Βάλτε τέλος στην υγρασία

Όταν η υγρασία «σπάει κόκκαλα», οι αφυγραντήρες αποδεικνύονται η μόνη λύση για την αντιμετώπιση του προβλήματος.

Όπως ακριβώς πονάνε τα ανθρώπινα κόκκαλα όταν αλλάζει ο καιρός και αυξάνεται η υγρασία, έτσι ακριβώς «πονάνε» και τα κτίρια εξαιτίας αυτού του φαινομένου. Η υγρασία είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες που καταστρέφουν τους τοίχους και τα έπιπλα στο σπίτι, προκαλώντας ζημιές όπως το μαύρισμα των τοίχων, το «σκάσιμο» της μπογιάς, φουσκωμένα πατώματα, παράθυρα με μαύρα στίγματα και αλλοιωμένα έπιπλα. Μέχρι τώρα ήταν αρκετά δύσκολο να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο της υγρασίας, πέραν του «αερίσματος» του χώρου και της θέρμανσης του σπιτιού τον χειμώνα.

Την στιγμή όμως που τα έξοδα της θέρμανσης ανεβαίνουν σαν κόμπος στο λαιμό των καθημερινών ανθρώπων, μια επιπλέον σπατάλη για τη μείωση της υγρασίας στο σπίτι μοιάζει ανέφικτη. Επιπλέον, η απόπειρα αφύγρανσης με τέτοιες μεθόδους δεν πρόκειται να αποδειχθεί ιδιαίτερα αποδοτική. Με την θέρμανση του χώρου, μπορεί να μειώνεται η θερμοκρασία όμως ο υδρατμός δεν αφαιρείται, με αποτέλεσμα η υγρασία να επανέρχεται στα προηγούμενα επίπεδα, μετά τη διακοπή της θέρμανσης. Ούτε η χρήση του κλιματιστικού ενδείκνυται γιατί μπορεί να επηρεαστεί η ψυκτική του απόδοση, ενώ ο αερισμός του χώρου μπορεί να είναι αποδοτικός μόνο στην περίπτωση που ο αέρας είναι βορεινός και η εξωτερική υγρασία χαμηλή. Αντίθετα, μία από τις πιο οικονομικές αλλά και αποδοτικές λύσεις είναι πλέον οι αφυγραντήρες.

Τι είναι η υγρασία;

Η υγρασία δεν είναι τίποτα άλλο από τους υδρατμούς που περιέχονται στον ατμοσφαιρικό αέρα και προκύπτουν από την εξάτμιση υγρών επιφανειών (όπως η θάλασσα). Κατηγοριοποιείται σε «σχετική» και «απόλυτη», με τους ειδικούς να υποστηρίζουν ότι οι ιδανικές συνθήκες για την υγεία του ανθρώπου κυμαίνονται μεταξύ 40%-60% σχετικής υγρασίας (την οποία και αισθάνεται το ανθρώπινο σώμα). Όταν η σχετική υγρασία φθάνει το 100% ο αέρας είναι κορεσμένος με υδρατμούς και αρχίζουν να σχηματίζονται σταγονίδια νερού πάνω από τις επιφάνειες του χώρου.

Από την άλλη, η απόλυτη υγρασία που είναι η περιεκτικότητα σε υδρατμό του αέρα, ορίζεται σαν το βάρος του υδρατμού σε γραμμάρια ανά γραμμάριο ξηρού αέρα και είναι ανεξάρτητη της θερμοκρασίας του χώρου. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι για ένα δεδομένο χώρο που δεν έχει εισροή υδρατμού από το περιβάλλον, ούτε πήγες υγρασίας στο εσωτερικό του, η απόλυτη υγρασία παραμένει σταθερή, ανεξάρτητα από τις αυξομειώσεις της θερμοκρασίας του χώρου.

