Α. Τι δεν είναι Εκκλησία
«Εκκλησία» δεν είναι απλώς ο Ναός,1 το οίκημα δηλαδή στο οποίο τελούμε την λατρεία. Ο Ναός κατασκευάζεται από πέτρες και άλλα υλικά αντικείμενα, ενώ η Εκκλησία αποτελείται από άνδρες, γυναίκες και αγγέλους. Αποτελείται από την «ζωντανή πέτρα», που λέγει ο απόστολος Πέτρος (Α/ Πέτρ. 2,5). Θα λέγαμε ότι είναι φυσικό για τον απόστολο Πέτρο να πει αυτή την φράση, γιατί και ο ίδιος ονομάστηκε «Πέτρος» από τον Ιησού Χριστό.
Όταν είπε στον Ιησού «εσύ είσαι ο Χριστός, ο Υιός του ζώντος Θεού» (Ματθ.16,16), ο Ιησούς τον κάλεσε να γίνει «μία ζωντανή πέτρα», που θα τοποθετηθεί επάνω στον «ακρογωνιαίο λίθο», που είναι ο Αυτός ο Ίδιος (Α/ Πέτρ. 2,6-7). Του είπε τότε ο Ιησούς: «Εσύ είσαι ο Πέτρος και σε αυτήν την πέτρα θα χτίσω την Εκκλησία Μου» (Ματθ. 16,18). Και η Εκκλησία πραγματικά είναι χτισμένη από ζωντανές πέτρες, οι οποίες, ακολουθώντας το παράδειγμα του Πέτρου, πιστεύουν στον Κύριο ως Χριστό και Θεό.
Δεν μπορούμε επίσης να πούμε ότι Εκκλησία είναι μόνο οι Επίσκοποι και οι Ιερείς. Γιατί ο Επίσκοπος δεν μπορεί να υπάρχει χωρίς ποίμνιο, όπως ακριβώς δεν μπορεί να υπάρχει κεφαλή χωρίς το υπόλοιπο σώμα. Με τον ίδιο τρόπο και ένας Ιερέας πρέπει να υπηρετεί μία ενορία ή ένα μοναστήρι. Λέγεται κάποιος πατήρ, μόνον αν έχει παιδιά.
Β. Τι είναι Εκκλησία
Εκκλησία είναι η συνάθροιση, η «σύναξη», ας το λέμε καλύτερα, όλων των μαθητών του Ιησού Χριστού, είτε εδώ κάτω στην γη είτε πάνω στον ουρανό. Η λέξη «Εκκλησία» προέρχεται από τις λέξεις «εκ-καλώ». Στην αρχαία Αθήνα η λέξη αυτή σήμαινε την συνάθροιση των πολιτών. Η λέξη όμως χρησιμοποιείται και στην Παλαιά Διαθήκη ( קהָלָ [«καχάλ»], στα Εβρ.), για να δηλώσει την σύναξη του λαού του Θεού για την λατρεία.
Οι πιστοί, τα μέλη της Εκκλησίας, είναι ενωμένοι με τον Ιησού Χριστό, παρά το ότι Αυτός ανελήφθη στους ουρανούς. Γιατί, όταν αναλήφθηκε στους ουρανούς, μας είπε ότι θα είναι πάντοτε μαζί μας μέχρι το τέλος του κόσμου (Ματθ. 28,20). Το Άγιο Πνεύμα που μας έδωσε, μας υπενθυμίζει όλα όσα μας είπε Εκείνος (Ιωάν. 14,26) και μας κάνει να συμμετέχουμε σε όλα όσα είναι του Χριστού και «μαρτυρεί γι Αυτόν» (Ιωάν. 15,26). Ο Χριστός είναι παρών στην Εκκλησία Του, δια του Αγίου Πνεύματος. Γιατί, όταν το Άγιο Πνεύμα κατέβηκε κατά την Πεντηκοστή στους συγκεντρωμένους πιστούς, τότε ο Λόγος κατοίκησε σ’ αυτούς και αυτοί έγιναν η Εκκλησία. Το εξηγούμε αυτό καλύτερα με το να νοήσουμε ότι η Πεντηκοστή συγκρίνεται με τον Ευαγγελισμό, και η Εκκλησία συγκρίνεται με την Παρθένο Μαρία. Κατά την ημέρα του Ευαγγελισμού ο Λόγος έγινε σάρκα δια του Αγίου Πνεύματος (Ιωάν. 1,14. Ματθ. 1,18). Η Παρθένος Μαρία δια του Αγίου Πνεύματος συνέλαβε τον Ιησού.
