«Μετανοεῖτε καί πιστεύετε στό Εὐαγγέλιο»1. «Μετανοεῖτε, γιατί ἔφτασε ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν»2. Αὐτά ἦταν τά πρῶτα λόγια τοῦ κηρύγματος τοῦ Θεανθρώπου. Κι αὐτά τά λόγια τά ἀπευθύνει Ἐκεῖνος μέχρι σήμερα σ᾿ ἐμᾶς μέσ᾿ ἀπό τό Εὐαγγέλιο. Ὅταν ἡ ἁμαρτία αὐξήθηκε πολύ στή γῆ, τότε ἦρθε ἐδῶ ὁ παντοδύναμος Γιατρός. Κατέβηκε στή χώρα τῆς ἐξορίας, στή χώρα τῶν μόχθων καί τῶν βασάνων μας –τῶν βασάνων πού προηγοῦνται τῶν αἰώνιων ἐκείνων τοῦ ἅδη– καί εὐαγγελίστηκε τήν ἀπέλευθέρωση, τήν ἀνακούφιση, τή θεραπεία ὅλων τῶν ἀνθρώπων δίχως ἐξαίρεση. Μετανοεῖτε!
Ἡ δύναμη τῆς μετάνοιας θεμελιώνεται στή δύναμη τοῦ Θεοῦ. Παντοδύναμος εἶναι ὁ Γιατρός, ἀποτελεσματική εἶναι ἡ θεραπεία πού μᾶς προσφέρει.
Τότε, τόν καιρό τοῦ κηρύγματός Του στή γῆ, ὁ Κύριος πρόσφερε τή θεραπεία σ᾿ ὅλους ὅσοι ἦταν ἄρρωστοι ἀπό τήν ἁμαρτία. Καμιάν ἁμαρτία δέν θεώρησε ἀθεράπευτη. Συνεχίζει καί τώρα νά μᾶς καλεῖ. Ὑπόσχεται καί χαρίζει τήν ἄφεση κάθε ἁμαρτίας, τή θεραπεία κάθε ἐφάμαρτης ἀδυναμίας.
Ὁδοιπόροι τῆς γῆς! Ὅλοι ἐσεῖς πού σαγηνεύεστε ἀπό τόν πλατύ δρόμο μέ τόν ἀκατάπαυστο θόρυβο τῶν γήινων μεριμνῶν καί ἀπολαύσεων, ἀπό τά λουλούδια πού εἶναι ἀνάκατα μ᾿ ἀγκάθια, ἐσεῖς πού προχωρᾶτε βιαστικά στόν δρόμο τοῦτο μέ τό τέρμα τό γνωστό σέ ὅλους μά καί λησμονημένο ἀπ᾿ ὅλους –τόν τάφο τόν σκοτεινό καί τήν αἰωνιότητα τήν ἀκόμα πιό σκοτεινή καί φοβερή– σταματῆστε! Πετάξτε τά δεσμά τῆς γοητείας τοῦ κόσμου, πού διαρκῶς σᾶς κρατᾶ αἰχμάλωτους! Ἀκοῦστε τί σᾶς κηρύσσει ὁ Σωτήρας καί δῶστε στά λόγια Του τήν προσοχή πού πρέπει: «Μετανοεῖτε καί πιστεύετε στό Εὐαγγέλιο». «Μετανοεῖτε, γιατί ἔφτασε ἡ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν».
Εἶναι ἀπόλυτα ἀναγκαῖο γιά σᾶς, ὁδοιπόροι τῆς γῆς, νά στρέψετε ὅλη τήν προσοχή σας σ᾿ ἐτούτη τή βασική, τήν ὠφέλιμη, τή σωτήρια παραίνεση. Διαφορετικά, θά φτάσετε στό τέρμα, θά φτάσετε στόν τάφο, θά φτάσετε στίς πύλες τῆς αἰωνιότητας, χωρίς νά ἔχετε ἀποκτήσει ὀρθή ἀντίληψή της, χωρίς νά γνωρίζετε τίς ὑποχρεώσεις ἐκείνου πού μπαίνει σ᾿ αὐτήν. Ἔτσι, θά ἔχετε ἑτοιμάσει ἐκεῖ γιά τόν ἑαυτό σας τή δίκαιη τιμωρία γιά τίς ἁμαρτίες σας. Ἡ πιό βαριά ἁμαρτία εἶναι ἡ ἀδιαφορία γιά τά λόγια τοῦ Σωτήρα, ἡ περιφρόνηση τοῦ Σωτήρα.
