Άγιος Μακάριος ο Αιγύπτιος – 34 Μελετήματα (νεοελληνικὴ απόδοση).

Mελέτημα 01
1. Μὲ τὴ Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ὁ καθένας μας κερδίζει τὴ σωτηρία τῆς ψυχῆς του. Χρειάζεται ὅμως νὰ συνεισφέρει καὶ τοὺς δικούς του κόπους. Ὅπως λέει καὶ ὁ ψαλμωδός «ἄν ὁ Κύριος δὲν οἰκοδομήσει τὸ σπίτι ἤ δὲν φυλάξει τὴν πόλη, μάταια ἀγρυπνοῦν οἱ φύλακες καὶ μάταια κοπιάζουν οἱ οἰκοδόμοι.
2. Ἐρώτηση: Ποιό εἶναι τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, στὸ ὁποῖο καλεῖ ὁ Ἀπόστολος τὸν καθένα νὰ φτάσει;
Ἀπάντηση: Ἡ τέλεια κάθαρση ἀπὸ τὴν ἁμαρτία, ἡ ἐλευθερία ἀπὸ τὰ πάθη τῆς ἀτιμίας καὶ ἡ ἀπόκτηση τῆς ἀρετής. Δηλαδὴ ὁ καθαρισμὸς καὶ ὁ ἁγιασμὸς τῆς καρδιᾶς, ποὺ γίνεται μὲ τὴ μετοχὴ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ποὺ τὸ νιώθουμε μέσα μας. «Μακάριοι ὅσοι ἔχουν καθαρὴ καρδιά, γιατί αὐτοὶ θὰ δοῦν τὸ Θεό», εἶπε ὁ Κύριος. Καὶ ὁ Δαβὶδ λέει• «Ποιός εἶναι ἄξιος ν’ ἀνέβει στὸ ὄρος τοῦ Κυρίου καὶ νὰ σταθεῖ στὸν ἅγιο τόπο Του;»• καὶ ἀπαντᾶ. « Αὐτὸς ποὺ ἔχει ἀθῶα χέρια καὶ καθαρὴ καρδιά».
3. Τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, γνωρίζοντας ὅτι τὰ κρυφὰ πάθη μας εἶναι βαθιά ριζωμένα στὴν ψυχὴ καὶ δύσκολα φεύγουν, μᾶς παρακινεῖ, μαζὶ μὲ τὴν ἀντίστασή μας πρὸς αὐτά, νὰ προσευχόμαστε θερμὰ πρὸς τὸν Κύριο, λέγοντας «ἐκ τῶν κρυφίων μου καθάρισόν με».
4. Καὶ ὁ Μωϋσῆς, θέλοντας μὲ παραδείγματα νὰ μᾶς δείξει ὅτι ἡ ψυχὴ δὲν πρέπει ν’ ἀκολουθεῖ πότε τὸ καλό καὶ πότε τὸ κακό, ἀλλὰ μόνο τὸ καλό, λέει «στὸ ἁλώνι σου δὲν θὰ ζέψεις βόδι μὲ γαϊδούρι ν’ ἁλωνίσεις τὰ σπαρτά σου», δηλαδὴ στὸ ἁλώνι τῆς καρδιᾶς μας νὰ μὴ ἁλωνίζουν μαζὶ ἀρετὴ καὶ κακία -καθαροὶ καὶ ἀκάθαρτοι λογισμοί- ἀλλὰ μόνον ἡ ἀρετή..
«Δὲν θὰ καλλιεργήσεις στὸ χωράφι σου μαζὶ δύο εἴδη καρπῶν καὶ δὲν θὰ διασταυρώσεις (=σμίξεις) ζῶα διαφορετικοῦ γένους». Μ’ ἄλλα λόγια νὰ μὴ μετέχει ἡ ψυχὴ σέ δύο πνεύματα, στὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ καὶ στὸ πνεῦμα τοῦ κόσμου, ἀλλὰ μόνο στὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ, καὶ νὰ καρποφορεῖ μόνο τοὺς καρποὺς τοῦ Πνεύματος (ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη κ.λ.π.). Καὶ ὁ ψαλμωδός• «Συμμορφωνόμουνα σ’ ὅλες τὶς ἐντολές σου καὶ μίσησα κάθε δρόμο ἀδικίας».

Mελέτημα 02
Ἡ ψυχή, ποὺ θέλει νὰ μείνει παρθένος καὶ νὰ ἐνωθεῖ μὲ τὸ Θεό, δὲν πρέπει ν’ ἀπομακρύνεται μόνον ἀπὸ φανερά ἁμαρτήματα, ὅπως ἡ πορνεία, ὁ φόνος, ἡ κλοπή, ἡ γαστριμαργία, ἡ κατάκριση, τὸ ψεῦδος, ἡ φυλαργυρία, ἡ πλεονεξία, καὶ τὰ ὅμοια, ἀλλὰ πολύ περισσότερο ἀπὸ τὰ ἀφανὴ καὶ κρύφια. Δηλαδὴ ἀπὸ τὴν ἐπιθυμία, κενοδοξία, ἀνθρωπαρέσκεια, ὑποκρισία, φιλαρχία, δολιότητα, κακοήθεια, μῖσος, ἀπιστία, φθόνο, φιλαυτία, ὑπερηφάνεια καὶ τὰ ὅμοια. Κατὰ τὴ Γραφή, τὰ ἐσωτερικά αὐτὰ ἁμαρτήματα εἶναι ἴσα μὲ τὰ ἐξωτερικά.
Γιατὶ λέει «Ὁ Κύριος διασκόρπισε ὀστᾶ ἀνθρωπαρέσκων», καὶ• «Ὁ Κύριος ἀποστρέφεται τὸν αἱμοχαρὴ καὶ δόλιο ἄνθρωπο», δείχνοντας μ’ αὐτό, ὅτι τὴ δολιότητα ὁ Κύριος τὴν ἀποστρέφεται ἴσα μὲ τὸ φόνο. Ἐπίσης λέει «γι’ ἀνθρώπους, ποὺ μιλοῦν εἰρηνικὰ στοὺς ἄλλους, μέσα τους ὅμως σχεδιάζουν κακά».
Καὶ πάλι• «Μέσα στὴν καρδιά σας συλλογίζεστε πῶς νὰ διαπράξετε ἀνομίες στὴ ζωή». Καὶ «ἀλλοίμονό σας, ὅταν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι σᾶς ἐπαινοῦν», ὅταν δηλαδὴ ἐπιδιώκετε ν’ ἀκοῦτε καλά γιὰ τὸν έαυτό σας ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους καὶ κρέμεστε ἀπὸ τὴ γνώμη καὶ τοὺς ἐπαίνους τους. Ἐπειδὴ, πῶς εἶναι δυνατό νὰ διαφύγετε τὴν προσοχὴ τῶν ἀνθρώπων γιὰ πάντα, ὅταν κάνετε τὸ καλό;
Ἄλλωστε καὶ ὁ ἴδιος ὁ Κύριος λέει• «Ἔτσι νὰ λάμψει τὸ φῶς σας μπροστὰ στοὺς ἀνθρώπους». Καὶ προσθέτει• «Νὰ ἐπιδιώκετε νὰ πράττετε τὸ καλό γιὰ τὴ δόξα τοῦ Θεοῦ καὶ ὄχι τὴ δική σας, οὔτε νὰ ἐπιθυμεῖτε ἀνθρώπινους ἐπαίνους». Γιατὶ «πώς μπορεῖτε νὰ ἔχετε πίστη, ἀφοῦ ἐπιζητεῖτε ὁ ἕνας τὸν ἔπαινο τοῦ ἄλλου καὶ ὄχι τὴ δόξα τοῦ Θεοῦ.». Καὶ ὁ Ἀπόστολος μᾶς παραγγέλλει• «Εἴτε τρώτε, εἴτε πίνετε, εἴτε ό,τιδήποτε κάνετε, ὅλα νὰ τὰ κάνετε γιὰ τὴ δόξα τοῦ Θεοῦ.» Καὶ ὁ Θεολόγος Ἰωάννης κατατάσσει τὸ μῖσος μαζὶ μὲ τὸ φόνο, λέγοντας• «Αὐτὸς ποὺ μισεῖ τὸν ἀδελφό του εἶναι ἀνθρωποκτόνος».