Η Εκκλησία φέρει τον Λόγο και κηρύττει τον Λόγο, όπως τον έφερε η Θεοτόκος Μαρία, η οποία και τον γέννησε. Ο σαρκωθείς Υιός του Θεού είναι παρών στην Εκκλησία Του, όπως ακριβώς ήταν παρών στην Κοιλία της Παρθένου.
Με την Πεντηκοστή, λοιπόν, το Άγιο Πνεύμα δημιούργησε την Εκκλησία. Έγινε, δηλαδή, η ιερή σύναξη των πιστών, στην οποία είναι παρών ο Χριστός. Ο Ίδιος το είπε αυτό: «Αλήθεια σας λέω… όπου είναι δύο η τρεις συγκεντρωμένοι στο όνομά μου, εκεί είμαι στο μέσον αυτών» (Ματθ. 18,20).
Όπου είναι η Εκκλησία, εκεί είναι επίσης το Πνεύμα του Θεού και όπου είναι το Πνεύμα του Θεού, εκεί επίσης είναι η Εκκλησία και όλη η Χάρη της (Αγ. Ειρηναίος).
Η Εκκλησία είναι μία, παρά το ότι ο αριθμός των εκκλησιών συνεχώς αυξάνει, επειδή αυτή γίνεται περισσότερο γόνιμη. Υπάρχουν πολλές εκκλησίες, αλλά μόνο μία Εκκλησία (Αγ. Κυπριανός Καρχηδόνος). Δεν μπορεί να έχει κάποιος τον Θεό ως Πατέρα, εάν δεν έχει την Εκκλησία ως Μητέρα (Αγ. Κυπριανός Καρχηδόνος).
Η Εκκλησία είναι μεγαλύτερη από τον ουρανό και την γη. Είναι ένας νέος κόσμος και ο ήλιος σ’ αυτόν τον κόσμο είναι ο Χριστός (Αγ. Αμβρόσιος).
Το Σώμα του Χριστού, στο οποίο είναι ενωμένοι οι χριστιανοί δια του Βαπτίσματος, είναι η πηγή της αναστάσεως και της σωτηρίας μας (Αγ. Αθανάσιος).
Η Εκκλησία είναι ο επίγειος παράδεισος, στον οποίο κατοικεί ο Θεός του ουρανού (Γερμανός, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως).
Η Εκκλησία… είναι το μεγάλο παράθυρο μέσα από το οποίο λάμπει ο Ήλιος της Δικαιοσύνης επάνω σε ένα κόσμο σκότους (Αγ. Νικόλαος Καβάσιλας).
Μόνο η Εκκλησία είναι από τον ουρανό (Α. Σ. Κομιάκωφ).
Η Εκκλησία του Χριστού δεν είναι ένας θεσμός. Είναι μία νέα ζωή με τον Χριστό και μέσα στον Χριστό, που κατευθύνεται από το Άγιο Πνεύμα (Σέργιος Μπουλγκάκωφ).
Η Εκκλησία είναι το κέντρο του σύμπαντος, ο τόπος στον οποίο εκπληρώνεται ο προορισμός του (Βλαδίμηρος Λόσσκυ).
Στο σκοτάδι αυτού του πεπτωκότος κόσμου, η Εκκλησία είναι ένα άνοιγμα στον τοίχο, που έγινε με τον θρίαμβο του Σταυρού. Η αγάπη της Αγίας Τριάδος ποτέ δεν σταματά να λάμπει δια του φωτός της Αναστάσεως (Ολιβιέ Κλεμάν).
Η Εκκλησία είναι η είσοδος στην ζωή του Χριστού, η κοινωνία με την αιώνια ζωή (Αλέξανδρος Σμέμαν).
Η Εκκλησία είναι η προσδοκία και το σημείο της Βασιλείας του Θεού, γιατί, όπως με ένα σπόρο ή με την μαγιά, έτσι και η πραγματοποίηση της Βασιλείας, αρχίζει με την Εκκλησία του σήμερα (Ιγνάτιος Χατσίμ).