Μετανοεῖτε!
Ἀπατηλός καί πλανεμένος εἶναι ὁ δρόμος τῆς ἐπίγειας ζωῆς. Σ ᾿ αὐτούς πού κάνουν τά πρῶτα τους βήματα, φαίνεται ἀτέλειωτος καί γεμάτος δράση. Σ᾿ αὐτούς πού ἔφτασαν στό τέρμα του, φαίνεται πάρα πολύ σύντομος καί γεμάτος κούφια ὄνειρα.
Μετανοεῖτε!
Καί τή δόξα καί τόν πλοῦτο καί ὅλα τά ἄλλα ἐγκόσμια ἀγαθά, πού γιά τήν ἀπόκτησή τους χρησιμοποιεῖ ὅλον τόν χρόνο τῆς ἐπίγειας ζωῆς του καί ὅλες τίς ψυχοσωματικές του δυνάμεις ὁ τυφλωμένος ἁμαρτωλός, θά ὑποχρεωθεῖ νά τά ἐγκαταλείψει τότε πού βίαια θά ἀφαιρεθεῖ ἀπό τήν ψυχή του τό ἔνδυμά της, τό σῶμα, τότε πού θά ὁδηγηθεῖ ἀπό τούς ἀδυσώπητους ἀγγέλους στήν κρίση τοῦ δίκαιου Θεοῦ, τοῦ Θεοῦ πού ἀγνοοῦσε καί περιφρονοῦσε.
Μετανοεῖτε!
Μοχθοῦν καί βιάζονται οἱ ἄνθρωποι ν᾿ ἀποκτήσουν πλούσιες γνώσεις, γνώσεις ὅμως μικρῆς σημασίας, γνώσεις χρήσιμες μόνο πρόσκαιρα, γνώσεις πού συμβάλλουν στήν ἱκανόποίηση τῶν ἀναγκῶν καί τῶν ἐπιθυμιῶν τῆς ἐπίγειας ζωῆς. Τή γνώση τοῦ Ὄντος καί τοῦ ἔργου πού εἶναι πραγματικά ἀναγκαία, δηλαδή τή γνώση τοῦ Θεοῦ καί τῆς συμφιλιώσεώς μας μ᾿ Αὐτόν μέσῳ τοῦ Λυτρωτῆ Ἰησοῦ Χριστοῦ, δέν φροντίζουν νά τήν ἀποκτήσουν. Καί ὅμως, ἡ ἐπίγεια ζωή μᾶς δόθηκε μόνο γιά τήν ἀπόκτηση αὐτῆς τῆς γνώσεως.
Μετανοεῖτε!
Ἄς κοιτάξουμε, ἀδελφοί, δίχως ἐμπάθεια, κάτω ἀπό τό φῶς τοῦ Εὐαγγελίου, τήν ἐπίγεια ζωή μας. Θά διαπιστώσουμε πώς εἶναι μηδαμινῆς ἀξίας. Ὅλα τά ἀγαθά της ἀφαιροῦνται μέ τόν θάνατο ἤ καί πολύ νωρίτερα μέ διάφορα ἀπροσδόκητα περιστατικά. Δέν ἀξίζει, λοιπόν, νά ὀνομάζονται ἀγαθά αὐτά πού χάνονται τόσο σύντομα! Ἀπάτη εἶναι, ἤ μᾶλλον δίχτυα. Καί ὅσοι μπλέκονται σ᾿ αὐτά τά δίχτυα, στεροῦνται τά ἀληθινά, τά αἰώνια, τά οὐράνια, τά πνευματικά ἀγαθά, πού μποροῦν νά τά ἀποκτήσουν μόνο ἄν πιστέψουν στόν Χριστό καί Τόν ἀκολουθήσουν, τραβώντας τόν μυστικό δρόμο τῆς εὐαγγελικῆς ζωῆς.
