Συνέντευξη της Σοφίας Χατζή
με τον π. Χαράλαμπο Παπαδόπουλο(Λίβυος),
με τον π. Χαράλαμπο Παπαδόπουλο(Λίβυος),
εφημέριο στον ιερό ναό Αγίας Ειρήνης Πύργου στη νότια Κρήτη. (γ΄ μέρος)
- Σήμερα παραπονιούνται για το αίσθημα της μοναξιάς που νιώθουν. Πέρα από τον γενικό τρόπο ζωής σήμερα που επιτείνει τη μοναξιά, μήπως έχουμε και εμείς ευθύνη όταν μένουμε μόνοι;
Στην πατερική και νηπτική διδασκαλία της Εκκλησίας, προσπαθούμε να δούμε που φταίμε εμείς. Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέει ότι «είναι κακός ο κόσμος διότι εγώ είμαι κακός». Προσπαθούμε δηλαδή να δούμε ποιο είναι το δικό μας μερίδιο ευθύνης. Το ίδιο και στο θέμα της μοναξιάς. Μπορούμε να πούμε μεν ότι οι εποχές άλλαξαν, ότι η κοινωνία είναι ανάλγητη, ότι υπάρχουν τα μεγάλα αστικά κέντρα κλπ. Αυτό ενώ έχει μια αλήθεια, δεν έχει όμως όλη την αλήθεια. Πρέπει να αναλάβουμε την δική μας ευθύνη. Διότι αν είμαι ένας άνθρωπος δύστροπος, παράξενος, ένας άνθρωπος που δεν σηκώνει μύγα στο σπαθί του, που όλοι και όλα του φταίνε, ε τότε ο άλλος είναι δύσκολο να ζήσει κοντά μας. Να δούμε δηλαδή μήπως εμείς με τον τρόπο μας απομακρύνουμε τους άλλους από κοντά μας. Αν εμείς δεν δημιουργούμε συνθήκες έτσι ώστε ο άλλος να αναπαυθεί δίπλα μας και να χωρέσει στη ζωή μας. Η ευθύνη για τη μοναξιά μας, συχνά είναι δική μας και μέσα μας. Οπότε πρέπει να δούμε τι να αλλάξουμε στη ζωή μας. Δεν φταίει πάντα «ο κακός ο κόσμος». Πρέπει να δούμε κι εμείς τι λάθος κάνουμε στις σχέσεις μας.
- Από την άλλη αναζητούμε και παρέες για να μην είμαστε μόνοι μας και για να μην επικεντρωθούμε και λίγο στον εαυτό μας…
Βέβαια, αν ο άλλος είναι η φυγή μου και το ψέμα μου, αυτό είναι μια εκμετάλλευση όπως ήδη είπαμε μιλώντας για ένα παρεμφερές θέμα. Ουσιαστικά χρησιμοποιώ τον άλλον. Δεν σχετίζομαι με τον άλλον. Τον χρησιμοποιώ για να καλύψω μια δική μου ανάγκη ή αδυναμία. Βέβαια, είναι άλλο πράγμα η μοναξιά και άλλο πράγμα η μοναχικότητα. Η μοναχικότητα είναι πνευματικότητα. Θέλω να μείνω μόνος, να σκεφτώ, να προβληματιστώ, να προσευχηθώ. Η μοναχικότητα είναι υγεία. Η μοναξιά όχι. Είναι αρρώστια της ύπαρξης, είναι παθολογία, είναι αναπηρία. Και συχνά λέμε στην εκκλησία να υπάρχει σχέση με ανθρώπους και ας πληγωθούμε, παρά σε καμία σχέση και επαφή. Ας πονέσω στη σχέση με τον άλλον άνθρωπο. Ο πόνος είναι κομμάτι διαδικαστικό της ζωής. Είναι κομμάτι το οποίο δίνει κάτι. Όπως η χαρά έτσι είναι κι ο πόνος. Να μη μείνω μόνος όμως, επειδή ενδέχεται να απογοητευθώ ή να πονέσω. Ο πόνος, η απογοήτευση, η προδοσία είναι μέσα στη ζωή. Είναι στάδια ζωής, αλλά είναι ζωή. Η μοναξιά δεν είναι ζωή. Στη μοναξιά δεν μπορώ να σχετιστώ με τον άλλον, ούτε με τον εαυτό μου ούτε με τον Θεό. Και γενικά υπάρχει πρόβλημα και με άλλα πράγματα και όχι μόνο με το συνάνθρωπο.
