Σχετική εικόνα

«Σαλπίσατε ἐν νουμηνίᾳ σάλπιγγι, ἐν εὐσήμῳ ἡμέρᾳ ἑορτῆς ἡμῶν»
(Ψαλμ. 80, 4)

Ὁ Δαυὶδ ζητᾶ ἀπὸ τοὺς Ἑβραίους νὰ σαλπίζουν κατὰ τὴν πρώτη ἡμέρα τοῦ μήνα μὲ τὴν σάλπιγγα, καθὼς καὶ κατὰ τὴν ἐπίσημη ἡμέρα τῆς μεγάλης ἑορτῆς τους.

Οἱ προφῆτες, μὲ πρῶτο καὶ καλύτερο τὸν Ἡσαΐα μᾶς ζητοῦν νὰ νηστεύουμε. Γνωρίσαμε, λέγει ὁ Μ. Βασίλειος, τὴν χάρη τῶν νηστειῶν ἀπὸ τὸν Ἡσαΐα, ὁ ὁποῖος ἀπέρριψε μὲν τὸν Ἰουδαϊκὸ τρόπο τῆς νηστείας, δείχνοντάς μας ὅμως τὴν ἀληθινὴ νηστεία.

Ὁ προφήτης Ἡσαΐας λέγει ὅταν νηστεύουμε νὰ ἀποφεύγουμε κάθε διαμάχη καὶ ἔριδα καὶ νὰ καταργήσουμε κάθε σύνδεσμο ἀδικίας (Ἡσ. 63, 6) καὶ ὁ Κύριος, δείχνοντάς μας τὴν ἀληθινὴ νηστεία, μᾶς λέγει: «νὰ μὴ γίνεσθε σκυθρωποί, ὅπως οἱ ὑποκριταί, ἀλλὰ νὰ νίψεις τὸ πρόσωπό σου, καὶ νὰ ἀλείψεις τὸ κεφάλι σου νηστεύων» (Ματθ. 6, 16-17).

Νὰ μὴ νηστεύουμε δηλαδὴ σὰν τοὺς φαρισαίους, ποὺ ἡ νηστεία τους γινόταν ἐντελῶς τυπικά, ἀλλὰ οὐσιαστικὰ καὶ νὰ συνδέεται μὲ τὴν προσευχή. Ἡ νηστεία ἐπακολουθεῖ τῆς προσευχῆς γιατί, ἀκόμα καὶ στοὺς Ἰουδαίους ἡ νηστεία χρησιμοποιοῦνταν ὡς μέσον γιὰ νὰ καταστεῖ ἡ προσευχὴ ἀποτελεσματικότερη. Μπορεῖ ὅμως κανείς, ἴσως, νὰ ἀναρωτηθεῖ γιατί οἱ μαθητὲς τοῦ Κυρίου δὲν νήστευαν. Ἡ ἀπάντηση εἶναι ἁπλή. Γιατί ὁ Κύριος γνώριζε ὅτι μετὰ τὸ θάνατο καὶ τὴν ἀνάστασή Του θὰ νήστευαν.

Πῶς ὅμως πρέπει νὰ γίνεται ἡ νηστεία; Ἡ νηστεία, ἀσφαλῶς, δὲν πρέπει νὰ γίνεται πρὸς ἐπίδειξιν. Ὁ Χριστὸς δὲν κατηγορεῖ τοὺς φαρισαίους ποὺ νηστεύουν δὶς τοῦ Σαββάτου, ἀλλὰ ἐπειδὴ νήστευαν πρὸς ἐπίδειξιν. «Νηστεύοντες μὴ ἐπιτηδεύετε τὴν σκυθρωπότητα, καθάπερ οἱ σπουδάζοντες ὠχριᾶν δι᾿ ἀνθρωπίνην ἀρέσκειαν» λέγει ὁ Ζηγαβηνός.

