«Υπομονής έχετε χρείαν, ίνα τό θέλημα τού Θεού ποιήσαντες κομίσησθε τήν επαγγελίαν» (Εβρ. 10,36). Αυτοί που υπομένουν αγόγγυστα και με καρτερία τα πάντα, μένουν πιστοί στο θέλημα τού Θεού. Κι αυτοί που μένουν πιστοί στο θέλημα τού Θεού, θα πάρουν την αμοιβή πού υποσχέθηκε o Χριστός, τη βασιλεία των ουρανών. Η υπομονή στις δοκιμασίες είναι ασφαλές μέσο για να ενωθούμε με τον Θεό. Όσο o γογγυσμός χωρίζει από τον Θεό τόσο η υπομονή σφυρηλατεί την ενότητα μαζί Του. Αν λοιπόν υπομένουμε με ευγνωμοσύνη όλες τις δοκιμασίες για χάρη Του, θα μας ανταποδώσει την αιώνια μακαριότητα.
Μέσω τής θλίψεως και τής υπομονής εισερχόμαστε στον χώρο της αληθινής γνώσεως και καθαριζόμαστε από το πλήθος των αμαρτιών μας.
Ο άνθρωπος πρέπει να αποβλέπει και να ελπίζει στο έλεος του Θεού. Να θυμόμαστε τα απ’ αιώνων θαυμάσια Του, και την βοήθειά Του προς τούς αγίους Του, να θυμόμαστε, ότι σε καμιά ανάγκη και θλίψη δεν μάς αφήνει o Θεός και ότι ποτέ δεν αφήνει να μάς βρουν πειρασμοί υπέρ την δύναμή μας. Και γι’ αυτό έχουμε χρέος, με θάρρος να βαστάζουμε τον σταυρό μας και όλα τα λυπηρά πού μάς συμβαίνουν να τα υπομένουμε με ευγνωμοσύνη στον Θεό.
Κατά τον απόστολο: «Διά πολλών θλίψεων δεί ημάς εισελθείν εις τήν βασιλεία τών Ουρανών» (Πράξ. 14,22). Από αυτήν την στενή και τεθλιμμένη οδό θα φθάσουμε στην ύψιστη τελειότητα τής υπομονής.
«Υπομένων υπέμεινα τον Κύριο και προσέσχε μοι καί εισήκουσε τής δεήσεως μου» (Ψαλμ. 39,1). Ο Κύριος δέχεται σαν θυσία ευάρεστη την ανδρεία υπομονή, ενώ αποστρέφει το πρόσωπό Του από τη μικροψυχία. Οι άνθρωποι τής υπομονής ακολουθούν πιστά τα ίχνη Του, οι δειλοί και οι μικρόψυχοι απομακρύνονται από κοντά Του.
Έλεγε κάποιος γέροντας στους μαθητές του «Δεν προοδεύουμε σήμερα στην αρετή, ούτε θα κατορθώσουμε ποτέ να φθάσουμε στα μέτρα των παλαιών πατέρων γιατί δεν έχουμε υπομονή να τελειώσομε το έργο πού αρχίζουμε. Επιθυμούμε να αποκτήσομε χαρίσματα, αλλά χωρίς κόπο, γι’ αυτό εύκολα ξεγλιστράμε στα κακό».
Ποιος τραυματισμένος θεράπευσε ποτέ την πληγή του χωρίς υπομονή στον πόνο και στα θεραπευτικά μέσα τού γιατρού; Ποιος μπορεί να ακολουθήσει πίσω από τον Χριστό χωρίς να σηκώσει στους ώμους τον σταυρό τής υπομονής; Κανένας. Όλοι όσοι Τον ακολούθησαν και Τον ακολουθούν ήταν και είναι έτοιμοι ν’ αντιμετωπίσουν με υπομονή τις δοκιμασίες που οπωσδήποτε θα τούς βρουν καθώς τονίζει και o σοφός Σειράχ: «τέκνον, ει προσέρχει δουλεύειν Κυρίω τώ Θεώ, ετοίμασον τήν ψυχήν σου εις πειρασμόν» (2,1).