Μελέτημα 3
1. «Ἡ ἀγάπη ὅλα τὰ δέχεται, ὅλα τὰ ὑπομένει• ἡ ἀγάπη οὐδέποτε ξεπέφτει», λέει ὁ Ἀπόστολος. Ἡ τέλεια ἀγάπη δὲν ὑπόκειται οὔτε σέ πτώση, οὔτε σέ πάθος, ἀλλὰ εἶναι τέτοια, ὥστε καὶ οἱ γλώσσες τῶν Ἀγγέλων καὶ ἡ προφητεία καὶ ὅλη ἡ γνώση καὶ τὰ χαρίσματα τῶν ἰαμάτων εἶναι μηδέν, ὅταν συγκριθοῦν μ’ ἐκείνη.
Ἔτσι πρέπει καὶ οἱ προεστῶτες ὄχι ἀπὸ θυμὸ καὶ ὑψηλοφροσύνη, οὔτε γιὰ ἐκδίκηση, νὰ τιμωροῦν τοὺς ἀδελφοὺς ἐκείνους, ποὺ ἔχουν ἀνάγκη παιδεύσεως, ἀλλὰ μὲ σπλάχνα οἰκτιρμῶν καὶ μὲ σκοπὸ τὴν πνευματική τους ὠφέλεια καὶ διόρθωσή τους.

2. Περισσότερο ἀπὸ κάθε ἄλλο νὰ ἐπιδιώκουμε τὸ φόβο τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν ἱερὴ ἀγάπη, ἡ ὁποία ἔρχεται μέσα μας μὲ τὴ χάρη καὶ τὴ δωρεά τοῦ Χριστοῦ μας. Ἀπὸ αὐτὴ εὔκολα φθάνουμε στὴν πρὸς τὸν πλησίον ἀγάπη. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος εἶναι γυμνός ἀπὸ τὴν ἀγάπη καὶ τὸ φόβο τοῦ Θεοῦ, τότε κυνηγάει τὴ δόξα καὶ τὸν ἔπαινο τῶν ἀνθρώπων. Ἀλλὰ τότε λέει ὁ Κύριος «Πῶς μπορεῖτε νὰ πιστεύετε σεῖς ποὺ δέχεσθε δόξα ὁ ἕνας ἀπὸ τὸν ἄλλο καὶ δὲν ζητᾶτε τὴ δόξα ἀπὸ τὸν Θεὸ μόνον;».

3. Πρέπει διαρκῶς ὁ νοῦς μας —χωρὶς περισπασμό— νὰ χρονίζει στὴν ἀγάπη καὶ μνήμη τοῦ Θεοῦ, μὲ τὴν εὐχή. Ἀπ’ αὐτὰ γεννιοῦνται ἡ πρὸς τὸν πλησίον ἀγάπη, ἡ ἁπλότητα, ἡ πραότητα, ἡ ταπείνωση, ἡ ἀκεραιότητα, ἡ ἀγαθότητα καὶ ἡ προσευχή. Ὁ διάβολος ἀγωνίζεται νὰ ἀπομακρύνει τὸ νοῦ μας ἀπὸ τὴ μνήμη τοῦ Θεοῦ, τὸ φόβο καὶ τὴν ἀγάπη Του, μὲ λογῆς – λογῆς γήϊνα δολώματα.
Ὁ πατριάρχης Ἀβραάμ, ὅταν συνάντησε τὸν ἱερέα τοῦ Θεοῦ Μελχισεδέκ, τοῦ ἔδωσε τὰ καλύτερα τῶν ὑπαρχόντων του καὶ πῆρε τὴν εὐλογία του. Ἔτσι καὶ μεῖς τοὺς καλύτερους λογισμούς μας νὰ τοὺς ἀφιερώνουμε στὴ μνήμη τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν ἀγάπη Του, ὁπότε ἀκόπως καὶ μὲ χαρά θὰ ἐκτελοῦμε τὶς ἐντολές τοῦ Κυρίου.

Μελέτημα 4
1. Πρέπει νὰ γνωρίζουμε ὅτι οἱ ἀρετὲς εἶναι δεμένες μεταξύ τους ἀποτελώντας μιὰ ἱερή ἁλυσίδα. Ἔτσι ἡ προσευχὴ ξεκινάει ἀπό τὴν ἀγάπη. Ἡ ἀγάπη ἀπὸ τὴ χαρά. Ἡ χαρὰ ἀπὸ τὴν πραότητα. Ἡ πραότητα ἀπὸ τὴν ταπεινοφροσύνη. Ἡ ταπεινοφροσύνη ἀπὸ τὴ διακονία. Ἡ διακονία ἀπὸ τὴν ἐλπίδα. Ἡ ἐλπίδα ἀπὸ τὴν πίστη. Ἡ πίστη ἀπὸ τὴν ὑπακοή. Ἡ ὑπακοὴ ἀπὸ τὴν ἁπλότητα. Ἐπίσης καὶ οἱ κακίες εἶναι ἁλυσίδα μεταξύ τους: Τὸ μῖσος ἀπὸ τὸ θυμό. Ὁ θυμός ἀπὸ τὴν ὑπερηφάνεια. Ἡ ὑπερηφάνεια ἀπὸ τὴν κενοδοξία. Ἡ κενοδοξία ἀπὸ τὴν ἀπιστία. Ἡ ἀπιστία ἀπὸ τὴ σκληροκαρδία. Ἡ σκληροκαρδία ἀπὸ τὴν ἀμέλεια. Ἡ ἀμέλεια ἀπὸ τὴ χαύνωση. Ἡ χαύνωση ἀπὸ τὴν ὀλιγωρία. Ἡ ὀλιγωρία ἀπὸ τὴν ἀκηδία (=ἀφροντισιά). Ἡ ἀκηδία ἀπὸ τὴν ἀνυπομονησία. Καὶ τέλος ἡ ἀνυπομονησία ἀπὸ τὴ φιληδονία.

2. Ὁ,τιδήποτε καλὸ κάνει ὁ ἄνθρωπος; ὁ πονηρὸς θέλει νὰ τὸ λερώνει μὲ τὰ δικά του σπέρματα. Δηλαδὴ μὲ τὴν κενοδοξία, τὴν οἴηση, τὸ γογγυσμό, οὕτως ὥστε τὸ καλὸ νὰ μὴ γίνεται πρὸς δόξαν Θεοῦ ἤ μὲ προθυμία. Ὁ Ἄβελ π.χ. πρόσφερε στὸ Θεὸ θυσία ἀπὸ τὰ λιπαρά μέρη καὶ ἀπὸ τὰ πρωτότοκα πρόβατα. Ἐπίσης καὶ ὁ Κάϊν πρόσφερε δώρα ἀπὸ τοὺς καρποὺς τῆς γής, ἀλλὰ ὄχι ἀπὸ τὰ πρῶτα. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Θεὸς δέχθηκε τὴ θυσία τοῦ Ἄβελ καὶ δὲν δέχθηκε τὰ δῶρα τοῦ Κάϊν. Ἀπ’ αὐτὸ μαθαίνουμε ὅτι ἕνα καλό, ἄν τὸ κάνουμε μὲ ἀμέλεια ἤ καταφρονητικά ἤ γιὰ κάτι ἄλλο καὶ ὄχι γιὰ τὸ Θεό, δὲν γίνεται εὐπρόσδεκτο ἀπὸ τὸ Θεό.

