μέρες ή εβδομάδες θα πρέπει να επισκεφθούμε το γιατρό μας.
Ο εξεδικευμένος γιατρός είναι σε θέση να καταλάβει ότι πάσχουμε από κάποιο αυχενικό σύνδρομο από το ιστορικό του προβλήματός μας και την κλινική εξέταση χωρίς να χρειαστεί άλλες εξετάσεις. Ωστόσο για διαπιστώσει την ακριβή εντόπιση και έκταση του προβλήματος μπορεί να χρειαστεί εξετάσεις όπως η απλή ακτινογραφία ή για μεγαλύτερη ακόμα ακρίβεια μαγνητική τομογραφία της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης.
Πως προκαλείται, πως αντιμετωπίζεται
Συχνά, απλές μορφές αυχενικού συνδρόμου όπως ο πόνος που περιορίζεται στον αυχένα οφείλονται σε απλές αιτίες όπως κόπωση των μυών του αυχένα στη δουλειά ή και «διάστρεμμα» κάποιας άρθρωσης στον αυχένα μετά από κάκωση (όπως για παράδειγμα σε αθλητικές δραστηριότητες ή μετά από τροχαίο ατύχημα).
Πιο σοβαρές μορφές αυχενικού συνδρόμου προκαλούνται συνήθως από εκφυλιστική νόσο της αυχενικής σπονδυλικής στήλης η οποία εκδηλώνεται ως δισκοπάθεια (προβολή ή κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου η οποία πιέζει κάποιο νεύρο) σε νεώτερες ηλικίες ή και σπονδυλοαρθροπάθεια σε μεγαλύτερες.
Η αντιμετώπιση κάθε περίπτωσης αυχενικού συνδρόμου εξαρτάται φυσικά από την ακριβή αιτία. Απλές μορφές όπως αυτές που οφείλονται σε μυϊκή κόπωση ή μυϊκή θλάση και διάστρεμμα υποχωρούν με απλή φαρμακευτική αγωγή (αναλγητικά ή και αντιφλεγμονώδη) μέσα σε διάστημα ημερών ή εβδομάδων. Είναι σημαντικό σε αυτές τις περιπτώσεις να αποφεύγεται η ακινητοποίηση του αυχένα με αυχενικό κολάρο και να ενθαρρύνεται η πλήρης κινητοποίηση καθώς αυτό έχει αποδειχθεί ότι επιταχύνει την αποκατάσταση.
Η αντιμετώπιση των μορφών του αυχενικού συνδρόμου που οφείλονται σε εκφυλιστική νόσο της σπονδυλικής στήλης είναι πιο μακροχρόνια. Βασίζεται κυρίως στη φαρμακευτική αγωγή και την φυσικοθεραπεία η οποία στοχεύει τόσο στην λύση του μυικού σπασμού που συνυπάρχει και στην κινητοποίηση όλων των αρθρώσεων της αυχενικής σπονδυλικής στήλης όσο και στην ενδυνάμωση του μυικού συστήματος του αυχένα και στην βελτίωση της θέσης της αυχενικής σπονδυλικής στήλης. Θα πρέπει οπωσδήποτε να αποφεύγονται βίαιοι χειρισμοί και άλλες βίαιες μέθοδοι κινητοποίησης καθώς αυτό μπορεί να οδηγήσει σε δυσάρεστα αποτελέσματα. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να γνωρίζουμε ότι η εκφυλιστική νόσος είναι μια χρόνια πάθηση που παρουσιάζεται με εξάρσεις και υφέσεις και έτσι πολλές φορές μπορεί να παρουσιαστούν υποτροπές μετά από επιτυχή αντιμετώπιση του προβλήματος.
