Από τη μαύρη γάτα στο Φενγκ Σούι και τη «θετική ενέργεια»
Προλήψεις ή δεισιδαιμονίες ονομάζονται παράλογες ιδέες, σύμφωνα με τις οποίες κάποιες πράξεις ή αντικείμενα έχουν ένα είδος μαγικής ή θρησκευτικής δύναμης, που μπορεί να επηρεάσει τη ζωή του ανθρώπου.
Οι προλήψεις είναι αμέτρητες και προέρχονται από την αρχαία ειδωλολατρική θρησκεία, κατά την οποία ο άνθρωπος έπρεπε να πιστεύει στη μοίρα και σε διάφορες «υπερφυσικές δυνάμεις», που δήθεν μας περικυκλώνουν και που μπορεί να γίνουν επικίνδυνες ή ευνοϊκές για μας με διάφορους τρόπους.
Από τις πιο γνωστές προλήψεις – διαδεδομένες σε όλη την Ελλάδα – είναι οι παρακάτω:
Ότι το λαγοπόδαρο και το πέταλο του αλόγου φέρνουν τύχη.
Ότι το αλάτι διώχνει τα σκοτεινά πνεύματα και τους ανεπιθύμητους επισκέπτες
Πως όταν βουίζει το αφτί σου, θ’ ακούσεις μια είδηση, καλή ή κακή, ανάλογα με το «ποιο αφτί βουίζει».
Πως μια μουτζούρα από κάρβουνο πίσω από το αυτί ή ένα φυλαχτό με μπλε χάντρα προστατεύει από το κακό μάτι.
Ότι το “πέταγμα” του δεξιού ματιού σημαίνει ευχάριστη είδηση ενώ του αριστερού δυσάρεστη.
Ότι, αν περάσεις κάτω από ανοιχτή σκάλα, κάτι κακό θα σου συμβεί.
Πως είναι γρουσουζιά να κόβεις τα νύχια σου το βράδυ.
Πως η συνάντηση με μαύρη γάτα και το άνοιγμα ομπρέλας μέσα στο σπίτι φέρνουν γρουσουζιά. Αν συναντήσεις… ιερέα στο δρόμο, θα έχεις άτυχη μέρα!! Αν μάλιστα σπάσεις καθρέφτη, θα έχεις εφτά χρόνια γρουσουζιά!
Πως όταν ακούμε μια είδηση που αφορά ασθένεια , θάνατο ή άλλο κακό, συνηθίζουμε να λέμε την έκφραση “χτύπα ξύλο”.
Ότι ο αριθμός 13 είναι γρουσούζικος.
Στην Κρήτη έχουν επικρατήσει κατά το παρελθόν κι άλλες προλήψεις, που σχετίζονται με μια υποτιθέμενη «πρόγνωση του μέλλοντος» ή «καλοτυχία», όπως το καλό ή κακό ποδαρικό, το ότι η ασκελετούρα (αγριοκρομμύδα) φέρνει τύχη, προλήψεις για διάφορα σημεία του γάμου (π.χ. ότι δεν πρέπει δύο νύφες να συναντηθούν στην εκκλησία ή ότι η νύφη δεν πρέπει ν’ ακούσει λόγια άλλου γάμου μέχρι να χρονιάσει) και ένα σωρό άλλα.
Ευτυχώς, στις μέρες μας έχουν, ουσιαστικά, εξαφανιστεί οι προσπάθειες των ανθρώπων να μάθουν το μέλλον με απομεινάρια αρχαίων μαγικών τελετών, όπως οι μαντείες του Κλήδονα… Αυτά πλέον γίνονται μόνο σε λαογραφικές αναπαραστάσεις και κανείς δεν περιμένει να μάθει στ’ αλήθεια το μέλλον από τα «κληδονικά», ούτε κάποια κοπέλα περιμένει να ονειρευτεί το μέλλοντα σύζυγό της βάζοντας κουφέτα από το δίσκο ενός γάμου κάτω από το μαξιλάρι της…
Όλα τα παραπάνω και πλήθος ακόμη παρόμοιων ιδεών απορρίπτονται εντελώς από την Ορθόδοξη Εκκλησία. Απορρίπτονται όμως και με την κοινή λογική. Οι άγιοι διδάσκαλοι της Ορθοδοξίας – αλλά και κάθε λογικός άνθρωπος – δεν αποδέχονται ότι υπάρχει «γρουσουζιά», ή «γρουσούζικες» πράξεις, μέρες, ζώα ή άνθρωποι. Επίσης, οι άγιοι διδάσκαλοι της Ορθοδοξίας έδωσαν μεγάλο αγώνα για να βοηθήσουν τους ανθρώπους να καταλάβουν ότι δεν υπάρχει «μοίρα», «τύχη», «γραφτό», «πεπρωμένο» κ.τ.λ. (ιδέες που προέρχονται κατευθείαν από την ειδωλολατρική αρχαία θρησκεία), αλλά ο άνθρωπος κατασκευάζει μόνος του την πορεία της ζωής του, γιατί ο Θεός τον δημιούργησε ελεύθερο, όχι δέσμιο κάποιων παράξενων αόρατων δυνάμεων. Ούτε ο ίδιος ο Θεός προκαθορίζει τα διάφορα γεγονότα της ζωής του ανθρώπου.