Μελέτημα 5
1. Κορωνίδα καὶ ξεκίνημα γιὰ τὴν ἀπόκτηση κάθε ἀρετῆς εἶναι ἡ ἐπίμονη προσευχή. Τότε ὁ Θεός μᾶς δίνει τὴ βοήθειά Του. Κατὰ τὴν προσευχὴ στοὺς ἀξίους γίνεται μετάδοση τῆς μυστικῆς ἐνέργειας τοῦ Θεοῦ, ποὺ ἀκούει στὸ ὄνομα, εὐφροσύνη!… «Ἔδωσες, λέει ὁ Ψαλμωδός, εὐφροσύνη στὴν καρδιά μου». Καὶ ὁ ἴδιος ὁ Κύριος λέει: «Ἡ βασιλεία τῶν Οὐρανῶν βρίσκεται μέσα σας». Τὸ νὰ βρίσκεται μέσα μας ἡ βασιλεία τί ἄλλο σημαίνει, παρά ὅτι ἡ οὐράνια εὐφροσύνη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος φανερώνεται μ’ ἐνέργεια στὶς ἄξιες ψυχὲς; Γιατὶ οἱ ἄξιες ψυχές, μὲ τὴν ἐνεργὸ κοινωνία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἀπὸ ἐδῶ ἤδη δέχονται τὸν ἀρραβῶνα καὶ προγεύονται τῆς χαρᾶς καὶ πνευματικῆς εὐφροσύνης, ποὺ ἀπολαμβάνουν οἱ ἅγιοι στὴ βασιλεία τῶν οὐρανῶν. Κάτι ἀντίστοιχο ἐννοεῖ καὶ ὁ Θ. Ἀπόστολος, ποὺ λέει• «Ὁ Θεὸς μᾶς παρηγορεῖ στὶς θλίψεις μας, γιὰ νὰ μποροῦμε καὶ μεῖς νὰ παρηγοροῦμε ὅσους περνοῦν κάθε εἴδους θλίψεις, μὲ τὴν παρηγορία ποὺ παίρνουμε οἱ ἴδιοι ἀπὸ τὸ Θεὸ». Ἀλλὰ καὶ τὸ ρητό: «Ἡ καρδιά μου καὶ ἡ σάρκα μου ἀναγάλλιασαν στὴν παρουσία τοῦ ζῶντος Θεοῦ.» καὶ τὰ ὅμοια, ὑπαινίσσονται τὴν ἐνεργὸ εὐφροσύνη καὶ παρηγορία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
2. Ὅσο μεγαλύτερο ἀπὸ τ’ ἄλλα εἶναι τὸ ἔργο τῆς προσευχῆς, τόσο περισσότερο τὸ πολεμάει ὁ σατανᾶς. Γι’ αὐτὸ ὁ προσευχόμενος χρειάζεται πολλὴ νήψη (=προσοχή) καὶ νὰ παρουσιάζει κάθε μέρα περισσότερους καρποὺς ἀγάπης καὶ ταπεινοφροσύνης καὶ ἁπλότητας καὶ ἀγαθότητας καθὼς θὰ παραμένει καρτερικὰ στὴν προσευχή. Οἱ καρποί αὐτοὶ θὰ κάνουν φανερή τὴν προκοπή του στὰ Θεία καὶ θὰ παρακινοῦν τοὺς ἄλλους στὸν ἴδιο ζῆλο.

Μελέτημα 6
1. Ὁ θεῖος Ἀπόστολος διδάσκει νὰ προσευχόμαστε ἀδιαλείπτως καὶ νὰ ἐπιμένουμε στὴν προσευχή. Ὁ Κύριος ἐπίσης μ’ ἐκεῖνο ποὺ εἶπε• «Πόσο περισσότερο ὁ Θεὸς θ’ ἀποδώσει τὸ δίκαιο σ’ ἐκείνους ποὺ Τὸν παρακαλοῦν νύχτα—μέρα;». Καὶ μὲ τό: «Ἀγρυπνεῖτε καὶ προσεύχεσθε». Πρέπει λοιπὸν πάντοτε νὰ προσευχόμαστε καὶ νὰ μὴ ραθυμοῦμε. Πρέπει νὰ ξέρουμε ὅμως, ὅτι ὁ πονηρός φέρνει πολλὰ ἐμπόδια στὴν ἐπίμονη προσευχή. Δηλαδὴ ὕπνο, ἀκηδία, βάρος τοῦ σώματος, ἐκτροπή λογισμῶν, ἀκαταστασία νοῦ, ἀτονία κ.λ.π. Ἔπειτα θλίψεις καὶ ἐξεγέρσεις τῶν πονηρῶν πνευμάτων, ποὺ πολεμοῦν σφοδρὰ ἐναντίον μας καὶ ἐμποδίζουν νὰ πλησιάσει τὸ Θεὸ ἡ θεοφιλὴς ψυχή, ποὺ τὸν ζητάει ἀκατάπαυστα…

2. Πολύ λίγο μπορεῖ νὰ μᾶς ώφελήσει ἡ προσευχή, ποὺ δὲν στολίζεται μὲ τὴν ταπεινοφροσύνη, τὴν ἀγάπη, τὴν ἁπλότητα καὶ τὴν ἀγαθότητα. Τὸ ἴδιο ἰσχύει καὶ γιὰ κάθε έργασία καὶ κόπο, ποὺ κάνομε γιὰ χάρη τῆς ἀρετής. Ἄν δὲν δοῦμε• ὅτι έχομε μέσα μας τοὺς καρποὺς τῆς ἀγάπης, τῆς εἰρήνης, τῆς χαρᾶς, τῆς ἁπλότητας, τῆς ταπεινοφροσύνης, τῆς πραότητας, τῆς ἀπουσίας προσποιήσεως, τῆς ὀρθῆς πίστεως, τῆς μακροθυμίας, τῆς εὐπροσηγορίας, δὲν ὡφεληθήκαμε διόλου ἀπὸ τοὺς κόπους, ποὺ κάνομε γιὰ κάθε ἀρετή.

Ὥστε αὐτοί, ποὺ δὲν βλέπουν μέσα τους αὐτοὺς τοὺς καρπούς, δὲν διαφέρουν διόλου ἀπὸ τὶς πέντε μωρές παρθένες. Οἱ ὁποῖες, ἐπειδὴ δὲν εἶχαν ἀπ’ αὐτὸν τὸν κόσμο• μέσα στὶς καρδιές τους τὸ πνευματικὸ λάδι, δηλαδὴ τὴ Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ὀνομάστηκαν μωρές καὶ ἀποκλείσθηκαν μὲ ἀξιοθρήνητο τρόπο ἀπ’ τὸν βασιλικὸ νυμφῶνα, χωρὶς νὰ ὡφεληθοῦν καθόλου ἀπὸ τὸν κόπο τῆς παρθενίας. Ὅπως ὅταν καλλιεργοῦμε τὸ ἀμπέλι, ὅλη ἡ ἐπιμέλεια καὶ ὁ κόπος γίνεται γιὰ νὰ πάρουμε σταφύλια. Ἔτσι, ἄν μὲ τὴν ἐνέργεια τοῦ Πνεύματος δὲ δοῦμε μέσα μας καρποὺς ἀγάπης, εἰρήνης, χαρᾶς κ.λ.π., τότε ἀποδεικνύεται περιττός ὁ κόπος τῆς παρθενίας, τῆς προσευχῆς, τῆς ψαλμωδίας, τῆς νηστείας καὶ τῆς ἀγρυπνίας. Ἄν τώρα κάποιος, ἀπὸ ἐλλειψη γνώσεως, τὴν ἐργασία καὶ τὸν κόπο του τὰ νομίζει καρποὺς τοῦ Πνεύματος, ἄς ξέρει ὅτι ἐξαπατάει καὶ παραπλανάει τὸν ἑαυτό του. Καὶ ἔτσι τὸν στερεῖ ἀπὸ τοὺς μεγάλους πράγματι καρποὺς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

Μελέτημα 7
1. Ὁ παραδομένος στὴν ἁμαρτία θεωρεῖ φυσικά τὰ παρά φύση πάθη, δηλαδὴ τὴν ἀσέλγεια, τὴν πορνεία, τὴν πλεονεξία, τὸ μῖσος, τὴ δολιότητα καὶ τὰ κάνει μ’ ἀπόλαυση καὶ ἡδονή. Ὁμοίως καὶ ὁ ἀληθινός Χριστιανός πραγματοποιεῖ σὰν φυσικές ὅλες τὶς ἀρετὲς δηλαδὴ τὴν ἀγάπη, τὴν εἰρήνη, τὴν ὑπομονή, τὴν πίστη, τὴν ταπείνωση μὲ μεγάλη ἀπόλαυση καὶ ἡδονή, ἄκοπα κι’ εὔκολα. Καὶ δὲ μάχεται πλέον ἐναντίον τῶν παθῶν τῆς κακίας, γιατί λυτρώθηκε τελείως καί δέχθηκε στὴν καρδιά τὸ Ἅγιον Πνεῦμα καὶ τὴν εἰρήνη καὶ ἀγαλλίαση τοῦ Χριστοῦ μας, μὲ τὸν Ὁποῖον ἔγινε «ἕνα πνεῦμα».