Μετανοεῖτε!
Τί φοβερή πού εἶναι ἡ τύφλωσή μας! Καί πόσο φανερά ἀποδεικνύεται, ἀπ᾿ αὐτή τήν τύφλωση, ἡ πτώση μας! Βλέπουμε τούς συνανθρώπους μας νά πεθαίνουν. Γνωρίζουμε ὅτι κι ἐμεῖς ὁπωσδήποτε θά πεθάνουμε, ἴσως μάλιστα καί πολύ σύντομα, γιατί κανένας ἄνθρωπος δέν ἔμεινε παντοτινά στή γῆ. Βλέπουμε, ἐπίσης, ὅτι γιά τούς πιό πολλούς καί πρίν ἀπό τόν θάνατο ἡ ἐπίγεια εὐημερία συχνά μεταβάλλεται σέ δυστυχία, ὅμοια κι αὐτή στήν πίκρα μέ τόν θάνατο. Καί παρά τήν τόσο καθαρή μαρτυρία τῆς ἴδιας τῆς πείρας μας, συνεχίζουμε νά κυνηγᾶμε μόνο τά πρόσκαιρα ἀγαθά, σάν νά ἦταν μόνιμα καί αἰώνια. Σ᾿ αὐτά ἔχουμε στρέψει ὅλη μας τήν προσοχή. Ξεχάσαμε τόν Θεό! Ξεχάσαμε τή μεγαλειώδη καί συνάμα φοβερή αἰωνιότητα!
Μετανοεῖτε!
Θά χάσουμε, ἀδελφοί, ὁπωσδήποτε θά χάσουμε ὅλα τά φθαρτά ἀγαθά μας. Οἱ πλούσιοι θά χάσουν τόν πλοῦτο τους, οἱ ἔνδοξοι θά χάσουν τή δόξα τους, οἱ νέοι θά χάσουν τά νιάτα τους, οἱ σοφοί θά χάσουν τή σοφία τους. Ἕνα μόνο αἰώνιο καί ἀληθινό ἀγαθό μποροῦμε νά ἀποκτήσουμε στό διάστημα τῆς ἐπίγειας ξενητιᾶς μας: τή γνώση τοῦ Θεοῦ (Θεογνωσία), τήν καταλλαγή καί τήν ἕνωση μέ τόν Θεό, τήν ὁποία μᾶς χάρισε ὁ Χριστός. Ἀλλά, γιά ν᾿ ἀποκτήσουμε τό κορυφαῖο αὐτό ἀγαθό, πρέπει νά ἐγκαταλείψουμε τήν ἁμαρτωλή ζωή, πρέπει νά τή μισήσουμε.
Μετανοεῖτε!
Τί σημαίνει μετανοῶ; Μετανοῶ σημαίνει συνειδητοποιῶ τίς ἁμαρτίες μου, μεταμελοῦμαι γι᾿ αὐτές καί δέν τίς ἐπαναλαμβάνω, ὅπως ἔλεγε κάποιος μεγάλος ὅσιος3. Μ᾿ αὐτόν τόν τρόπο πολλοί ἁμαρτωλοί ἔγιναν ἅγιοι, πολλοί ἄνομοι ἔγιναν δίκαιοι.
Μετανοεῖτε!
Πετάξτε ἀπό πάνω σας ὄχι μόνο τίς φανερές ἁμαρτίες –τόν φόνο, τήν κλοπή, τήν πορνεία, τόν ὅρκο, τό ψέμα– , ἀλλά καί τίς ψυχόλεθρες διασκεδάσεις καί τίς σωματικές ἀπολαύσεις καί τίς μάταιες ὀνειροπολήσεις καί τούς κακούς λογισμούς, ὅλα ὅσα ἀπαγορεύει τό ἰερό Εὐαγγέλιο. Καθαριστεῖτε ἀπό τή βρωμιά τῆς ἁμαρτωλῆς ζωῆς σας, λουστεῖτε μέ τά δάκρυα τῆς ἀληθινῆς μετάνοιας.