Ἂς συμπεριφερθοῦμε λοιπόν, ὅπως διδαχθήκαμε, νὰ μὴ φαινόμαστε σκυθρωποὶ γιὰ τὶς ἡμέρες ποὺ ἔρχονται, ἀλλὰ νὰ συμπεριφερόμαστε μὲ φαιδρὸ πρόσωπο πρὸς αὐτές, ὅπως πρέπει στοὺς ἁγίους. Κανεὶς ἄκαρδος δὲν στεφανώνεται, κανεὶς κατηφὴς δὲν στήνει τρόπαιο. Ἐὰν φροντίζουμε τὸ σῶμα μας, καὶ καλὰ κάνουμε, -ἀφοῦ κατὰ τὸν Ἀπ. Παῦλο εἶναι ναὸς Θεοῦ-, γιατί νὰ ἀδιαφοροῦμε γιὰ τὴν ὑγεία τῆς ψυχῆς μας; Εἶναι παράλογο νὰ λυπόμαστε μὲ τὴν ἀλλαγὴ τῶν τροφῶν καὶ νὰ φαινόμαστε ὅτι χαριζόμαστε στὴν ἡδονὴ τῆς σάρκας, παρὰ στὴν ἐπιμέλεια τῆς ψυχῆς.

Κατὰ τὸν Μ. Βασίλειο, ὁ μὲν κορεσμὸς σταματᾶ στὴν εὐχαρίστηση τῆς κοιλιᾶς, ἡ δὲ νηστεία ἀνεβάζει τὸ κέρδος στὴ ψυχή. Ἡ νηστεία δίδει στὸν χριστιανὸ τὸ φάρμακο ποὺ σκοτώνει τὴν ἁμαρτία. καὶ ὅπως τὰ φάρμακα σκοτώνουν στὸν ἀνθρώπινο ὀργανισμὸ τὰ μικρόβια, ἔτσι καὶ ἡ νηστεία λυτρώνει τὴ ψυχὴ ἀπὸ τὴν ἁμαρτία. Ἡ ἁμαρτία εἶναι τὸ δηλητήριο μὲ τὸ ὁποῖο δηλητηριάζεται ἀπὸ τὸ διάβολο ἡ ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου. Ἀπὸ τὴν ὥρα ποὺ εἶπε ὁ διάβολος στοὺς πρωτοπλάστους νὰ φᾶνε τὸν ἀπαγορευμένο καρπὸ τοῦ παραδείσου ἔχασαν τὰ πάντα. Γι᾿ αὐτὸ ἡ νηστεία μας ἀνοίγει τὸ δρόμο πρὸς τὸν παράδεισο.

Ὄχι, ὅμως ὁποιαδήποτε νηστεία. Ἡ νηστεία, δηλαδὴ ποὺ συνοδεύεται ἀπὸ ὑπερήφανο πνεῦμα καὶ ὑποκρισία εἶναι πράξη ἀνωφελής. «Ἄλειψε τὸ κεφάλι σου καὶ πλύνε τὸ πρόσωπό σου» (Ματθ. 6,17), λέει ὁ Κύριος. Ὁ λόγος αὐτὸς τοῦ Κυρίου μας καλεῖ σὲ μυστήρια. Γιατί αὐτὸς ποὺ ἀλείφθηκε μυρώθηκε καὶ αὐτὸς ποὺ νίφθηκε καθαρίσθηκε. Ὑπάρχουν ἄνθρωποι, καὶ χριστιανοὶ ἀκόμα, ποὺ παίζουν θέατρο στὴ ζωή τους. Ὑποδύονται τὸν καλὸ ἀλλὰ στὴν οὐσία εἶναι ἄνθρωποι ποὺ κρύβουν μέσα τοὺς μεγάλη κακία.

Γι᾿ αὐτὸ λέει ὁ Μ. Βασίλειος, ὅποιος εἶσαι τέτοιος καὶ νὰ φαίνεσαι. Νὰ μὴν ὑποκρίνεσαι τὸν σκυθρωπό, ἐπιδιώκοντας τὴν δόξα τῶν ἀνθρώπων ἀλλὰ νὰ εἶσαι ἐγκρατής. Δὲν προέρχεται κανένα ὄφελος ἀπὸ εὐεργεσία ποὺ διατυμπανίζεται καὶ κανένα κέρδος δὲν προέρχεται ἀπὸ νηστεία ποὺ δημοσιεύεται.

Ἀρχιμανδρίτης Κοσμᾶς Λαμπρινός,
Ἱεροκήρυξ Ἱερᾶς Μητροπόλεως Φλωρίνης