2. Ὅσοι δὲν μποροῦν νὰ ἐπιδοθοῦν στὸ ἔργο τῆς προσευχῆς, αὐτοὶ ἄς ἀναλαμβάνουν διάφορα διακονήματα τῆς μονῆς μ’ εὐλάβεια καὶ χαρά, ὁπότε τὸ ἔργο τους θὰ γίνεται εὐσπρόσδεκτο ἀπὸ τὸ Θεὸ καὶ δὲν θὰ χάσουν τὸ μισθό τους.
3. Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος εἶπε: «Ὅποιος δώσει σέ κάποιον ἕνα ποτήρι κρύο νερό, μόνον ἐπειδὴ εἶναι μαθητής μου, σᾶς βεβαιώνω, ὅτι δὲν θὰ χάσει τὸ μισθό του». Καὶ πάλι• «Ἐφόσον τὸ κάνετε σ’ ἕναν ἀπ’ αὐτούς, σ’ ἐμένα τὸ κάνετε». Μόνον ὅ,τι γίνεται, νὰ γίνεται γιατί τὸ θέλει ὁ Θεὸς καὶ ὄχι γι’ ἀνθρώπινη δόξα. Καὶ κατηγορώντας ἐκείνους ποὺ κάνουν τὸ καλὸ ἐπιδεικτικά, κατέληξε: «Σᾶς βεβαιώνω, ὅτι δὲν θὰ πάρουν ἄλλη ἀνταμοιβή…».

4. Ἡ ἁπλότητα πρίν ἀπ’ ὅλα καὶ ἡ ἀγάπη τοῦ ἑνὸς πρός τὸν ἄλλο, ἡ χαρὰ καὶ ἡ ταπείνωση νὰ εἶναι σὰν θεμέλιο στὴν ἀδελφότητα, γιὰ νὰ μήν ὑπερηφανευόμαστε καὶ γογγύζουμε ὁ ἕνας κατὰ τοῦ ἄλλου. Ὁ προσευχόμενος ἀδιαλείπτως νὰ μήν ὑπερηφανεύεται καὶ ὁ διακονῶν νὰ μὴ γογγύζει κατὰ τοῦ σχολάζοντας στὴν προσευχή.

5. Τότε γίνεται τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ πάνω στὴ γῆ ὅπως στὸν Οὐρανό, ὅταν -ὅπως εἴπαμε- δὲν ὑπερηφανευόμαστε ὁ ἕνας κατὰ τοῦ ἄλλου. Καὶ ὅταν χωρὶς ζηλοτυπία, μὲ ἀπλότητα, ἀγάπη, εἰρήνη καὶ χαρά εἴμαστε ἑνωμένοι μεταξύ μας καὶ θεωροῦμε τὴν προκοπὴ τοῦ πλησίον σὰν δική μας, καὶ τὶς ἐλλείψεις του σὰν δική μας ζημία.

Μελέτημα 8
1. Ἐκεῖνος ποὺ καὶ στὴν προσευχὴ εἶναι ὀκνηρός, καὶ στὴν διακονία τῶν ἀδελφῶν νωθρὸς καὶ ἀμελής, ὀνομάζεται ἀπὸ τὸν Ἀπόστολο άργὸς καὶ κρίνεται άνάξιος καὶ γι’ αὐτὸ τὸ ψωμί του. «Ὁ ἀργὸς» εἶπε «οὔτε νὰ τρώει». Καὶ ἀλλοῦ• «Τοὺς ἀργοὺς τοὺς μισεῖ καὶ ὁ Θεὸς»• καὶ «Ὁ ἀργὸς οὔτε πιστός μπορεῖ νὰ εἶναι». Πρέπει λοιπὸν ὁ καθένας μας νὰ μὴ μένει ἀργὸς, γιὰ νὰ μὴ βρεθεῖ ἄκαρπος σὰν τὴ συκῆ καὶ στερηθεῖ τελείως τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν.

2. Σ’ ἐκείνους ποὺ λένε, ὅτι εἶναι ἀδύνατο νὰ φτάσουμε τὴν τελειότητα καὶ ν’ ἀπαλλαγοῦμε ὁλότελα ἀπὸ τὰ πάθη μας, τοὺς λέμε ὅτι μιλᾶνε ἀντίθετα πρὸς τὴν Ἁγία Γραφή. Ἔτσι ὁ Κύριος λέει• «Νὰ γίνετε τέλειοι, ὅπως ὁ Οὐράνιος Πατέρας σας εἶναι τέλειος». Ἴδιο νόημα ἔχουν καὶ τὰ λόγια τοῦ Ἀποστόλου• «Γιὰ νὰ παρουσιάσομε κάθε ἄνθρωπο τέλειο, σύμφωνο μὲ τὸ πρότυπο τοῦ Χριστοῦ». Ἔτσι δὲν μᾶς κυριεύει ἡ ὑπερηφάνεια, διότι τρέχομε πρὸς τὸ τέρμα τῆς τελειότητας, συνεχίζοντας σ’ ὅλη μας τὴ ζωὴ ἀδιάκοπο καὶ ἐντατικὸ ἀγῶνα.

3. Ἐκείνους ποὺ νομίζουν ἀδύνατη αὐτήν τὴν τελειότητα, ποὺ συντελεῖται μὲ τὴν ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, καὶ ποὺ εἶναι «ἡ καινὴ κτίσις» τῆς καθαρῆς καρδιᾶς, ὁ Ἀπόστολος τοὺς παρομοιάζει μ’ ἐκείνους τοὺς Ἑβραίους ποὺ δὲν ἀξιώθηκαν νὰ μποῦνε στὴ γῆ τῆς ἐπαγγελίας, λόγω τῆς ἀπιστίας τους, καὶ γι’ αὐτὸ ἄφησαν τὰ κόκκαλά τους στὴν ἔρημο.
Ἡ ἀπαλλαγή μας ἀπὸ τὰ πάθη εἶναι ἡ ἀληθινὴ γῆ τῆς ἐπαγγελίας. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Ἀπόστολος μᾶς συνιστᾶ• «Προσέχετε, ἀδελφοὶ μου, μήπως κανείς ἀπὸ σᾶς ἔχει πονηρὴ καρδιά, γεμάτη ἀπιστία, καὶ ἀπομακρυνθεῖ ἀπὸ τὸν ἀληθινὸ Θεὸ». Μὲ τὴ λέξη «ἀπομακρυνθεί» δὲν ἐννοεῖ τὴν ἄρνηση τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ τὴν ἀπιστία στὶς ὑποσχέσεις Του.
Μ’ αὐτὴ τὴν ἀπιστία κυριεύτηκαν οἱ Ἑβραῖοι καὶ δὲν μπῆκαν στὴ γῆ τῆς Ἐπαγγελίας. Ἄς φροντίσουμε λοιπὸν νὰ μποῦμε σ’ ἐκείνη τὴν ἀνάπαυση. Καὶ ποιά εἶναι ἡ ἀληθινὴ ἀνάπαυση τῶν Χριστιανῶν, παρὰ ἡ ἀπολύτρωση ἀπὸ τ’ ἁμαρτωλὰ πάθη καὶ ἡ ἐνεργὸς κατοίκηση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μέσα στὴν καθαρὴ καρδιά μας; Ὁ Ἀπόστολος λέει• «Πόσο περισσότερο τὸ αἷμα τοῦ Ἰησοῦ θὰ καθαρίσει τὴ συνείδησή μας ἀπὸ τὰ ἔργα, ποὺ ὁδηγοῦν στὸ θάνατο…».