Ὅταν βρίσκεσαι σέ κατάσταση ἀκηδίας καί ψυχικῆς ἀτονίας, μή συλλογιστεῖς: “Ἔπεσα σέ βαριές ἁμαρτίες, ἀπέκτησα μέ τήν πολύχρονη ἁμαρτωλή ζωή κακές συνήθειες, πού μέ τόν καιρό, ἔγιναν σάν φυσικές ἰδιότητες τῆς ψυχῆς μου. Ἔτσι δέν εἶναι δυνατή πιά γιά μένα ἡ μετάνοια”4. Πρόκειται γιά σκοτεινές σκέψεις πού σπέρνει μέσα σου ὁ ἐχθρός, χωρίς νά τό ἀντιλαμβάνεσαι. Αὐτός γνωρίζει τή δύναμη τῆς μετάνοιας. Φοβᾶται, λοιπόν, μήπως μέ τή μετάνοια ἀποτινάξεις τόν ζυγό του, γι᾿ αὐτό προσπαθεῖ νά σέ κρατήσει στήν ἁμαρτία, ἀποδίδοντας συκοφαντικά ἀδυναμία θεραπείας στόν παντοδύναμο Γιατρό, τόν Θεό. Αὐτός πού θέσπισε τή μετάνοια εἶναι Ἐκεῖνος πού σέ ἔπλασε ἀπό τό τίποτα. Ὁ Πλάστης σου, λοιπόν, ἀκόμα πιό εὔκολα μπορεῖ νά σέ ἀναπλάσει, μεταβάλλοντας τήν καρδιά σου ἀπό φιλάμαρτη σέ φιλάρετη, ἀπό φιλόσαρκη, φιλήδονη καί κακοπροαίρετη σέ καθαρή, πνευματική καί ἁγία.
Ἄς γνωρίσουμε, ἀδελφοί, τήν ἀνέκφραστη ἀγάπη τοῦ Θεοῦ πρός τόν πεσμένο ἄνθρωπο. Ὁ Κύριος, ὁ ἀθῶος καί πανάγιος, ἐνανθρώπησε γιά νά ὑποστεῖ τή θανατική καταδίκη πού ἔπρεπε σ᾿ ἐμᾶς, τούς ἔνοχους, καί νά μᾶς λυτρώσει ἔτσι ἀπό τόν θάνατο. Τί Τόν ἔφερε σ᾿ ἐμᾶς ἐδῶ, στή γῆ τῆς ἐξορίας μας; Μήπως ἡ ἀρετή μας; Κάθε ἄλλο! Τόν ἔφερε ἡ οἰκτρή κατάσταση στήν ὁποία βρέθήκαμε λόγω τῆς ἁμαρτωλότητάς μας.
Ἄς ἔχουμε θάρρος, ἁμαρτωλοί μου ἀδελφοί. Γιά μᾶς ἀκριβῶς ὁ Κύριος πραγματοποίησε τό μεγάλο ἔργο τῆς ἀνανθρωπήσεώς Του. Μέ τήν ἀκατάληπτη εὐσπλαχνία Του ἔριξε τό βλέμμα Του στήν ἀσθένειά μας. Ἄς πάψουμε νά διστάζουμε! Ἄς πάψουμε νά καταθλιβόμαστε καί νά ταλαντευόμαστε! Γεμάτοι πίστη, ζῆλο καί εὐγνωμοσύνη, ἄς πλησιάσουμε στή μετάνοια καί μ᾿ αὐτήν ἄς συμφιλιωθοῦμε μέ τόν Θεό. «Καί ὁ ἁμαρτωλός», λέει ὁ Κύριος, «ἄν μετανοήσει γιά ὅλες τίς ἁμαρτίες, πού ἔκανε, καί τηρήσει ὅλες τίς ἐντολές μου καί ἐφαρμόσει δικαιοσύνη καί εὐσπλαχνία, ὁπωσδήποτε θά ζήσει καί δέν θά πεθάνει. Ὅλα τά ἁμαρτήματα, πού εἶχε κάνει, θά ξεχαστοῦν· θά ζήσει πιά μέ τήν ἀρετή του»5. Τέτοιαν ὑπόσχεση δίνει ὁ Θεός στόν ἁμαρτωλό μέ τό στόμα τοῦ μεγάλου προφήτη Του.