Αν δηλαδή είμαι κακοποιός ή δολοφόνος, δεν ήταν θέλημα Θεού να γίνω έτσι. Ούτε ήταν θέλημα Θεού να πεθάνω σε κάποιο δυστύχημα… Μάλλον το βάρος της ευθύνης πέφτει στους ανθρώπους.
Ο Θεός θέλει όλοι οι άνθρωποι να είμαστε καλοί και πιστοί. Αν κάποιος αφήσει τη ζωή του στα χέρια του Θεού, αυτό δε σημαίνει πως ο Θεός έχει προκαθορίσει τι θα του συμβεί, αλλά ότι επιτρέπει στο Θεό να τον βοηθήσει διακριτικά σε διάφορες στιγμές της ζωής του. Ο εγωιστής ή άπιστος άνθρωπος δεν επιτρέπει στο Θεό να του προσφέρει αυτή τη βοήθεια. Η βοήθεια αυτή είναι η «θεία πρόνοια», δηλαδή η φροντίδα του Θεού για μας, που όμως δεν έχει καμιά σχέση με «μοίρα», «γραμμένο» ή «πεπρωμένο».
Παρατηρήματα με πραγματική βάση
Υπάρχουν όμως και παρατηρήματα που δεν είναι προλήψεις, αλλά έχουν πραγματική βάση και λογική εξήγηση. Για παράδειγμα, το ότι πρέπει να παρακολουθείς το φεγγάρι, αν βρίσκεται σε γέμιση ή λίγωση, όταν πρόκειται να φυτέψεις περιβόλι ή να μπολιάσεις δέντρο ή να κόψεις ξύλα, δεν οφείλεται σε κάποια «μαγική» επίδραση του φεγγαριού, αλλά στη βαρύτητα (έλξη) της Σελήνης, που επηρεάζει τη ροή και την ποσότητα των χυμών στα φυτά – όπως επηρεάζει και το νερό σε διάφορες περιοχές του κόσμου, προκαλώντας το φαινόμενο της παλίρροιας. Εδώ δεν έχουμε πρόληψη, αλλά ένα φυσικό γεγονός, καρπό της πολύχρονης εμπειρίας των ανθρώπων του τόπου μας.
Όμως το ότι «πρέπει να αποφεύγεις να παντρευτείς όταν το φεγγάρι είναι στη μία ή την άλλη φάση», αυτό είναι παράλογο και αποτελεί πρόληψη. Το φεγγάρι δεν επηρεάζει κατά κανένα τρόπο την πορεία της ζωής μας. Η αγάπη, η ταπείνωση και η συγχωρητικότητα φέρνουν τον ευτυχισμένο γάμο, όχι η Σελήνη ή… το ρύζι που πετιέται στην εκκλησία (κι αυτό είναι μια παλιά πρόληψη, που τώρα ευτυχώς έχει γίνει απλό έθιμο, γιατί δεν περιμένει κανείς στα σοβαρά να «ριζώσει» ο γάμος του επειδή του πέταξαν ρύζι κατά το μυστήριο – κι ας μοιάζουν οι δύο λέξεις «ρύζι» και «ριζώνω»!).