Χωρίς υπομονή και συγκαταβατικότητα προς τον πλησίον μας η ζωή καταντάει ανυπόφορη. Όταν υπομένουμε πολύ δύσκολα πράγματα, υπομένουμε κατά θέλημα του Θεού. Μερικές φορές, μάς λέγει o Στάρετς Βαρσανούφιος, o Θεός αφήνει τον άνθρωπο να αισθανθεί σαν να τον έχει εγκαταλείψει και ξεχάσει. Το ίδιο μπορεί να γίνει και για μια ολόκληρη κοινωνία. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η δική μας δουλειά είναι να κάνουμε υπομονή και να φυλάξουμε την πίστη στον Χριστό. Αν η πίστη φυλαχθεί, υπάρχει ελπίδα σωτηρίας. Η πίστη διαφυλάσσεται με ένα τρόπο: με την αποχή από κάθε αμαρτία.
Για να εξασκήσουμε την υπομονή μας πρέπει να αφήνουμε τον εαυτό μας, την ψυχή μας, το σώμα μας, τα πάντα, στο θέλημα τού Θεού, το πανάγιο και πάνσοφο. Να λέμε Δόξα σοι o Θεός για όλα. Πάντων ένεκεν. Με αυτά τα θαυμάσια και άγια λόγια διαλύονται όλοι οι σκοτεινοί λογισμοί, και φεύγει το βάρος τής ψυχής, και έρχεται στην ψυχή ειρήνη, παρηγοριά, χαρά. Δεν πρέπει να απογοητευόμαστε ποτέ. Μην ξεχνάμε, ότι ακόμη και στα πιο θλιβερά μας βιώματα κρύβεται η απέραντη ευσπλαχνία τού Κυρίου. Με τρόπο ακατάληπτο – και σε μάς ακατανόητο! – o Κύριος μας οικοδομεί. Ακόμη και στην απώλεια των πιο αγαπημένων μας προσώπων.
Πολλές φορές αμφιβάλλει κανείς μέσα του λέγοντας:«Εφ’ όσον στις συμφορές που τον βρίσκουν αμαρτάνει κανείς από τη θλίψη του, πως μπορεί να πιστεύει ότι όσα του συμβαίνουν είναι για το συμφέρον του»; Μάς απαντάει o άγιος Δωρόθεος, δεν θ’ αμαρτάναμε στις συμφορές που μάς συμβαίνουν, αν δεν μάς έλειπε η υπομονή και αν δεν αρνούμασταν να υποφέρουμε μία μικρή θλίψη ή να πάθουμε κάτι απροσδόκητο. Γιατί o Θεός ποτέ δεν επιτρέπει να μάς συμβεί κάτι πού ξεπερνάει τις δυνάμεις μας, όπως είπε και o απόστολος Παύλος: «είναι αξιόπιστος o Θεός και δεν θα επέτρεπε πειρασμό μεγαλύτερο από τις δυνάμεις σας» (Α’ Κορ. 10,13). Αλλά εμείς δεν έχουμε υπομονή, δεν θέλουμε να κοπιάσουμε και δεν δεχόμαστε τίποτα με ταπείνωση. Γι’ αυτό συντριβόμαστε και όσο φροντίζουμε να ξεφύγουμε τούς πειρασμούς, τόσο φορτωνόμαστε απ’ αυτούς, και χάνουμε την υπομονή μας και δεν μπορούμε να λυτρωθούμε απ’ αυτούς.
Ο μακαριστός π. Γερμανός Σταυροβουνιώτης, όταν διάβασε τον βίο τού αγίου Ιωάννου του Καλυβίτου, έλεγε: «Κι αν ακόμη υποστώ τα βάσανα, που υπέστη o Άγιος, θα υπομείνω. Κι αν ακόμη μείνω άστεγος μέσα στους δρόμους, κι αν ακόμη αρρωστήσω, κι αν οτιδήποτε πάθω, όλα θα τα υπομείνω. Θα τα υπομείνω όλα χωρίς γογγυσμούς για την αγάπη τού Χριστού και τη σωτηρία τής ψυχής μου. Αυτή την υπόσχεση, πού έδωσα εξ αρχής στον εαυτό μου, την έχω πάντα κατά νουν, και έτσι στερεώνομαι στις δοκιμασίες».
