Το κείμενο αυτό απευθύνεται στον καθημερινό άνθρωπο, που έχει εντάξει στο πρόγραμμά του την ενασχόληση με διάφορες τεχνικές ή ιδέες, που διαφημίζονται πολύ στις μέρες μας, για υγεία, ευεξία κ.τ.λ., και του προτείνει κάτι εναλλακτικό.
Όπως κάθε κείμενο, δεν απευθύνεται “σε όλους”. Αν σε κάνει να θυμώσεις, είναι φανερό ότι δεν απευθύνεται σε σένα.
Όπως κάθε κείμενο, δεν απευθύνεται “σε όλους”. Αν σε κάνει να θυμώσεις, είναι φανερό ότι δεν απευθύνεται σε σένα.
Μερικές εισαγωγικές πληροφορίες
Η μόδα με τη γιόγκα (yoga: στα αρχαία ινδικά, «ένωση») και το διαλογισμό κάθε είδους ήρθε στο δυτικό κόσμο (και έφτασε στην Ελλάδα) με τους «ιεραποστόλους» του ινδουισμού της δεκαετίας του 1960 (αν και είχε προηγηθεί ο Βιβεκανάντα, γύρω στο 1900), με πιο γνωστό ίσως το Μαχαρίτσι Μαχές, που λάνσαρε τον «υπερβατικό διαλογισμό», τον οποίο, τουλάχιστον για μερικά χρόνια, εξασκούσαν και οι Μπητλς. Ακολούθησαν αναρίθμητοι βουδιστές και ινδουιστές «δάσκαλοι», που ήρθαν στις δυτικές χώρες προωθώντας διάφορες παραλλαγές του ινδουισμού και του βουδισμού, τη «Συνείδηση του Κρίσνα», το ζεν κ.τ.λ.
Ο δυτικός άνθρωπος, έχοντας εγκαταλείψει το χριστιανισμό των προγόνων του (που τον ήξερε μόνο στις παραφθαρμένες μορφές του καθολικισμού και του προτεσταντισμού), έπεσε με τα μούτρα σε αυτή τη νέα και εξωτική «πνευματικότητα», που ήταν κομμένη-ραμμένη στα μέτρα του: αν ήταν άθεος ή «αγνωστικιστής», τον άφηνε να είναι έτσι· του δίδασκε ότι «είναι ήδη θεϊκός», απλά δεν το έχει καταλάβει, ότι «ο Θεός είναι κάτι μέσα του», όχι Κάποιος που υπάρχει αντικειμενικά, ότι πρέπει «να ακολουθήσει τις επιθυμίες του» (όχι να κατανικήσει τα πάθη του ούτε –φράση ταμπού για το σύγχρονο άνθρωπο– να μετανοήσει για τις αμαρτίες του). Του υποσχόταν ψυχική και σωματική ισορροπία, αρμονία, ευεξία, ακόμη και επαγγελματική και προσωπική επιτυχία. Τι άλλο ήθελε;
 |
| Ο Γέροντας Παΐσιος (γέροντας = πνευματικός οδηγός), κορυφαίος εκφραστής της δικής μας παράδοσης, έγινε ένα με τα πλάσματα, αλλά και με τους ανθρώπους με τον (προσοχή: λέξη ταμπού για πολλούς) Θεό. Πολλούς Γέροντες δες εδώ, και γυναίκες εδώ. |
Σήμερα τη σκυτάλη έχει πάρει το λεγόμενο κίνημα New Age, που σερβίρει μια μυστικιστική σούπα με πολλών ειδών διαλογισμό, φενγκ σούι, τάι τσι, ιδέες για τη μετεμψύχωση, το κάρμα, την αύρα, τη «θετική σκέψη» κ.π.ά., που αφήνουν στον άνθρωπο την ψευδαίσθηση ότι δεν έχει γίνει βουδιστής ή ινδουιστής, όμως τον ρυθμίζουν έτσι, που να νιώθει «μια χαρά» χωρίς να αφήνει καθόλου χώρο στη ζωή του για τη δική του πνευματική κληρονομιά, το χριστιανισμό. Όποια πέτρα κι αν σηκώσεις, περιοδικά, ιστοσελίδες, τηλεοπτικές εκπομπές, ακόμη και μερικά παιδικά παιχνίδια αλλά και ταινίες κινουμένων σχεδίων, θα βρεις από κάτω αυτά τα προϊόντα της Ανατολής, με τη μία ή την άλλη μορφή… Σ’ αυτά έχουν προστεθεί αστρολόγοι, μέντιουμ, σαμάνοι, θεραπευτές και ένα σωρό άλλα στοιχεία των αρχαίων ειδωλολατρικών θρησκειών.