Μελέτημα 9
1. Τὸ ἔργο τῆς προσευχῆς, ὅταν γίνεται ὅπως πρέπει, εἶναι άνώτερο ἀπὸ κάθε ἀρετὴ καὶ ἐντολή. Μαρτυρεῖ γι’ αὐτὸ ὁ ἴδιος ὁ Κύριος• «Μάρθα, Μάρθα, μεριμνᾶς καὶ ἀγωνιᾶς γιὰ τόσα πολλά, ἐνῶ ἕνα μόνο χρειάζεται (=ἡ συνομιλία μὲ τὸν Θεὸ). Ἡ Μαρία ἔκανε τὴν καλὴ ἐκλογή, ποὺ δὲν θὰ τῆς ἀφαιρεθεῖ ποτέ». Αὐτὸ τὸ εἶπε γιὰ νὰ προτάξει τὸ μεγαλύτερο ἀπὸ τὸ μικρότερο. Τὸ ἴδιο καὶ oἱ Ἀπόστολοι, ἐνῶ στὴν ἀρχὴ ὑπηρετοῦσαν στὰ Τραπέζια τῶν πιστῶν, κατόπιν προέκριναν ν’ ἀφιερωθοῦν στὴν προσευχὴ καὶ τὸ κήρυγμα τοῦ Θείου Λόγου.

2. Ἐκείνους ποὺ πειθαρχοῦν στὸ λόγο τοῦ Θεοῦ, τοὺς συνοδεύουν τὰ ἑξῆς σημάδια: στεναγμοί, σκυθρωπότητα, ήσυχία, προσευχή, σιωπή, ἐπιμονή, ἀγρυπνία, νηστεία, ἐγκράτεια, πραότητα, μακροθυμία, ἀδιάλειπτη προσευχή, μελέτη τῶν Θ. Γραφῶν, πίστη, ταπείνωση, φιλαδελφία, ὑποταγή, κόπος, κακοπάθεια, ἀγάπη, καλωσύνη, κοσμιότητα, φῶς, ποὺ εἶναι ὁ Κύριος. Ἐκείνων ποὺ δὲν παράγουν καρπὸ ζωῆς σημάδια εἶναι: ἀφροντισιά, μετεωρισμός, περίεργο βλέμμα, ἀπροσεξία, γογγυσμός, κουφότητα, πολυφαγία, ὀργὴ, θυμός, καταλαλιά, ἔπαρση, ἀκαιρολογία, ἀπιστία, ἀκαταστασία, λησμοσύνη, ταραχή, αἰσχροκέρδεια, φιλαργυρία, ἄκαιρο γέλιο, ἐπιδίωξη δόξας καὶ σκότος, ποὺ εἶναι ὁ σατανᾶς.

3. Κατὰ Θεία Οἰκονομία, δὲν παραπέμφθηκε εὐθὺς ὁ πονηρός στὴ γέεννα, ποὺ μόνος του διάλεξε, ἀλλὰ ἀφέθηκε γιὰ δοκιμασία καὶ ἔλεγχο τοῦ ἀνθρώπου καὶ τοῦ αὐτεξουσίου του. Καὶ αὐτὸ γιὰ νὰ κάνει χωρὶς νὰ τὸ θέλει πιὸ ἄξιους μὲ τὴν ὑπομονή τους τοὺς Ἁγίους καὶ νὰ γίνει γι’ αὐτοὺς αἴτιος μεγαλύτερης δόξας, τὸν ἑαυτό του δὲ νὰ κάνει ἀξιώτερο τῆς κολάσεως.

4. Ἀφοῦ ἐξαπάτησε ὁ διάβολος τὸν Ἀδὰμ καὶ κυριάρχησε πάνω του, τοῦ ἀφαίρεσε τὴν ἐξουσία καὶ ὀνομάστηκε ὁ ἴδιος «ἄρχοντας τοῦ κόσμου τούτου»… Ἄρχοντας ὅμως τοῦ κόσμου τούτου καὶ κύριος τῶν ὁρατῶν ἀρχικὰ ἦταν ὁ ἄνθρωπος, ὁρισμένος ἀπὸ τὸν Κύριο. Γιατὶ οὔτε ἡ φωτιὰ τὸν ἔκαιγε, οὔτε τὸ νερὸ τὸν ἔπνιγε, οὔτε τὰ θηρία τὸν ἔτρωγαν, οὔτε καὶ τὸ φίδι τὸν ἐφόβιζε. Ἀφοῦ ὅμως ὑποχώρησε στὴν ἀπάτη τοῦ διαβόλου, παρέδωσε σ’ αὐτὸν τὴν ἀρχὴ ποὺ εἶχε. Ἀπ’ αὐτὴ τὴν αἰτία μάγοι καὶ ἀγύρτες μὲ διαβολικὴ ἐνέργεια καὶ κατὰ παραχώρηση τοῦ Θεοῦ γίνονται θαυματοποιοί. Δηλαδὴ ἐξουσιάζουν φαρμακερά φίδια καὶ ἀψηφοῦν τὸ νερὸ καὶ τὴ φωτιὰ (πυροβάτες), ὅπως οἱ σύντροφοι τοῦ Ἰαννῆ καὶ Ἰαμβρῆ, ποὺ ἀντιτάχθηκαν στὸν Μωϋσῆ, καὶ ὅπως ὁ μάγος Σίμων, ποὺ ἀντιτάχθηκε στὸν Ἀπόστολο Πέτρο…

Μελέτημα 10
1. Νομίζω ὅτι, ὅταν ὁ διάβολος εἶδε τὴν προπτωτικὴ δόξα τοῦ Ἀδὰμ νὰ λάμπει ἐξ ἴσου στὸ πρόσωπο τοῦ Μωϋσῆ, θὰ πληγώθηκε πολύ, βλέποντας σ’ αὐτὸ τὴν ἀπόδειξη γιὰ τὴν κατάργηση τῆς βασιλείας του. «Ὁ θάνατος βασίλεψε ἀπὸ τὸν Ἀδὰμ μέχρι τὸν Μωϋσῆ, ἀκόμη καὶ σ’ αὐτούς, ποὺ δὲν ἁμάρτησαν», γράφει ὁ Ἀπόστολος. Γιατὶ μοῦ φαίνεται ὅτι τὸ λαμπρὸ πρόσωπο τοῦ Μωϋσῆ ἦταν τύπος καὶ ὑπόδειγμα τοῦ πρώτου ἀνθρώπου, ποὺ ἔπλασε ὁ Θεός. Αὐτὴ λοιπὸν τὴ λαμπρότητα τὴ φοροῦν ἀπὸ τώρα οἱ ἀληθινοὶ Χριστιανοί. Ὁπότε καταργεῖται μέσα τους ὁ θάνατος, δηλ. τὰ πάθη ἀτιμίας, ἐπειδὴ καθίστανται ἀνενέργητα, καθὼς οἱ ψυχές τους ἐλλάμπονται (=φωτίζονται) ἀπὸ τὴ λαμπρότητα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μ’ αἴσθηση καὶ πληρότητα. Κατὰ δὲ τὴν ἀνάσταση θὰ καταργηθεῖ τελείως ὁ θάνατος!!!

2. Ὁ διάβολος ἐξαπάτησε τὸν Ἀδὰμ μὲ τὴ γυναίκα, δηλ. μὲ κάτι ὅμοιό του, καὶ τοῦ ἀφαίρεσε τὴ λαμπρότητα μὲ τὴν ὁποία τὸν εἶχε ντύσει ὁ Θεός. Κι’ ἔτσι βρέθηκε γυμνὸς καὶ εἶδε τὴν ἀσχημοσύνη του, τὴν ὁποία προτύτερα δὲν ἔβλεπε, ἐπειδὴ δὲν εἶχε τὸ φρόνημα νὰ ἐντρυφᾶ στὰ οὐράνια κάλλη. Γιατὶ μετὰ τὴν παράβαση τὰ νοήματά του ἔγιναν γήϊνα καὶ χαμηλά… Γι’ αὐτὸ καὶ τοῦ κλείστηκε ὁ Παράδεισος. Εἶναι κάτι ποὺ συμβαίνει σέ κάθε ψυχή. Τί; Γύρω ἀπὸ τὴν καρδιά ἁπλώνεται τὸ κάλυμμα τοῦ σκότους —τὸ κοσμικὸ πνεῦμα— ποὺ δὲν ἀφήνει οὔτε τὸ νοῦ νὰ πλησιάσει τὸ Θεό, οὔτε τὴν ψυχὴ νὰ προσευχηθεῖ ἤ νὰ πιστέψει ἤ ν’ ἀγαπήσει τὸν Κύριο, ὅπως πρέπει. Ἔτσι ἡ πείρα μᾶς δίδαξε ὅτι, ὅπου ὑπάρχει ἐπίμονη προσευχή, ἐκεῖ ὑπάρχει καὶ ὁρμητικὴ ἐπίθεση τῶν ὀργάνων τοῦ σκότους.

