Στὰ χέρια τοῦ Θεοῦ βρίσκεται κάθε ἐξουσία καὶ Αὐτός, ὁ παντοδύναμος Θεὸς κυβερνᾶ τὰ πάντα. Ποῦ εἶναι τότε ἡ ἐλευθερία τοῦ ἀνθρώπου; Μήπως ἔτσι ὁ ἄνθρωπος καταντᾶ ἕνα αὐτόματο στὰ χέρια τοῦ Θεοῦ, ἕνα ὂν ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ ἐκφρασθεῖ ἐλεύθερα, διότι εἶναι ἀναγκασμένο νὰ κάνει ὅ,τι τοῦ ὁρίσει ὁ Θεός; Ποῦ εἶναι ἡ ἐλευθερία του καὶ τί εὐθύνη ἔχει ἑπομένως γιὰ τὰ ἔργα του;
Ἀλλὰ ὅτι ὁ Θεὸς ἐνεργεῖ μέσα στὴ ζωὴ τοῦ κόσμου καὶ κατευθύνει τὰ πάντα στὴν ἐκπλήρωση τοῦ σχεδίου Του, δὲν σημαίνει ὅτι καὶ ὁ ἄνθρωπος δὲν μπορεῖ νὰ ἐνεργήσει ἐλεύθερα καὶ νὰ ἐπιχειρήσει αὐτὸ ποὺ θέλει. Εἶναι χαρακτηριστικὸ τὸ παράδειγμα τοῦ Ἰωσήφ, τὸν ὁποῖο ἀπὸ κακία καὶ προκειμένου νὰ τὸν ταπεινώσουν καὶ ἐξοντώσουν, πούλησαν οἱ ἀδελφοί του σὲ Ἰσμαηλίτες ἐμπόρους, ποὺ τὸν μετέφεραν στὴν Αἴγυπτο. Ὁ Θεὸς ὅμως ποὺ ἐπέτρεψε αὐτὴ τὴν ταλαιπωρία τοῦ Ἰωσήφ, τὴν ἔστρεψε τελικὰ ὑπὲρ αὐτοῦ. Ὁ Ἰωσὴφ ἀνεδείχθη ἄρχων «πάσης γῆς Αἰγύπτου», καὶ τελικὰ μὲ τὴ δύναμη καὶ ἐξουσία ποὺ ἀπέκτησε, ἔσωσε τοὺς ἀδελφούς του ποὺ εἶχαν ἐπιχειρήσει νὰ τὸν ἐξοντώσουν. Ὅταν οἱ ἀδελφοί του κατὰ τὴν περίοδο τοῦ λιμοῦ,της πεινας, πῆγαν στὴν Αἴγυπτο γιὰ νὰ ζητήσουν βοήθεια, ὁ Ἰωσὴφ τὴν ὥρα ποὺ τοὺς φανέρωνε τὸν ἑαυτό του, τοὺς εἶπε: «ἐγώ εἰμι Ἰωσὴφ ὁ ἀδελφὸς ὑμῶν, ὃν ἀπέδοσθε εἰς Αἴγυπτον». Ἐγὼ εἶμαι ὁ Ἰωσήφ, ὁ ἀδελφός σας· αὐτὸς ποὺ τὸν πουλήσατε ὡς δοῦλο στὴν Αἴγυπτο. Ἀλλὰ ὁ Θεὸς οἰκονόμησε ἔτσι τὰ πράγματα γιὰ τὴ σωτηρία τῆς ζωῆς σας καὶ τῆς ζωῆς τοῦ λαοῦ. «Νῦν οὐχ ὑμεῖς με ἀπεστάλκατε ὧδε, ἀλλ᾿ ἢ ὁ Θεός». Δὲν μὲ ἐξαποστείλατε ἐσεῖς ἐδῶ, ἀλλὰ οὐσιαστικὰ μὲ ἐξαπέστειλε ὁ Θεός (βλ. Γεν. με΄ [15] 4, 5, 8). Ὁ Θεὸς χρησιμοποίησε τὴ μεγάλη κακία τους γιὰ τὴ δική τους σωτηρία.
