Ποιος αγαπάει αληθινά σήμερα;

ΕΡΩΤΗΣΗ: Πολ συχν χρησιμοποιομε τ λέξη γάπη στν καθημερινή μας ζωή. Τί κριβς ννοομε;
ΒΟΥΛΓΑΡΑΚΗΣ: Δν μπορε κανες ν’ παντήσει εκολα στ ρώτημά σας, γιατί δν νομίζω τι π τν πλευρ τν νθρώπων πάρχει νας νιαος τρόπος πο ντιλαμβάνονται τν γάπη. 


Βλέπουμε συχν ν χρησιμοποιεται λέξη μ τόσο διαφορετικ νοήματα. π τ «κάνω γάπη» πο μπορε ν δηλώνει κόμη κα μία νέραστη σωματικ παφή, ς τν γάπη σν βαθει κοινωνία νς ζευγαριο γερόντων, π τν γάπη πο χει κίνητρο τ συμφέρον, στω κι ν δν τ συνειδητοποιομε, ς τν γάπη πο εναι λοκληρωτικ φοσίωση, π τν γάπη στ Θε γι ν εσπράξουμε μία λπίζομενη νταπόδοση, ς τν γάπη πο εναι να καθολικ δόσιμο το αυτο μας σ’ Ατόν, πάρχει τεράστια διαφορά. Συνήθως ο νθρωποι συλλογιονται, ζον κα μιλον γι τν γάπη, βλέποντας μόνο μία της πλευρά, δηλαδ μ τρόπο ποσπασματικό. λλοτε τ βιώνουν ρρωστημένα, σ μορφς πο νήκουν στν παθολογία της. Κάποτε, κα δν εναι ατ καθόλου σπάνιο, τ ζον μέσα στν πλήρη ρνησή της, πο δν εναι τ μίσος πως συνήθως πιστεύουμε, λλ γωισμός.
ΕΡΩΤ.: Σύμφωνα μ τ χριστιανικ θρησκεία, ποι εναι σωστ ννοια τς γάπης;
ΒΟΥΛ: χριστιανικ θρησκεία δέχεται τι γάπη εναι καθολικ φαινόμενο, πο δν παντιέται μόνο στος νθρώπους, λλ κα σ’ ατ τ ζα. Δέχεται κόμη τι λόκληρο τ σύμπαν εναι δημιουργημένο π τν γάπη κα τι λειτουργε, στν πι βαθειά του δομή, σύμφωνα μ τος νόμους της. γάπη εναι ξονας γύρω π τν ποο περιστρέφεται λόκληρος κόσμος. κόμη κα τ κακό, σο κι ν φανε ατ πο λέγω τολμηρό, πακούει στ νόμο τς γάπης. Κανες δν κάνει τ κακ χωρς ν ποβλέπει στ προσωπικό του καλό, δηλαδ π μία κίνηση γάπης γι τν αυτό του, σο κι ν γάπη ατ εναι διαστροφή. χριστιανικ θρησκεία δέχεται, τι τ ληθιν νόημα τς πραγματικς κα σωστς γάπης βρίσκεται στ Θεό. πόστολος ωάννης τ λέγει ατό, ταν σ μία πιστολ του γράφει: « Θες γάπη στ» (Α’ ωαν. Δ’ 8). δια οσία το Θεο εναι γάπη. γάπη ατ το Θεο φανερώθηκε κα φανερώνεται μ πολλος τρόπους. πι μεγαλειώδης εναι πόφασή Του ν στείλει τν Υόν του στ γ, πο γίνεται νθρωπος πως κα μες, θυσιάζεται, μ μοναδικ σκοπ ν σώσει λους τους νθρώπους. Ατ νεπανάληπτη χειρονομία το Υο το Θεο μς διδάσκει, τι γάπη, στ πι βαθύ της νόημα, εναι μία ρνηση το αυτο μας, μία πορεία πρς τν λλο.