Υποτίθεται ότι τα παραπάνω «δεν έχουν σχέση με καμιά θρησκεία και κανένα δόγμα». Όμως, ο «θεός» Κρίσνα διδάσκει τη γιόγκα στη «Μπαγκαβάντ Γκιτά» (ένα από τα ιερά βιβλία του ινδουισμού), με σκοπό την ένωση με αυτόν και όχι μόνο κάποιο πρακτικό αποτέλεσμα, ενώ το περίφημο «μέγα μάντρα» ΟΜ, που ψάλλουν πολλά παιδάκια και μεγάλοι κάνοντας γιόγκα, «είναι η απρόσωπη απεικόνιση του Κρίσνα» και συμβολίζει τα ονόματα των τριών κυριότερων ινδικών “θεών” [δες εδώ, στο τέλος, σημείωση 3] (δηλ. είναι μια προσευχή σε ειδωλολατρικούς θεούς).
Επιπλέον, πολλοί, που τα εφάρμοσαν για χρόνια, βεβαιώνουν πως η φύση τους είναι σκοτεινή, έφυγαν τρέχοντας και έγιναν ορθόδοξοι χριστιανοί, όπως ο Σεραφείμ Ρόουζ, ο Διονύσιος Φαρασιώτης, ο Κλάους Κένεθ, ο Σωφρόνιος Σαχάρωφ κ.π.ά. Ωστόσο, ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι πράγματι «δεν έχουν σχέση με θρησκεία ή δόγμα», δεν παύει να είναι μια ξένη παράδοση, κατάλληλη για εκείνους που την έχουν κληρονομήσει από τους προγόνους τους στην Άπω Ανατολή (από την Ινδία μέχρι την Ιαπωνία), άντε και για τους δυτικούς που δεν έχουν καμιά παράδοση, επειδή π.χ. είναι άθεοι κ.τ.λ. Ο ορθόδοξος χριστιανός διαθέτει τη δική του πνευματική κληρονομιά, τη δική του πνευματικότητα και παράδοση, που, αν της αφιερώσει το χρόνο και την ενέργεια που αφιερώνει στα εισαγόμενα πνευματικά προϊόντα της Άπω Ανατολής, θα δει τεράστια οφέλη, πνευματικά και σωματικά, πλήρη αλλαγή (προς το καλύτερο) στην καθημερινότητά του και στην αιωνιότητα.
Επιπλέον, πολλοί, που τα εφάρμοσαν για χρόνια, βεβαιώνουν πως η φύση τους είναι σκοτεινή, έφυγαν τρέχοντας και έγιναν ορθόδοξοι χριστιανοί, όπως ο Σεραφείμ Ρόουζ, ο Διονύσιος Φαρασιώτης, ο Κλάους Κένεθ, ο Σωφρόνιος Σαχάρωφ κ.π.ά. Ωστόσο, ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι πράγματι «δεν έχουν σχέση με θρησκεία ή δόγμα», δεν παύει να είναι μια ξένη παράδοση, κατάλληλη για εκείνους που την έχουν κληρονομήσει από τους προγόνους τους στην Άπω Ανατολή (από την Ινδία μέχρι την Ιαπωνία), άντε και για τους δυτικούς που δεν έχουν καμιά παράδοση, επειδή π.χ. είναι άθεοι κ.τ.λ. Ο ορθόδοξος χριστιανός διαθέτει τη δική του πνευματική κληρονομιά, τη δική του πνευματικότητα και παράδοση, που, αν της αφιερώσει το χρόνο και την ενέργεια που αφιερώνει στα εισαγόμενα πνευματικά προϊόντα της Άπω Ανατολής, θα δει τεράστια οφέλη, πνευματικά και σωματικά, πλήρη αλλαγή (προς το καλύτερο) στην καθημερινότητά του και στην αιωνιότητα.
Απλές και πρακτικές προτάσεις
Ορισμένες απλές και πρακτικές προτάσεις, καθαρά για ορθόδοξους χριστιανούς (ακόμη κι αν «δεν πιστεύουν»), που εκτιμούν την πολιτισμική τους παράδοση (ή, κι αν δεν την ξέρουν αρκετά, έστω αναγνωρίζουν πως πρέπει να περιέχει κάποια σοφία [όπως κάθε πολιτισμική παράδοση] και να έχει ένα σύγχρονο μήνυμα, που είναι όχι μόνο επίκαιρο, αλλά και δικό τους, κληρονομιά τους, πολύ περισσότερο από τη γιόγκα ή το φενγκ σούι κι απ’ αυτά που βλέπουν στις… «Πύλες του Ανεξήγητου»):
Ασφαλώς στο σπίτι σας θα έχετε εικονίσματα, αλλά, αν δεν έχετε, πάρτε μερικά, όπως του Χριστού, της Παναγίας και των αγίων που έχουν το ίδιο όνομα μ’ εσάς ή τα παιδιά σας. Τοποθετείστε τα στον τοίχο ή όπου θέλετε – καλό είναι να υπάρχουν και στα δωμάτια όπου κοιμάται η οικογένεια, όχι μόνο για φυλαχτά, αλλά και για να μην είναι εκτεθειμένα στα μάτια του καθενός, αν δε θέλετε. Κατά την παράδοση, τα ορθόδοξα σπίτια έχουν «εικονοστάσι», δηλ. τα βασικά εικονίσματα είναι όλα μαζί, σ’ ένα σημείο.
