Η σιδηροπενική αναιμία οφείλεται συνήθως σε κατανάλωση τροφών που έχουν μικρή περιεκτικότητα σε σίδηρο, καθώς και σε τακτικές απώλειες μικρών ποσοτήτων αίματος, όπως συμβαίνει στις γυναίκες κατά την έμμηνο ρύση.
Επίσης μπορεί να παρατηρηθεί κατά την εγκυμοσύνη, επειδή αυξάνονται οι ανάγκες του οργανισμού, καθώς και στην παιδική ηλικία λόγω της μεγάλης και γρήγορης ανάπτυξης του οργανισμού.
Άλλα σπανιότερα αίτια περιλαμβάνουν απώλεια αίματος από επιπλοκή κάποιου έλκους του στομάχου ή άλλες αιματολογικές παθήσεις.
Ο οργανισμός έχει αποθήκες σιδήρου στο σώμα και γι’ αυτό μπορεί να αντισταθεί ένα χρονικό διάστημα στην έλλειψή του.
Σύντομα όμως αυτές μπορεί να εξαντληθούν και να παρατηρηθεί η αναιμία.
Στην πρόληψη της αναιμίας αλλά και στην αντιμετώπισή της παίζουν σοβαρό ρόλο οι διατροφικές επιλογές.
Από τα βασικά σημεία που πρέπει να γνωρίζει ο καθένας είναι ότι υπάρχουν τρόφιμα στα οποία ο σίδηρος είναι άμεσα απορροφήσιμος, ενώ υπάρχουν κάποια άλλα στα οποία ο σίδηρος δεν απορροφάται εύκολα, και εκεί χρειάζεται σχετική βοήθεια από τη βιταμίνη C. Επίσης, το ασβέστιο ανταγωνίζεται τον σίδηρο, με αποτέλεσμα όταν συνδυάζεται πηγή σιδήρου με πηγή ασβεστίου, απορροφάται κυρίως το ασβέστιο.
Το μέλι
H αξία του έχει εκτιμηθεί από τα πανάρχαια χρόνια: Στους αιγυπτιακούς παπύρους , πριν από 3.500 χρόνια αναφέρεται το μέλι ως θεραπευτικό μέσο.
Στο βιβλίο της ζωής των αρχαίων Ινδών αναφέρεται ότι η ζωή παρατείνεται όταν στη καθημερινή τροφή υπάρχει το γάλα και το μέλι.
Το μέλι είναι ένα φυσικό βιολογικό προϊόν, κατευθείαν από τη φύση, και δεν επιδέχεται καμία επεξεργασία.
Η ζάχαρη αποτελείται αποκλείστηκα από ζαχαρόζη.
Το μέλι περιέχει 180 διαφορετικές ουσίες, οι οποίες διασυνδέονται οργανικά με τέτοιο τρόπο ώστε κανείς μέχρι τώρα δεν έχει μπορέσει να το φτιάξει τεχνητά παρά τη γνωστή σύνθεση.
Το μέλι έχει ανόργανα στοιχεία γνωστά σαν ιχνοστοιχεία, τα οποία παίζουν σπουδαίο ρόλο στο μεταβολισμό και στη θρέψη, είναι συστατικά του σκελετού και των κυττάρων, συμμετέχουν σε διάφορα ενζυμικά συστήματα και τέλος ρυθμίζουν την οξύτητα του στομάχου. Η συγκέντρωση των βιταμινών που έχει το μέλι δεν είναι αρκετή για τις ημερήσιες ανάγκες μας, βοηθούν όμως για την απορρόφηση των ζαχάρων.
Η κατανάλωση μελιού βοηθάει στη γρηγορότερη αποκατάσταση της υγείας σε περιπτώσεις αναιμίας λόγω του σιδήρου που περιέχει. Μια κουταλιά της σούπας μέλι περιέχει 0,1 mg σιδήρου.
Ο συνδυασμός της γύρης με γνήσιο μέλι ελάτου και βασιλικό πολτό είναι από τα καλύτερα συμπληρώματα σιδήρου και είναι αποτελεσματικό για τις παρενέργειες δυσκοιλιότητας που έχουν όλα τα συμπληρώματα σιδήρου της αγοράς. Αν συνδυαστούν με χυμό πορτοκαλιού, λεμονιού, παντζαριου, μήλου και μυρτιλων, τότε εχετε μια βόμβα σιδήρου που κανένα σκεύασμα της αγοράς δεν μπορεί να συναγωνιστεί.