ΕΡΩΤ.: Θ λέγαμε, λοιπόν, πς δυσκολία στν πικοινωνία μεταξ τν νθρώπων, πο τν ασθανόμαστε τόσο ντονα, χει σχέση μ τν λλειψη χριστιανικς γάπης;
BΟΥΛ.: Δν χω καμμι μφιβολία πάνω σ’ ατό. λλειψη γάπης καλύτερα διαστροφή της, πο εναι γωισμός, εναι ατία το κάκου. γωισμς εναι μία μορφ γάπης μ νάδρομη κατεύθυνση. ντ ν πορεύεται πρς τν λλο, ναδιπλώνεται στν αυτό της. ντ ν δηγεται σ μία νωση μ τν λλο, καταλήγει στ διάστροφη μορφή της, τν ατοένωση, δηλαδ τ μόνωση. ντ νθρωπος ν προσφέρεται στν λλο γι ν χαρε μαζί του τν μορφι τς πικοινωνίας, κμεταλλεύεται τν λλο γι ν φτάσει στν πλήρη διάσπαση κα στ μοναξιά. Πολ φοβομαι, τι ατ μοναξι εναι ρρώστια το αώνα μας, τ μεγάλο τίμημα πο πληρώνουμε γιατί ρνηθήκαμε τ χριστιανικ γάπη. Κάτι κκλησιαστικ κείμενα περιγράφουν τν κόλαση σν να τόπο πο ο νθρωποι θ εναι μαζί, λλ θ στέκονται πλάτη μ πλάτη, δηλαδ δν θ μπορον ν κυττάζονται στ πρόσωπο, δν θ μπορον ν πικοινωνον. Πολ φοβομαι τι μορφ ατς τς κολάσεως δν μς εναι γνωστη.
ΕΡΩΤ.: Ποι εναι σχέση μεταξ γάπης κα ετυχίας;
BOΥΛ.: καθημερινή μας πείρα μς μιλάει γι’ ατό. σοι, γι κάποιο λόγο νοιώθουν τ μορφο ατ συναίσθημα, κα ρχονται ρκετς στιγμς πο σχεδν λοι τ νοιώθουμε ετε στν ληθιν ρωτα, ετε στ μητρότητα, ετε στν πραγματικ φιλία, ξέρουμε τι μς γεμίζει χαρά. Κι εναι φυσικ ατ γιατί νθρωπος στν οσία του εναι πλασμένος ν πικοινωνε κι ληθιν πικοινωνία γίνεται, πως εδαμε, μόνο μ τν γάπη. γάπη σο σπάει τ δεσμ τς μοναξις που σ’ κλεισε γωισμός, σ κάνει ν λειτουργες κα πάλι σωστά, σύμφωνα μ τν ληθιν προορισμό σου, σ φέρνει σ ταυτότητα μ τν ληθινό σου αυτό. Κάθε μως μηχάνημα κάθε ργανο πο λειτουργε σωστ κα σύμφωνα μ τν προορισμ του εναι γαλήνιο. γαλήνη ατ στν νθρωπο δν εναι τίποτε λλο παρ ετυχία. Κι δ πρέπει ν προσθέσουμε κάτι λλο. σο γάπη ατ ξεμακραίνει π τν γωισμό, σο, δηλαδή, γίνεται πι σωστ κα πι ληθινή, τόσο πι λοκληρωτικ ζε νθρωπος τν ετυχία.