Επίσης, η ιδέα ότι η μητέρα που μόλις έχει γεννήσει δεν πρέπει να πάει στην εκκλησία για 40 μέρες, έχει σοβαρή ιατρική βάση, καθώς ο οργανισμός της μητέρας και του νεογέννητου παιδιού είναι ακόμη εξασθενημένος και, επειδή όλη η κοινωνία συγκεντρώνεται στην εκκλησία, υπάρχει κίνδυνος να κολλήσει κάποιο μικρόβιο. Ιατρικοί λόγοι, λοιπόν, και όχι «υπερφυσικοί», έθεσαν αυτό τον περιορισμό, ενώ η Εκκλησία κλείνει με μια προσευχή αυτό το χρονικό διάστημα, με την ευλογία μητέρας και παιδιού κατά το «σαράντισμα», όπου η οικογένεια ακολουθεί το παράδειγμα της Παναγίας και του αγίου Ιωσήφ, που έφεραν το νεογέννητο Χριστό στο ναό 40 μέρες μετά τη γέννησή Του (γιορτάζουμε το γεγονός – την Υπαπαντή του Χριστού – στις 2 Φεβρουαρίου, όπως όλοι ξέρετε).
Εξάλλου, η συνήθεια να κάνουμε το σταυρό μας όταν φεύγουμε από το σπίτι, όταν αρχίζουμε ή τελειώνουμε μια δουλειά ή το φαγητό μας κ.τ.λ., να «σταυρώνουμε» το παιδί μας όταν πέφτει για ύπνο ή όταν φεύγει από το σπίτι, το φαγητό όταν το τοποθετούμε στη φωτιά κ.λ.π., δεν είναι προλήψεις, αλλά προσευχές προς το Θεό, μέσω του σημείου του σταυρού, για να δώσει την ευλογία του σε κάθε πράξη της ζωής μας και σε κάθε αγαπημένο μας πρόσωπο.
Άλλο προσευχή, άλλο μαγεία ή ξόρκι
Η προσευχή διαφέρει εντελώς από τη μαγεία ή το ξόρκι («γηθειά»), γιατί στην προσευχή μιλάμε στο Θεό, στην Παναγία ή σ’ έναν άγιο ως ελεύθερο και αληθινό πρόσωπο. Ο Θεός, η Παναγία ή ο άγιος μας ακούνε και, αν και όπως θέλουν εκείνοι, παρεμβαίνουν στη ζωή μας και προσφέρουν τη βοήθειά τους. Κι αν ακόμη δεν πούμε με λόγια αυτό που θέλουμε ή το πούμε κάνοντας λάθη, ο Θεός, η Παναγία ή ο άγιος ξέρουν τι εννοούμε και η επικοινωνία μας είναι σωστή.
Αντίθετα, στη μαγεία ή τη γηθειά (ξόρκι), οι άνθρωποι πιστεύουν πως ενεργούν αυτόματες δυνάμεις και πρέπει να πεις κάποια λόγια ή να κάνεις κάποιες κινήσεις με απόλυτη ακρίβεια, γιατί τα ίδια τα λόγια ή οι κινήσεις προκαλούν το αποτέλεσμα, όχι ο Θεός, η Παναγία ή ένας άγιος… Έτσι, αν κάνεις λάθος, δε θα έχεις αποτέλεσμα ή – ακόμα χειρότερα – μπορεί να έχεις ένα άλλο αποτέλεσμα, που δεν το περίμενες, και αλίμονό σου αν δεν ξέρεις να το ακυρώσεις!
Τη θεία λειτουργία π.χ. ή ένα άλλο μυστήριο, ακόμη κι αν ο ιερέας για κάποιο λόγο δεν την τελέσει όπως πρέπει (π.χ. γιατί είναι καινούργιος και τυχαίνει να έχει φύγει μια σελίδα από το βιβλίο που διαβάζει), η τελετή είναι σωστή και έγκυρη, γιατί ο Θεός ξέρει πολύ καλά τι θέλουμε να Του πούμε, άσχετα αν κάτι μας εμπόδισε. Αντίθετα, στις γηθειές, υπάρχει η ιδέα ότι «πρέπει να τη μάθει άντρας από γυναίκα ή γυναίκα από άντρα», αλλιώς δεν έχει αποτέλεσμα! Η ιδέα αυτή όμως είναι παράλογη και προέρχεται ξεκάθαρα από τη μαγεία, όχι από την ορθόδοξη πίστη. Από τη μαγεία προέρχονται και οι τρόποι «ξεματιάσματος», που περιλαμβάνουν ακατανόητα λόγια ή φλιτζάνια, λάδια, αλάτια, πετσέτες και διάφορα άλλα, που δεν έχουν σχέση ούτε με τη θρησκεία ούτε με τη λογική.