Αφιερώστε πέντε λεπτά κάθε βράδυ για ν’ ανάψετε καντήλι στο εικονοστάσι και στις φωτογραφίες των νεκρών σας (αν υπάρχουν), λέγοντας μια σύντομη προσευχή: α) στο Χριστό απευθείας προς Αυτόν, β) στην Παναγία και τους αγίους προς αυτούς, για να μεσιτεύουν στο Χριστό για σας και για όποιους άλλους θέλετε, γ) για τους νεκρούς προς το Θεό υπέρ αυτών. Αν δεν έχετε εικονοστάσι, βάλτε το καντήλι σε όποιο σημείο θέλετε, ας μην είναι και κοντά σε εικονίσματα.Κάντε το, ακόμη κι αν «δεν πιστεύετε», μόνο που, τη στιγμή εκείνη, αφαιρέστε από το μυαλό σας τη σκέψη «τι κάνω, αφού δεν πιστεύω» ή «γιατί να υποκρίνομαι» κτλ., και ανοιχτείτε προς το Θεό, δηλ. το Χριστό. Καλό είναι να ανοιχτείτε με κάποιο ταπεινό αίσθημα, όχι με εγωισμό και με την αίσθηση ότι είστε καλοί ή δίκαιοι.
Οι προσευχές σας μπορεί να είναι «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με τον αμαρτωλό», «Υπεραγία Θεοτόκε, σώσον ημάς», «Άγιοι του Θεού, πρεσβεύσατε υπέρ ημών», «Κύριε Ιησού Χριστού, ανάπαυσε τους νεκρούς μας» ή ακόμη και το «Πάτερ ημών», αλλά μπορείτε και να αυτοσχεδιάσετε λέγοντας ό,τι αισθάνεστε.
Το να χρησιμοποιήσετε έτοιμες προσευχές (όπως οι παραπάνω) βοηθάει: α) στο να μην απασχολείται η σκέψη σας στο τι να πείτε, για να ανοιχτεί ευκολότερα η «καρδιά σας», β) στο να μη νιώσετε εγωιστικά απέναντι στο Θεό, σαν κάποιος μπορεί να Του μιλήσει σαν ίσος προς ίσον. Αυτό φυσικά στην αρχή ίσως είναι δυσάρεστο, αν δεν έχετε συνηθίσει να νιώθετε ταπεινοί. Υπόψιν ότι ο Θεός είναι πολύ ταπεινός, γι’ αυτό μόνο με ταπείνωση μπορεί κάποιος να Τον πλησιάσει (όμοιος προς όμοιο – όχι όμως «ίσος», απλά γιατί η ιδέα ότι είμαστε ίσοι με το Θεό ΔΕΝ είναι ταπεινή ιδέα, άρα αποτυγχάνει).
Αφιερώστε πέντε λεπτά κάθε βράδυ για ν’ ανάψετε καντήλι στο εικονοστάσι και στις φωτογραφίες των νεκρών σας (αν υπάρχουν), λέγοντας μια σύντομη προσευχή: α) στο Χριστό απευθείας προς Αυτόν, β) στην Παναγία και τους αγίους προς αυτούς, για να μεσιτεύουν στο Χριστό για σας και για όποιους άλλους θέλετε, γ) για τους νεκρούς προς το Θεό υπέρ αυτών. Αν δεν έχετε εικονοστάσι, βάλτε το καντήλι σε όποιο σημείο θέλετε, ας μην είναι και κοντά σε εικονίσματα.Κάντε το, ακόμη κι αν «δεν πιστεύετε», μόνο που, τη στιγμή εκείνη, αφαιρέστε από το μυαλό σας τη σκέψη «τι κάνω, αφού δεν πιστεύω» ή «γιατί να υποκρίνομαι» κτλ., και ανοιχτείτε προς το Θεό, δηλ. το Χριστό. Καλό είναι να ανοιχτείτε με κάποιο ταπεινό αίσθημα, όχι με εγωισμό και με την αίσθηση ότι είστε καλοί ή δίκαιοι.