Οἱ ἄνθρωποι ἐνεργοῦν ἐλεύθερα. Ἀλλὰ αὐτὸ δὲν δυσκολεύει τὸν Θεὸ νὰ πραγματοποιήσει τὸ θέλημά Του. Οἱ ἄνθρωποι εἶναι τόσο ἐλεύθεροι, ὥστε νὰ μποροῦν νὰ πολεμοῦν τὸν ἴδιο τὸν Θεό. Ἔφθασαν στὸ σημεῖο νὰ ὁδηγήσουν στὸν Σταυρὸ καὶ στὸν θάνατο τὸν ἀναμάρτητο Υἱὸ τοῦ Θεοῦ. Ἐδῶ ὅμως εἶναι τὸ θαυμαστὸ καὶ παράδοξο: ἀπὸ μιὰ πράξη ποὺ ἀποτελεῖ τὸ πιὸ ἄδικο, ἀποτρόπαιο καὶ βέβηλο κακούργημα τῆς ἱστορίας, «μέγα τι καὶ θαυμαστὸν κατωρθώθη», ἐπιτεύχθηκε κάτι μεγάλο καὶ θαυμαστό, τέτοιο ποὺ θαυμαστότερο καὶ ἰσάξιο δὲν ἔχει νὰ ἐπιδείξει ἡ ἱστορία τοῦ κόσμου, δηλαδὴ πραγματοποιήθηκε «διὰ τοῦ σταυροῦ ἡ σωτηρία τῶν ἀνθρώπων» (Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ, PG 94, 965). Τὸ σχέδιο ποὺ προκαθόρισε πρὸ πάντων τῶν αἰώνων ὁ Θεὸς γιὰ τὴ σωτηρία τῶν ἀνθρώπων καὶ τὴν ἐκπλήρωση τοῦ σκοποῦ τῆς δημιουργίας τοῦ κόσμου, ἐξυπηρετεῖται ὄχι μόνο ἀπ’ ὅσα ἐργάζεται γι’ αὐτὸ ὁ Θεός, ἀλλὰ καὶ ἀπ’ ὅσα ὁ ἀρχηγὸς τοῦ κακοῦ καὶ τὰ ὄργανά του ἐπιχειροῦν, προκειμένου νὰ τὸ ματαιώσουν. Ὁπωσδήποτε τὸ σχέδιο τοῦ Θεοῦ ἐξυπηρετεῖται καὶ ἀπ’ ὅσα θετικὰ ἐργάζονται οἱ δικοί Του ἄνθρωποι μὲ τὴν ἀγαθή τους θέληση. Ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος ὑπηρέτησε, μὲ τὴν πλήρη ὑποταγή της στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, τὴν ὕψιστη βουλή Του περὶ τῆς σωτηρίας τοῦ κόσμου διὰ τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Υἱοῦ Του. Οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι δέχθηκαν τὴν κλήση τοῦ Χριστοῦ καὶ συνέχισαν τὸ ἔργο Του μὲ τὸ κήρυγμά τους μέχρι τὰ πέρατα τῆς Οἰκουμένης.
Ὁ ἄνθρωπος ἐλεύθερα μπορεῖ νὰ ὑποτάσσεται στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, ἐλεύθερα μπορεῖ καὶ νὰ ἀνθίσταται. Ὁ Θεὸς ὅμως καὶ τὴ συμμαχία τοῦ ἀνθρώπου χρησιμοποιεῖ καὶ τὴν πολεμική του ἀξιοποιεῖ. Μὲ τὴν παγγνωσία Του προγνωρίζει τί ὁ ἄνθρωπος ἐλεύθερα θὰ ἐπιλέξει νὰ πράξει. Μὲ τὴν πανσοφία Του ἐκπονεῖ τὸ σχέδιό Του ἐντάσσοντας σ’ αὐτὸ καὶ τὶς ὁποιεσδήποτε ἐνέργειες τῶν ἀνθρώπων. Μὲ τὴν παντοδυναμία Του προχωρεῖ στὴν ἐκπλήρωση τοῦ σχεδίου Του ἐνεργώντας μὲ τὴν πανσοφία Του μέσα ἀπὸ τὶς ἀνθρώπινες παρεμβάσεις. Ὁ ἄνθρωπος ἑπομένως ἐνεργεῖ ἐλεύθερα καὶ ἔχει τὴν εὐθύνη τῶν πράξεών του, καὶ μάλιστα ὅταν ἐπιχειρεῖ νὰ παρεμβάλει ἐμπόδια στὴν πραγματοποίηση τῆς βουλῆς τοῦ Θεοῦ, ἀνεξαρτήτως τοῦ ὅτι χωρὶς νὰ τὸ θέλει καὶ νὰ τὸ κατανοεῖ, συμβάλλει στὴν πραγμάτωσή της. Μέσα στὸν πνευματικὸ καὶ ἐλεύθερο κόσμο τῶν ἀνθρώπων «ἡ βουλὴ Κυρίου στήσεται καὶ πάντα ὅσα βεβούλευται ποιήσει» (Ἡσ. μς΄ [46] 10). Ἐμεῖς θὰ δράσουμε ἐλεύθερα, ἀλλὰ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ στὸ τέλος θὰ γίνει. Ἡ βουλή Του θὰ ἐπικρατήσει. Τὸ σχέδιό Του θὰ ἐκπληρωθεῖ. Καὶ εὐτυχῶς! Διότι τὰ δικά μας ἔργα καὶ θελήματα πάντοτε εἶναι μικρὰ καὶ ἀτελὴ καὶ πολὺ συχνὰ δὲν ὁδηγοῦν στὸ πραγματικὸ συμφέρον μας. Ἐνῶ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ εἶναι πάντοτε ἀγαθὸ καὶ συμφέρον καὶ σωτήριο γιὰ ὅλους μας.
«Προνοίᾳ Θεοῦ τὰ πάντα διοικεῖται», λέει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, (PG 60, 183). Ἡ πανάγαθη πρόνοια τοῦ Θεοῦ, ἡ ἄπειρη ἀγάπη Του κυβερνᾶ τὴ ζωὴ ὅλου τοῦ κόσμου καὶ τοῦ κάθε ἀνθρώπου χωριστά, χωρὶς νὰ δεσμεύει τὴν ἐλευθερία του. Τὸ μέγα καὶ ἀνερμήνευτο μυστήριο τῆς δυνάμεως, τῆς σοφίας καὶ τῆς ἀγάπης Του!
Πηγή: antonisparas