Αναφέρεται στο Γεροντικό, ότι ήταν κάποιος μοναχός, πού γόγγυζε, επειδή έμενε σε μέρος απόμερο, και έπρεπε να κουβαλάει για τις ανάγκες του νερό από πολύ μακριά. Μια μέρα, ενώ περπατούσε, μεταφέροντας το νερό, συνάντησε κάποιο στο δρόμο του. «Ποιος είσαι;» τον ρωτά. «Είμαι άγγελος Κυρίου», τού αποκρίνεται, «και με έστειλε o Θεός να μετρώ τα βήματά σου, για να πάρεις την ανταμοιβή σου, ανάλογα με την υπομονή σου». Κι’ αμέσως o Άγγελος εξαφανίστηκε. Σκέφτηκε o μοναχός και είπε: «Αν με το να διανύω αυτή την απόσταση, o Θεός έστειλε Άγγελο να μετρά τα βήματά μου, και μου επιφυλάσσει μισθό, συμφέρει όχι μόνο να μην γογγύζω, αλλά μετά χαράς να υπομείνω κι άλλους κόπους, ακόμα μεγαλύτερους». Γι’ αυτό και εγκατέλειψε το κελί του, και έκτισε άλλο πολύ πιο μακριά από την πηγή τού νερού!
Ο άνθρωπος τής υπομονής πάντοτε βγαίνει κερδισμένος, γιατί υπομένοντας προσωρινά, κερδίζει πολλές φορές και τα επίγεια αγαθά, αλλά και τα αιώνια.Φυσικά για να αποκτήσουμε την αρετή τής υπομονής πρέπει να έχουμε διαρκώς την ελπίδα τής μέλλουσας ζωής, για να μπορούμε να υπομένουμε τις δοκιμασίες, οι οποίες θα μάς είναι στεφάνια για τη βασιλεία των ουρανών.
Σε αυτόν τον αγώνα να είμαστε σίγουροι ότι συνοδοιπόρος μας είναι o ίδιος o Χριστός, o οποίος βάδισε αυτήν την οδό και μάς οδηγεί σε σίγουρο λιμάνι, σε οδούς σωτηρίας.
Μέσω τής θλίψεως και τής υπομονής εισερχόμαστε στον χώρο της αληθινής γνώσεως και καθαριζόμαστε από το πλήθος των αμαρτιών μας.
Ο άνθρωπος πρέπει να αποβλέπει και να ελπίζει στο έλεος του Θεού. Να θυμόμαστε τα απ’ αιώνων θαυμάσια Του, και την βοήθειά Του προς τούς αγίους Του, να θυμόμαστε, ότι σε καμιά ανάγκη και θλίψη δεν μάς αφήνει o Θεός και ότι ποτέ δεν αφήνει να μάς βρουν πειρασμοί υπέρ την δύναμή μας. Και γι’ αυτό έχουμε χρέος, με θάρρος να βαστάζουμε τον σταυρό μας και όλα τα λυπηρά πού μάς συμβαίνουν να τα υπομένουμε με ευγνωμοσύνη στον Θεό.
Κατά τον απόστολο: «Διά πολλών θλίψεων δεί ημάς εισελθείν εις τήν βασιλεία τών Ουρανών» (Πράξ. 14,22). Από αυτήν την στενή και τεθλιμμένη οδό θα φθάσουμε στην ύψιστη τελειότητα τής υπομονής.
«Υπομένων υπέμεινα τον Κύριο και προσέσχε μοι καί εισήκουσε τής δεήσεως μου» (Ψαλμ. 39,1). Ο Κύριος δέχεται σαν θυσία ευάρεστη την ανδρεία υπομονή, ενώ αποστρέφει το πρόσωπό Του από τη μικροψυχία. Οι άνθρωποι τής υπομονής ακολουθούν πιστά τα ίχνη Του, οι δειλοί και οι μικρόψυχοι απομακρύνονται από κοντά Του.