Γ. Η Εκκλησία είναι αγία παρά τις αμαρτίες των μελών Της
Κατά τα παραπάνω, στην Εκκλησία έχουμε παρόντα τον Ιησού Χριστό, δια του Αγίου Πνεύματος. Αλλά, μπορεί κανείς να πει σαν αντίρρηση το ότι, αυτοί που πηγαίνουν στην Εκκλησία όχι μόνον δεν είναι θεοφόροι άνθρωποι, αλλά είναι και παραβάτες των εντολών του Θεού και σκανδαλίζουν με τα έργα τους πολλούς. Ναι, βλέπουμε, πραγματικά, άνθρωποι που πηγαίνουν στην Εκκλησία να είναι παραβάτες των εντολών του Θεού και να διαπληκτίζονται με τους άλλους, ή, το ακόμη χειρότερο, βλέπουμε και ιερείς να διαπληκτίζονται μεταξύ τους. Πού είναι λοιπόν το Άγιο Πνεύμα σε όλους αυτούς; Δεν φαίνεται τότε η Εκκλησία σαν μία συνάθροιση υποκριτών;
Αν κανείς ήταν στην Ιερουσαλήμ κατά την Μεγάλη Παρασκευή, τότε που ο Πιλάτος παρουσίασε τον Χριστό στο πλήθος, γεμάτο με αίματα και εμπτυσμούς, θα σκεφτόταν ότι Αυτός ήταν αποκρουστικός. Το είπε άλλωστε αυτό και ο προφήτης Ησαΐας. Όταν ο Προφήτης στο 53ο κεφ. του βιβλίου του παρουσιάζει τον πάσχοντα Μεσσία καταπονημένο και καταπληγωμένο, λέγει έπειτα ο ίδιος, ότι ευχαρίστως αποστρέφει κανείς το πρόσωπό του από Αυτόν, γιατί αυτό δεν είναι ευχάριστο θέαμα. Έτσι ερμηνεύεται ο λόγος του Προφήτου «απέστραπται το πρόσωπον αυτού (του θεατού, δηλαδή), ητιμάσθη και ουκ ελογίσθη» (Ησ. 53,3). Και όμως! Αυτός ήταν ο Ίδιος ο Χριστός, ο πανάγιος Υιός του Θεού. Το ίδιο συμβαίνει με την Εκκλησία, λέγει η ωραία κατήχηση Dieu est Vivant, την οποία συμβουλευόμεθα. Η Εκκλησία παραμορφώνεται από τις δυστροπίες και τις αμαρτίες όλων μας.
Και όμως! Ο Χριστός παραμένει μέσα στην Εκκλησία Του και το Πνεύμα του Θεού την επισκιάζει. Η Εκκλησία είναι «Εμμανουήλ», δηλαδή «ο Θεός μαζί μας». Ο Ιησούς Χριστός είναι Θεός που συγκατατίθεται να είναι μεταξύ αμαρτωλών, τελωνών και πορνών. Όπως το είπε και ο Ίδιος, όταν εδείπνησε με τους αμαρτωλούς, «δεν έχουν ανάγκη από γιατρό οι υγιείς, αλλά οι άρρωστοι» (Λουκ. 5,31).
Αλλά, παρά το ότι τα μέλη της Εκκλησίας, ακόμη δε και αυτοί οι Ποιμένες της Αρχιερείς και Ιερείς, παρουσιάζουν ελλείψεις και αδυναμίες, όμως πρέπει να πιστεύουμε στην Εκκλησία. Όταν πιστεύουμε στον Θεό και στον Ιησού Χριστό, αλλά δεν πιστεύουμε στην Εκκλησία, τότε περιορίζουμε τον Θεό στον ουρανό. Ο Ιησούς Χριστός είναι Θεός που έγινε άνθρωπος και ήρθε ανάμεσά μας, για να μας γιατρέψει. Είναι ένας Θεός που ενεργεί και κάνει τον Εαυτό Του γνωστό μέσα από αυτούς τους οποίους ήρθε να σώσει. Είναι ένας Θεός που γεννήθηκε στον σταύλο στην Βηθλεέμ, πέθανε μεταξύ δύο κακούργων και «συγ- καταλέχθηκε με τους ανόμους» (Ησ. 53,12).