Ἄς ἀνταποκριθοῦμε μέ τίς μικρές δυνάμεις μας στή μεγάλη ἀγάπη τοῦ Κυρίου, ἄς ἀνταποκριθοῦμε ὅσο εἶναι δυνατό νά ἀνταποκριθεῖ ἕνα πλάσμα, καί μάλιστα πλάσμα πεσμένο, στήν ἀγάπη τοῦ Πλάστη του. Ἄς μετανοήσουμε! Καί ἄς μετανοήσουμε ὄχι μόνο μέ τά χείλη. Ἄς ἐκδηλώσουμε τή μετάνοιά μας ὄχι μόνο μέ λίγα φευγαλέα δάκρυα, ὄχι μόνο μέ τή σωματική συμμετοχή στήν ἐκκλησιαστική λατρεία καί τήν τυπική ἐκτέλεση κάποιων καλῶν πράξεων, ὅπως ἔκαναν οἱ Φαρισαῖοι. Μαζί μέ τά δάκρυα καί τήν ἐξωτερική εὐλάβεια, ἄς προσφέρουμε στόν Θεό καί τόν καλό καρπό τῆς ἀληθινῆς μετάνοιας: Ἄς μεταβάλουμε τή ζωή μας, ἄς τήν κάνουμε, ἀπό ζωή ἁμαρτωλή, ζωή εὐαγγελική.
«Γιατί θέλετε νά πεθάνετε, Ἰσραηλίτες;»6. Γιατί καταστρέφεστε, χριστιανοί μου, ἀπό τίς ἁμαρτίες σας μέ τόν αἰώνιο θάνατο; Γιατί γεμίζει ἀπό σᾶς, τούς χριστιανούς, ὁ ἅδης, σάν νά μήν ὑπάρχει στήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ ἡ παντοδύναμη μετάνοια; Αὐτό τό δῶρο, αὐτό τό δίχως ὅρια ἀγαθό δῶρο τοῦ Θεοῦ στούς χριστιανούς, σέ κάθε στιγμή τῆς ζωῆς τους καί γιά κάθε ἁμάρτημά τους ἐνεργεῖ μέ τήν ἴδια δύναμη. Καθαρίζει κάθε ψυχικό ρύπο καί σώζει κάθε ἄνθρωπο πού ἐπικαλεῖται τήν εὐσπλαχνία τοῦ Κυρίου ἔστω καί στίς τελευταῖες στιγμές του, λίγο πρίν ἀπό τόν σωματικό του θάνατο.
«Γιατί θέλετε νά πεθάνετε, Ἰσραηλίτες;». Γι᾿ αὐτό χάνονται ὁριστικά οἱ χριστιανοί μέ τόν αἰώνιο θάνατο, ἐπειδή σ᾿ ὁλη τήν ἐπίγεια ζωή τους ἀθετοῦν τίς ὑποσχέσεις πού ἔδωσαν στό Βάπτισμά τους καί δουλεύουν στήν ἁμαρτία. Χάνονται, γιατί δέν δίνουν τήν παραμικρή προσοχή στόν λόγο τοῦ Θεοῦ, πού τούς καλεῖ σέ μετάνοια. Μήτε λίγες στιγμές πρίν ἀπό τόν θάνατό τους δέν κατορθώνουν νά ἐκμεταλλευθοῦν τήν ἀκαταμάχητη δύναμη τῆς μετάνοιας! Κι αὐτό γιατί εἴτε δέν ἀπέκτησαν καμιά γνώση τοῦ χριστιανισμοῦ εἴτε τόν γνώρισαν σφαλερά, ἔτσι πού θά ἦταν καλύτερα νά μήν τόν εἶχαν γνωρίσει. «“Βεβαιώνω ἐγώ”, λέει ὁ Κύριος» –γιά νά ἐνισχύσει, θαρρεῖς, τήν πίστη τῶν ὀλιγόπιστων καί νά προκαλέσει τήν προσοχή τῶν ἀπρόσεκτων–, «“Βεβαιώνω ἐγώ”, λέει ὁ Κύριος, “ὅτι δέν θέλω τόν θάνατο τοῦ ἀσεβοῦς, ἀλλά θέλω νά ἐπιστρέψει ἀπό τόν ἁμαρτωλό του δρόμο καί νά ζήσει. Ἐπιστρέψτε, ἐπιστρέψτε ἀπό τόν κακό σας δρόμο! Γιατί θέλετε νά πεθάνετε, Ἰσραηλίτες;”»7.