Όλοι πρέπει να έχουν παρατηρήσει ότι όσο μειώνεται η θερμοκρασία σε ένα σπίτι, τόσο περισσότερους υδρατμούς αποβάλλει ο αέρας, οι οποίοι υγροποιούνται και εμφανίζονται σε όλες τις ψυχρές επιφάνειες, όπως τα τζάμια και οι τοίχοι. Αυτό συμβαίνει γιατί η ικανότητα του αέρα να παρακρατεί υδρατμούς αυξάνεται ανάλογα με την άνοδο της θερμοκρασίας. Σύμφωνα με μετρήσεις που έχουν πραγματοποιηθεί πάντως, έχει εκτιμηθεί ότι με τη χρήση αφυγραντήρα το κόστος θέρμανσης μπορεί να μειωθεί έως και 15-20%.

Πως λειτουργούν οι αφυγραντήρες;

Οι αφυγραντήρες είναι ηλεκτρονικές συσκευές που αφαιρούν την υγρασία από τον αέρα, αποτρέποντας τις ζημιές που προκαλεί. Λειτουργούν με βάση τις αρχές του κλιματιστικού, όσον αφορά το ψυκτικό τους κύκλωμα, είναι όμως αποκλειστικά σχεδιασμένοι για να αφαιρούν την υγρασία (δηλαδή τους υδρατμούς) από τον αέρα και όχι να τον θερμαίνουν ή να τον ψύχουν.

Γι’αυτό το λόγο και ενδείκνυται αποκλειστικά για τέτοια χρήση, σε αντίθεση με το κλιματιστικό που αφενός δεν είναι ικανοποιητικά αποδοτικό στην αφύγρανση και αφετέρου έχει μεγάλη κατανάλωση ρεύματος. Επίσης το κόστος λειτουργίας του αφυγραντήρα είναι πολύ χαμηλότερο από το κόστος του πετρελαίου ή του φυσικού αερίου που θα χρειαζόταν για μείωση της υγρασίας του χώρου σε κανονικά επίπεδα.

Η λειτουργία του αφυγραντήρα είναι σχετικά απλή: Αναρροφά τον αέρα του χώρου, τον περνά πάνω από ένα ψυκτικό στοιχείο, υγροποιεί τους υδρατμούς και τους αποβάλλει υπό μορφή νερού σε ένα ειδικό δοχείο ή προς ένα σημείο μόνιμης αποθήκευσης. Κατόπιν μεταθερμαίνει τον αέρα περνώντας τον πάνω από ένα θερμό στοιχείο, και ρίχνει έτσι ακόμα περισσότερο την υγρασία του. Ακριβώς επειδή αφαιρεί νερό από τον αέρα, τα αποτελέσματά του είναι ορατά και μόνιμα, ανεξάρτητα από τον αν θερμαίνουμε ή αερίζουμε τον χώρο. Και αυτό γιατί αφαιρώντας την υγρασία από έναν χώρο, μπορούμε να αισθανθούμε την ακριβή θερμοκρασία που επικρατεί μέσα σε αυτόν. Πόσες φορές, άλλωστε, δεν έχουμε ακούσει στην πρόγνωση του καιρού ότι η θερμοκρασία θα κυμανθεί στους τάδε βαθμούς, αλλά θα την αισθανόμαστε κάποιους βαθμούς χαμηλότερα και το αντίθετο; Γι’αυτό ακριβώς το φαινόμενο ευθύνεται η υγρασία.

Πάντως, όταν η θερμοκρασία φτάνει στους 5οC, καλό θα ήταν να υπάρχει έστω και μια ελάχιστη θέρμανση του χώρου, καθώς μόνο τότε μπορεί να εξατμιστεί στον αέρα η υγρασία που υπάρχει στα παράθυρα και τους τοίχους κι έπειτα να συγκεντρωθεί από τον αφυγραντήρα. Παρά το γεγονός ότι οι αφυγραντήρες δεν λειτουργούν ως συσκευές θέρμανσης, δεν παύει να ισχύει ότι ο αέρας που απελευθερώνεται μετά τη διαδικασία της αφύγρανσης είναι συνήθως 1-2οC θερμότερος από τον αέρα του περιβάλλοντος.

