Η «Αγία Οικογένεια Ιωσήφ και Μαρίας» είναι η απεικόνιση του «ζεύγους» Ιωσήφ και Μαρίας μαζί με τον μικρό Ιησού και προέρχεται, όπως όλα τα αιρετικά και οι πλάνες, από τον Παπισμό, πλην όμως έχει διεισδύσει και στην Ορθοδοξία, εδώ και πάρα πολλά χρόνια και ιδίως διαδόθηκε και στα Κυριακά Σχολεία (τα «Κατηχητικά»), εμφανίζεται δε και στις διάφορες «φάτνες», που στήνονται, κατά τη διάρκεια των εορτών των Χριστουγέννων, από διάφορους φορείς, αλλά και από Ενορίες και Μητροπόλεις.
Μετά την απόσχιση των Λατίνων από την Ορθοδοξία, δεν έμεινε τίποτε όρθιο στον Παπισμό. Η μεγαλύτερη βέβαια αιρετική απόκλιση, η βάση όλων των πλανών του Παπισμού, είναι η θεώρηση ενός δούλου Θεού, ενός Πατέρα του οποίου η γενεσιουργός αιτία ύπαρξής του είναι η φύση του και όχι το πρόσωπό του. Η βασική αυτή πλάνη, η γενεσιουργός αιτία όλων των πλανών του Παπισμού και ως επακόλουθο, η άρνηση της κοινής Θεολογίας και η παραδοχή μιας νέας ειδωλολατρικής θεολογίας, κατ’ απομίμηση του Πλάτωνα, με κύριο εκφραστή τον άγιο Αυγουστίνο, διαστρέφει την αγιογραφική και αγιοπατερική θεώρηση πάνω στα κύρια δόγματα της Ορθοδοξίας.
Η Αγιογραφία στην Ορθοδοξία είναι μια εικαστική Θεολογία, μια τέχνη υπερβατική, ποιητική, η οποία δεν απεικονίζει φωτογραφικά, νατουραλιστικά, κάποια σημαντικά γεγονότα. Φανερώνει το γεγονός μέσα στη διαχρονική του διάσταση, την ολική του αλήθεια. Η Γέννηση, η Ανάσταση, η Πεντηκοστή, για παράδειγμα, απεικονίζονται σαν πολυδιάστατα γεγονότα και όχι σαν χρονικές στιγμές.
Η Ορθοδοξία αρνείται την ύπαρξη την «Αγίας Οικογένειας του Ιωσήφ και της Μαρίας» σαν πρότυπο όλων των χριστιανικών οικογενειών. Τα πάντα ήταν υπερβατικά, υπερφυσικά στην οικογένεια του Ιωσήφ, της Μαρίας και του Ιησού. Όπως μαρτυρούν τα Ευαγγέλια, ο Ιησούς ποτέ δεν αποκάλεσε τη Θεοτόκο «Μητέρα», αλλά «Γυναίκα», γιατί η πρωτεύουσα σχέση του ήταν αυτή με τον Πατέρα και όχι με την μητέρα του, που ήταν η δευτερεύουσα σχέση.
Η σχέση παιδιού και μητέρας στην οικογένεια του Ιωσήφ ήταν υπερβατική, υπερφυσική. Η Θεοτόκος γνώριζε ότι το τέκνο της ήταν Θεός. Η υπερφυσική σύλληψη και η υπερφυσική γέννηση και το άφθορο της παρθενίας της, είχαν διαμορφώσει μια υπερβατική προσωπικότητα και στην Παναγία. Η στάση της απέναντι στο παιδί της είναι ακατανόητη για μας. Κυρίως η υπερβολική Χάρη του αγίου Πνεύματος, που σκήνωσε στη Θεοτόκο, της είχε δώσει μια προσωπικότητα ανώτερη από τα Χερουβείμ και τα Σεραφείμ. Αυτό επηρέαζε και τη σχέση της Μαρίας και του Ιωσήφ. Αλλά και ο Ιωσήφ είχε δεχτεί και αυτός τον πλούτο της Χάρης για να διακονήσει σ’ αυτό το υπερβατικό και υπερφυσικό μυστήριο. Προφανώς, έβλεπε στη Θεοτόκο κάτι ιερό, κάτι Χερουβικό, στην ομιλία της, στο βλέμμα της. Μπορούμε δε να πάρουμε μια γνώση αυτής της συμβίωσης, από την άλλη σχέση της Παναγίας με την ξαδέλφη της Ελισάβετ, τη μητέρα του Προδρόμου. Η σχέση του Ιωσήφ με τα άλλα δυο υπερβατικά Πρόσωπα της οικογένειάς του ήταν σχέση διακονίας, μια σχέση προστασίας και φροντίδας. Το άγιο Πνεύμα, που κατοικούσε στον Ιωσήφ, αυτό το Πνεύμα τον δίδασκε, πως η Μαρία είναι αειπάρθενος και πάντα, προ, κατά και μετά τον τόκο, Παρθένος. Ο Ιωσήφ, άχρι καιρού, θα ήταν ο προστάτης της οικογένειας του Χριστού.