Γνώριζε ὁ Θεός τήν ἀδυναμία τῶν ἀνθρώπων, γνώριζε ὅτι καί μετά τό Βάπτισμά τους θά ἔπεφταν σέ ἁμαρτίες. Γι᾿ αὐτό θέσπισε τό Μυστήριο τῆς Μετάνοιας ἤ Ἐξομολογήσεως στήν Ἐκκλησία Του· Μυστήριο μέ τό ὁποῖο οἱ χριστιανοί καθαρίζονται ἀπό κάθε ἁμαρτία. Ἡ μετάνοια, βέβαια, πρέπει νά συνοδεύεται ἀπό τήν πίστη στόν Χριστό, ἀλλά καί νά προηγεῖται τοῦ Βαπτίσματος στό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ. Μετά τό Βάπτισμα, πάλι, ἡ μετάνοια διορθώνει τόν ἁμαρτωλό πού ἔχει πίστη στόν Χριστό καί βαπτίστηκε στό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ.
Ὅταν πολλοί Ἰσραηλίτες ἀπό τά Ἱεροσόλυμα καί ἀπ᾿ ὅλη τήν Ἰουδαία πήγαιναν στόν Ἰωάννη, τόν κήρυκα τῆς μετάνοιας, γιά νά βαπτιστοῦν ἀπ᾿ αὐτόν στόν Ἰορδάνη, ἐξομολογοῦνταν πρῶτα τίς ἁμαρτίες τους8. Ὅπως σημειώνει ἕνας ἱερός συγγραφέας9 ὁ Τίμιος Πρόδρομος τούς ζητοῦσε νά ἐξομολογηθοῦν πρίν ἀπό τό βάπτισμα, ὄχι ἐπειδή ὁ ἴδιος χρειαζόταν τήν ἐξομολόγησή τους, μά ἐπειδή ἐπιζητοῦσε τή σωτηρία τους, ἐπειδή, μ᾿ ἄλλα λόγια, γιά τή σταθερότητα τῆς μετάνοιάς τους, ἦταν ἀναγκαῖο νά συνενώσουν τήν ὀμολογία τῶν παραπτωμάτων τους μέ τό αἴσθημα τῆς λύπης γιά τήν ἁμαρτωλότητά τους. Τήν ψυχή πού συνηθίζει νά ἐξομολογεῖται, λέει ὁ ἴδιος ὅσιος, ἡ σκέψη τῆς ἐξομολογήσεως τή συγκρατεῖ σάν χαλινάρι καί δέν τήν ἀφήνει νά ἁμαρτήσει. Ἀντίθετα, τίς ἁμαρτίες πού δέν σκέφτεται κανείς νά τίς ἐξομολογηθεῖ, τίς διαπράττει ἄφοβα συνεχῶς σάν σέ σκοτάδι10.
Μέ τήν Ἐξομολόγηση διαλύεται ἡ φιλία μέ τίς ἁμαρτίες. Ἡ ἀπέχθεια πρός τίς ἁμαρτίες εἶναι τό γνώρισμα τῆς γνήσιας μετάνοιας τῆς ψυχῆς καί τῆς σταθερῆς ἀποφάσεώς της νά ζήσει ἐνάρετα.
Ἄν συνήθισες νά ἁμαρτάνεις, πρέπει νά ἐξομολογεῖσαι πολύ συχνά. Ἔτσι σύντομα θά ἐλευθερωθεῖς ἀπό τήν αἰχμαλωσία τῆς ἁμαρτίας καί εὔκολα θ᾿ ἀκολουθήσεις τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό ὅλος χαρά.