Προσοχή όμως: η μαγεία υπάρχει στ’ αλήθεια και μπορεί να φέρει αρνητικό αποτέλεσμα σε ανθρώπους που δεν έχουν αληθινή σχέση με το Θεό και τα μυστήρια της Εκκλησίας. Πρόκειται για αρχαία τέχνη, με την οποία οι μάγοι καλούν δαιμονικά πνεύματα και τους αναθέτουν διάφορα πράγματα, με αντάλλαγμα, δυστυχώς, την ψυχή τους. Είτε «λευκή» είτε «μαύρη», η μαγεία είναι εξίσου δαιμονική. Καλή μαγεία δεν υπάρχει. «Λευκή» μαγεία ονομάζεται εκείνη που δεν περιλαμβάνει αιματηρές θυσίες, όμως είναι εξίσου δαιμονική και όποιο αποτέλεσμα μπορεί να έχει το έχει πάντα με τη δύναμη του κακού. Ακόμη κι ένα φαινομενικά «καλό» αποτέλεσμα, έρχεται να ξεγελαστεί ο άνθρωπος και να παγιδευτεί ακόμη περισσότερο στη σχέση με τα πονηρά πνεύματα, που κρύβονται πίσω από τις τεχνικές αυτές. Κανείς μάγος π.χ. δεν «λύνει» στην πραγματικότητα μάγια.
Το ίδιο ισχύει για τα μέντιουμ, τις καφετζούδες, τις χαρτορίχτρες και κάθε άλλη μορφή μαγείας, μαντείας και πνευματισμού (επικοινωνίας με πνεύματα). Το ίδιο και για «θεραπευτές» ή ανθρώπους με «κληρονομικά» ή άλλα υπερφυσικά «χαρίσματα», που υπόσχονται βοήθεια στην επίλυση διαφόρων προβλημάτων, έστω και δωρεάν.
Πίσω από ένα πρόσωπο με φαινομενικό «χάρισμα», κρύβονται άλλες δυνάμεις, που παγιδεύουν τον άνθρωπο και τον απομακρύνουν απ’ το Θεό.
Οι άγιοι διδάσκαλοι της Ορθοδοξίας ξέρουν πολύ καλά ότι ο Θεός δίνει τα θαυματουργικά Του χαρίσματα μετά από μεγάλο πνευματικό και ηθικό αγώνα, αλλά και ότι υπάρχουν αναρίθμητες περιπτώσεις που κάποιος δήθεν «άγιος», «ταπεινός» και «πιστός», με αληθινά υπερφυσικά «χαρίσματα», ήταν τελικά εγωιστής που έπεσε σε παγίδα δαιμόνων, απόχτησε δαιμονικές υπερφυσικές δυνάμεις και χάθηκε. Γι’ αυτό χρειάζεται πάντα μεγάλη προσοχή και δυσπιστία. Καλύτερα να μην αναζητούμε το υπερφυσικό, αλλά να προσευχόμαστε απλά στο Θεό, όπως μας διδάσκουν το Ευαγγέλιο και οι άγιοι.
Αν ο Θεός ήθελε να μάθουμε το μέλλον, θα μας είχε δώσει το χάρισμα από τη γέννησή μας, δε θα χρειαζόταν να τρέχουμε σε μάγους, πνευματιστές ή μάντεις για να το αναζητήσουμε…
Σύγχρονες προλήψεις που έχουν γίνει «μόδα»…
Στην εποχή μας έχουν εξαπλωθεί πάρα πολύ κάποιες δεισιδαιμονίες, προωθούμενες από το «κίνημα της Νέας Εποχής» (NewAge), μια νέα θρησκεία που ανακατεύει ιδέες από το βουδισμό, τον ινδουισμό, την αρχαία ειδωλολατρία και διάφορες άλλες θρησκείες του παλιού καιρού και τις προσφέρει στις κοινωνίες του δικού μας κόσμου ως μια «νέα μορφή πνευματικής ανάπτυξης».