Οι προσευχές σας μπορεί να είναι «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με τον αμαρτωλό», «Υπεραγία Θεοτόκε, σώσον ημάς», «Άγιοι του Θεού, πρεσβεύσατε υπέρ ημών», «Κύριε Ιησού Χριστού, ανάπαυσε τους νεκρούς μας» ή ακόμη και το «Πάτερ ημών», αλλά μπορείτε και να αυτοσχεδιάσετε λέγοντας ό,τι αισθάνεστε.
Το να χρησιμοποιήσετε έτοιμες προσευχές (όπως οι παραπάνω) βοηθάει: α) στο να μην απασχολείται η σκέψη σας στο τι να πείτε, για να ανοιχτεί ευκολότερα η «καρδιά σας», β) στο να μη νιώσετε εγωιστικά απέναντι στο Θεό, σαν κάποιος μπορεί να Του μιλήσει σαν ίσος προς ίσον. Αυτό φυσικά στην αρχή ίσως είναι δυσάρεστο, αν δεν έχετε συνηθίσει να νιώθετε ταπεινοί. Υπόψιν ότι ο Θεός είναι πολύ ταπεινός, γι’ αυτό μόνο με ταπείνωση μπορεί κάποιος να Τον πλησιάσει (όμοιος προς όμοιο – όχι όμως «ίσος», απλά γιατί η ιδέα ότι είμαστε ίσοι με το Θεό ΔΕΝ είναι ταπεινή ιδέα, άρα αποτυγχάνει).
 |
| Ο Θεός και ο άνθρωπος (Αδάμ) πρόσωπο με πρόσωπο, κι όχι ο ένας υποταγμένος στον άλλο. Αυτή είναι η ορθόδοξη διδασκαλία για τη σχέση Θεού και ανθρώπου. Όμως αυτό δεν το κατορθώνει ο άνθρωπος με αλαζονεία, αλλά με ταπείνωση, γιατί η αλαζονεία διώχνει το Θεό, που είναι ταπεινός και ευαίσθητος. Η εικόνα (έργο του Νικ. Χούτου) προέρχεται από το βιβλίο Θρησκευτικών της Β΄ Λυκείου. Τι λέτε; Να το καταργήσουμε; |
Αφιερώστε δέκα λεπτά κάθε Σάββατο βράδυ, όταν ο ήλιος πλησιάζει στη δύση (πριν νυχτώσει), δηλ. την ώρα που γίνεται εσπερινός στις εκκλησίες, για να ανάψετε το θυμιατό και να θυμιάσετε το σπίτι σας ή την επιχείρησή σας (αν είστε εκεί – ό,τι επιχείρηση κι αν είναι, ακόμη και πορνείο, εκτός φυσικά από στέκι μαφιόζων, που, αν έχετε τέτοια επιχείρηση, κλείστε την αμέσως), στους διάφορους χώρους, τα εικονίσματα και τις φωτογραφίες των νεκρών, αν υπάρχουν. Θυμιάζοντας, κάντε μια προσευχή, όπως όταν ανάβετε το καντήλι.
Αν δεν ξέρετε να θυμιάζετε, ρωτήστε τη μητέρα ή τη γιαγιά σας ή κάποια ηλικιωμένη κυρία στη γειτονιά (ποιος είπε πως η γυναίκα δεν έχει σπουδαία θέση στην Ορθοδοξία;).
Σημασίες του θυμιάσματος μπορείς να μάθεις αμέσως εδώ.
Αν αφιερώνετε μία ώρα τη μέρα ή μια δυο φορές τη βδομάδα σε διαλογισμό, σταματήστε τον και αφιερώστε την ίδια ώρα στο να ανάψετε ένα κερί μέλισσας (κερί εκκλησίας) στο σπίτι σας και να διαβάσετε τους Χαιρετισμούς ή την Παράκληση της Παναγίας ή του αγίου με το όνομά σας ή του αγίου που γιορτάζει σήμερα ή αύριο – ενημερωθείτε για τις γιορτές, ιδίως τις πιο γνωστές. Τι είναι αυτά; Σπουδαίες, πανέμορφες προσευχές, γραμμένες από αγίους, που αγιάστηκαν επιπλέον με το να διαβάζονται από εκατομμύρια ορθόδοξους χριστιανούς μέσα στους αιώνες.
Πού θα τις βρείτε; Στο βιβλιοπωλείο της Μητρόπολής σας ή σε άλλο χριστιανικό βιβλιοπωλείο (ρωτήστε μητέρα, γιαγιά κ.τ.λ., ένα θεολόγο ή ιερέα). Προτείνω τη συλλογή Θησαυρός αγίων (έκδοση Βασ. Ρηγόπουλου) με παρακλήσεις στην Παναγία και στους «πιο γνωστούς» αγίους. (Το 15αύγουστο τελείται κάθε βράδυ Παράκληση στις εκκλησίες, μια πανέμορφη ακολουθία που ενώνει ΟΛΟΥΣ τους χριστιανούς ή τουλάχιστον εκείνους που ενδιαφέρονται για όσα προσφέρει).
