Τίθεται συχνά τό ἐρώτημα: «Ἅγιοι μποροῦν νά γίνουν μόνο αὐτοί πού ἔχουν ἀποχωρίσθει ἀπό τόν κόσμο; Μόνο αὐτοί ἔχουν τήν δυνατότητα νά σωθοῦν; Κάποιος πού ζεῖ μέσα στόν κόσμο δέν ἔχει τήν δυνατότητα νά τελειοποιηθεῖ κατά τό μέτρο τῆς δωρεᾶς καί τῆς χάριτος;».
Αὐτό ἐρωτᾶ καί ὁ ἱερός Χρυσόστομος: «Τί λοιπόν λέγει; Ὅποιος κατοικεῖ στήν πόλη καί ἔχει σπίτι καί γυναίκα δέν μπορεῖ νά σωθεῖ;».
Καί ἀπαντᾶ; «Καί βέβαια (μπορεῖ νά σωθεῖ), ἀφοῦ μάλιστα δέν ὑπάρχει ἕνας μόνο τρόπος σωτηρίας (δηλ. ὁ δρόμος τοῦ μοναχισμοῦ) ἀλλά πολλοί καί διάφοροι. Αὐτό ἀκριβῶς λέγει ἀόριστα ὁ Χριστός μας, ὅταν ἀποφαίνεται ὅτι ὑπάρχουν πολλές μονές πλησίον τοῦ Πατρός».
Σύμφωνη εἶναι ἡ γνώμη τῶν ἁγίων Πατέρων Μας: «ΝΑΙ, μποροῦν, σέ ὁποιαδήποτε θέση καί τάξη καί ἄν βρίσκονται, οἱ σύγχρονοι ἄνθρωποι νά τελειοποιηθοῦν, νά ἁγιασθοῦν». Η ὀρθόδοξη πνευματικότητα μπορεῖ καί πρέπει νά βιωθεῖ ἀπ’ ὅλους τους ἀνθρώπους. Στήν ἐποχή μας οἱ χριστιανοί ἔχουμε ἐκκοσμικευθεῖ. Εἶναι ἐπιταγή τῶν καιρῶν νά γυρίσουμε στόn ὀρθόδοξο πατερικό τρόπο ζωῆς. Τό Εὐαγγέλιο εἶναι ἡ μόνη ἀληθινή ψυχο-θεραπεία γιά τούς τόσο ταλαιπωρημένους ἀπό τό κοσμικό φρόνημα ἀνθρώπους τῆς ἐποχῆς μας.
«Κοσμικοί» καί λαϊκοί
Οἱ ἐντολές τοῦ Θεοῦ, ἄν τηρηθοῦν, μαζί μέ τήν Θεία Χάρη, ὁδηγοῦν τόν ἄνθρωπο στήν τελειότητα, εἴτε εἶναι ἔγγαμος εἴτε ἄγαμος εἴτε μοναχός.
Ὅλοι οἱ ἄνθρωποι μποροῦν, ἀλλά καί πρέπει, νά γίνουν τέλειοι, νά ἁγιασθοῦν. Ἡ ἐντολή τοῦ Θεοῦ εἶναι πρός ΟΛΟΥΣ καί εἶναι σαφής: «Τέλειοι γίνεσθε» δηλ. «Γίνεσθε τέλειοι» συνεχῶς ὅλο καί περισσότερο, διότι ἡ πορεία πρός τήν τελειότητα δέν ἔχει τέλος.
Λέγει ὁ Κύριος: «Ἔσεσθε οὖν ὑμεῖς τέλειοι ὡς ὁ πατήρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος τέλειος ἐστιν».
Συχνά ἐπικρατεῖ μία σύγχυση. Οἱ ὀρθόδοξοι πιστοί πού ζοῦν στόν κόσμο καί εἶναι ἔγγαμοι ἤ ἄγαμοι θεωρεῖται ὅτι δέν ἔχουν τήν ἴδια ὑποχρέωση μέ τούς μοναχούς στό νά ἀγωνίζωνται πνευματικά. Καλλιεργεῖται ἡ λαθνθασμένη ἀντίληψη ὅτι δέν ἀπαιτεῖται μία πλήρης τήρηση ὅλων τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ μας ἀπό αὐτούς. Ἡ δικαιολογία εἶναι ὅτι ζοῦν μέσα στόν κόσμο καί εἶναι «κοσμικοί».
Ὅμως καί οἱ Χριστιανοί πού ζοῦν στόν κόσμο δέν εἶναι «κοσμικοί» ὅπως λανθασμένα ἀποκαλοῦνται. Εἶναι μέλη τῆς Ἐκκλησίας καί ὄχι τοῦ κόσμου.