Που μπορούν να χρησιμοποιηθούν;

Ο αφυγραντήρας μπορεί να αφυγράνει τόσα κυβικά μέτρα χώρου όσο του επιτρέπει ο ανεμιστήρας του και ανάλογα με το αν το σπίτι κατοικείται ή όχι. Για παράδειγμα, ένας 12λιτρος αφυγραντήρας μπορεί να ελέγξει ένα κατοικίσιμο σπίτι 3 υπνοδωματίων (ειδικά αν αφήνετε όλες τις ενδιάμεσες πόρτες ανοιχτές).

– Σε σπίτι που κατοικείται: Είναι ιδανικός για την δημιουργία συνθηκών άνεσης σε ένα σπίτι, με ρύθμιση της σχετικής υγρασίας μεταξύ 40 και 50%. Αποδεικνέυεται, μάλιστα, ιδιαίτερα χρήσιμος κατά την άνοιξη και το φθινόπωρο που δεν λειτουργεί η θέρμανση καθώς και για την ανακούφιση των ατόμων που πάσχουν από ρευματισμούς και αρθριτικά. Επίσης, λόγω της εξαγωγής του αέρα προς τα πάνω, χρησιμοποιείται για το καλύτερο στέγνωμα ρούχων, ενώ και το νερό του δοχείου που είναι απαλλαγμένο από άλατα μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ατμοσίδερο.

– Σε σπίτι που δεν κατοικείται το χειμώνα: Η χρήση τους συνιστάται έτσι ώστε να αποφευχθούν φθορές σε έπιπλα και τοίχους λόγω της αυξημένης υγρασίας και της έλλειψης αερισμού και θέρμανσης. Το καλύτερο, μάλιστα, θα ήταν να συνδεθεί με μόνιμο στοιχείο αποχέτευσης.

– Σε υπόγειους χώρους και αποθήκες: Λόγω της έλλειψης αερισμού και της εισροής υγρασίας από τα θεμέλια και τους τοίχους, οι χώροι αυτοί έχουν αυξημένη υγρασία, συχνά πάνω από 70%. Για την προφύλαξη των αντικειμένων ή των εμπορευμάτων συνιστάται η χρήση αφυγραντήρα με ρύθμιση στο 70% (ή και χαμηλότερα)

Πώς να επιλέξετε τον κατάλληλο αφυγραντήρα

Οι αποδόσεις των αφυγραντών μετριούνται σε λίτρα υγρασίας που μπορούν να υγροποιήσουν σε 24 ώρες λειτουργίας. Για λόγους ομοιόμορφης σύγκρισης, έχει επικρατήσει να αναφέρονται οι αποδόσεις σε δύο διαφορετικές συνθήκες περιβάλλοντος, 30οC με 80% σχετική υγρασία καθώς και 26,7οC με 60% σχετική υγρασία. Γενικά, όσο υψηλότερη είναι η θερμοκρασία και η υγρασία, τόσο αυξάνεται και η απόδοση του αφυγραντήρα. Η επιλογή του αφυγραντήρα εξαρτάται από την χρήση του.

– Σε σπίτι που κατοικείται: Για δημιουργία συνθηκών άνεσης (20-22οC με 40-50 % σχετική υγρασία ) επιλέγουμε έναν τύπο με χαμηλή κατανάλωση ρεύματος και αθόρυβο. Επίσης, καλό είναι να διαθέτει φίλτρο στην αναρρόφηση του αέρα για να κάνει καθαρισμό στο χώρο του δωματίου και να μην βουλώνει από σκόνες και χνούδια το ψυκτικό στοιχείο, αποφεύγοντας έτσι την μειωμένη απόδοση της συσκευής.

– Σε μη κατοικίσιμο χώρο: Αν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί μόνο για προστασία από υπερβολική υγρασία, όπως υπόγειο ή εξοχικό που δεν κατοικείται τον χειμώνα και που η θερμοκρασία του είναι συνήθως 15οC – 17oC με σχετική υγρασία 65-70%, ο αφυγραντήρας μπορεί να καλύψει μεγαλύτερο χώρο, γιατί η ποσότητα της υγρασίας που θα αφαιρεθεί είναι μικρότερη. Σε αυτή την περίπτωση, καλό θα ήταν να επιλέξουμε ένα μηχάνημα που να διαθέτει αυτόματη επανεκκίνηση μετά την διακοπή της ηλεκτρικής παροχής (auto restart), καθώς και δυνατότητα μόνιμης παροχέτευσης των συμπυκνωμάτων (νερά) σε μια αποχέτευση. Αυτό προϋποθέτει ότι ο αφυγραντήρας θα έχει στο πίσω μέρος υποδοχή για σωληνάκι και θα πρέπει η συσκευή να είναι τοποθετημένη σε ψηλότερο σημείο για να εξασφαλίσουμε φυσική ροή στα συμπυκνώματα.

