Πρόκειται γιά τήν ύπομονή. Γιά τήν άρετή ή όποια είναι άπαραίτητη προϋπόθεση, γιά νά ζήσουμε καί νά δημιουργήσουμε κάτι στή ζωή μας.
Οί άρχαΐοι έλεγαν χαρακτηριστικά ότι «ή φύση δέν κάνει άλματα», γιά νά τονίσουν τή σημασία τής ύπομονής. Όπως δέν ώριμάζουν άπό τή μιά μέρα στήν άλλη οί καρποί, όπως δέν θερίζουμε άμέσως μετά τή σπορά, άλλά πρέπει νά περιμένουμε νά έλθει ή ώρα τους, ή έποχή τους, έτσι συμβαίνει καί μέ τήν ύπομονή. Οί άνώριμοι καί άγουροι καρποί είναι όχι μόνο άνοστοι καί άφύσικοι άλλά καί έπικίνδυνοι καί βλαβεροί.
Τό άναφέρει τοϋτο στήν πολύ πρακτική Επιστολή του καί ό άγιος Άδελφόθεος Ιάκωβος γράφοντας: «Ιδού ό γεωργός έκδέχεται τόν τίμιον καρπόν τής γης, μακρόθυμων έπ’ αύτώ έως λάβη ύετόν πρώιμον καί όψιμον». Καί έρμηνεύει ό άείμνηστος Καθηγητής Παν. Τρεμπέλας: «Πάρτε
παράδειγμα άπό τόν γεωργόν. Ιδού αύτός υστέρα άπό τούς τόσους κόπους τής καλλιέργειας καί σποράς περιμένει μέ ύπομονήν τόν καρπόν τής γής, πού έχει τιμήν καί άξίαν εις τήν άγοράν. Καί μακροθυμεί δι’ αύτόν, έως ότου λάβη βροχήν πρώιμον καί όψιμον» (Ίακ. ε’ 7).
Δέν είναι όμως μόνο γιά τούς γεωργούς άναγκαία ή ύπομονή. Χωρίς ύπερβολή μπορούμε νά πούμε ότι ύπομονή χρειαζόμαστε σέ όλες τις πτυχές τής ζωής μας. Ας πάρουμε γιά παράδειγμα τήν οικογενειακή ζωή. Πόση ύπομονή χρειάζονται άλήθεια οί σύζυγοι, γιά νά άνέχονται ό ένας τού άλλου τις άδυναμίες, τά έλαττώματα καί τις ιδιοτροπίες; Γιατί έχουν αύξηθεϊ τόσο πολύ τελευταία τά διαζύγια; Μιά βασική αιτία δέν είναι καί ή έλλειψη ύπομονής; Μέ πόση ύπομονή έπίσης πρέπει νά είναι έφοδιασμένοι οί γονείς – πατέρας καί μητέρα – γιά νά διορθώνουν τά έλαπώματα τών παιδιών τους καί νά παιδαγωγούν τήν άτίθαση ήλικία τους καί γιά νά άντέχουν στήν έπαναστατική συμπεριφορά τους;
Μπορεί έπίσης ένας άνυπόμονος έκπαιδευτικός, νηπιαγωγός, δάσκαλος, καθηγητής νά άνταποκριθεΐ σωστά στό ύψηλό καί σπουδαίο έργο τής άγωγής τών μαθητών καί μάλιστα τών μαθητών τής έποχής μας; Δέν πρέπει νά είναι οπλισμένος μέ ύπομονή, άν θέλει νά βοηθήσει ούσιαστικά τά παιδιά πού τού έμπιστεύονται οί γονείς καί γενικότερα ή πατρίδα;
Τί νά πούμε καί γιά τό θέμα τής άνπμετωπίσεως τών θλίψεων, πού είτε ώς άσθένεια, είτε ώς άνεργία καί ανέχεια, είτε καί ώς θάνατος επισκέπτονται τό σπίτι μας; Ποιος μπορεί νά άντέξει στις δοκιμασίες των διαφόρων θλίψεων χωρίς τό στήριγμα τής ύπομονής; Ποιος μπορεί νά ξεπεράσει τά έμπόδια πού ορθώνονται έμπρός μας άπό τή λεγάμενη «κρίση» των ήμερών μας, άν τού λείπει ή ύπομονή;
Αλλά καί γιά τό καθαρώς πνευματικά ζητήματα, γιά τά θέματα πού έχουν νά κάνουν μέ τή βελτίωση καί σωτηρία τελικούς τής ψυχής μας, καί πάλι ή ύπομονή έχει τή θέση της. Είναι προϋπόθεση βασική τής προόδου στήν άρετή καί άγιότητα. Τό είπε ό Θεάνθρωπος στήν ώραιότατη Παραβολή τού Σπορέως γιά τούς άνθρώπους, πού μοιάζουν μέ τήν εύφορη καί καρποφόρα γή: «Τό μέρος τοΰ σπόρου πού έπεσεν εις τήν εύφορον γήν σημαίνει τούς άνθρώπους έκείνους, οί όποιοι μέ καρδίαν καλοπροαίρετον, εύθεϊαν καί άγαθήν ήκουσαν καί κατενόησαν τόν λόγον καί τόν κρατούν σφικτά μέσα των»· «καί καρποφοροϋσιν έν ύπομονή»· «καρποφορούν τάς άρετάς δεικνύοντες ύπομονήν καί καρτερίαν εις τάς θλίψεις καί τούς πειρασμούς καί εις όλα τά προσκόμματα πού συναντούν εις τήν άσκησιν τής πνευματικής ζωής» (Λουκ. Π 15).