Η οικογένεια του Χριστού δεν μπορεί να αποτελέσει υπόδειγμα για τις χριστιανικές οικογένειες, διότι στον κοινωνικό χώρο οι οικογένειες είναι τελείως φυσικές. Ασχολούνται με τη φροντίδα των παιδιών τους, έχουν φίλους και φίλες, με τους οποίους συζητούν την καθημερινότητα, εναγκαλίζονται οι σύζυγοι, οι γυναίκες συνουσιάζονται με τους συζύγους τους, υπακούοντες στο παύλειο: «Μη αποστερείτε αλλήλους, ει μη τι αν εκ συμφώνου προς καιρόν, ίνα σχολάζητε τη νηστεία και τη προσευχή και πάλιν επί το αυτό συνέρχησθε, ίνα μη πειράζη υμάς ο Σατανάς δια την ακρασίαν υμών» (Κορ. Α΄ 7. 5). Αυτό είναι το φυσικό πλαίσιο της οικογένειας, που με εντελώς φυσικές διαδικασίες διαιωνίζει το ανθρώπινο είδος, πάντα με την ευλογία του Χριστού. Αν θα θέλαμε να δώσουμε υπόδειγμα χριστιανικής οικογένειας, θα χρησιμοποιούσαμε εκείνο αγίων οικογενειών, όπως του Μ. Βασιλείου, των αγίων Εσπέρου και Ζωής και των τέκνων αυτών Θεοδούλου και Κυριακού (2 Μαΐου), Τιμοθέου και Μαύρας και πολλών άλλων.
Δυστυχώς, ο Παπισμός περιέπεσε σε ακρότητες και στο θέμα αυτό. Από το ένα μέρος εξύψωσε τη Θεοτόκο, ώστε να λατρεύεται, με μια μαριολατρεία, που αρμόζει μόνο στο Θεό και από την άλλη υποτίμησε την υπερβατική οικογένεια του Ιωσήφ και την υποβίβασε σε πρότυπο της χριστιανικής οικογένειας του κοινωνικού χώρου. Διάφοροι ζωγράφοι απεικόνισαν την «Αγία Οικογένεια», κάθε ζωγράφος με τη δική του αντίληψη, φθάνοντας μέχρι του σημείου της απεικόνισης του Ιωσήφ, της Μαρίας και του Ιησού, εν μέσω γυμνών μορφών αμφιβόλου καθαρότητας του φύλου (Capella Sixtina).
Σ’ αυτή τη παπική πλάνη, δυστυχώς, έχουν περιπέσει και διάφοροι Ορθόδοξοι χώροι και φορείς, ακόμη και Μητροπόλεις, όπου αποδεικνύεται, ότι η διείσδυση του παπικού πνεύματος και νοοτροπίας είναι τόσο βαθειά και η αλλοτρίωση τόσο πλήρης, που τέτοια σοβαρά θέματα περνάνε στα ψιλά και δεν συγκινούν πλέον. Έτσι, βλέπουμε «αγιογραφίες» με θέμα την «Αγία Οικογένεια», όπου υπάρχει συζυγικός εναγκαλισμός του Ιωσήφ και της Μαρίας και βεβαίως υπονοείται, ότι ο συμπεριλαμβανόμενος Ιησούς αποτελεί τον καρπό της ευλογημένης σχέσης των γονιών του Ιωσήφ και Μαρίας και αυτό παρουσιάζεται σαν πρότυπο για κάθε χριστιανική οικογένεια. Τέτοιες παραστάσεις οφείλει η Εκκλησία μας να καταδικάσει και να λάβει τα δέοντα μέτρα, ώστε να αποσυρθούν και να τονιστεί παράλληλα, ότι πρόκειται για βλάσφημες απεικονίσεις, που προσβάλλουν βάναυσα το Ορθόδοξο αίσθημα.
30.11.14
Ι. ΚΑΡΔΑΣΗΣ