Οι πιο διαδεδομένες απ’ αυτές νομίζω πως είναι:
Η αστρολογία: ότι τα άστρα παίζουν κάποιο ρόλο στη ζωή μας και ότι η θέση των άστρων ή των πλανητών στον ουρανό, όταν γεννηθήκαμε, καθορίζει το χαρακτήρα ή τη «μοίρα» μας. Η αστρολογία είναι μια αρχαία μαγική και μαντική τέχνη των ειδωλολατρικών λαών και δεν είναι δεκτή στο χριστιανισμό – ούτε όμως έχει και λογική, αφού εξάλλου τα «ζώδια» είναι αστερισμοί, που τα άστρα τους απέχουν χιλιάδες έτη φωτός το ένα απ’ το άλλο και μόνο συμπτωματικά φαίνονται από τη Γη με μορφή που θυμίζει κάποιο ζώο ή αντικείμενο.
Το φενγκ σούι (feng shui): αρχαία δεισιδαιμονία από την κινέζικη θρησκεία. Σύμφωνα μ’ αυτήν, η μορφή και η θέση κάθε αντικειμένου στο χώρο επηρεάζει τη «ροή θετικής ή αρνητικής ενέργειας» σ’ αυτόν. Έτσι, οι λεγόμενοι δάσκαλοι φενγκ σούι«αναγγέλλουν πού πρέπει να μπει το μπάνιο, προς τα πού πρέπει να είναι στραμμένες οι πόρτες, πού πρέπει να κρεμαστούν οι καθρέφτες, ποιο δωμάτιο χρειάζεται πράσινα φυτά και ποιο θέλει κόκκινα άνθη, και πού πρέπει να βρίσκεται το προσκέφαλο του κρεβατιού. Αποφασίζουν αυτά τα πράγματα, σύμφωνα με την «αίσθησή» τους για την ροή του chi, του ηλεκτρομαγνητικού πεδίου ή όποια άλλη μορφή ενέργειας ανησυχεί τον πελάτη. (Αν ο εραστής σας και εσείς έχετε προβλήματα στην κρεβατοκάμαρα, φωνάξτε ένα δάσκαλο feng shui. Μάλλον θα χρειαστεί να μετακινήσετε μερικά πράγματα εδώ και εκεί, για να αρχίσει να ρέει σωστά το chi της κρεβατοκάμαρας. Πάντως, μόνο ένα άτομο με ειδικούς μεταφυσικούς αισθητήρες μπορεί να σας πει τι πραγματικά χρειάζεται να γίνει)» (από ειδικό άρθρο που δημοσιεύεται στο διαδίκτυο*). Να προσθέσουμε εδώ ότι η ελληνική ιδέα πως ο άνθρωπος πρέπει οπωσδήποτε να κοιμάται με το κεφάλι ανατολικά, γιατί «με το κεφάλι δυτικά θάβονται οι νεκροί», είναι επίσης δεισιδαιμονία χωρίς πραγματική βάση.
Η μετενσάρκωση ή μετεμψύχωση (λέξεις που δεν σημαίνουν ακριβώς το ίδιο πράγμα, αλλά περίπου το ίδιο): διδασκαλία ειδωλολατρικών θρησκειών, σύμφωνα με την οποία δεν υπάρχουν άνθρωποι, αλλά μόνο πνεύματα που ταξιδεύουν χιλιάδες χρόνια, γεννιούνται ως γήινα όντα, πεθαίνουν και ξαναγεννιούνται σε άλλο σώμα και άλλη ταυτότητα (όχι μόνο ως άνθρωποι, αλλά και ως ζώα, φυτά ή όντα από άλλους κόσμους), μέχρι να «φτάσουν στην τελειότητα» και να χαθούν στον παγκόσμιο ποταμό των υπάρξεων… Είναι φανερό ότι αυτή η διδασκαλία δεν έχει καμία σχέση ούτε με τη διδασκαλία του Χριστού για τον άνθρωπο και τη μετά θάνατον ζωή, ούτε και με τις εμπειρίες των αγίων και τις εμφανίσεις και τα θαύματά τους μετά την κοίμησή τους.