3. Ραβδί παιδαγωγικὸ εἶναι ὁ ἄρχοντας τοῦ κόσμου τούτου σ’ ἐκείνους ποὺ εἶναι πνευματικὰ νήπια. Σ’ αὐτοὺς προξενεῖ μεγάλη δόξα καὶ περισσότερη τιμὴ μὲ τὶς θλίψεις καὶ τοὺς πειρασμούς. Ἀπ’ αὐτὰ δηλαδὴ ἀποκτοῦν αὐτοὶ καὶ τὴν τελειότητα. Στὸν ἑαυτό του ὅμως ἑτοιμάζει περισσότερη καὶ σκληρότερη κόλαση. Μέσω τοῦ διαβόλου οἰκονομεῖται ἕνα πολύ μεγάλο Θεῖο σχέδιο καὶ ὅπως εἶπε κάποιος, τὸ κακὸ συνεργεῖ στὸ ἀγαθό, μὲ ὄχι βέβαια καλὴ προαίρεση. «Σ’ αὐτοὺς ποὺ ἀγαποῦν τὸ Θεό, ὅλα συνεργοῦν στὸ ἀγαθό», λέει καὶ ὁ Ἀπόστολος.

4. Ἐπειδὴ καὶ ὁ διάβολος εἶναι δοῦλος καὶ κτίσμα τοῦ Θεοῦ, δὲν πειράζει κατὰ τὴν κρίση του, οὔτε ἐπιφέρει θλίψεις ὅσο θέλει, άλλ’ ὅσο τοῦ ἐπιτρέψει ὁ Θεὸς νὰ παραχωρήσει. Γιατὶ ὁ Κύριος γνωρίζει τὶς δυνάμεις τοῦ καθένα μας καὶ ἀνάλογα παραχωρεῖ τὴ δοκιμασία. Τοῦτο μᾶς βεβαιώνει καὶ ὁ Ἀπόστολος, λέγοντας «Ὁ Θεὸς κρατάει τὶς ὑποσχέσεις του καὶ δὲν θ’ ἀφήσει νὰ δοκιμάσετε πειρασμό, ποὺ νὰ ξεπερνάει τὶς δυνάμεις σας, ἀλλά, ὅταν ἔρθει ὁ πειρασμός, θὰ δώσει μαζὶ καὶ τὴ διέξοδο, ὥστε νὰ μπορέσετε νὰ τὸν ὑπομείνετε».

Μελέτημα 11
1. Ἐκεῖνος ποὺ ζητάει καὶ χτυπάει τὴ θύρα καὶ ζητάει μέχρι τέλους, σύμφωνα μὲ τὸ λόγο τοῦ Κυρίου, ἐπιτυγχάνει τὰ αἰτήματά του. Γιατὶ εἶναι ἀψευδὴς Ἐκεῖνος, ποὺ εἶπε• «Κάθε τι ποὺ θὰ μοῦ ζητήσετε στὴν προσευχὴ μὲ πίστη, θὰ τὸ λάβετε». Ἄν, ἀκόμη καὶ ἕνα ποτήρι νερὸ κρῦο ποὺ δίνουμε, δὲν μένει χωρὶς μισθό, πόσο περισσότερο δὲν θὰ δώσει ὁ Θεὸς ὅ,τι ὑποσχέθηκε σ’ ἐκείνους, ποὺ εἶναι προσηλωμένοι σ’ Αὐτὸν μέρα καὶ νύκτα καὶ Τὸν παρακαλοῦν;

2. Σ’ ἐκείνους ποὺ λένε ὅτι «ἔρχεται μέρα ποὺ καὶ μῖσος ἔχω κατὰ τοῦ ἀδελφοῦ μου κ.ἀ.π. χωρὶς νὰ τὸ θέλω», πρέπει νὰ εἰπωθοῦν τὰ ἑξῆς: Ὅλος ὁ ἀγώνας καὶ ἡ ἐπιμέλεια τοῦ ἀνθρώπου ἄς εἶναι ν’ ἀντιστέκεται στὸν πονηρὸ καὶ στοὺς πονηροὺς λογισμούς. Καὶ ὅπως τὸ σίδερο καθαρίζεται ὅταν πυρώνεται καὶ σφυροκοπιέται, ἔτσι καὶ ἡ ψυχὴ καθαρίζεται ἀπὸ κάθε πάθος καὶ κάθε ἁμαρτία ὅταν πυρώνεται καὶ χτυπιέται ἀπὸ τὸ ἀγαθὸ Πνεῦμα μὲ τ’ Ἄχραντα Μυστήρια.

3. Ὅπως τὸ σιτάρι, ποὺ εἶναι σπαρμένο στὸ ἴδιο χωράφι, δίνει διαφορετικοῦ μεγέθους στάχυα. Μαζεύεται ὅμως κι’ ἀποθηκεύεται στὴν ἴδια ἀποθήκη. Ἔτσι καὶ στὴν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν θὰ ὑπάρχει διαφορὰ στὴ δόξα ἐκείνων ποὺ θ’ ἀναστηθοῦν, ἀνάλογα μὲ τὴ μέθεξη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ποὺ θὰ ἔχει κατοικήσει σ’ αὐτοὺς ἀπὸ τούτη τὴ ζωή. Αὐτὸ φανερώνει καὶ τὸ «Ἀστέρι ἀπὸ ἀστέρι διαφέρει στὴ λάμψη», ποὺ γράφει ὁ Ἀπόστολος.

4. Τοῦτο μόνο νὰ φροντίζει ὁ καθένας μας, ἀφοῦ γεννηθεῖ ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, νὰ ξεπλυθεῖ ἀπὸ τὴν ἁμαρτία, ποὺ βρίσκεται μέσα του. Καὶ ἐν συνεχεία νὰ προχωρεῖ πρὸς τὴν τελειότητα μὲ συνεργὸ πάντοτε τὴ χάρη τοῦ Κυρίου.

5. Ὁ Κύριος δὲν δίνει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα καὶ τὴ χάρη του γιὰ νὰ περιπέσει κανεὶς σὲ ἁμαρτίες. Οἱ ἄνθρωποι μόνοι τους γίνονται αἴτιοι τῶν κακῶν στοὺς ἑαυτούς τους, γιατί δὲν ἀκολουθοῦν τὴ Χάρη καὶ κυριεύονται ἀπὸ τὸν σατανᾶ. Έξ ἄλλου, ἄν δὲ δώσει ὁ ἄνθρωπος ἀφορμὴ στὸ σατανᾶ, δὲν μπορεῖ αὐτὸς νὰ κυριαρχήσει πάνω του μὲ τὴ βία. Γι’ αὐτὸ τὸ λόγο κανεὶς δὲν εἶναι μὲ βεβαιότητα τοῦ Χριστοῦ ἤ τοῦ σατανᾶ. Ἀλλά, ἄν παραμείνει μὲ τὴ χάρη ὥς τὸ τέλος, πηγαίνει μὲ τὸ μέρος τοῦ Χριστοῦ, διαφορετικὰ πηγαίνει μὲ τὸ σατανά. Γιατί, ἄν εἴτε ὁ Κύριος εἴτε ὁ σατανᾶς ἐπαίρναν μαζὶ τους τὸν ἄνθρωπο μὲ τὴ βία, αὐτὸς δὲ θὰ ἦταν αἴτιος οὔτε στὴν κόλαση νὰ ριχτεῖ, οὔτε τὸν Παράδεισο νὰ κερδίσει.