Ὅποιος συχνά προδίδει τούς φίλους του, τούς κάνει ἐχθρούς του καί τούς διώχνει μακριά του. Ἔτσι καί ὅποιος συχνά ἐξομολογεῖται τίς ἁμαρτίες του, τίς διώχνει μακριά του. Γιατί οἱ ἁμαρτίες, πού στηρίζονται στήν ὑπερηφάνεια τῆς πεσμένης φύσεώς μας καί ἐνισχύονται ἀπ᾿ αὐτήν, δέν ἀντέχουν τόν ἔλεγχο καί τόν διασυρμό.
Ὅποιος μέ τήν ἐλπίδα τῆς μετάνοιας ἁμαρτάνει ἑκούσια καί προμελετημένα, εἶναι δόλιος στίς σχέσεις του μέ τόν Θεό. Τόν ἄνθρωπο αὐτό τόν βρίσκει ἀπροσδόκητα ὁ θάνατος, κι ἔτσι δέν προλαβαίνει νά μετανοήσει, ὅπως εἶχε ὑπολογίσει, καί νά ζήσει ἐνάρετα11.
Μέ τήν ἑκούσια ἁμαρτωλότητα χάσαμε, ἀδελφοί, τήν ἁγία ἁγνότητα, τήν ἁγνότητα τήν ἀνέγγιχτη ὄχι μόνο ἀπό τήν ἔμπρακτη ἁμαρτία μά κι ἀπό τή γνώση τοῦ κακοῦ, τήν ἁγνότητα τή γεμάτη πνευματική λάμψη, μέ τήν ὁποία βγήκαμε ἀπό τά χέρια τοῦ Δημιουργοῦ. Χάσαμε, ὄμως καί τήν καθαρότητα μέ τήν ὁποία βγήκαμε ἀπό τήν κολυμβήθρα τοῦ ἀναγεννητικοῦ Βαπτίσματος. Τό ἔνδυμα τῆς ψυχῆς μας, πού τό ἔκανε κατάλευκο ὁ Λυτρωτής, τό λερώσαμε στήν πορεία τῆς ζωῆς μας μέ διάφορα ἁμαρτήματα. Ἕνα λουτρό μᾶς ἔμεινε γιά νά πλυθοῦμε καί νά καθαριστοῦμε ψυχικά, τό λουτρό τῆς μετάνοιας. Τί θά γίνει, ἄν ἀδιαφορήσουμε γι᾿ αὐτό; Ἀναπόφευκτα θά παρουσιαστοῦμε στόν Θεό μέ τίς ψυχές μας ρυπαρές ἀπό τήν ἁμαρτία. Κι Ἐκεῖνος, ἀφοῦ θά τίς κοιτάξει αὐστηρά, θά τίς καταδικάσει στή φωτιά τῆς γέεννας.
«Λουστεῖτε (στό λουτρό τῆς μετάνοιας)», λέει ὁ Θεός στούς ἁμαρτωλούς, «καί γίνετε καθαροί, βγάλτε ἀπό τίς ψυχές σας τίς κακίες, γιά νά μήν τίς βλέπουν τά μάτια μου… Κι ἐλᾶτε νά κριθοῦμε…»12. Ποιά εἶναι ἡ κρίση τοῦ Θεοῦ, πού ἀκατάπαυστα καλεῖ σέ μετάνοια τόν ἁμαρτωλό ἄνθρωπο στή διάρκεια τῆς ἐπίγειας ζωῆς του; Ἄν ὁ ἄνθρωπος ἀναγνωρίσει τά ἁμαρτήματά του καί ἀποφασίσει εἰλικρινά νά μετανοήσει, νά τί θά κάνει ὁ Θεός: «Ἄν οἱ ψυχές σας εἶναι κόκκινες ἀπό τίς ἁμαρτίες σας, ἐγώ θά τίς κάνω ἄσπρες σάν χιόνι· κι ἄν εἶναι κατακκόκινες, θά τίς κάνω ἄσπρες σάν τό μαλλί»13. Ἄν, ὅμως, ὁ ἄνθρωπος περιφρονήσει τήν τελευταία τούτη κλήση του σέ μετάνοια ἀπό τόν πολυεύσπλαχνο Θεό, τότε, ὅπως ὁ Ἴδιος τόν προειδοποιεῖ, θά χαθεῖ τελειωτικά: «Ἄν, ὅμως δέν θελήσετε νά μέ ἀκούσετε, θά γίνετε τοῦ ξίφους τροφή»14.