Η «θετική ενέργεια», την οποία ο άνθρωπος φέρνει στον εαυτό του ή… στέλνει σε άλλους, με «θετικές σκέψεις». Η ιδέα αυτή έχει κάνει πολλούς σύγχρονου ανθρώπους να μην προσεύχονται, ή να προσεύχονται πρόχειρα, χωρίς πίστη, αλλά να προσπαθούν να συγκεντρώνουν «θετική ενέργεια». Όπως με την εξάπλωση της γιόγκα – που είναι, στην πραγματικότητα, θρησκευτική πρακτική της Άπω Ανατολής – έτσι κι εδώ ο άνθρωπος ξεχνά τις ορθόδοξες ρίζες του και τους χιλιάδες αγίους της παράδοσής του (που κάποιοι έζησαν στις μέρες μας) και αναζητά την ευτυχία ή την ηρεμία σε ιδέες και πρακτικές, που έρχονται από τις ειδωλολατρικές παραδόσεις και που δε μπορούν να τον βοηθήσουν να πλησιάσει το Χριστό, την αληθινή πηγή της ευτυχίας, της ηρεμίας, της αγάπης και της αιώνιας ζωής.
* Θα το βρείτε εδώ: http://www.oodegr.com/oode/
——————————————————————————————————————————————————————————
.«Εγώ είμαι πολύ θρήσκος άνθρωπος, έλεγε κάποιος. Να φανταστείτε ότι ποτέ δεν αρχίζω κάποια εργασία ημέρα Τρίτη»! Η άγνοια και η σύγχυση είναι προφανής.
Οι κάθε είδους προλήψεις και δεισιδαιμονίες, τα όποια είδωλα, είναι εντελώς ασυμβίβαστα και αντίθετα με την χριστιανική πίστη και συνάμα προσβάλουν την ελευθερία του ανθρώπου. Η βαθύτερη αιτία των προλήψεων είναι η έλλειψη πίστης και εμπιστοσύνης στον αληθινό Θεό. Κι εδώ συμβαίνει το παράδοξο:Μερικοί άνθρωποι την πίστη στον Θεό την θεωρούν «οπισθοδρόμηση», την εμπιστοσύνη στην πάνσοφη πρόνοια Του την περιφρονούν. Και από την άλλη υποδουλώνονται σε πράγματα άλογα και γελοία, σε πέταλα και κρεμμύδια, σε κατακάθια του καφέ και σε τραπουλόχαρτα!!!Είναι ποτέ δυνατόν, τα κατακάθια του καφέ στο φλιτζάνι να απεικονίσουν το μέλλον; Είναι ποτέ δυνατόν, οι κινήσεις των άστρων να προσδιορίζουν την ζωή μας; Είναι ποτέ δυνατόν, η ημέρα γεννήσεως κάθε ανθρώπου να τον κατατάσσει σε ζώδιο-αστερισμό, και να ισχύουν για εκατομμύρια ανθρώπους του ίδιου ζωδίου οι ίδιες οδηγίες που δίνουν οι «ειδικοί αστρολόγοι» στα ωροσκόπια; Είναι ποτέ δυνατόν, κάθε τραπουλόχαρτο να παίρνει αυθαίρετα νόημα και να ορίζει την ζωή μας;
Με ποια λογική ο αριθμός 13 ή η μέρα Τρίτη φέρνει κακό; Με ποια λογική το πέταλο φέρνει γούρι; Και πού την βρήκε το πέταλο την ιδιότητα να απομακρύνει τα δεινά, την «κακοτυχία»; Τα χαϊμαλιά, οι χάντρες, τα «μάτια» έχουν μεγαλύτερη δύναμη από τον Σταυρό;
Είναι δυνατόν για κάθε κακό ή αναποδιά που μας συμβαίνει να φταίνε πάντα κάποιοι άλλοι;
Δεν πήγε καλά ο αρραβώνας; Του έκαναν μάγια.
Δεν πήγαν καλά οι δουλειές; Τον γλωσσόφαγαν.
Έχει πονοκέφαλο; Τον μάτιασαν.