ΕΡΩΤ.; Μπορετε ν μς ναφέρετε να παράδειγμα χριστιανικς γάπης;
BOYΛ.: Τ παραδείγματα εναι φθονα, τσι πο ν μν ξέρει κανες πι ν πρωτοδιαλέξει. Προτιμ, χωρς ν φύγω π τ ρώτημά σας, ν σς π τι κα σ’ ατ τ χριστιανικ γάπη πάρχουν σκαλοπάτια, φέρνω να παράδειγμα π τ διδασκαλία νς γίου, πο προχώρησε πολ στν γάπη. Ξέρω τι τ λεγόμενά του πολλος θ ξαφνιάσουν, λλους θ ναστατώσουν κι λλους θ ξοργίσουν. Εναι μως ταυτόχρονα σίγουρο, τι πολλος λλους θ τος ποψιάσουν, τ λιγότερο, γι τ πόσο μακρι μπορε ν φτάσει κανες μ τν γάπη. Λέγει. λοιπόν, γιος Δωρόθεος γι τς διαφορετικς περιπτώσεις συμπεριφορς μ γάπη πέναντι σ μία προσβολή, πο γίνεται σ’ ναν νθρωπο. πρτος δν θέλει ν ντιμιλήσει, λλ συνήθεια τν παρασύρει. νας λλος μ περισσότερη γάπη γωνίζεται ν μν πε τίποτε, λλ στενοχωριέται γι τν προσβολή. λλος πι τέλειος δν στενοχωριέται γι τν προσβολ λλ γιατί δν μπορε ν τν ποφέρει. λλος πάλι δν προσέχει τν προσβολή, λλ λυπται γι τν ταραχ το λλου. Τέλος νας κόμη πι προχωρημένος στν γάπη ναζητε ν βρε μέσα του τ ποσοστ τς εθύνης του γι τν ταραχ πο δοκιμάζει ατς πο τν πρόσβαλε.
ΕΡΩΤ.: Κι μως πολλς φορς κομε ν λένε τι χριστιανικ γάπη εναι μία δυναμία.
BOYΛ: Τ χω κι γ κουστά, λλ δν συμφων. Εναι δυνατ ν χαρακτηρίζουμε ς δυναμία τ σωστ λειτουργία νς ργάνου; Κατ τν διο τρόπο, δν μπορε ν εναι δυναμία τ ν ζε νθρωπος σύμφωνα μ τν προορισμό του. ντίθετα, δυναμία εναι δυσλειτουργία, μ λλα λόγια τ γχος, πο φέρνει μ τ σειρ του τ δρα το σημερινο μας νέραστου πολιτισμο, δηλαδ τς ψυχώσεις κα τς νευρώσεις. κενος πο γαπ δν εναι τ θύμα. ληθιν γάπη δν εναι μία συνεχς ποχώρηση. γάπη εναι μία βαθει δύναμη, πο πηγάζει π μία σωτερικ σορροπία. δύναμη ατς τς γάπης σο διώχνει τ φόβο π τ ζωή σου. χεις δε κανένα ν φοβται ατν πο γαπ; γάπη σου δίνει κόμα μία εεργετικ περοχή. Ατ σ παλλάσσει π τν εθιξία, πο εναι τόσο συνηθισμένο φαινόμενο στος δύνατους.
ΕΡΩΤ.: Θ λέγαμε τι τ συναίσθημα τς γάπης κφράζεται εκολώτερα κα πι λοκληρωμένα στν ρωτα;
ΒΟΥΛ.: σο κι ν μπορε ν σς ξαφνιάσει ατ πο θ π, εναι πάντως λήθεια τι στ συγγράμματα τν ρχαίων κκλησιαστικν συγγραφέων χρησιμοποιεται πολ συχν λέξη ρωτας ντ γι τ λέξη γάπη. νας μεγάλος σκητής, γιος ωάννης τς Κλίμακας, φτασε ν πε (κα δν εναι μόνο ατς πο τ επε), τι ληθιν γάπη στ Θε πρέπει ν μοιάζει μ τν μανιασμένη γάπη το ραστ γι τν ρωμένη του. Ταυτόχρονα, μως ο διοι συγγραφες διακρίνουν τν ρωτα π τν γάπη. ρωτας ναφέρεται κα φορ δύο πρόσωπα, ν γάπη εναι κάτι πολ πι γενικό. ν, συνήθως, χρησιμοποιομε τν ρωτα γι ν πάρουμε μία εκόνα τς γάπης, εναι ξίσου λήθεια, τι ρωτας εναι στν οσία του κάτι τ πι μερικ π τν γάπη, χι μόνο σ κταση, λλ κα σ ποιότητα. Πολλς φορς στν ρωτα γαπμε ποσπασματικά. ρωτας δν μπορε ν καλύψει λες τς περιπτώσεις γάπης, πως τν γεμάτο μοιβαία φοσίωση δεσμ νς γεροντικο ζευγαριο, τν παλ μπιστοσύνη το μικρο παιδιο στος γονες του, τν μορφη σχέση πο δημιουργε φιλία. Μεγάλο πράγμα ρωτας στ στεγν π συναισθήματα ποχή μας, δν νομίζω, μως, τι μπορε ν φτάσει τν μορφι κα τ πλάτος τς γάπης.