Τι είπατε; Δεν καταλαβαίνετε τι λένε;
Α) Προβληματιστείτε λίγο, δεν είναι αρχαία της εποχής του Πλάτωνα, απλώς λίγο πιο αρχαία μορφή της ελληνικής γλώσσας από τη σημερινή.
Β) Ρωτήστε, μάθετε, βρείτε μεταφράσεις και κατατοπιστείτε.
Γ) Μήπως τα μάντρας που προφέρετε κατά το διαλογισμό, ξέρετε τι λένε; Τα ταρώ, οι κρύσταλλοι, το φενγκ σούι κ.τ.λ., με τα οποία πιθανόν ασχολείστε, ξέρετε τι είναι; Όχι ή πολύ αόριστα, αυτό όμως δεν σας εμποδίζει να τα χρησιμοποιείτε.
Ας σημειωθεί ότι το κερί στην Ορθοδοξία συμβολίζει τον άνθρωπο και μπορείς να δεις τις λεπτομέρειες αυτού του συμβολισμού εδώ & εδώ.
Σας ενδιαφέρει το φενγκ σούι; Αντιπροτείνω: Αν δεν συνηθίζετε να κάνετε προσευχή πριν κοιμηθείτε, κάντε. Επίσης συνηθίστε να κάνετε το σταυρό σας όταν φεύγετε από το σπίτι ή το χώρο εργασίας σας, όταν αρχίζετε κι όταν τελειώνετε το φαγητό σας, όταν βάζετε το τσουκάλι στη φωτιά, όταν τα παιδιά σας φεύγουν για κάπου. Οι λόγοι που κάνουμε το σταυρό μας, εδώ.
 |
| Φωτο από εδώ |
Αρχίστε να προσαρμόζετε το διαιτολόγιό σας στις γιορτές και τις νηστείες της Ορθοδοξίας, όπως και οι πρόγονοί σας (βασικό στοιχείο της κρητικής, μεσογειακής κ.λ.π. διατροφής): τηρείτε τις νηστείες, όχι μόνο τις σαρακοστές (μάθετε ποιες είναι), αλλά και κάθε Τετάρτη και Παρασκευή – ή έστω μην τρώτε κρέας τότε, αλλά όσπρια και λαχανικά. Τις ημέρες όπου τρώμε ψάρι (π.χ. του Ευαγγελισμού ή του Σωτήρα Χριστού [6 Αυγούστου]) φάτε ψάρι, κ.τ.λ. Μεταδώστε αυτή τη συνήθεια και στα παιδιά σας, ελεύθερα, χωρίς βία. Αν δε θέλουν να την ακολουθήσουν, ίσως θελήσουν στο μέλλον, αν έχουν δει εσάς να το κάνετε με συνέπεια. (Διαβάστε: Μεγάλη σαρακοστή: να μην ξεχάσω…).
Η νηστεία υπάρχει για να είμαστε ταπεινοί: νηστεύουμε όταν και όπως η Εκκλησία ορίζει, όχι όποτε γουστάρουμε. Αν αξιοποιήσουμε αυτό το δεδομένο, μπορεί να νικήσουμε τον εγωισμό μας και να βελτιωθούμε γενικά ως άνθρωποι. Πληροφορίες εδώ και ένα σούπερ μπλογκ για τη νηστεία εδώ.
Θέλετε σωματική ωφέλεια; Εκτός της νηστείας (που ωφελεί αφάνταστα), υπάρχουν και οι «μετάνοιες»: γονατίζουμε και ξανασηκωνόμαστε, συνήθως λέγοντας και μια σύντομη προσευχή. Από πνευματική άποψη, αυτή είναι μία από τις συμμετοχές του σώματος στη σχέση με το Θεό (όπως και η νηστεία, το ότι κάνουμε το σταυρό μας και τόσα άλλα), με σκοπό να γίνει άγιο και το σώμα μας, όχι μόνο η ψυχή μας. Μετάνοιες κάνουμε για την πνευματική μας καλλιέργεια και την σκληραγώγηση του σώματος (με σκοπό να το κατευθύνουμε και όταν προκύπτουν ηθικά ζητήματα), όχι για να δείξουμε δουλοπρέπεια. Ο Θεός ΔΕ χρειάζεται να Τον προσκυνάμε, ούτε και μας θέλει δούλους. Για να μας δώσει αυτό το μήνυμα, οι άγιοι Πατέρες έχουν θεσπίσει να μην κάνουμε μετάνοιες κάθε Κυριακή όλο το χρόνο, και τις 50 μέρες ανάμεσα στο Πάσχα και την Πεντηκοστή.