Δέν ὑπάρχει ἕνα Εὐαγγέλιο (βαρύ, «heavy» ἤ πλῆρες «full») γιά τούς μοναχούς -τό ὁποῖο εἶναι ὑποχρεωμένοι νά τό τηροῦν μέχρι κεραίας- καί ἀπό τήν ἄλλη μεριά ἕνα Εὐαγγέλιο γιά τούς χριστιανούς πού ζοῦν στόν κόσμο («ἐλαφρύτερο»,« light») –τό ὁποῖο δέν πειράζει ἄν «λίγο» τό παραβαίνουν καί αὐτό. Τό Εὐαγγέλιο εἶναι ἕνα, κοινό γιά ὅλους. Οἱ Ἐντολές Του εἶναι ἐπίσης γιά ὅλους. «Οἱ Ἐντολές Του βαρεῖαι οὐκ εἰσί». Ὁ Χριστός μας δέν μᾶς φορτώνει φορτία δυσβάστακτα· «Ὁ ζυγός μου χρηστὸς καὶ τὸ φορτίον μου ἐλαφρόν ἐστι» μᾶς λέγει.
Ἀντίθετα, τό βαρύ φορτίο εἶναι αὐτό πού φορτώνει ὁ κόσμος στούς ὁπαδούς του: τό φορτίο τῆς ἁμαρτίας, τῶν παθῶν, τῆς ἀπομάκρυνσης ἀπό τόν Θεό, τῆς ἔλλειψης νοήματος γιά τή ζωή, τῆς μελαγχολίας, τῆς κατάθλιψης καί τοῦ ὑπαρξιακοῦ θανάτου. «Τά ἀποτελέσματα τῆς ἁμαρτίας εἶναι θάνατος» ψυχικός καί σωματικός· αἰώνιος χωρισμός τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τήν Θεία Χάρη.
Τί εἶναι ὁ κόσμος; Ποῦ ἀνήκει καί ποῦ ὁδηγεῖ τούς ὁπαδούς τους.
Ὁ κόσμος εἶναι ὑποταγμένος στόν «κοσμοκράτορα», στόν μισόκαλο, μισόθεο καί μισάνθρωπο διάβολο.«Ὁ κόσμος ὅλος ἀνήκει στόν πονηρό» .
Ὅποιος θελήσει νά γίνει μέλος τοῦ κόσμου, αὐτόματα καθίσταται ἐχθρός τοῦ Θεοῦ. Μᾶς λέγει ἡ Ἁγία Γραφή:«Δέν γνωρίζετε ὅτι ἡ φιλία τοῦ κόσμου εἶναι ἔχθρα τοῦ Θεοῦ; Ὅποιος βουληθῆ νά εἶναι φίλος τοῦ κόσμου, καθίσταται ἐχθρός τοῦ Θεοῦ. Ἤ νομίζετε ὅτι χωρίς λόγο ἡ Γραφή λέγει: Μέ πάρα πολύ μεγάλο πόθο μᾶς ἐπιθυμεῖ ζηλότυπα τό Ἅγιο Πνεῦμα, τό Ὁποῖο κατοίκησε μέσα μας;».
Ὅποιος ἀγαπᾶ τόν «κόσμο» (δηλ. τά πάθη καί τίς κοσμικές ἐπιθυμίες), ὅποιος θεωρεῖ ὅτι εἶναι «κοσμικός» καί πρέπει νά ζεῖ σύμφωνα μέ τίς ἐπιταγές τοῦ κόσμου (προσπάθεια γιά ἀπόκτηση πλούτου, σωματικῆς ἄνεσης, καλοπέρασης,ἐξουσίας, κοινωνικῆς καταξίωσης καί ἀναγνώρισης, κοινωνικοῦ image καί prestige) αὐτός γίνεται ἐχθρός τοῦ Θεοῦ.
«Ἐάν κάποιος ἀγαπᾶ τόν κόσμο, ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ Πατρός δέν ὑπάρχει μέσα του. Διότι κάθε τί πού εἶναι στόν κόσμο, ἡ ἐπιθυμία τῆς σάρκας καί ἡ ἐπιθυμία τῶν ὀφθαλμῶν καί ἡ ἀλαζονεία τοῦ βίου, δέν εἶναι ἀπό τόν Θεό Πατέρα ἀλλά ἀπό τόν κόσμο». Τά στοιχεῖα τοῦ κόσμου εἶναι οἱ τρεῖς μεγάλες ἄρρωστες ἀγάπες, πού πηγάζουν ἀπό τά πάθος τῆς φιλαυτίας: ἡ φιληδονία, ἡ φιλαργυρία καί ἡ φιλοδοξία. Ὅποιος ἀγαπᾶ αὐτά τά πάθη κάνει πνευματική μοιχεία.
Ἱερομόναχος Σάββας Ἁγιορείτης