Τό ίδιο τονίζει καί ό μέγας Απόστολος των’Εθνών Παύλος γράφοντας: «Ύπομονής έχετε χρείαν, ϊνα τό θέλημα τοΰ Θεού ποιήσαντες κομίσησθε τήν έπαγγελίαν» (Εβρ. Γ 36). Σάς χρειάζεται δηλαδή ύπομονή, ώστε νά τηρείτε καρτερικά τό θέλημα τοΰ Θεού μέσα στούς διάφορους πειρασμούς τής ζωής, γιά νά άξιωθεΐτε νά άπολαύσετε καί τά ούράνια άγαθά, πού ύπόσχεται ό Κύριος σ’ όσους Τόν άγαπούν καί έφαρμόζουν τις έντολές του (πρβλ. Β’ Τιμ. δ’ 8).
Σκεπτόμενος τή σημασία καί άξια τής ύπομονής καί ό άγιος Ιωάννης ό Χρυσόστομος έλεγε μέ τόν χαρακτηριστικό τρόπο του: «Ύπομονής ίσον ούδέν (τίποτε δέν άξίζει σάν τήν ύπομονή), άλλ’ αϋτη μάλιστα (προπάντων) έστίν ή βασιλίς τών άρετών, θεμέλιος τών κατορθωμάτων, λιμήν ό άκύμαντος (γαλήνιο λιμάνι). Ούδ’ αύτός ό διάβολος παραβλάψαι δυνήσεται» (ούτε ό σατανάς δέν μπορεί νά βλάψει αύτόν πού έχει τήν άρετή τής ύπομονής) (ΕΠΕ 37, 528).
Ή ύπομονή δέν είναι άπάθεια καί άδιαφορία καί παράδοση λόγω άδυναμίας μας στή μοίρα μας, όπως λένε ορισμένοι άλλά φανερώνει δύναμη ψυχής, ή όποια μπορεί νά άντιμετωπίζει καρτερικά καί άγόγγυστα καί τις πιό δύσκολες καταστάσεις.
Πώς όμως θά άποκτήσουμε αύτή τή σπουδαία άρετή; Πολύ θά μάς βοηθήσει σ’ αύτό ή μελέτη τής ζωής άγιων όπως τού Ίώβ καί άλλων, πού έκαναν θαυμαστή ύπομονή στις δυσκολίες τής ζωής τους. Πολύ βοηθεΐ έπίσης καί τό νά σκεφτόμαστε πόση ύπομονή έκανε στή ζωή της ή Ύπεραγία Θεοτόκος καί προπάντων ό Θεάνθρωπος Υιός καί Θεός της καί Θεός μας, πού ύπέμεινε άγόγγυστα ύβρεις καί κατατρεγμούς καί περιφρονήσεις σ’ όλη τήν έπί γής ζωή του καί τελικά καί σταυρικό θάνατο πρός χάριν μας.
Περισσότερο άπό όλα όμως βοηθεΐ στήν άπόκτηση τής ύπομονής τό νά καταφεύγουμε διά τών ιερών Μυστηρίων τής Εκκλησίας μας στήν παντοδύναμη Χάρη τοΰ Θεού, ό Όποιος στήν Άγια Γραφή ονομάζεται «Θεός τής ύπομονής» (Ρωμ. ιε’ 5), διότι χαρίζει τήν ύπομονή.
Καί μέ τή Χάρη του καί τόν άγώνα μας θά άποκτήσουμε κι έμεΐς αύτή τήν τόσο άπαραίτητη γιά τή ζωή μας άρετή. Καί θά μπορούμε τότε νά μένουμε ήρεμοι καί στις πιό μεγάλες τρικυμίες τής ζωής, περιμένοντας καρτερικά τή λύτρωση καί σωτηρία μας άπό τόν φιλάνθρωπο καί παντοδύναμο Κύριό μας.