Ἡ δέ ὑπομονή ἔργον τέλειον ἐχέτω, ἵνα ἦτε τέλειοι καί ὁλόκληροι, ἐν μηδενί λειπόμενοι. (Ἰακ. α΄ 4)
Ἡ δέ ὑπομονή αὐτή ἄς εἶναι ἀκλόνητος καί ἔτσι ἄς παράγη πλήρη τόν καρπό τῆς τελειοποιήσεώς σας, διά νά εἶσθε τέλειοι καί ὁλόκληροι, ὥστε νά μή σᾶς λείπη τίποτε.
Ἡ δοκιμασία καί ἡ θλῖψις, ὁ πειρασμός καί οἱ στενοχώριες, τά βάσανα καί οἱ ἀποτυχίες, οἱ ἀρρώστιες καί οἱ θάνατοι, θέτουν, πολλές φορές, σέ μιά δεινή κρίσι τήν πίστι τοῦ χριστιανοῦ.
Μέ ἄλλα λόγια, ὅταν ἔρχωνται οἱ δοκιμασίες καί ἡ μία θλῖψις διαδέχεται τήν ἄλλη καί ἡ ψυχή γεύεται ἀπό τό πικρό ποτήρι τοῦ πόνου, οἱ σχέσεις τοῦ πιστοῦ μέ τόν Θεό περνοῦν σέ μιά ἐπικίνδυνη φάσι, πού, πολλές φορές, καταλήγουν καί σέ μιά διακοπή σχέσεων. Ὁ πιστός γνωρίζει ὅτι οἱ θλίψεις καί οἱ δοκιμασίες εἶναι σταλμένες ἀπό τόν Κύριο καί γι’ αὐτόν τό λόγο δέν δυσανασχετεῖ. Ὅλα ὁ Θεός τά ἐπιτρέπει. Ὅλα ὁ Θεός τά στέλνει, καί τά χαρούμενα, καί τά θλιβερά. Καί τά δυσάρεστα, καί τά εὐχάριστα. Ὅλα εἶναι ἀπό τόν Θεό δοσμένα.
Ὁ χριστιανός, παραδομένος στό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί ἐμπιστευμένος στήν πρόνοιά του, ἀνέρχεται, καρτερεῖ καί ἀλύγιστος περιμένει νά δῆ πίσω ἀπ’ ὅλα τά γεγονότα τῆς ζωῆς τό χάδι τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ. Ἔρχεται ἡ πεῖνα; Ἀκολουθεῖ ἡ ἀρρώστια; Χάθηκε ἡ περιουσία; Πλέει τό καράβι τῆς ζωῆς μας στήν ταραγμένη θάλασσα τῆς δοκιμασίας; Ὅλα ὁ Θεός τά ἐπιτρέπει. Στό χρόνο αὐτό τῆς ἀναμονῆς ὑφαίνεται τό πολύχρωμο καί ἐντυπωσιακό ἔνδυμα τῆς ψυχῆς, ἡ ὑπομονή. Μέσα σ’ αὐτό τό κλῖμα ἡ ὑπομονή βρίσκει πρόσφορο ἔδαφος καί ἀναπτύσσεται ραγδαῖα. Οἱ θλίψεις γιά τόν πιστό εἶναι ὁ ἐπιτιθέμενος ἐχθρός, πού θέλει – σώνει καί καλά– νά γίνη ὁ μόνος κυρίαρχος, ὁ μόνος δυνάστης τῆς καρδιᾶς τοῦ πιστοῦ. Ἡ ὑπομονή, ἡ σπουδαία αὐτή ἀρετή τῆς ψυχῆς, μεταβάλλεται τότε σέ ἰσχυρό ὅπλο. Ἡ ὑπομονή εἶναι τό δροσερό, τό εὐσκιόφυλλο δένδρο τοῦ χριστιανοῦ, κάτω ἀπό τήν σκιά τοῦ ὁποίου δροσίζεται καί γεύεται τούς γλυκεῖς του καρπούς. Ἡ ὑπομονή εἶναι ὁ καρπός καί τό ἀποτέλεσμα τῆς δοκιμαζομένης πίστεως, διότι «ἡ πίστις κατεργάζεται ὑπομονήν» (Ρωμ. 5, 3).
Ἡ ὑπομονή ἔχει ἄμεση σχέσι μέ τό ρῆμα ὑπομένω, πού σημαίνει μένω ἀπό κάτω. Καί ὁ πιστός καταπιεζόμενος ἀπό τά κύματα τοῦ πόνου δέν χάνεται, δέν ἀδρανεῖ, δέν ἀποθαρρύνεται, δέν περιέρχεται σέ ἀνυπαρξία καί ἀδράνεια, ἀλλά παραμένει κάτω ἀπό τήν θλῖψι ὄρθιος, θαρραλέος, γενναῖος, γεμᾶτος προσδοκία καί καρτερία. Παραμένουμε ἀμετακίνητοι στίς θέσεις μας, λέγει ὁ μαχόμενος ἀξιωματικός, παρά τό γεγονός ὅτι ὁ ἐχθρός μᾶς πιέζει μέ τόν ὄγκο του καί τά καταιγιστικά πυρά του.