Δημητριακά πρωινού με φρούτα και ξηρούς καρπούς και μέλι
Τα ολικής άλεσης δημητριακά, και ιδιαίτερα τα εμπλουτισμένα, αποτελούν καλή πηγή σιδήρου. Αν αυτά συνδυαστούν με ξηρούς καρπούς, όπως αυτοί που προαναφέρθηκαν παραπάνω,αυξάνουμε την ποσότητα του σιδήρου. Προσθέτοντας ένα φρούτο, ενισχύεται η απορρόφηση του σιδήρου, λόγω της περιεκτικότητας του φρούτου σε βιταμίνη C. Καλές επιλογές φρούτου, λόγω αυξημένης περιεκτικότητας σε βιταμίνη C, είναι ο χυμός πορτοκάλι, το μανταρίνι ή το ακτινίδιο, ενώ δεν πρέπει να αποκλείονται και τα αποξηραμένα φρούτα επειδή περιέχουν κάποια ποσότητα σιδήρου.
Σε αυτό το γεύμα, άνετα μπορεί να προστεθεί λίγη πικρή σοκολάτα ως πηγή σιδήρου. Φυσικά, πολλή προσοχή γιατί περιέχει αρκετές θερμίδες. Ωραίος συνδυασμός είναι επίσης ο ξηρός καρπός με το μέλι, μια και το μέλι περιέχει σχετική ποσότητα σε βιταμίνη C και σίδηρο.
Μπανάνα με ξηρούς καρπούς και μέλι
Η μπανάνα αποτελεί ένα από τα φρούτα που περιέχουν κάποια ποσότητα σε σίδηρο. Έτσι, ½ μπανάνα 60-70 γρ. μπορεί να συνδυαστεί με ξηρούς καρπούς, όπως τα αμύγδαλα και τα καρύδια, τα οποία περιέχουν επίσης σίδηρο, και να ενισχυθεί η απορρόφηση με το μέλι. Σε αυτό το γεύμα χρειάζεται προσοχή στην ποσότητα επειδή περιέχει τρόφιμα που προσδίδουν αρκετές θερμίδες.
Παστέλι
Το παστέλι συνδυάζει το σουσάμι, το οποίο αποτελεί καλή πηγή σιδήρου, και το μέλι, το οποίο, όπως αναφέρθηκε, περιέχει σίδηρο και βιταμίνη C. Προσοχή όμως επειδή 100 γρ. παστέλι δίνουν 450 θερμίδες. 30 γρ. παστέλι δίνουν ικανοποιητική ποσότητα σε σίδηρο.
Ψωμί με ταχίνι και μέλι συνοδευόμενο με φρούτο
Το ταχίνι, όπως φαίνεται και από τον πίνακα, αποτελεί καλή πηγή σιδήρου. Συνδυάζεται πολύ καλά με το ψωμί ολικής άλεσης, προκειμένου να αυξηθεί η περιεκτικότητα του γεύματος σε σίδηρο. Το μέλι περιέχει βιταμίνη C και σίδηρο, ενώ με το φρούτο κυρίως ενισχύεται η απορρόφηση του σιδήρου λόγω της βιταμίνης C. Φυσικά, πέρα από το μέλι, μπορεί να χρησιμοποιηθεί η μελάσα για όποιον μπορεί την έντονη γεύση της. Η μελάσα περιέχει περισσότερο σίδηρο σε σχέση με το μέλι, αλλά υπολείπεται σε βιταμίνη C.
Μέλι στα παιδιά
Εάν η διατροφή του παιδιού είναι ελλιπής σε σίδηρο, αυτό µπορεί να εµφανίσει ανεπάρκεια σιδήρου. Η ανεπάρκεια στα παιδιά µπορεί να εµφανισθεί σε διάφορα επίπεδα, από εξαντληµένες αποθήκες σιδήρου έως αναιµία. Η ανεπάρκεια σιδήρου στα παιδιά, η οποία δεν αντιµετωπίζεται θεραπευτικά, µπορεί να προκαλέσει σωµατική και διανοητική καθυστέρηση σε τοµείς όπως το περπάτηµα και η οµιλία.
Παχαίνει το μέλι;
Το μέλι αποδίδει περίπου 4 kcal ανά γραμμάριο, πολύ λιγότερες δηλαδή από άλλο αντίστοιχο λιπαρό γλυκό όπως για παράδειγμα η σοκολάτα, που αποδίδει περίπου 9 kcal ανά γραμμάριο λίπους που περιέχει. Συνεπώς θα ήταν συστηνόμενη λύση η αντικατάσταση λιπαρών σνακς στο διαιτολόγιο μας (κρουασάν, σοκολάτες κα) με ένα γιαούρτι με μέλι για παράδειγμα. Και λιγότερες θερμίδες παίρνουμε, και πολύτιμα θρεπτικά συστατικά και ικανοποιούμε το αίσθημα της ευχαρίστησης που αποζητούμε από ένα τρόφιμο.
Συντάκτης: Aλέξανδρος Γιατζίδης, M.D.