Όταν στο «Πιστεύω» λέμε «Πιστεύω εις μίαν, αγίαν, καθολικήν και αποστολικήν Εκκλησίαν», δεν εννοούμε ότι πιστεύουμε στα πάθη και τις αμαρτίες των κληρικών και των λαϊκών μελών της Εκκλησίας. Αλλά ομολογούμε την πίστη μας στον σαρκωθέντα Υιό του Θεού, τον Ιησού Χριστό που σταυρώθηκε και αναστήθηκε για την Εκκλησία Του, και την πίστη μας στο Άγιο Πνεύμα, που μέσα στην Εκκλησία κάνει πραγματικότητα τις επαγγελίες του Θεού Πατέρα σ’ αυτούς που πιστεύουν στον σαρκωθέντα Υιόν Του. Η Εκκλησία στηρίζεται σ’ αυτή την άγια πίστη των μελών της, στην ομολογία του αποστόλου Πέτρου, που είπαμε παραπάνω, γι’ αυτό και είναι αγία, παρά τις αμαρτίες των μελών της.
Όλοι οι αμαρτωλοί με τα αμαρτήματά μας παρερχόμαστε, αλλά στην Εκκλησία μένει ο άγιος λόγος του Θεού και δεν σταματά να ακούγεται σ’ Αυτήν με τις εκκλησιαστικές ακολουθίες και το θείο κήρυγμα.
Οι άγιοι της Εκκλησίας μας, των οποίων την μνήμη εορτάζουμε την Κυριακή μετά την Πεντηκοστή, την Κυριακή των Αγίων Πάντων, απήλαυσαν αυτόν τον άγιο λόγο του Θεού μέσα στην Εκκλησία, και με τις ιερές Ακολουθίες και με την ανάγνωσή του, αλλά και την τήρησή του. Και οι άγιοί μας πάλι φανερώνουν την δύναμη του αγίου και ζωντανού αυτού λόγου του Θεού. Ο λόγος του Θεού, λοιπόν, που είναι ταμιευμένος στην Αγία Γραφή, μας παρουσιάζει την Εκκλησία ως:
1. Την Νύμφη του Χριστού,
2. Το Σώμα του Χριστού.
Με πολλές ευχές,
† Ο Μητροπολίτης Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Ιερεμίας
«Εκκλησία» δεν είναι απλώς ο Ναός,1 το οίκημα δηλαδή στο οποίο τελούμε την λατρεία. Ο Ναός κατασκευάζεται από πέτρες και άλλα υλικά αντικείμενα, ενώ η Εκκλησία αποτελείται από άνδρες, γυναίκες και αγγέλους. Αποτελείται από την «ζωντανή πέτρα», που λέγει ο απόστολος Πέτρος (Α/ Πέτρ. 2,5). Θα λέγαμε ότι είναι φυσικό για τον απόστολο Πέτρο να πει αυτή την φράση, γιατί και ο ίδιος ονομάστηκε «Πέτρος» από τον Ιησού Χριστό.
Όταν είπε στον Ιησού «εσύ είσαι ο Χριστός, ο Υιός του ζώντος Θεού» (Ματθ.16,16), ο Ιησούς τον κάλεσε να γίνει «μία ζωντανή πέτρα», που θα τοποθετηθεί επάνω στον «ακρογωνιαίο λίθο», που είναι ο Αυτός ο Ίδιος (Α/ Πέτρ. 2,6-7). Του είπε τότε ο Ιησούς: «Εσύ είσαι ο Πέτρος και σε αυτήν την πέτρα θα χτίσω την Εκκλησία Μου» (Ματθ. 16,18). Και η Εκκλησία πραγματικά είναι χτισμένη από ζωντανές πέτρες, οι οποίες, ακολουθώντας το παράδειγμα του Πέτρου, πιστεύουν στον Κύριο ως Χριστό και Θεό.
Δεν μπορούμε επίσης να πούμε ότι Εκκλησία είναι μόνο οι Επίσκοποι και οι Ιερείς. Γιατί ο Επίσκοπος δεν μπορεί να υπάρχει χωρίς ποίμνιο, όπως ακριβώς δεν μπορεί να υπάρχει κεφαλή χωρίς το υπόλοιπο σώμα. Με τον ίδιο τρόπο και ένας Ιερέας πρέπει να υπηρετεί μία ενορία ή ένα μοναστήρι. Λέγεται κάποιος πατήρ, μόνον αν έχει παιδιά.