Ἡ ὑπομονή δέν εἶναι μιά ἀρνητική καί ἀδρανής ἀρετή τῆς ψυχῆς. Ἀντίθετα μάλιστα, εἶναι μιά ἐνεργός δύναμις πού ἐνισχύει τήν θέλησι καί τελειοποιεῖ τόν ἄνθρωπο. Ἀλλά ἡ ὑπομονή γιά νά παράγη τέλειο ἔργο πρέπει νά εἶναι καί αὐτή τέλεια. Νά μήν εἶναι λειψή. Νά μήν εἶναι ἀποδυναμωμένη ἀπό τίς φθοροποιές δυνάμεις τῆς ἀνυπομονησίας καί τῆς ψυχρῆς ἀδιαφορίας. Γιά τήν ὑπομονή μᾶς μίλησε, πολλές φορές, ὁ Κύριός μας καί, μάλιστα, εἶπε ἐκεῖνα τά ὑπέροχα λόγια: «ἐν τῇ ὑπομονῇ ὑμῶν κτήσασθε τάς ψυχάς ὑμῶν». (Λουκ. 21, 19). Οἰκοδόμος ἄριστος ἡ ὑπομονή, πού καταρτίζει, προετοιμάζει καί ἀνεγείρει τό ἀνάκτορο τῆς ψυχῆς στήν Βασιλεία τῶν οὐρανῶν. Καί ἀλλοῦ πάλι ὁ Κύριος, κάνοντας λόγο γιά τήν ὑπομονή, θεωρεῖ τήν ἀρετή αὐτή ἀπαραίτητο στοιχεῖο γιά τήν σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου. «Ὁ ὑπομείνας εἰς τέλος οὗτος σωθήσεται» (Ματθ ι΄ 22). Αὐτός πού κάνει ὑπομονή, ὄχι περιστασιακή, ὄχι ἀτελῆ, ἀλλά συνεχῆ καί ὁλοκληρωμένη, αὐτός καί θά ἐπιτύχη τήν σωτηρία του. Μέ ὅλα αὐτά πού γράφουμε γίνεται φανερό πόσο σπουδαία εἶναι ἡ συμβολή τῆς ὑπομονῆς στήν πνευματική προκοπή τοῦ ἀνθρώπου. Γι’ αὐτό καί ὁ σοφός Σειράχ λέγει: «Οὐαί ὑμῖν τοῖς ἀπολωλεκόσι τήν ὑπομονήν. Καί τί ποιήσετε ὅταν ἐπισκέπτηται ὁ Κύριος;» (Σοφ. Σειράχ β΄ 14). Μέ ἁπλά λόγια: Ἀλλοίμονον σέ σᾶς πού ἔχετε χάσει τήν ὑπομονή. Τί θά κάνετε, ὅταν μέ τίς δοκιμασίες σᾶς ἐπισκεφθῆ ὁ Κύριος;
Ἀδελφέ μου, ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ φωνάζει δυνατά σέ ὅλους μας. «Ὑπομονῆς γάρ ἔχετε χρείαν, ἵνα τό θέλημα τοῦ Θεοῦ ποιήσαντες κομίσησθε τήν ἐπαγγελίαν» (Ἑβρ. ι΄ 36). Δηλαδή, σᾶς κάνω τήν προτροπή αὐτή, διότι ἔχετε ἀνάγκη ὑπομονῆς, ὥστε ἐξακολουθοῦντες νά μένετε πιστοί στό θέλημα τοῦ Θεοῦ, νά λάβετε καί τήν ἀμοιβή πού ὁ Θεός θέλει. Ὅλοι μας ἔχουμε ἀνάγκη ἀπό ὑπομονή. Καί σύ πού τά ἔχεις ὅλα καί σύ πού στερεῖσαι πολλά. Καί σύ πού ἔχεις μιά γυναῖκα δύστροπη καί σύ πού ἔχεις ἕναν ἄνδρα μέ δύσκολο χαρακτῆρα. Καί σύ πού ἔχεις παιδιά ἀτίθασα καί δυσκολοκυβέρνητα καί σύ πού ἔχεις γονεῖς χωρίς κατανόησι καί ἀνοχή. Ὑπομονή χρειάζεται ὁ δάσκαλος πού διδάσκει, ἀλλά καί ὁ μαθητής πού διδάσκεται. Ὑπομονή χρειάζεται καί ὁ ἱερεύς πού ποιμαίνει ψυχές, ἀλλά καί οἱ χριστιανοί πού τοῦ ἐμπιστεύονται τήν καθοδήγησι τῶν ψυχῶν τους. Ὑπομονή, σάν τήν ὑπομονή τῶν μαρτύρων πού δέχθηκαν τά φρικτά βασανιστήρια, χωρίς νά ὑποχωρήσουν καί νά λυγίσουν. Ὑπομονή σάν τοῦ Ἰώβ, τοῦ ἥρωος τῆς Π. Διαθήκης, πού δέχθηκε γενναῖα ὅλες τίς δοκιμασίες δοξάζοντας καί ὑμνώντας τό ὑπερύμνητον ὄνομα τοῦ Κυρίου.
(†) Ἀρχιμ. Θεοφίλου Ζησοπούλου