ΕΡΩΤ.: Εναι δυνατ ν λέμε τι γαπμε να μόνο πρόσωπο κα ν’ διαφορομε γι τος πόλοιπους νθρώπους;
BOYΛ.: Τί θ λέγατε γι να γι πο γαπ τ μητέρα του στε ν μν χει μάτια ν δε μία κοπέλλα; Δν χει στάση του ατ κάτι τ ρρωστο; Τί θ λέγατε πάλι γι να ντρόγυνο, πο τόσο πολ γαπιέται, στε ν ρνιέται ν γεννήσει παιδιά, μήπως τος πάρουν μέρος π τν μεταξύ τους γάπη; ταν γάπη κλείνεται κα δν προσφέρεται πι πέρα, χάνει τν ξυγόνωσή της κα μαραζώνει. Εναι, κατ βάθος, νας μαδικς γωισμός, πο δν μένει στ τέλος δίχως συνέπειες γι’ ατ τν δια τν γάπη. κόμα κι ατ γάπη στ Θεό, ταν ποκλείει τος λλους, εναι πόλυτα παράδεκτη. Μά, θ μο πετε, μπορ ν γαπ λους τους νθρώπους; Κι γώ, μ τ σειρά μου, θ λεγα τι, ταν νας μπορέσει ν γαπήσει σωστ κι ληθιν ναν λλο, νακαλύπτει μέσα του τι, ατόματα, γαπάει λον τν κόσμο. Τν λήθεια ατ διαπιστώνουμε κόμα κα στν ρωτα. ταν ψυχ τραγουδάει, τ μάτια βλέπουν λο τν κόσμο διαφορετικά. Μ τ ν λέμε, μως τι γαπμε λους τους νθρώπους, δν σημαίνει πς πρέπει ν φορτωθομε πάνω μας τν εθύνη γι λους. ρκε κόμα να κάποιο χαμόγελο, νας ζεστς λόγος, νας πρόσχαρος χαιρετισμός, δύο κουβέντες παρηγορις, μία διάθεση ν δώσουμε λίγη προσοχ στν λλο, μία προθυμία ν τν κούσουμε, μία στάση φιλικ σ στιγμς ντάσεως κα κνευρισμο, λίγη περισσότερη πομον κατανόηση κα τόσα λλα.
ΕΡΩΤ.: Πο φείλεται τ τι πολλο π μς δν μπορον ν νοιώσουν ατ τ συναίσθημα; 
BOYΛ.: π σα επαμε πι πάνω, θ μποροσε ν δοθε σν πάντηση τι δν νοιώθουμε τν γάπη, γιατί δουλεύουμε στν γωισμό. λλ πάντηση ατ εναι μία πλ μετάθεση το ρωτήματος. Γιατί τότε εμαστε γωιστές; Φοβομαι τι, γι τν κταση πο χει πάρει γωισμς σήμερα, φταίει κατ να μεγάλο μέρος, ποχή μας. ν σήμερα χουμε δώσει τόση ξία στν νθρωπο, στς προσωπικές μας σχέσεις, χει μειωθε πίστη μας σ’ ατόν. Ο νθρωποι μς πογοητεύουν. Δν τος μπιστευόμαστε. τσι, κλεινόμαστε λοένα κα περισσότερο στν αυτό μας. μπιστευόμαστε λοένα κα περισσότερο στς δυνάμεις μας. Εναι βαρς κλρος το σημερινο νθρώπου ν ξαρτ τ πάντα π τν αυτό του. Γιατί, μως, χάσαμε τν πίστη μας στν νθρωπο; Προσωπικ δν χω μφιβολία, τι ατ φείλεται στ γεγονς τι χάσαμε τν πίστη μας στ Θεό. Σκεφθετε γι λίγο ατ πο σς λέω. πιστία μφιβολία βαραίνει πάνω στν παρξή μας. Μς ποδυναμώνει τν λπίδα. Μς φαιρε τ δυνατότητα ν χαλαρώσουμε. Εμαστε σφιγμένοι. φο δν χουμε κάποιον ν νδιαφέρεται γιά μς, ατόματα τ συναίσθημα τς ατοσυντηρήσεως μεγαλώνει. Προσπαθομε, στν πελπισία μας, ν κρατηθομε π’ ,τι βρομε.
