Οι εχθροί της Εκκλησίας λένε: ο Χριστιανισμός απαιτεί· «Πίστευε και μη ερεύνα».
Είναι όμως αυτό σωστό; το δέχεται η Εκκλησία; Αυτό είναι λάθος.
Η Ορθοδοξία δεν καταδικάζει την λογική. Αντίθετα απαιτεί να γίνονται όλα με έρευνα. Να γίνεται σ’ όλα τα σημεία έρευνα· πολύ βαθειά έρευνα των Γραφών.
Παράλληλα ζητεί η Εκκλησία μας, να κλίνομε σε μερικά ζητήματα τον αυχένα με ταπείνωση και υποταγή, που δεν είναι δυνατό να λυθούν με το στοχασμό. Π.χ. πώς ο Πατήρ εγέννησε τον Υιό; Πότε τον εγέννησε; Πώς ο Θεός είναι ένας, μια ουσία, αλλά τρία Πρόσωπα;
Σε κάτι τέτοια θέματα, το προτιμότερο είναι ο άνθρωπος να σιωπά. Γιατί όσο και αν μιλήσει ή σκεφθεί και στοχασθεί, δεν θα καταλάβει τίποτε. Γιατί είναι πράγματα άλλου κόσμου, από τον οποίο δεν έχουμε προσλαμβάνουσες παραστάσεις.
* * *
Η Εκκλησία επικροτεί την έρευνα σε ό,τι είναι δυνατό να καρποφορήσει. Και συνιστά να σταματά εκεί που προδικάζεται, ότι το αποτέλεσμά της θα είναι μηδέν. Όμως αυτό δεν αποτελεί άρνηση της λογικής. Αυτό είναι ρεαλισμός και προσγείωση. Είναι η πιό ρεαλιστική και η πιό προσγειωμένη λογική.
Είναι μεγάλο κακό, να παριστάνει κανείς το θετικιστή και να μην ξέρει, ότι η μεγαλύτερη δύναμη της λογικής είναι να καταλάβει την αδυναμία της και να μπορεί να ξεχωρίζει, τι είναι δυνατό και τι είναι αδύνατο.
Η Εκκλησία διδάσκει σε όλα σωστά. Όμως η τάση για «αμφισβήτηση», για κάτι το καινούργιο, κάνει πολλούς να πειραματίζονται, τσαλαβουτώντας σε θολά νερά στο σκοτάδι.
«Ο ων εκ της γης, εκ της γης έστι και εκ της γης λαλεί.
Ο εκ του ουρανού Ερχόμενος, επάνω πάντων εστίν».
Οι επίγειοι ξέρουν μόνο τα επίγεια. Και μιλάνε μόνο για τα επίγεια.
Ο Ελθών εκ του Ουρανού, ο Χριστός, είναι στα ζητήματα της πίστεως «επάνω πάντων», γιατί μιλάει για θέματα, που τα γνωρίζει καλά.
Σε κείνα υπάρχει το χρέος:
ΑΥΤΟΥ ΑΚΟΥΕΤΕ.
(Μητροπολίτου Νικοπόλεως +Μελετίου, Σελίδες ημερολογίου, εκδ. Ι.Μ. Προφ. Ηλιού, Πρέβεζα, σ.58-59)
Είναι όμως αυτό σωστό; το δέχεται η Εκκλησία; Αυτό είναι λάθος.
Η Ορθοδοξία δεν καταδικάζει την λογική. Αντίθετα απαιτεί να γίνονται όλα με έρευνα. Να γίνεται σ’ όλα τα σημεία έρευνα· πολύ βαθειά έρευνα των Γραφών.
Παράλληλα ζητεί η Εκκλησία μας, να κλίνομε σε μερικά ζητήματα τον αυχένα με ταπείνωση και υποταγή, που δεν είναι δυνατό να λυθούν με το στοχασμό. Π.χ. πώς ο Πατήρ εγέννησε τον Υιό; Πότε τον εγέννησε; Πώς ο Θεός είναι ένας, μια ουσία, αλλά τρία Πρόσωπα;
Σε κάτι τέτοια θέματα, το προτιμότερο είναι ο άνθρωπος να σιωπά. Γιατί όσο και αν μιλήσει ή σκεφθεί και στοχασθεί, δεν θα καταλάβει τίποτε. Γιατί είναι πράγματα άλλου κόσμου, από τον οποίο δεν έχουμε προσλαμβάνουσες παραστάσεις.
* * *
Η Εκκλησία επικροτεί την έρευνα σε ό,τι είναι δυνατό να καρποφορήσει. Και συνιστά να σταματά εκεί που προδικάζεται, ότι το αποτέλεσμά της θα είναι μηδέν. Όμως αυτό δεν αποτελεί άρνηση της λογικής. Αυτό είναι ρεαλισμός και προσγείωση. Είναι η πιό ρεαλιστική και η πιό προσγειωμένη λογική.
Είναι μεγάλο κακό, να παριστάνει κανείς το θετικιστή και να μην ξέρει, ότι η μεγαλύτερη δύναμη της λογικής είναι να καταλάβει την αδυναμία της και να μπορεί να ξεχωρίζει, τι είναι δυνατό και τι είναι αδύνατο.
Η Εκκλησία διδάσκει σε όλα σωστά. Όμως η τάση για «αμφισβήτηση», για κάτι το καινούργιο, κάνει πολλούς να πειραματίζονται, τσαλαβουτώντας σε θολά νερά στο σκοτάδι.
«Ο ων εκ της γης, εκ της γης έστι και εκ της γης λαλεί.
Ο εκ του ουρανού Ερχόμενος, επάνω πάντων εστίν».
Οι επίγειοι ξέρουν μόνο τα επίγεια. Και μιλάνε μόνο για τα επίγεια.
Ο Ελθών εκ του Ουρανού, ο Χριστός, είναι στα ζητήματα της πίστεως «επάνω πάντων», γιατί μιλάει για θέματα, που τα γνωρίζει καλά.
Σε κείνα υπάρχει το χρέος:
ΑΥΤΟΥ ΑΚΟΥΕΤΕ.
(Μητροπολίτου Νικοπόλεως +Μελετίου, Σελίδες ημερολογίου, εκδ. Ι.Μ. Προφ. Ηλιού, Πρέβεζα, σ.58-59)