Σε, λίγες σχετικά, περιπτώσεις που το πρόβλημα οφείλεται σε πίεση νεύρου από κάποια δισκοκήλη την λύση δίνει η χειρουργική θεραπεία (μικροδισκεκτομή για αποσυμπίεση του νεύρου). Πρόκειται για επέμβαση με πολύ μεγάλα ποσοστά επιτυχίας όταν εκτελείται από εξειδικευμένο χειρουργό που σήμερα γίνεται με νοσηλεία μιας μόνο ημέρας και δεν απαιτεί περαιτέρω πρόγραμμα αποκατάστασης. Στην περίπτωση αυτή η ανακούφιση από τα συμπτώματα είναι άμεση και μόνιμη. Όταν υπάρχει και πίεση του νωτιαίου μυελού (μυελοπάθεια) η χειρουργική αντιμετώπιση είναι συνήθως επείγουσα.
Τι πρέπει να προσέχουμε
Προβλήματα στον αυχένα μπορεί να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά συνήθως παρουσιάζονται μετά την ηλικία των 25 έως 30 ετών οπότε και κατά κανόνα αρχίζουν οι εκδηλώσεις της εκφυλιστικής νόσου της σπονδυλικής στήλης.
Δυστυχώς οι λόγοι εμφάνισης της πολύ συχνής εκφυλιστικής νόσου της σπονδυλικής στήλης είναι άγνωστοι και πιθανόν περιλαμβάνουν και την γενετική προδιάθεση. Μπορούμε ωστόσο να προλάβουμε την εμφάνιση αυχενικού συνδρόμου λόγω «υπερφόρτισης» μυϊκών ομάδων και αρθρώσεων καθώς και να ανακουφίσουμε τα συμπτώματα της εκφυλιστικής νόσου στον αυχένα τηρώντας ορισμένους απλούς κανόνες.
Στην εργασία μας θα πρέπει να προσέξουμε τη στάση του αυχένα να είναι όσο το δυνατόν πιο «ουδέτερη» δηλαδή να αποφεύγουμε να παραμένει ο αυχένας σε κάμψη ή έκταση για παρατεταμένα χρονικά διαστήματα. Αυτό θα το επιτύχουμε με σωστή ρύθμιση της εργονομίας του χώρου εργασίας μας (π.χ. ύψος του καθίσματος, κλίση της οθόνης του υπολογιστή, σωστή τοποθέτηση εργαλείων στον πάγκο εργασίας). Θα πρέπει επίσης, ιδιαίτερα αν κάνουμε στατική εργασία να κάνουμε συχνά διαλείμματα ώστε να αποφεύγεται η «καθήλωση» της αυχενικής σπονδυλικής στήλης στην ίδια θέση για παρατεταμένο χρονικό διάστημα.
Αν και συνήθως ο πόνος στον αυχένα προέρχεται από πρόβλημα της αυχενικής σπονδυλικής στήλης υπάρχει περίπτωση η αιτία του πόνου να είναι εντελώς διαφορετική όπως πρόβλημα στην άρθρωση του ώμου, αντανάκλαση του πόνου από προβλήματα στο θώρακα (πνευμονολογικά ή καρδιολογικά προβλήματα) ή και εκδήλωση παθήσεων όπως η ημικρανία ή παθήσεις του λαβυρίνθου. Για το λόγο αυτό είναι σημαντικό να επισκεπτόμαστε τον εξειδικευμένο γιατρό σε περιπτώσεις που επιμένουν συμπτώματα στον αυχένα.
Οι συχνότερες μορφές του αυχενικού συνδρόμου αν δεν αντιμετωπιστούν σωστά ξέρουμε ότι μπορεί να προκαλέσουν παρατεταμένη ταλαιπωρία, δυσκολία στις καθημερινές δραστηριότητες και σημαντική μείωση της απόδοσης στην εργασία. Όταν συνυπάρχουν και νευρολογικά προβλήματα (πίεση νεύρου και νωτιαίου μυελού) η μη σωστή και έγκαιρη χειρουργική αντιμετώπιση μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη αναπηρία (από ελαφρά μυική αδυναμία έως και πλήρη παράλυση).