Υπάρχουν πολλών ειδών μετάνοιες – μάθετε γι’ αυτές από μητέρα, γιαγιά κ.τ.λ. ή από κάποιον μοναχό ή μοναχή ή ιερέα.
Υπάρχουν πολλών ειδών μετάνοιες – μάθετε γι’ αυτές από μητέρα, γιαγιά κ.τ.λ. ή από κάποιον μοναχό ή μοναχή ή ιερέα.
«Ιερέα» είπα; Ξέρετε ότι ο διαλογισμός χρειάζεται και γκουρού/δάσκαλο. Το ίδιο και η ορθόδοξη πνευματική κληρονομιά. Μόνο που αυτόν τον ορθόδοξο δάσκαλο τον λέμε «γέροντα» ή «πνευματικό» και είναι ο οδηγός μας στο πώς θα πλησιάσουμε το Θεό (τον Τριαδικό Θεό διά του Χριστού). Ακόμη κι αν «δεν πιστεύετε», βρείτε έναν γέροντα! Πρέπει να είναι ορθόδοξος χριστιανός, πιστός, καλός και ταπεινός. Μπορεί να είναι άντρας ή γυναίκα, ηλικιωμένος ή και νέος (ας τον λέμε «γέροντα» – αν και μάλλον θα έχει κάποια ηλικία, για να είναι έμπειρος), ακόμη και η μητέρα σας, ο παππούς, η γιαγιά, μια γειτόνισσα κ.τ.λ. Μπορεί να είναι ένας μοναχός ή μία μοναχή από κοντινό (ή μακρινό) ορθόδοξο μοναστήρι. Αλλά οπωσδήποτε πιστός, με συνεπή εκκλησιαστική ζωή, δηλ. που πηγαίνει στην εκκλησία, νηστεύει, μεταλαβαίνει κ.τ.λ., και φυσικά είναι και καλός άνθρωπος, όχι υποκριτής, και να ξέρει να συγχωρεί τους εχθρούς του και να συμπονάει τους «κακούς ανθρώπους». Ψάξτε το λίγο, όπως το ψάχνετε για να βρείτε καλό γιατρό για εσάς ή τα παιδιά σας. Αξίζει τον κόπο!
Ζητήστε του/της να σας καθοδηγήσει στο δρόμο της ορθόδοξης πνευματικότητας. Πείτε το απλά, γιατί μπορεί να ξέρει λίγα γράμματα. Δεν περιμένετε απ’ αυτόν/αυτήν να σας κάνει ανάλυση σε υψηλές θεολογικές και φιλοσοφικές έννοιες, αλλά να σας μάθει να είσαστε ταπεινοί και να πλησιάσετε το Θεό, δηλ. το Χριστό. Ακούστε τι σας λέει, δείτε πώς ζει, διδαχτείτε απ’ αυτά, που κλείνουν τη σοφία των προγόνων σας, την πείρα των αγίων.
Με τη βοήθειά του/της, φέρτε τα βήματά σας και στον εξομολόγο. Είναι μια πολύ φωτεινή, λυτρωτική κίνηση. Όχι μόνο «για ψυχολογική υποστήριξη» (αν είναι έτσι, πηγαίνετε και σε ψυχοθεραπευτή), αλλά για να μπείτε στον αγώνα ενάντια στα πάθη σας (τον εγωισμό, την κακία, το συμφέρον – ναι, όλοι τα έχουμε αυτά, και εσείς), να συγχωρεθούν οι αμαρτίες του χθες και να ξεκινήσουμε μια νέα ζωή. Θα την ξεκινάμε κάθε μέρα και κάποια στιγμή, με τη βοήθεια του Θεού, πράγματι θα έρθει η μεγάλη πνευματική πρόοδος.
Αν και δεν είπα για θεία Μετάληψη, εκκλησιασμό την Κυριακή κ.ά. [για τα οποία δες εδώ], είπα αρκετά, με τη βοήθεια του Θεού, και πήγα και σε πιο «δύσκολα» σημεία, που θα κάνουν κάθε «ορθολογιστή» ή «αγνωστικιστή» να σκανδαλιστεί, ιδίως αν είναι μορφωμένος και περιφρονεί τη σοφία της γιαγιάς του, μαζί με τη σοφία των μορφωμένων αγίων της Ορθοδοξίας. Δεν πειράζει – όποιος έχει αφτιά, ας ακούσει. Και όποιος έχει το θάρρος, ας κοιτάξει με σεβασμό τις ταπεινές γιαγιάδες, που πηγαίνουν το Σαββατόβραδο στον εσπερινό (μια τελετή που προσφέρει απίστευτη γαλήνη – δοκιμάστε την) και το πρωί της Κυριακής στην εκκλησία, κι ας διδαχτεί απ’ αυτές αφήνοντας στην άκρη τα εισαγόμενα προϊόντα από τις θρησκείες της Άπω Ανατολής. Ευχαριστώ.