Έλεγε κάποιος γέροντας στους μαθητές του «Δεν προοδεύουμε σήμερα στην αρετή, ούτε θα κατορθώσουμε ποτέ να φθάσουμε στα μέτρα των παλαιών πατέρων γιατί δεν έχουμε υπομονή να τελειώσομε το έργο πού αρχίζουμε. Επιθυμούμε να αποκτήσομε χαρίσματα, αλλά χωρίς κόπο, γι’ αυτό εύκολα ξεγλιστράμε στα κακό».
Ποιος τραυματισμένος θεράπευσε ποτέ την πληγή του χωρίς υπομονή στον πόνο και στα θεραπευτικά μέσα τού γιατρού; Ποιος μπορεί να ακολουθήσει πίσω από τον Χριστό χωρίς να σηκώσει στους ώμους τον σταυρό τής υπομονής; Κανένας. Όλοι όσοι Τον ακολούθησαν και Τον ακολουθούν ήταν και είναι έτοιμοι ν’ αντιμετωπίσουν με υπομονή τις δοκιμασίες που οπωσδήποτε θα τούς βρουν καθώς τονίζει και o σοφός Σειράχ: «τέκνον, ει προσέρχει δουλεύειν Κυρίω τώ Θεώ, ετοίμασον τήν ψυχήν σου εις πειρασμόν» (2,1).
Χωρίς υπομονή και συγκαταβατικότητα προς τον πλησίον μας η ζωή καταντάει ανυπόφορη. Όταν υπομένουμε πολύ δύσκολα πράγματα, υπομένουμε κατά θέλημα του Θεού. Μερικές φορές, μάς λέγει o Στάρετς Βαρσανούφιος, o Θεός αφήνει τον άνθρωπο να αισθανθεί σαν να τον έχει εγκαταλείψει και ξεχάσει. Το ίδιο μπορεί να γίνει και για μια ολόκληρη κοινωνία. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η δική μας δουλειά είναι να κάνουμε υπομονή και να φυλάξουμε την πίστη στον Χριστό. Αν η πίστη φυλαχθεί, υπάρχει ελπίδα σωτηρίας. Η πίστη διαφυλάσσεται με ένα τρόπο: με την αποχή από κάθε αμαρτία.
Για να εξασκήσουμε την υπομονή μας πρέπει να αφήνουμε τον εαυτό μας, την ψυχή μας, το σώμα μας, τα πάντα, στο θέλημα τού Θεού, το πανάγιο και πάνσοφο. Να λέμε Δόξα σοι o Θεός για όλα. Πάντων ένεκεν. Με αυτά τα θαυμάσια και άγια λόγια διαλύονται όλοι οι σκοτεινοί λογισμοί, και φεύγει το βάρος τής ψυχής, και έρχεται στην ψυχή ειρήνη, παρηγοριά, χαρά. Δεν πρέπει να απογοητευόμαστε ποτέ. Μην ξεχνάμε, ότι ακόμη και στα πιο θλιβερά μας βιώματα κρύβεται η απέραντη ευσπλαχνία τού Κυρίου. Με τρόπο ακατάληπτο – και σε μάς ακατανόητο! – o Κύριος μας οικοδομεί. Ακόμη και στην απώλεια των πιο αγαπημένων μας προσώπων.