Αλλά ας πούμε ότι πράγματι έχουμε απανωτές αναποδιές. Πού θα τρέξουμε; Στις «ξεματιάστρες» ή στον Ιερέα και στα Μυστήρια της Εκκλησίας μας;
Μεγάλος κίνδυνος είναι επίσης τα όνειρα. Η Εκκλησία μας συμβουλεύει να απορρίπτουμε τα όνειρα –ή τουλάχιστον να είμαστε πάρα πολύ προσεκτικοί, καθώς σπανίως ο Θεός «μιλάει» μέσα από όνειρα. Η πίστη στα όνειρα όχι μόνο δεν ωφελεί καθόλου αλλά κρύβει τεράστιους πνευματικούς κινδύνους. Και όμως όχι μόνο πολλοί επιρρεπείς στις προλήψεις ανατρέχουν σε ονειροκρίτες, αλλά πολλοί είναι αυτοί που επιδιώκουν να ονειρευτούν(!!) π.χ. ποιόν θα παντρευτούν βάζοντας κάτω από το μαξιλάρι τους κουφέτα από γάμο ή ένα κομμάτι φανουρόπιτα…
Η ποικιλία όμως των προλήψεων είναι ανεξάντλητη.
Με ποια λογική δυο αδέρφια δεν μπορούν να παντρευτούν μέσα στον ίδιο χρόνο; Ή αδέρφια γεννημένα κατά τον ίδιο μήνα άλλου έτους, δεν «κάνει» να παρευρεθεί ο ένας στον γάμο του άλλου;
Με ποια λογική δεν «κάνει» να παντρευτούμε μήνα Μάιο ή σε δίσεκτο έτος;
Με ποια λογική αυτοί που θα παραλάβουν τον κουμπάρο πρέπει να γυρίσουν από άλλο δρόμο για να μην χαλάσει» ο γάμος; Με ποια λογική δεν κάνει το νιόπαντρο ζευγάρι να φυτέψει δέντρα κατά τον πρώτο χρόνο του γάμου τους; Γιατί η νύφη δεν πρέπει να σκουπίσει το σπίτι της την πρώτη εβδομάδα μετά τον γάμο της. Γιατί λέμε ότι «χαλάει» το προξενιό αν μπούμε από μια είσοδο και βγούμε από μια άλλη;
Αλλά και για την τεκνογονία πόσες προλήψεις υπάρχουν: π.χ. αν ακούσει η μητέρα να λαλεί κουκουβάγια θα γεννήσει κορίτσι, αν ακούσει μπούφο, θα γεννήσει αγόρι. Την όγδοη ημέρα αντί να έρθει ο Ιερέας και να δίνεται το όνομα του παιδιού, πολλές μητέρες φτιάχνουν γλυκά για να γλυκάνουν τις «μοίρες», να’ χει το παιδί καλή μοίρα.
Και πολλοί δυστυχώς αντί να εφοδιάζουν τα παιδιά τους με το πανίσχυρο όπλο του σταυρού, τα εμπιστεύονται στις πράσινες, μπλε και κόκκινες χάντρες και στα ειδωλολατρικά φυλακτά.
Άλλες προλήψεις, που αποτελούν αληθινή βλασφημία του Θεού: Η παρουσία ενός Κληρικού, ειδικά το πρωί, είναι για αρκετούς κακός οιωνός! Πολλοί είναι αυτοί που απαγορεύουν στον Ιερέα να επισκεφθεί έναν ασθενή στο σπίτι ή στο νοσοκομείο, λόγω της πρόληψης που επικρατεί ότι η παρουσία του Κληρικού θα προκαλέσει τον θάνατο του! Αυτά όμως αποτελούν πλάνη και ασέβεια του ανθρώπου προς τον Θεό και τον λειτουργό Του…
Δεν είναι επίσης λίγες οι φορές που οι χριστιανοί ζητούν παράλογα πράγματα από τους Ιερείς, π.χ. τη ζώνη, την άγια ζέση, το άγιο μύρο και πολλά άλλα. Το χειρότερο είναι ότι ζητούν όλα αυτά γιατί έτσι τους συμβούλεψε κάποιος μάγος!…
Και έπεται συνέχεια: το αλάτι μην χυθεί κάτω, ούτε καφές ή λάδι, το κρασί δεν πειράζει. Προς Θεού μη σπάσει καθρέπτης και αν υπάρχει τζάκι και τρίζουν τα ξύλα…αλλοίμονο! Βουίζει το δεξί αυτί; Είναι για καλό. Αν βουίζει το αριστερό είναι για κακό… Τρεμοπαίζει το μάτι; Φαγωμάρα στην μύτη ή στο χέρι; Ο λόξυγκας; Καθένα έχει την «ερμηνεία» του. Μην ξεχάσουμε να αναφέρουμε και τη μαύρη γάτα…