Μελέτημα 12
1. Ὅπως κάποιος, ποὺ θέλει νὰ βεβαιωθεῖ γιὰ τὴ σωφροσύνη τῆς γυναίκας του, πηγαίνει σ’ αὐτήν νύχτα σὰν ξένος, καὶ ἄν δεῖ ὅτι τὸν διώχνει, χαίρεται ποὺ εἶναι ἀπλησίαστη καὶ τὴν ἐπιδοκιμάζει. Ἔτσι πρέπει κι’ ἐμεῖς νὰ εἴμαστε ἐπιφυλακτικοὶ κατὰ τὶς ἐπισκέψεις τῶν νοερῶν δυνάμεων. Γιατί, ὅπως λέει ὁ Ἀπόστολος, γνωρίζει ὁ σατανάς νὰ μετασχηματίζεται σὲ φωτεινὸ ἄγγελο γιὰ νὰ ἐξαπατήσει. Ἀλλά, κι’ ἄν παρουσιασθεῖ μὲ λαμπρὴ ἐμφάνιση, δὲν μπορεῖ νὰ δώσει ἀγαθὴ ἐνέργεια, ἀλλὰ ταραχή, καὶ ἀπὸ αὐτὸ φανερώνεται τὸ ψεύτικο προσωπεῖο του.
Οὔτε δηλαδὴ ἀγάπη στὸ Θεὸ ἤ στὸν πλησίον, οὔτε πραότητα, οὔτε ταπείνωση, οὔτε χαρά, οὔτε εἰρήνη, οὔτε καθαρότητα λογισμῶν, οὔτε μῖσος τοῦ κόσμου, οὔτε ἀνάπαυση πνευματική, οὔτε ἐπιθυμία τῶν οὐρανίων, οὔτε καὶ νὰ καταστείλει τὶς ἡδονές καὶ τὰ πάθη. Ὅλα αὐτὰ εἶναι φανερά ἐνεργήματα τῆς Θείας Χάρης. Ἀντίθετα ἡ ἔπαρση καὶ ἡ ὑψηλοφροσύνη εἶναι τὰ χαρίσματα τοῦ σατανᾶ. Ἀπὸ τὴν ἐνέργεια λοιπὸν θὰ καταλάβεις ἄν τὸ φῶς ποὺ ἔλαμψε στὴν ψυχή σου εἶναι ἀπὸ τὸ Θεὸ ἤ ἀπὸ τὸν σατανᾶ. Ἔτσι καὶ ἡ ψυχὴ μπορεῖ νὰ διακρίνει τὰ χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ τὰ φαντάσματα τοῦ σατανᾶ, ἄν ἔχει δυνατή διάκριση.

2. Ἐκεῖνος ποὺ θέλει νὰ μπεῖ ἀπὸ τὴ στενὴ πύλη στὸ σπίτι τοῦ ἰσχυροῦ διαβόλου καὶ ν’ ἁρπάξει τὰ σκεύη του, δὲν πρέπει νὰ ἐπιθυμεῖ τὴ μαλθακότητα, ἀλλὰ νὰ θυμᾶται πάντοτε Ἐκεῖνον, ποὺ εἶπε ὅτι• «σάρκα καὶ αἷμα δὲ θὰ κληρονομήσουν τὴ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.» Πῶς πρέπει νὰ ἐνδυναμωθοῦμε ἀπὸ τὸ Πνεῦμα; Ὁ Ἀπόστολος λέει «ότι ἡ Σοφία τοῦ Θεοῦ θεωρεῖται μωρία ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους»·
Ἐπίσης καὶ ὁ Προφήτης λέει• «Εἶδα τὸν Υἱὸ τοῦ ἀνθρώπου καὶ ἡ μορφή του ἦταν χωρὶς καμμιά τιμή, καταφρονεμένη ὅσο κανενὸς ἄλλου ἀνθρώπου».
Πρέπει λοιπὸν ἐκεῖνος ποὺ θέλει νὰ γίνει υἱὸς τοῦ Θεοῦ, νὰ ὑποστεῖ πρῶτα τὴν ἴδια ταπείνωση, νὰ θεωρηθεῖ μωρὸς καὶ ἄτιμος, νὰ μὴ ἀποστρέφει τὸ πρόσωπό του ἀπὸ φτυσίματα, νὰ μὴ κυνηγάει οὔτε δόξα, οὔτε ὀμορφιά ἤ κάτι παρόμοιο αὐτοῦ τοῦ κόσμου, νὰ μὴ ἔχει ποῦ νὰ γείρει τὸ κεφάλι του, νὰ ὀνειδίζεται καὶ νὰ ἐξουθενώνεται, νὰ τὸν ἔχουν ὅλοι στὴν περιφρόνηση καὶ τὸν παραγκωνισμό, ν’ ἀντιμετωπίζει κρυφὸ καὶ φανερὸ πόλεμο. Καὶ τότε ὁ ἴδιος ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, Ἐκεῖνος πού εἶπε•
«Θὰ κατοικήσω μέσα σας καὶ θὰ βαδίσω μαζὶ σας», θὰ φανερωθεῖ στὴν καρδιά του καὶ θὰ τοῦ δώσει δύναμη καὶ ἰσχύ, ὥστε νὰ δέσει τὸν ἰσχυρὸ καὶ ν’ ἁρπάξει τὰ σκεύη του, καὶ νὰ πατήσει πάνω στὴν ἀσπίδα καὶ στὸ βασιλίσκο, καὶ πάνω σὲ σκορπιοὺς καὶ φίδια.

Μελέτημα 13
1. Δὲν εἶναι μικρός ὁ ἀγώνας ποὺ χρειάζεται γιὰ νὰ συντρίψουμε τὸ θάνατο. Λέει βέβαια ὁ Κύριος «Ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ εἶναι μέσα σας», βρίσκεται ὅμως καὶ ὁ θάνατος μέσα μας, ποὺ μᾶς πολεμάει καὶ μᾶς αἰχμαλωτίζει. Ἄν νικήσουμε σ’ αὐτὸν τὸν πόλεμο, θὰ φύγει κάθε πόνος, λύπη καὶ στεναγμὸς καὶ ἡ ἔρημος καρδιὰ θὰ γεμίσει πηγές ὑδάτων. Ὁ Προφήτης μᾶς πληροφορεί• «Ἐγὼ θὰ δώσω νερὸ σ’ ἐκείνους, ποὺ βαδίζουν στὴν κατάξερη ἔρημο καὶ διψούνε»· Καὶ ὁ ἴδιος ὁ Κύριος μᾶς λέει «Ὅποιος πίνει ἀπὸ τὸ νερό, ποὺ έγὼ θὰ τοῦ δώσω, δὲ θὰ διψάσει στὸν αἰῶνα»…

2. Ἡ ψυχὴ ποὺ κυριεύεται ἀπὸ τὴν ἀκηδία (=άφροντισιά) κατέχεται καὶ ἀπὸ τὴν ἀπιστία. Γι’ αὐτὸ ἀναβάλλει ἀπὸ μέρα σὲ μέρα καὶ δὲ δέχεται τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ. Πολλές φορές μάλιστα δίνει φτερὰ στὸν ἑαυτό της μὲ ὄνειρα, γιατί τὴν ἔχει κυριεύσει ἡ οἴηση, ἡ ὁποία εἶναι ἀναπηρία ψυχῆς, ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ δεῖ τὶς ἀδυναμίες της.

