Δεν χωράει καμία αμφιβολία ότι το παιδί σας μοιάζει με αγγελούδι και η φυσική σας τάση είναι να ικανοποιείτε πάντα κάθε του ανάγκη και τα «θέλω» του. Αυτό όμως θα οδηγήσει μόνο σε στεναχώριες αργότερα στη ζωή του. Το άλμα από την προστασία που απολαμβάνει σαν νήπιο στις απαιτήσεις της σύγχρονης ζωής είναι τεράστιο. Τα όρια που πρέπει να βάζει ο γονιός στη συναισθηματική, σωματική, υλική και νοητική στοργή και αγάπη που προσφέρει είναι το αιώνιο δίλημμα.
Είτε μας αρέσει είτε όχι, ζούμε σε ένα κόσμο όπου τα όρια είναι απαραίτητα και γι’ αυτό πρέπει να διδάξουμε στα παιδιά μας, ήρεμα κι ωραία, ότι τα όρια υπάρχουν και ότι πρέπει να συμμορφώνονται με αυτά.
Τι σημαίνει κακομαθαίνω;
Η λέξη ‘κακομαθαίνω’ σημαίνει κάνω όλα τα χατίρια, τα έχω όλα χωρίς να κοπιάσω καθόλου. Το παιδί αποκτά την πεποίθηση ότι ο κόσμος και η κοινωνία θα κάνουν τα πάντα για δική του ευχαρίστηση, με αποτέλεσμα να εκδηλώνει αντικοινωνικό εγωισμό και εγωκεντρισμό.
Οι γονείς κακομαθαίνουν τα παιδιά τους με διάφορους τρόπους. Μπορεί να είναι υπερπροστατευτικοί, να τους αγοράζουν πάρα πολλά παιχνίδια ή να τους κάνουν όλα τα χατίρια. Ακόμα, μπορεί να επιβάλλουν στους άλλους την ιδιαίτερη μεταχείριση του παιδιού τους. Αυτό που θεωρούν αποδεκτό οι γονείς αποτελεί και το μέτρο του αποδεκτού για το παιδί.
Για να μην κακομαθαίνουμε τα παιδιά μας, πρέπει να τα διδάξουμε να ενδιαφέρονται για τους άλλους και ότι για οτιδήποτε κάνουν υπάρχουν συνέπειες και όρια. Το καλύτερο αντίδοτο είναι να αναπτύξετε στα παιδιά σας το αίσθημα της ευγνωμοσύνης και της εκτίμησης.
Το κακομαθημένο παιδί είναι εγωκεντρικό και απαιτητικό, δεν σκέφτεται τους άλλους και είναι δυσάρεστο στους γύρω του. Το κλασικό κακομαθημένο παιδί θεωρεί ότι το ίδιο και οι ανάγκες του είναι πιο σημαντικές από οτιδήποτε άλλο και κάνει τα πάντα για να πετύχει αυτό που θέλει. Είναι όμως σημαντικό να υπάρχει διάκριση ανάμεσα στη συμπεριφορά που είναι ανάλογη με την ηλικία του παιδιού και στα πείσματα και τους θυμούς στα οποία καλείστε να υποκύψετε. Οι ειδικοί λένε ότι ο πραγματικός εγωισμός ξεκινάει όταν τα παιδιά είναι μεταξύ 4 και 6 χρονών. Πριν από αυτήν την ηλικία το μωρό σας απλά επιζητά να ικανοποιήσει τις συναισθηματικές και σωματικές του ανάγκες.
Τι να αποφεύγετε;
Μην τα κακομαθαίνετε με υλικά αγαθά
Καθώς τα παιδιά κοινωνικοποιούνται αρχίζουν να συνειδητοποιούν τα υλικά αγαθά που έχουν τα άλλα παιδιά. Και αν ικανοποιείτε τις απαιτήσεις τους όταν συγκρίνουν αυτά που έχουν με εκείνα των άλλων παιδιών, τότε θα μεγαλώσετε παιδιά με εντελώς ανεδαφικές προσδοκίες σε σχέση με εσάς και τον κόσμο. Οι απαιτήσεις τους απλά θα γίνονται μεγαλύτερες και ακριβότερες, καθώς θα αρχίζουν να αντιλαμβάνονται όλα όσα υπάρχουν εκεί έξω. Ο κόσμος όμως δεν λειτουργεί έτσι και το παιδί σας μπορεί να το μάθει με τον πιο άσχημο τρόπο μεγαλώνοντας.