- Υπάρχουν περιπτώσεις οι πιστοί να χρησιμοποιούμε τον Θεό για την εκπλήρωση προσωπικών επιθυμιών, αντιπροσφέροντάς του μια καλή ηθική ζωή ή νηστείες κλπ;
Ε ξέρετε ότι κατά 90% αυτό συμβαίνει. Εκεί συγκαταλεγόμαστε οι περισσότεροι. Δεν βγάζω τον εαυτό μου έξω. Κοιτάξτε, μπορούμε να πούμε ότι αυτό είναι ένα στάδιο. Ένα στάδιο πρώιμο, ένα στάδιο αρχαρίων. Αλλά δεν μπορεί να μην μπούμε και στο κυρίως θέμα ποτέ… Στον βασικό πυρήνα της σχέσης μας με τον Θεό. Πρέπει, λοιπόν, να ξεπερνάμε αυτό το στάδιο. Αν μένουμε εκεί, σημαίνει ότι δεν προχωράμε. Ο άγιος Μάξιμος λέει ότι υπάρχουν τρία στάδια. Το πρώτο στάδιο είναι αυτή η διαπραγμάτευση, να δίνουμε και να ζητάμε πράγματα από τον Θεό, μία μπακαλίστικη ή μεταπρατική διαδικασία, δεν έχει καρδιά μέσα, αλλά είναι ανθρώπινο στοιχείο. Δεν μπορούμε να το αμφισβητήσουμε, όλοι μας κάποια στιγμή το έχουμε ανάγκη. Το άλλο στάδιο είναι ο φόβος. Φοβόμαστε ως δούλοι. Όλα τα κάνουμε από έναν φόβο απέναντι στον Θεό. Και το τρίτο στάδιο είναι των παιδιών του Θεού, όπου η σχέση είναι ελεύθερη και δεν περιμένεις κάτι, αλλά κάνεις κάτι γιατί αγαπάς πάρα πολύ τον Θεό σου. Εκεί ελπίζουμε να φτάσουμε. Αν όμως κανείς βλέπει τον Θεό έτσι κι αν περιμένει πάντα να πηγαίνουν καλά τα πράγματα επειδή πηγαίνει στην εκκλησία, είναι σε λάθος δρόμο. Αρκεί να δει μόνο τον εσταυρωμένο, τίποτε άλλο. Ο ίδιος ο Υιός του Θεού υποφέρει και πάσχει. Είναι πάσχων δούλος. Δεν εξαιρέθηκε και συμμετείχε στο κοινό ποτήριο αυτής της πραγματικότητας, αυτής της ζωής, που είναι ο πόνος και η οδύνη. Η Παναγία η ίδια κηδεύει τον Υιό της και κλαίει γι΄αυτό, οι άγιοι μάρτυρες βλέπουμε τι περνάνε και τι βασανιστήρια υποφέρουν. Οπότε στην εκκλησία δεν ερχόμαστε διότι θα μας φέρει μια κοσμική επιτυχία, αλλά διότι αποκτούμε τη χάρη του Θεού. Ερχόμαστε σε επαφή αγαπητική με τον Θεό. Και κατόπιν όλα τα άλλα έρχονται. Δεν αλλάζουν οι εξωτερικές πραγματικότητες. Αλλάζουμε εμείς οι ίδιοι. Θα συνεχίσουμε να πονάμε, θα συνεχίσουμε να υποφέρουμε, να έχουμε δοκιμασίες και προβλήματα στη ζωή μας, πολλές φορές και μεγάλα, αλλά είναι τέτοια η χάρις του Θεού και η αίσθηση ότι είναι Κάποιος δίπλα σου που σε αγαπάει πολύ, Κάποιος που ξέρει περισσότερα από σένα, έτσι ώστε αυτό δεν σε αφήνει να καταποντιστείς. Αυτό είναι η σχέση μας με τον Θεό. Αλλά μην πιστεύουμε ψευδώς και συχνά με έναν πολύ πτωτικό τρόπο ότι επειδή ήρθα στην εκκλησία ο Θεός είναι υποχρεωμένος να μου δίνει τα πάντα και να πηγαίνουν όλα καλά. Δεν είναι αυτό σχέση με τον Θεό. Αυτό είναι μια δική μου αδυναμία.