Β. Τι είναι Εκκλησία
Εκκλησία είναι η συνάθροιση, η «σύναξη», ας το λέμε καλύτερα, όλων των μαθητών του Ιησού Χριστού, είτε εδώ κάτω στην γη είτε πάνω στον ουρανό. Η λέξη «Εκκλησία» προέρχεται από τις λέξεις «εκ-καλώ». Στην αρχαία Αθήνα η λέξη αυτή σήμαινε την συνάθροιση των πολιτών. Η λέξη όμως χρησιμοποιείται και στην Παλαιά Διαθήκη ( קהָלָ [«καχάλ»], στα Εβρ.), για να δηλώσει την σύναξη του λαού του Θεού για την λατρεία.
Οι πιστοί, τα μέλη της Εκκλησίας, είναι ενωμένοι με τον Ιησού Χριστό, παρά το ότι Αυτός ανελήφθη στους ουρανούς. Γιατί, όταν αναλήφθηκε στους ουρανούς, μας είπε ότι θα είναι πάντοτε μαζί μας μέχρι το τέλος του κόσμου (Ματθ. 28,20). Το Άγιο Πνεύμα που μας έδωσε, μας υπενθυμίζει όλα όσα μας είπε Εκείνος (Ιωάν. 14,26) και μας κάνει να συμμετέχουμε σε όλα όσα είναι του Χριστού και «μαρτυρεί γι Αυτόν» (Ιωάν. 15,26). Ο Χριστός είναι παρών στην Εκκλησία Του, δια του Αγίου Πνεύματος. Γιατί, όταν το Άγιο Πνεύμα κατέβηκε κατά την Πεντηκοστή στους συγκεντρωμένους πιστούς, τότε ο Λόγος κατοίκησε σ’ αυτούς και αυτοί έγιναν η Εκκλησία. Το εξηγούμε αυτό καλύτερα με το να νοήσουμε ότι η Πεντηκοστή συγκρίνεται με τον Ευαγγελισμό, και η Εκκλησία συγκρίνεται με την Παρθένο Μαρία. Κατά την ημέρα του Ευαγγελισμού ο Λόγος έγινε σάρκα δια του Αγίου Πνεύματος (Ιωάν. 1,14. Ματθ. 1,18). Η Παρθένος Μαρία δια του Αγίου Πνεύματος συνέλαβε τον Ιησού.
Η Εκκλησία φέρει τον Λόγο και κηρύττει τον Λόγο, όπως τον έφερε η Θεοτόκος Μαρία, η οποία και τον γέννησε. Ο σαρκωθείς Υιός του Θεού είναι παρών στην Εκκλησία Του, όπως ακριβώς ήταν παρών στην Κοιλία της Παρθένου.
Με την Πεντηκοστή, λοιπόν, το Άγιο Πνεύμα δημιούργησε την Εκκλησία. Έγινε, δηλαδή, η ιερή σύναξη των πιστών, στην οποία είναι παρών ο Χριστός. Ο Ίδιος το είπε αυτό: «Αλήθεια σας λέω… όπου είναι δύο η τρεις συγκεντρωμένοι στο όνομά μου, εκεί είμαι στο μέσον αυτών» (Ματθ. 18,20).
Όπου είναι η Εκκλησία, εκεί είναι επίσης το Πνεύμα του Θεού και όπου είναι το Πνεύμα του Θεού, εκεί επίσης είναι η Εκκλησία και όλη η Χάρη της (Αγ. Ειρηναίος).
Η Εκκλησία είναι μία, παρά το ότι ο αριθμός των εκκλησιών συνεχώς αυξάνει, επειδή αυτή γίνεται περισσότερο γόνιμη. Υπάρχουν πολλές εκκλησίες, αλλά μόνο μία Εκκλησία (Αγ. Κυπριανός Καρχηδόνος). Δεν μπορεί να έχει κάποιος τον Θεό ως Πατέρα, εάν δεν έχει την Εκκλησία ως Μητέρα (Αγ. Κυπριανός Καρχηδόνος).
Η Εκκλησία είναι μεγαλύτερη από τον ουρανό και την γη. Είναι ένας νέος κόσμος και ο ήλιος σ’ αυτόν τον κόσμο είναι ο Χριστός (Αγ. Αμβρόσιος).
