Εἶναι φανερό ὅτι κάθε πνευματική καθίζηση ξεκινάει ἀπό κάποιες δῆθεν «ἀσήμαντες» ἀμέλειες καί ἀπό μερικά δῆθεν «ἀθῶα» «δέν πειράζει». Ἔτσι ἀρχίζουν οἱ συμβιβασμοί μέ τήν ἁμαρτία. Καί ἀπό τίς μικρές ὑποχωρήσεις φτάνουμε στό μεγάλο κατρακύλισμα. Οἱ μεγάλες πτώσεις ποτέ δέν συμβαίνουν ἀπότομα.
Ὅταν ρωτήθηκε ἕνας γνωστός σεναριογράφος, ποιό θεωρεῖ τό μεγαλύτερο πρόβλημα τῆς ἑλληνικῆς κοινωνίας, ἀπάντησε:
-Μεγαλύτερο πρόβλημα θεωρῶ τήν γενικευμένη διαφθορά, πού σταλάζει σιγά-σιγά ἀπό πάνω καί καθοδηγεῖ τόν λαό…
* * *
Δέν θά δοῦμε τό θέμα τόσο …κοινωνιολογικά, ὅσο στό ἐπίπεδο τῆς προσωπικῆς πνευματικῆς ζωῆς.
Εἶναι φανερό ὅτι κάθε πνευματική καθίζηση ξεκινάει ἀπό κάποιες δῆθεν «ἀσήμαντες» ἀμέλειες καί ἀπό μερικά δῆθεν «ἀθῶα» «δέν πειράζει». Ἔτσι ἀρχίζουν οἱ συμβιβασμοί μέ τήν ἁμαρτία. Καί ἀπό τίς μικρές ὑποχωρήσεις φτάνουμε στό μεγάλο κατρακύλισμα. Οἱ μεγάλες πτώσεις ποτέ δέν συμβαίνουν ἀπότομα.
Ὁ ἅγιος Κασσιανός μᾶς διέσωσε τήν θαυμάσια διδασκαλία τοῦ ἀββᾶ Θεοδώρου ἀπό τήν Αἴγυπτο, ὁ ὁποῖος λέγει σχετικά:
* * *
«Ἕνα σπίτι, ὅσο παλιό κι ἄν εἶναι, ποτέ δέν καταρρέει ξαφνικά. Αὐτό μπορεῖ νά συμβῆ εἴτε ἀπό μιά βασική κατασκευαστική ἀτέλεια εἴτε ἀπό μακροχρόνια ἀμέλεια τῶν ἐνοίκων του.
Ἐνδέχεται, τό νερό, πού ἔμπαινε στήν ἀρχή σταγόνα-σταγόνα ἀπό κάποια σχισμή, νά προκάλεσε μέ τόν καιρό τό σάπισμα στόν σκελετό τῆς στέγης. Μπορεῖ τά ἀνοίγματα νά αὐξάνονταν λίγο-λίγο καί ἔτσι νά ἄρχισαν οἱ μεγαλύτερες καθιζήσεις. Τελικά, σέ μιά καταιγίδα, μπῆκε ἡ βροχή ὁρμητικά σάν χείμαρρος καί κατέρρευσε τό σπίτι. Λέει ἡ ἁγία Γραφή: «Ἀπό ὀκνηρία πέφτουν τά δοκάρια τῆς στέγης καί ἀπό τήν ἀμέλεια τοῦ νοικοκύρη θά στάξει τό σπίτι» (Ἐκκλ. 10, 18).
Αὐτή ἡ εἰκόνα δείχνει καθαρά τό τί μπορεῖ νά συμβῆ στήν ψυχή. Ὁ σοφός Σολομώντας λέει κάτι σχετικό μέ διαφορετικούς ὅρους: «Οἱ σταγόνες», λέει, «πού στάζουν ἀπό τήν στέγη, θά βγάλουν τόν ἄνθρωπο τόν καιρό τοῦ χειμώνα ἔξω ἀπό τό σπίτι του» (Παροιμ. 27, 15).
Συγκρίνει πολύ ἐπιτυχημένα τήν ἀμελῆ ψυχή μέ τό σπίτι καί μέ τήν στέγη, τήν ὁποία ἀμελεῖ ὁ νοικοκύρης νά συντηρήσει. Ἐξαιτίας αὐτῆς τῆς ἀμέλειας, φθάνουν μέχρι τήν ψυχή ἀνεπαίσθητες – στήν ἀρχή – προσβολές τῶν παθῶν, σάν πολύ μικρές σταγονίτσες βροχῆς. Ἄν, ὅμως, τίς παραμελήσουμε αὐτές τίς σταγονίτσες – ἐπειδή τίς θεωροῦμε ἀσήμαντες – σίγουρα θά ὑποστοῦμε τίς ἀκόλουθες ἐπιπτώσεις:
• Οἱ «σταγονίτσες» τῶν παθῶν θά διαφθείρουν μέ τόν καιρό τίς ἀρετές, πού ἀποτελοῦν τήν στέγη τοῦ σπιτιοῦ·
• ἔπειτα, τά πάθη θά φουντώσουν σάν πλημμύρα, πού θά κατακλύσει τήν ψυχή· καί
• στήν συνέχεια θά ἔλθουν οἱ «χειμωνιάτικες μέρες», δηλαδή ὁ καιρός τῶν δαιμονικῶν πειρασμῶν. Ἡ ἔφοδος τῶν δαιμόνων θά πέσει σάν καταιγίδα πάνω στήν ψυχή, καί θά τήν «ξεσπιτώσουν»· θά τήν διώξουν ἀπό τήν κατοικία τῶν ἀρετῶν.
Ἔτσι ἡ ψυχή θά ἀναγκαστεῖ νά ἐγκαταλείψει τήν ἀνάπαυση καί τήν εἰρήνη τῶν ἀρετῶν, δηλαδή ἕνα «τόπο», πού μέ τόσους κόπους καί τόσο πολυχρόνιες προσπάθειες εἶχε καταφέρει νά κατακτήσει!…» Τί κρῖμα!…
* * *
Πόσο ἐπιτακτικό εἶναι, ἑπομένως, τό νά ἐπισκευάζουμε ἀμέσως – μέ τήν σωστή μετάνοια – κάθε «χαραμάδα», πού πάει νά ἀνοίξει στήν στέγη τῆς ψυχῆς. ξυπνώντας ἀκόμη καί ἀπό τήν πιό μικρή σταγόνα πάθους πού νιώσαμε νά στάζει!