«Ξεχνᾶς», λέει ὁ ἀπόστολος, «πώς ἡ ἀγαθότητα τοῦ Θεοῦ θέλει νά σέ ὁδηγήσει στή μετάνοια;»15. Ὁ Θεός μακρόθυμα βλέπει τά ἁμαρτήματα πού ἔκανες μπροστά στά μάτια Του, τήν ἀλυσίδα τῶν ἁμαρτημάτων πού συνθέτουν ὅλη τή ζωή σου. Περιμένει τή μετάνοιά σου καί συνάμα σ᾿ ἀφήνει νά διαλέξεις ἐλεύθερα εἴτε τή σωτηρία σου εἴτε τήν ἀπώλειά σου. Κι ἐσύ δείχνεις τόση καταφρόνια στήν ἀγαθότητα καί τή μακροθυμία τοῦ Θεοῦ! Δέν διορθώνεσαι. Γίνεσαι ὅλο καί πιό ράθυμος, ὅλο καί πιό ἀδιάφορος ἀπέναντι στόν Θεό καί τόν αἰώνιο προορισμό σου. Ἄλλο δέν κάνεις παρά νά πληθαίνεις τίς ἁμαρτίες σου, προσθέτοντας στίς παλιές καινούριες καί πιό βαριές. «Παραμένεις σκληρός καί ἀμετανόητος, καί συσσωρεύεις γιά τόν ἑαυτό σου τήν ὀργή τοῦ Θεοῦ γιά τήν ἡμέρα τῆς κρίσεως, ὅταν θά γίνει σ᾿ ὅλους φανερή ἡ δίκαιη κρίση τοῦ Θεοῦ. Τότε ὁ Θεός θά πληρώσει τόν καθένα κατά τά ἔργα του. Θά δώσει αἰώνια ζωή σ᾿ ὅσους κάνουν ὑπομονετικά τό καλό καί ἀναζητοῦν ἔτσι τή δόξα, τήν τιμή καί τήν ἀφθαρσία κοντά στόν Θεό. Ἀντίθετα, ὁ θυμός καί ἡ ὀργή τοῦ Θεοῦ περιμένουν ὅσους ἀντιστρατεύονται σ᾿ Αὐτόν, ἀντιστέκονται στήν ἀλήθεια καί ὑπηρετοῦν τήν ἀδικία. Θλίψη καί στενοχώρια περιμένουν κάθε ἄνθρωπο πού ὑπηρετεῖ τό κακό»16.
___________________
1 Μάρκ. 1:15 2 Ματθ. 4:17 3 Τό Γεροντικόν, Ἀββάς Ποιμήν, ἀπόφθεγμα ρκ΄ 4 Πρβλ. Ὁσίου Μακαρίου τοῦ Μεγάλου, Ὁμιλίαι Πνευματικαί, ΙΑ΄,15 5 Ἰεζ. 18:21-22. 6 Ἰεζ. 18:31. 7 Ἰεζ. 33:11. 8 Βλ. Ματθ. 3:5-6. 9 Ὅσιος Ἰωάννης ὁ Σιναΐτης, ὅ.π., Δ΄58. 10 Ὅ.Π., δ΄, 46. 11 Πρβλ. Ἀββᾶ Ἰσαάκ τοῦ Σύρου, Λόγοι Ἀσκητικοί, Ξ΄, 4. 12 Ἡσ. 1:16, 18. 13 Ἡσ. 1:18. 14 Ἡσ.1:20. 15 Ρωμ. 2:4. 16 Ρωμ. 2:5-9.
(Ἀπό τό βιβλίο «ΑΣΚΗΤΙΚΕΣ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ» Ἁγίου Ἰγνατίου Μπριαντσανίνωφ, ΤΟΜΟΣ ΠΡΩΤΟΣ, ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ, ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ)