Μην τους στερείτε την προσοχή
Τα παιδιά ποτέ δεν ξεπερνάνε την ανάγκη για την προσοχή των γονιών τους. Διαθέστε τους το χρόνο σας γενναιόδωρα και ενθαρρύνετέ τα σε ότι κάνουν. Αυτού του είδους η προσοχή κάνει το παιδί σας να νοιώθει αποδεκτό σαν άτομο. Η ζεστασιά και η στοργή σας θα τα ενθαρρύνει να ανταποκρίνονται πιο θετικά στην καθοδήγησή σας. Όταν τους λείπει η προσοχή, τα παιδιά προσπαθούν να την αποκτήσουν με αρνητικό τρόπο κάνοντας πείσματα, γκρινιάζοντας ή προσκολλώνται στις μαμάδες τους. Για το μικρό παιδί ακόμα και η προσοχή του θυμωμένου γονιού είναι καλύτερη από την παντελή έλλειψή της. Προσπαθήστε να εστιάσετε στα θετικά πράγματα που κάνει το παιδί σας όταν είναι χαρούμενο και απασχολημένο. Για παράδειγμα, «Φαίνεται ότι σου αρέσει πολύ αυτό το παιχνίδι.» Λέγοντας τακτικά κάτι καλό στο παιδί συχνά αναιρεί την ανάγκη του να προσπαθήσει να αποσπάσει την προσοχή με λιγότερο αποδεκτούς τρόπους.
Αποφύγετε τις υπερβολές
Μερικές φορές τα παιδιά συμπεριφέρονται κακομαθημένα όταν οι γονείς υπερβάλλουν στα όσα κάνουν γι’ αυτά. Μην συνεχίζετε να κάνετε πράγματα για τα παιδιά σας όταν μπορούν να τα κάνουν μόνα τους. Για παράδειγμα, τα περισσότερα παιδιά του νηπιαγωγείου μπορούν να ντυθούν μόνα τους, να χτενίσουν τα μαλλιά τους και να τακτοποιήσουν τα παιχνίδια τους. Ενθαρρύνετε τα παιδιά σας να κάνουν όσο το δυνατόν περισσότερα πράγματα τους επιτρέπει η ηλικία τους και οι ικανότητές τους. Μπορείτε να ξεκινήστε σταδιακά προτείνοντας να κάνετε κάποια πράγματα μαζί. Καθώς μαθαίνουν τι πρέπει να κάνουν, μπορείτε σταδιακά να τα βοηθάτε λιγότερο κι έτσι μαθαίνουν να βασίζονται στον εαυτό τους.
Μην ξεχνάτε να βάζετε όρια
Τα παιδιά εύκολα ανακαλύπτουν τους κανόνες που μπορούν να παραβούν και οι γονείς το επιτρέπουν για διάφορους λόγους. Μερικοί επειδή θέλουν να αποφύγουν τις συνεχείς διαμάχες. Άλλοι δυσκολεύονται να αρνηθούν κάτι στο παιδί τους, επειδή φοβούνται ότι δεν θα είναι ευτυχισμένο.
Η αλήθεια όμως είναι ότι τα παιδιά θέλουν να ξέρουν ότι οι γονείς τους έχουν τον έλεγχο. Χρειάζονται δομή και όρια. Αν θέτετε κανόνες αλλά δεν τους επιβάλλετε, τα παιδιά μπορεί να πιστέψουν ότι οι κανόνες δεν ισχύουν για αυτά. Όταν επιμένετε να ακολουθούν τους κανόνες που τους έχουν εξηγηθεί από την αρχή, τα παιδιά μαθαίνουν την υπευθυνότητα και ότι δεν πρέπει να συμπεριφέρονται χωρίς σεβασμό στους άλλους.
Θυμηθείτε ότι τα παιδιά δυσκολεύονται να ακολουθήσουν τους κανόνες όταν είναι άρρωστα, κουρασμένα, πεινασμένα ή βρίσκονται σε ένα άγνωστο ή συναρπαστικό καινούριο περιβάλλον. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να ενεργείτε έγκαιρα και να τα βοηθάτε να καταλαβαίνουν ποιο είναι το ζητούμενο.
Σημαντικά όρια
Χωρίς σταθερές παραμέτρους, τα παιδιά θα σας δοκιμάζουν με κακή συμπεριφορά αναζητώντας απελπισμένα ένα σημείο αναφοράς ώστε να μεγαλώσουν και να αναπτυχθούν. Δεν είναι μικρογραφίες ενηλίκων, και δεν πρέπει να περιμένουμε να μεγαλώσουν πριν την ώρα τους. Πρέπει να χαρούν την παιδική τους ηλικία ήσυχα αφού θα ξέρουν ότι οι μεγάλοι έχουν τον έλεγχο.