ΕΡΩΤ.: Πς μπορομε ν ασθανθομε γάπη γι τν λλο; Εναι κάτι πο πάρχει μφυτο σ ρισμένους μπορε ν καλλιεργηθε;
BOYΛ.: γάπη δν εναι προνόμιο ρισμένων. Εναι κάτι μφυτο στν νθρωπο. πλ πόδειξη εναι τ γεγονς τι λοι μας, νεξαιρέτως, π τ μία μερι πικραινόμαστε βαθιά, ταν δν μς γαπον κα π τν λλη, πιθυμομε ζωηρ ν μς προσφέρουν γάπη. δυσκολία εναι ν τν δείξουμε κι μες. χω κούσει ρκετος ν λένε τι «θ παντρευτ π γάπη κι σο ατ πάρχει, θ κρατήσω τ δεσμό μου». Ο νθρωποι ατο παίρνουν, δυστυχς τν γάπη σν κάτι δεδομένο, πο πάρχει δν πάρχει, κι χι σν κάτι πο σ καλε ν τ φροντίσεις, ν τ καλλιεργήσεις κα ν τ ναπτύξεις. ν, μως, γάπη χει μεση σχέση μ τν ετυχία μας, κα εδαμε τι τσι εναι, τότε ξίζει τν κόπο ν παλαίψουμε γι’ ατήν. Πρέπει, μως στν προσπάθειά μας, ν ξεκινήσουμε σωστά. πως σ κάθε γώνα, τσι κα σ’ ατν χρειάζεται μία τεχνική. Πρέπει πρτα π’ λα, ν πιστέψουμε τι γάπη μς συμφέρει. μφιβάλλουμε γι’ατό; ς κάνουμε μία δοκιμή. ς χαλαρώσουμε γι λίγο κι ς δείξουμε γάπη. Τς περισσότερες φορς θ τν εσπράξουμε. Θ βρομε νταπόκριση. Παρατηρομε τσι, τι κόσμος δν εναι τόσο κακός, σο φανταζόμαστε. Διαπιστώνουμε τι χει κόμα εαισθησία. ν συνεχίσουμε τ πείραμα θ δομε σιγ-σιγ τι ο νθρωποι δν λλάζουν γύρω μας. Στν πραγματικότητα, χουμε λλάξει μες. Θέλουμε ν προχωρήσουμε πρς τν κατεύθυνση ατή; Πρέπει τότε ν στρέψουμε τν φροντίδα μας μέσα στν αυτό μας, γι ν καλυτερέψουμε τν ποιότητα τς γάπης μας. Κι ατ θ γίνεται σο πι πολ πομακρυνόμαστε π τν γωισμό. π δ κα πέρα χρειάζεται σκηση. Κι σκηση δύσκολη, λλ κα εχάριστη. Τ πόσο θ τραβήξει σκηση ατ ξαρτται π τ στόχο πο βάζουμε κα π τν πίστη μας στν ξία τς γάπης. Κα στν σκησή μας γι τν γάπη χουμε Κάποιον, πο εναι πρόθυμος ν μς βοηθήσει. Εναι Ατός, πο τν ζησε στν τέλειά της μορφ κα μς τ δίδαξε μ τόσους τρόπους, νας π τος ποίους εναι τ νέβασμά Του πάνω στ σταυρό.

 Συνέντευξη μὲ τὸν Καθηγητὴ κ. Ἠλία Βουλγαράκη