Το Σώμα του Χριστού, στο οποίο είναι ενωμένοι οι χριστιανοί δια του Βαπτίσματος, είναι η πηγή της αναστάσεως και της σωτηρίας μας (Αγ. Αθανάσιος).
Η Εκκλησία είναι ο επίγειος παράδεισος, στον οποίο κατοικεί ο Θεός του ουρανού (Γερμανός, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως).
Η Εκκλησία… είναι το μεγάλο παράθυρο μέσα από το οποίο λάμπει ο Ήλιος της Δικαιοσύνης επάνω σε ένα κόσμο σκότους (Αγ. Νικόλαος Καβάσιλας).
Μόνο η Εκκλησία είναι από τον ουρανό (Α. Σ. Κομιάκωφ).
Η Εκκλησία του Χριστού δεν είναι ένας θεσμός. Είναι μία νέα ζωή με τον Χριστό και μέσα στον Χριστό, που κατευθύνεται από το Άγιο Πνεύμα (Σέργιος Μπουλγκάκωφ).
Η Εκκλησία είναι το κέντρο του σύμπαντος, ο τόπος στον οποίο εκπληρώνεται ο προορισμός του (Βλαδίμηρος Λόσσκυ).
Στο σκοτάδι αυτού του πεπτωκότος κόσμου, η Εκκλησία είναι ένα άνοιγμα στον τοίχο, που έγινε με τον θρίαμβο του Σταυρού. Η αγάπη της Αγίας Τριάδος ποτέ δεν σταματά να λάμπει δια του φωτός της Αναστάσεως (Ολιβιέ Κλεμάν).
Η Εκκλησία είναι η είσοδος στην ζωή του Χριστού, η κοινωνία με την αιώνια ζωή (Αλέξανδρος Σμέμαν).
Η Εκκλησία είναι η προσδοκία και το σημείο της Βασιλείας του Θεού, γιατί, όπως με ένα σπόρο ή με την μαγιά, έτσι και η πραγματοποίηση της Βασιλείας, αρχίζει με την Εκκλησία του σήμερα (Ιγνάτιος Χατσίμ).
Γ. Η Εκκλησία είναι αγία παρά τις αμαρτίες των μελών Της
Κατά τα παραπάνω, στην Εκκλησία έχουμε παρόντα τον Ιησού Χριστό, δια του Αγίου Πνεύματος. Αλλά, μπορεί κανείς να πει σαν αντίρρηση το ότι, αυτοί που πηγαίνουν στην Εκκλησία όχι μόνον δεν είναι θεοφόροι άνθρωποι, αλλά είναι και παραβάτες των εντολών του Θεού και σκανδαλίζουν με τα έργα τους πολλούς. Ναι, βλέπουμε, πραγματικά, άνθρωποι που πηγαίνουν στην Εκκλησία να είναι παραβάτες των εντολών του Θεού και να διαπληκτίζονται με τους άλλους, ή, το ακόμη χειρότερο, βλέπουμε και ιερείς να διαπληκτίζονται μεταξύ τους. Πού είναι λοιπόν το Άγιο Πνεύμα σε όλους αυτούς; Δεν φαίνεται τότε η Εκκλησία σαν μία συνάθροιση υποκριτών;
Αν κανείς ήταν στην Ιερουσαλήμ κατά την Μεγάλη Παρασκευή, τότε που ο Πιλάτος παρουσίασε τον Χριστό στο πλήθος, γεμάτο με αίματα και εμπτυσμούς, θα σκεφτόταν ότι Αυτός ήταν αποκρουστικός. Το είπε άλλωστε αυτό και ο προφήτης Ησαΐας. Όταν ο Προφήτης στο 53ο κεφ. του βιβλίου του παρουσιάζει τον πάσχοντα Μεσσία καταπονημένο και καταπληγωμένο, λέγει έπειτα ο ίδιος, ότι ευχαρίστως αποστρέφει κανείς το πρόσωπό του από Αυτόν, γιατί αυτό δεν είναι ευχάριστο θέαμα. Έτσι ερμηνεύεται ο λόγος του Προφήτου «απέστραπται το πρόσωπον αυτού (του θεατού, δηλαδή), ητιμάσθη και ουκ ελογίσθη» (Ησ. 53,3). Και όμως! Αυτός ήταν ο Ίδιος ο Χριστός, ο πανάγιος Υιός του Θεού. Το ίδιο συμβαίνει με την Εκκλησία, λέγει η ωραία κατήχηση Dieu est Vivant, την οποία συμβουλευόμεθα. Η Εκκλησία παραμορφώνεται από τις δυστροπίες και τις αμαρτίες όλων μας.