Πραγματικά δεν έχουν τέλος οι προλήψεις. Οι περισσότερες συνδέονται με το τέλος της επίγειας ζωής του ανθρώπου. Ο άνθρωπος κάποια μέρα, είτε σε βαθύ γήρας είτε σε νεότερη ηλικία, θα έλθει αντιμέτωπος «με την φοβεράν ώραν του θανάτου». Κανείς όμως δεν γνωρίζει ποια θα είναι αυτή η ώρα, παρά μόνον ο Θεός, ο Κύριος της ζωής και του θανάτου. Το μόνο που μας προτρέπει είναι να είμαστε άγρυπνοι και έτοιμοι: «Γρηγορείτε!». Τη φιλάνθρωπη αυτή προτροπή οι άνθρωποι λησμονούν ή αγνοούν και προσπαθούν να κρυφτούν πίσω από μύριες προλήψεις. Π.χ. όταν ο ασθενής ξεψυχήσει, σε πολλά χωριά τρέχουν να χύσουν όλα τα νερά από δοχεία και άλλα σκεύη γιατί το νερό αυτό θεωρείται πεθαμένο. Μόλις βγαίνει ο νεκρός από την πόρτα σπάνε ένα πιάτο, ένα σκεύος για να «σπάσει» το κακό και να μείνει εκεί. Άλλοι πάλι τοποθετούν στον τάφο διάφορα τρόφιμα για να φάει ο νεκρός! Πολλοί είναι αυτοί που γυρίζουν από άλλο δρόμο για να μην δευτερώσει το κακό. Άλλοι πάλι δεν τρώνε κρέας για σαράντα μέρες. Το χειρότερο όμως από όλα είναι ότι οι πενθούντες δεν εκκλησιάζονται, γιατί τάχα απαγορεύεται! Έτσι υπάρχουν άνθρωποι που για χρόνια ολόκληρα δεν εκκλησιάζονται, δεν συμμετέχουν στα ιερά Μυστήρια και αποκόπτονται από την Εκκλησία. Στερούν τον εαυτό τους από την παρηγοριά και την ελπίδα που δίνει μόνο η Εκκλησία, απομονώνονται, φθείρουν την υγεία τους και παραδίδονται σε σκέψεις απελπισίας. Ζουν όπως οι άθεοι, «οι μη έχοντες ελπίδα» και η ζωή τους μεταβάλλεται σε τραγωδία…
Ο λόγος του Αποστόλου Ευαγγελιστού Ιωάννου είναι και σήμερα εξαιρετικά επίκαιρος: «Τεκνία, φυλάξατε εαυτούς από των ειδώλων» (Α΄ Ιωάν. 5, 21)
Στοιχεία από το βιβλίο «Δεισιδαιμονίες και προλήψεις», έκδοση της Ιεράς Μονής Σαγματά
Γιατί μερικοί αποφεύγουν να παντρευτούν Μάιο μήνα ή έτος που είναι δίσεκτο;
Δεν είναι ανάγκη καν να σημειώσει κανείς ότι τέτοιου είδους προλήψεις βρίσκονται σε φανερή αντίθεση με την χριστιανική πίστη. Για τον πιστό δεν υπάρχουν μέρες καλές και κακές, ή μήνες ευνοϊκοί και αποφράδες, που μπορούν να επηρεάσουν καλώς ή δυσμενώς την συζυγική του ζωή. Όλες οι ημέρες και οι νύκτες ανήκουν στον Κύριο του ουρανού και της γης, που “αποστέλλει το φως και πορεύεται” και που “διεχώρισε αναμέσον του φωτός και αναμέσον του σκότους”, όπως διδάσκει η Αγία Γραφή και επαναλαμβάνουν οι ευχές της Εκκλησίας. Και οι χριστιανοί μπορούν να έλθουν σε γάμο κατά το θέλημα του Κυρίου, σε οποιαδήποτε ημέρα, μη παρατηρώντας “ημέρας και μήνας και καιρούς και ενιαυτούς” (Γαλάτ. δ’ 10). Εντελώς διαφορετικό σκοπό και χαρακτήρα έχει η απαγόρευσις της Εκκλησίας για την τέλεσι γάμων κατά τις περιόδους των νηστειών.
(+)Ι.Μ. Φουντούλη, «Απαντήσεις εις λειτουργικάς απορίας»
Πηγή: hellas-orthodoxy