Πολλές φορές αμφιβάλλει κανείς μέσα του λέγοντας:«Εφ’ όσον στις συμφορές που τον βρίσκουν αμαρτάνει κανείς από τη θλίψη του, πως μπορεί να πιστεύει ότι όσα του συμβαίνουν είναι για το συμφέρον του»; Μάς απαντάει o άγιος Δωρόθεος, δεν θ’ αμαρτάναμε στις συμφορές που μάς συμβαίνουν, αν δεν μάς έλειπε η υπομονή και αν δεν αρνούμασταν να υποφέρουμε μία μικρή θλίψη ή να πάθουμε κάτι απροσδόκητο. Γιατί o Θεός ποτέ δεν επιτρέπει να μάς συμβεί κάτι πού ξεπερνάει τις δυνάμεις μας, όπως είπε και o απόστολος Παύλος: «είναι αξιόπιστος o Θεός και δεν θα επέτρεπε πειρασμό μεγαλύτερο από τις δυνάμεις σας» (Α’ Κορ. 10,13). Αλλά εμείς δεν έχουμε υπομονή, δεν θέλουμε να κοπιάσουμε και δεν δεχόμαστε τίποτα με ταπείνωση. Γι’ αυτό συντριβόμαστε και όσο φροντίζουμε να ξεφύγουμε τούς πειρασμούς, τόσο φορτωνόμαστε απ’ αυτούς, και χάνουμε την υπομονή μας και δεν μπορούμε να λυτρωθούμε απ’ αυτούς.
Ο μακαριστός π. Γερμανός Σταυροβουνιώτης, όταν διάβασε τον βίο τού αγίου Ιωάννου του Καλυβίτου, έλεγε: «Κι αν ακόμη υποστώ τα βάσανα, που υπέστη o Άγιος, θα υπομείνω. Κι αν ακόμη μείνω άστεγος μέσα στους δρόμους, κι αν ακόμη αρρωστήσω, κι αν οτιδήποτε πάθω, όλα θα τα υπομείνω. Θα τα υπομείνω όλα χωρίς γογγυσμούς για την αγάπη τού Χριστού και τη σωτηρία τής ψυχής μου. Αυτή την υπόσχεση, πού έδωσα εξ αρχής στον εαυτό μου, την έχω πάντα κατά νουν, και έτσι στερεώνομαι στις δοκιμασίες».
Αναφέρεται στο Γεροντικό, ότι ήταν κάποιος μοναχός, πού γόγγυζε, επειδή έμενε σε μέρος απόμερο, και έπρεπε να κουβαλάει για τις ανάγκες του νερό από πολύ μακριά. Μια μέρα, ενώ περπατούσε, μεταφέροντας το νερό, συνάντησε κάποιο στο δρόμο του. «Ποιος είσαι;» τον ρωτά. «Είμαι άγγελος Κυρίου», τού αποκρίνεται, «και με έστειλε o Θεός να μετρώ τα βήματά σου, για να πάρεις την ανταμοιβή σου, ανάλογα με την υπομονή σου». Κι’ αμέσως o Άγγελος εξαφανίστηκε. Σκέφτηκε o μοναχός και είπε: «Αν με το να διανύω αυτή την απόσταση, o Θεός έστειλε Άγγελο να μετρά τα βήματά μου, και μου επιφυλάσσει μισθό, συμφέρει όχι μόνο να μην γογγύζω, αλλά μετά χαράς να υπομείνω κι άλλους κόπους, ακόμα μεγαλύτερους». Γι’ αυτό και εγκατέλειψε το κελί του, και έκτισε άλλο πολύ πιο μακριά από την πηγή τού νερού!
Ο άνθρωπος τής υπομονής πάντοτε βγαίνει κερδισμένος, γιατί υπομένοντας προσωρινά, κερδίζει πολλές φορές και τα επίγεια αγαθά, αλλά και τα αιώνια.Φυσικά για να αποκτήσουμε την αρετή τής υπομονής πρέπει να έχουμε διαρκώς την ελπίδα τής μέλλουσας ζωής, για να μπορούμε να υπομένουμε τις δοκιμασίες, οι οποίες θα μάς είναι στεφάνια για τη βασιλεία των ουρανών.
Σε αυτόν τον αγώνα να είμαστε σίγουροι ότι συνοδοιπόρος μας είναι o ίδιος o Χριστός, o οποίος βάδισε αυτήν την οδό και μάς οδηγεί σε σίγουρο λιμάνι, σε οδούς σωτηρίας.
Πηγή: Περιοδικό δράσεων και Πνευματικής Οικοδομής Όσιος Νίκων, εκδ. Ιεράς Μητροπόλεως Μονεμβασίας και Σπάρτης