Ολίγη βιβλιογραφία:
π. Σεραφείμ Ρόουζ, Η Ορθοδοξία και η Θρησκεία του Μέλλοντος.
π. Σωφρόνιος Σαχάρωφ, Περί Προσευχής και Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστίν (πολλά βιβλία αυτού του μεγάλου ορθόδοξου δασκάλου, αλλά και βιβλία για αυτόν, εδώ).
Διονύσιος Φαρασιώτης, Οι γκουρού, ο νέος και ο γέροντας Παΐσιος.
Κλάους Κένεθ, Χιλιάδες μίλια προς τον τόπο της καρδιάς.
Κυριάκου Μαρκίδη, Τριλογία: Ταξίδι με τον λέοντα, Το όρος της σιωπής, Δώρα της ερήμου.
Διευκρινίσεις για πιστούς ορθόδοξους χριστιανούς
Τα παραπάνω ασφαλώς είναι σκανδαλώδη για αρκετούς, και δικαιολογημένα. Τους οφείλω λοιπόν μερικές επεξηγήσεις…
Να διευκρινίσω κατ’ αρχάς ότι δεν «αποκηρύσσω» κανένα, όλοι είναι αδελφοί μου, ακόμη κι αν διαφωνώ με κάποια επιλογή τους, όπως κι εκείνοι θα διαφωνούν με δικές μου επιλογές. Ούτε και είναι δουλειά μου να κρίνω τις επιλογές κανενός – πολύ περισσότερο δεν κρίνω προσωπικά κανένα. Απλά πληροφορώ για μερικά πράγματα (ότι οι πρακτικές της μόδας για ευεξία κ.τ.λ. προέρχονται κατευθείαν από τον ινδουισμό και άλλες θρησκείες της Ασίας), και όποιος πιθανόν ενδιαφέρεται, ας τους δώσει προσοχή. Αυτό είναι όλο και συγγνώμη αν κάποιος πικράθηκε από την κριτική μου για τη διάδοση στην κοινωνία μας της γιόγκα και του διαλογισμού κάθε είδους.
Πώς μπορώ όμως να γράφω «άναψε καντήλι, νήστεψε κ.τ.λ. ακόμη κι αν δεν πιστεύεις»; Μήπως θεωρώ «μαγεία» την ορθόδοξη πνευματική ζωή, ώστε να επιδρά είτε θέλουμε είτε όχι, είτε καταλαβαίνουμε τι κάνουμε είτε όχι (όπως ο μάγος μουρμουρίζει ξόρκια με ακατανόητες φράσεις); Όχι βέβαια. Το σωστό είναι να καταλαβαίνουμε απόλυτα τι σημαίνει αυτό που κάνουμε και φυσικά να αναγνωρίζουμε ότι είναι αληθινό και χρήσιμο. Το να εφαρμόζω ορθόδοξες πρακτικές, όπως το θύμιασμα, οι μετάνοιες, η νηστεία κ.τ.λ. «χωρίς να πιστεύω» κατ’ αρχάς είναι ανόητο.
Όμως ακόμη και κάτι ανόητο μπορεί να το αξιοποιήσει ο Θεός για να σώσει τον άνθρωπο, γιατί κάθε άνθρωπο τον αγαπά, ό,τι κι αν κάνει, όπου κι αν πηγαίνει στη ζωή του. Έτσι, θεωρώ ότι η εφαρμογή ορθόδοξων πρακτικών στην καθημερινή μας ζωή (και μάλιστα ΑΝΤΙ για τις πρακτικές των θρησκευτικών παραδόσεων της Άπω Ανατολής, από Ινδία μέχρι Ιαπωνία) προσφέρει σημαντική ωφέλεια ακόμη κι αν δε συνοδεύεται από «πίστη», παρόλο που το σωστό και πραγματικά ωφέλιμο είναι να συνοδεύεται.