Και όμως! Ο Χριστός παραμένει μέσα στην Εκκλησία Του και το Πνεύμα του Θεού την επισκιάζει. Η Εκκλησία είναι «Εμμανουήλ», δηλαδή «ο Θεός μαζί μας». Ο Ιησούς Χριστός είναι Θεός που συγκατατίθεται να είναι μεταξύ αμαρτωλών, τελωνών και πορνών. Όπως το είπε και ο Ίδιος, όταν εδείπνησε με τους αμαρτωλούς, «δεν έχουν ανάγκη από γιατρό οι υγιείς, αλλά οι άρρωστοι» (Λουκ. 5,31).
Αλλά, παρά το ότι τα μέλη της Εκκλησίας, ακόμη δε και αυτοί οι Ποιμένες της Αρχιερείς και Ιερείς, παρουσιάζουν ελλείψεις και αδυναμίες, όμως πρέπει να πιστεύουμε στην Εκκλησία. Όταν πιστεύουμε στον Θεό και στον Ιησού Χριστό, αλλά δεν πιστεύουμε στην Εκκλησία, τότε περιορίζουμε τον Θεό στον ουρανό. Ο Ιησούς Χριστός είναι Θεός που έγινε άνθρωπος και ήρθε ανάμεσά μας, για να μας γιατρέψει. Είναι ένας Θεός που ενεργεί και κάνει τον Εαυτό Του γνωστό μέσα από αυτούς τους οποίους ήρθε να σώσει. Είναι ένας Θεός που γεννήθηκε στον σταύλο στην Βηθλεέμ, πέθανε μεταξύ δύο κακούργων και «συγ- καταλέχθηκε με τους ανόμους» (Ησ. 53,12).
Όταν στο «Πιστεύω» λέμε «Πιστεύω εις μίαν, αγίαν, καθολικήν και αποστολικήν Εκκλησίαν», δεν εννοούμε ότι πιστεύουμε στα πάθη και τις αμαρτίες των κληρικών και των λαϊκών μελών της Εκκλησίας. Αλλά ομολογούμε την πίστη μας στον σαρκωθέντα Υιό του Θεού, τον Ιησού Χριστό που σταυρώθηκε και αναστήθηκε για την Εκκλησία Του, και την πίστη μας στο Άγιο Πνεύμα, που μέσα στην Εκκλησία κάνει πραγματικότητα τις επαγγελίες του Θεού Πατέρα σ’ αυτούς που πιστεύουν στον σαρκωθέντα Υιόν Του. Η Εκκλησία στηρίζεται σ’ αυτή την άγια πίστη των μελών της, στην ομολογία του αποστόλου Πέτρου, που είπαμε παραπάνω, γι’ αυτό και είναι αγία, παρά τις αμαρτίες των μελών της.
Όλοι οι αμαρτωλοί με τα αμαρτήματά μας παρερχόμαστε, αλλά στην Εκκλησία μένει ο άγιος λόγος του Θεού και δεν σταματά να ακούγεται σ’ Αυτήν με τις εκκλησιαστικές ακολουθίες και το θείο κήρυγμα.
Οι άγιοι της Εκκλησίας μας, των οποίων την μνήμη εορτάζουμε την Κυριακή μετά την Πεντηκοστή, την Κυριακή των Αγίων Πάντων, απήλαυσαν αυτόν τον άγιο λόγο του Θεού μέσα στην Εκκλησία, και με τις ιερές Ακολουθίες και με την ανάγνωσή του, αλλά και την τήρησή του. Και οι άγιοί μας πάλι φανερώνουν την δύναμη του αγίου και ζωντανού αυτού λόγου του Θεού. Ο λόγος του Θεού, λοιπόν, που είναι ταμιευμένος στην Αγία Γραφή, μας παρουσιάζει την Εκκλησία ως:
1. Την Νύμφη του Χριστού,
2. Το Σώμα του Χριστού.
Με πολλές ευχές,
† Ο Μητροπολίτης Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Ιερεμίας