Τα πλεονεκτήματά τους

– Συμβάλλουν στην πιο ρεαλιστική αίσθηση της θερμοκρασίας του χώρου

– Μειώνουν τα επίπεδα υγρασίας, διατηρώντας το σπίτι άνετο

– Καθιστούν τον αέρα πιο ξηρό και άρα πιο καθαρό και υγιεινό

– Συμβάλλουν στο γρηγορότερο στέγνωμα των ρούχων

– Παρέχουν δυνατότητες ελέγχου της υγρασίας καθ όλη τη διάρκεια της ημέρας και ρυθμίζονται ανάλογα με τα επίπεδα που επικρατούν (διαφορετικοί βαθμοί υγρασίες κατά την ημέρα και κατά τη νύχτα)

– Ψηφιακές ενδείξεις για πλήρη εικόνα της λειτουργίας και τυχόν βλάβες του αφυγραντήρα

Τύποι αφυγραντήρων

Οι αφυγραντήρες οικιακής χρήσης χωρίζονται σε τέσσερις κατηγορίες: με compressor (συμπιεστή), με τεχνολογία desiccant, με τεχνολογία peltier και με silica gel.

– Αφυγραντήρες με compressor: Μετά το φιλτράρισμά του, ο αέρας οδηγείται σε υγρά πηνία όμοια με αυτά του ψυγείου. Τα ψυχρά πηνία κάνουν το νερό να συμπυκνωθεί και να οδηγηθεί προς το δοχείο νερού. Ο αέρας που έχει απομείνει θερμαίνεται στα επίπεδα της θερμοκρασίας του χώρου (και λίγο πιο υψηλά) και αποβάλλεται από τον αφυγραντήρα.

– Αφυγραντήρες τεχνολογίας desiccant: Οι αφυγραντήρες desiccant λειτουργούν χωρίς τη χρήση μοτέρ, αλλά με το αφυγραντικό υλικό zeolite το οποίο και απορροφά το νερό από τον αέρα. Το αφυγραντικό υλικό βρίσκεται σε ένα περιστρεφόμενο τροχό, ο οποίος υποδέχεται το νερό και το κρατά ώστε η θερμαντική πηγή που βρίσκεται στη βάση του αφυγραντήρα να φυσήξει θερμό και στεγνό αέρα και έτσι να εξαλείψει την υγρασία από τον τροχό.

– Αφυγραντήρες τεχνολογίας peltier: Peltier ονομάζεται ένα θερμοηλεκτρικό φαινόμενο, που παρατηρείται όταν το ηλεκτρικό ρεύμα διαρρέει δύο διαφορετικά υλικά που ενώνονται σε ένα σημείο. Ανάλογα με τη φορά του ηλεκτρικού ρεύματος, αυτό το σημείο μπορεί είτε να θερμαίνεται είτε να ψύχεται. Στην περίπτωση του αφυγραντήρα, το νερό πρώτα ψύχεται έτσι ώστε να αποβάλλει τους υδρατμούς.

– Αφυγραντήρες με silica gel: Το silica gel είναι το υλικό που βρίσκεται συχνά στα μικρά άσπρα σακουλάκια για προϊόντα όπως παπούτσια και τσάντες. Χρησιμοποιείται επειδή είναι ένας φυσικός απορροφητής υγρασίας και δεν απαιτεί καμία κατανάλωση ενέργειας για να λειτουργήσει.

Ανάλογα με τον τύπο, την χωρητικότητα και την απόδοσή τους, οι αφυγραντήρες οικιακής χρήσης κοστολογούνται από 35 έως και 1000 ευρώ.