Αφήνω στην άκρη το προφανές, ότι έτσι επιβιώνει η πολιτισμική μας παράδοση (που μεταφέρει και σημαντικές ηθικές, κοινωνικές, αισθητικές αξίες κ.λ.π.) και παρεμποδίζεται η απόλυτη αλλοτρίωσή μας από τον αμερικάνικο τρόπο ζωής. Όταν νηστεύεις ή ανάβεις το καντήλι στο σπίτι σου, μπροστά στις ορθόδοξες εικόνες, κάνεις αντίσταση στις πολυεθνικές και στον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό – αντίσταση απαραίτητη για σένα και τα παιδιά σου!…
Το αφήνω λοιπόν αυτό κατά μέρος και επισημαίνω τα εξής:
1. Ο άνθρωπος γαληνεύει εφαρμόζοντας τις ορθόδοξες πρακτικές της καθημερινότητας, όπως το καντήλι, το θυμίαμα, τη νηστεία, την προσευχή, το να διαβάσει την Παράκληση της Παναγίας ή τους Χαιρετισμούς στο σπίτι του, ή να συμμετάσχει στις εκκλησιαστικές τελετές, ιδίως τις πιο αγαπητές και κατανυκτικές, όπως η Παράκληση της Παναγίας (το 15αύγουστο), οι Χαιρετισμοί, η Μ. Εβδομάδα κ.τ.λ. Ομοίως, ως γνωστόν, ωφελείται ψυχοσωματικά από τη νηστεία, όπως ορίζεται στην Ορθοδοξία (δηλ. πώς; Αν δεν ξέρετε, ρωτήστε να μάθετε – αυτή η ερώτηση επίσης θα σας ωφελήσει πάρα πολύ, γιατί θα δραπετεύσετε για λίγο από το άγχος της καθημερινότητας προς ένα παραδείσιο κόσμο).
2. Μια προσευχή που γίνεται μηχανικά ή ένα καντήλι ή θυμιατό που ανάβει μηχανικά, μπορεί να εισακουστεί από το Χριστό χωρίς να το περιμένεις κανείς!…. Μπορεί επίσης να ανοίξει η καρδιά του ανθρώπου, αν κάνει ό,τι κάνει σεμνά, κάνοντας εκείνη την ώρα ανακωχή με την «απιστία του», και να μεταστραφεί στην πίστη – πράγμα που τώρα μπορεί να το θεωρεί ανεπιθύμητο, αλλά στην αιωνιότητα θα είναι γι’ αυτόν σωτήριο. Υπάρχουν τέτοια παραδείγματα, θα αναφέρω ένα: ο άγιος Πορφύριος ο Μίμος (ηθοποιός – 15 Σεπτ.) προσκλήθηκε στα γενέθλια του Ιουλιανού του Παραβάτη (361 μ.Χ.) να μιμηθεί και να περιπαίξει τα Μυστήρια των Χριστιανών. Όταν όμως, κατά την παράσταση, μπήκε στην κολυμπήθρα και φώναξε: «Βαπτίζεται Πορφύριος, εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος», ένιωσε το άγγιγμα της θείας χάριτος και ομολόγησε μπροστά στον αυτοκράτορα ότι είναι χριστιανός και είναι έτοιμος να πεθάνει για την αγάπη του Χριστού. Συνελήφθη αμέσως και θανατώθηκε. Δηλ. αξιώθηκε να μαρτυρήσει για το Χριστό και αγίασε.
3. Τέλος, είναι πιθανόν να σωθεί (δηλ. να πάει στον παράδεισο) ακόμα κι αν δε γίνει ποτέ πιστός, μόνο και μόνο επειδή νίκησε τον εγωισμό του και υπάκουσε σ’ αυτά που διδάσκουν οι άγιοί μας ή και σ’ αυτά που διάβασε σ’ ένα ταπεινό βιβλίο ή άρθρο και τα εφάρμοσε. Μόνο και μόνο επειδή συμμορφώθηκε μ’ αυτά που του είπε μια αγράμματη γιαγιά π.χ. που τη ρώτησε πώς θυμιάζουν ή πώς νηστεύουν τη μέρα του Τιμίου Σταυρού (14 Σεπτ.) και δεν περιφρόνησε την εμπειρία της, ενώ ο ίδιος μπορεί να είναι καθηγητής πανεπιστημίου. Να, και οι καθηγητές πανεπιστημίου, ακόμη και παγκοσμίου φήμης ερευνητές, μπορεί να κερδίσουν τον παράδεισο ή την κόλαση, είτε πιστεύουν είτε όχι.
Ας ερευνήσει την Ορθοδοξία κάθε ενδιαφερόμενος. Κανείς δε ζητά «τυφλή πίστη», ούτε οι άγιοι διδάσκουν το «πίστευε και μη ερεύνα». Μάλιστα, σε κάποια πόλη (είδα τη φωτογραφία στο Διαδίκτυο), όπου υπάρχει Οδός Παϊσίου (ενός μεγάλου σύγχρονου αγίου, όπως είπαμε) είναι γραμμένο στον τοίχο: «Πίστευε και ερεύνα» (κάποιος είχε γράψει «μη», αλλά άλλος πολύ σωστά το έσβησε). Αυτό είναι το δίδαγμα του μεγάλου εκείνου αγίου και γενικά της ορθόδοξης παράδοσης. Ευχαριστώ.