3. Ὅπως τὸ νεογέννητο βρέφος εἶναι εἰκόνα τοῦ τέλειου ἄνδρα, ἔτσι ἀκριβῶς καὶ ἡ ψυχὴ εἶναι εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, ποὺ τὴν ἔπλασε. Ὅπως λοιπὸν τὸ παιδί ὅσο μεγαλώνει, τόσο γνωρίζει τὸν πατέρα του καὶ τὴν πατρικὴ περιουσία ποὺ μέλλει νὰ κληρονομήσει. Ἔτσι καὶ ἡ ψυχὴ πρίν ἀπ’ τὴν παρακοή, προοδεύοντας θὰ έφτανε στὰ μέτρα τῆς τελειότητος τοῦ Χριστοῦ μας. Ἀφοῦ ὅμως παρήκουσε, ἀπεμακρύνθηκε ἀπὸ τὸ Θεὸ καὶ σκοτίστηκε καὶ πλανήθηκε μακριὰ ἀπὸ τὸ Θεό. Ὁ Θεὸς ὅμως δὲν έπαυσε νὰ τὴν καλεῖ κοντά Του ἄλλοτε μὲ τοὺς προφήτες: καὶ ἄλλοτε μὲ τὸν ἐρχομό Του στὴ γῆ.
Χάριν τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου ὑπομένει όνειδισμούς, ὕβρεις, ραπίσματα καὶ τέλος σταυρικὸ θάνατο. Γιὰ νὰ μᾶς ὑποδείξει ποιά διάθεση νὰ ἔχουμε σ’ ἐκείνους ποὺ μᾶς ὀνειδίζουν καὶ ἐξευτελίζουν ἤ ἐπιδιώκουν καὶ τὸ θάνατό μας ἀκόμη. Νὰ γίνουμε δηλαδὴ σὰν κουφοὶ καὶ ἄλαλοι, παρακαλώντας τὸν Κύριο. «Νὰ μᾶς καθαρίσει ἀπὸ τὰ κρυμμένα πάθη μας», ὁπότε θὰ γίνουμε άμεμπτοι. Τότε θὰ βροῦμε Ἐκεῖνον καὶ θὰ βροῦμε τὴν αἰώνια ἀνάπαυση μαζὶ μὲ τὸν Χριστὸν μας.

4. Ἄν θέλεις ν’ ἀποκτήσεις, ἄνθρωπε, τὴ δόξα, ποὺ εἶχες στὴν ἀρχὴ καὶ ποὺ χάθηκε κάνε τὸ ἑξῆς: Ὅπως παραμέλησες τὶς ἐντολές τοῦ Θεοῦ καὶ ὑπέκυψες στὶς συμβουλές τοῦ σατανᾶ, ἔτσι τώρα νὰ ἐπιστρέψεις στὸν Κύριο, ὁπότε μὲ πολύ κόπο καὶ ἱδρῶτα θὰ πάρεις πίσω τὸν πλοῦτο σου. Ὅποιος λοιπὸν νοιάζεται γιὰ τὴν ψυχή του, πρέπει νὰ βιάζει τὸν ἑαυτό του νὰ διατηρήσει τὸ ναὸ τοῦ Θεοῦ ἄσπιλο. Τότε ἔρχεται Ἐκεῖνος ποὺ ὑποσχέθηκε ὅτι θὰ κατοικήσει μέσα μας καὶ θὰ περιπατήσει μαζὶ μας, ὁπότε ἡ ψυχή μας καταξιώνεται νὰ γίνει «ναὸς τοῦ Θεοῦ.»

Μελέτημα 14
1. Ὁ λόγος ποὺ εἶπεν ὁ Θεὸς στὸν Κάϊν, ὅτι «ἡ ζωή σου στὴ γῆ θὰ εἶναι γεμάτη στεναγμούς, τρόμο καὶ ἀγωνία» ταιριάζει γιὰ ὅλους τοὺς ἁμαρτωλούς. Ἀλλὰ καὶ ὁ ἴδιος ὁ Κύριος, θέλοντας νὰ δείξει ὅτι ἐκεῖνοι, ποὺ ἀκολουθοῦν τὰ θελήματα τοῦ σατανᾶ, μοιάζουν τοῦ Κάιν, ἔλεγε· «Ἐσεῖς θέλετε νὰ ἐκτελεῖτε τὶς ἐπιθυμίες τοῦ πατέρα σας διαβόλου. Ἐκεῖνος ἦταν ἀνθρωποκτόνος ἀπὸ την ἀρχὴ καὶ δὲ στάθηκε ποτὲ μέσα στὴν ἀλήθεια».

2. Μόνο οἱ πνευματικοὶ ἄνθρωποι ἀδιαφοροῦν γιὰ τὴν ἀνθρώπινη δόξα καὶ τὴν περιφρονοῦν, ἐπειδὴ ἔχουν πληγωθεῖ καὶ ἐπιθυμοῦν ἄλλη δόξα… Γι’ αὐτὸ καὶ ἐλευθερώνουν τὸν ἑαυτό τους ἀπὸ κάθε φιλία τοῦ κόσμου γιὰ νὰ μπορέσουν νὰ ἔχουν μόνο τὸν θεῖο πόθο στὴν καρδιά τους. Γιατί, ὅσοι θέλουν νὰ τρέξουν μ’ ἀσφάλεια μέχρι τέλους τὸ δρόμο, δὲν ἀνέχονται ν’ ἀναμείξουν ἄλλον ἔρωτα καὶ ἄλλη ἀγάπη μὲ ἐκείνη τὴν ἐπουράνια.

3. Ὅπως εἶναι μεγάλα κι ἀπερίγραπτα τ’ ἀγαθὰ ποὺ μᾶς ὑποσχέθηκε ὁ Θεός, ἔτσι χρειάζονται καὶ πολλοὺς κόπους καὶ ἀγῶνες. Εἶπεν ὁ Κύριος «Ὅποιος θέλει νὰ μὲ ἀκολουθήσει, ἄς ἀπαρνηθεῖ τὸν ἑαυτό του, ἄς σηκώσει τὸ σταυρό του καὶ ἄς μὲ ακολουθεῖ». Οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι εἶναι τόσο ἀνόητοι, ὥστε θέλουν ν’ ἀποκτήσουν τὴν οὐράνια βασιλεία καὶ νὰ κληρονομήσουν τὴν αἰώνια ζωὴ καὶ νὰ βασιλέψουν χωρὶς τέλος μαζὶ μὲ τὸ Χριστό μας, χωρὶς νὰ πάψουν νὰ ζοῦνε μὲ τὰ δικά τους θελήματα καὶ ν’ ἀκολουθοῦνε αὐτά, ποὺ εἶναι μάταια καὶ ὁλοφάνερα βλαβερά…

4. Αὐτοὶ ποὺ παραμένουν μέχρι τὸ τέλος ἄπτωτοι, εἶναι ὅσοι μίσησαν ὅλες τὶς ἐπιθυμίες τοῦ κόσμου καὶ τὶς φαντασιώσεις τοῦ κόσμου καὶ τὶς ἡδονές καὶ τὶς κοσμικὲς ἀσχολίες· «Ὥστε μὲ τὴ δική του θέληση ὁ καθένας διώχνεται ἀπὸ τὴ βασιλεία». Ἐπειδὴ δὲν προτίμησε ἀληθινὰ τοὺς κόπους καὶ δὲν ἀπαρνήθηκε τὸν ἑαυτό του, ἀλλὰ θέλει μαζὶ μὲ τὸν Θεϊκὸ πόθο νὰ δοκιμάζει καὶ μερικές εὐχαριστήσεις αὐτοῦ τοῦ κόσμου.

5. Καὶ αὐτὲς οἱ καλές πράξεις ἀκόμη πολλές φορές γίνονται ἀπὸ κενοδοξία, ἡ ὁποία κρίνεται ἀπὸ τὸ Θεὸ ὅπως καὶ ἡ κλοπή, ἡ ἀδικία καὶ τ’ ἄλλα ἁμαρτήματα. Γιατὶ λέει ἡ Γραφή «Ὁ Θεὸς διασκόρπισε ὀστᾶ ἀνθρωπαρέσκων»· Ὥστε καὶ μὲ τὶς καλές πράξεις ἐπιδιώκει ὁ έχθρός νὰ ὑπηρετεῖται καὶ νὰ λατρεύεται···

Μελέτημα 15
1. Ἄν κάποιος δελεάζεται θεληματικὰ ἀπὸ κάτι ποὺ ἀγαπάει, ἀποκαλύπτεται ὅτι δὲν παρέδωσε ἀκόμη ὅλη τὴν ἀγάπη του στὸ Θεό. Λόγου χάρη, ἀγάπησε ἕνας, κτήματα ἤ χρήματα ἤ τὴν κοιλιοδουλεία ἤ νὰ χαρίζεται στὶς ἁμαρτωλές σαρκικὲς ἐπιθυμίες ἤ στ’ ἀξιώματα καὶ τὶς τιμές τῶν ἀνθρώπων ἤ στὴν ὀργὴ καὶ μνησικακία καὶ λοιπὰ πάθη… Ἄλλος ἀφήνει τὸ νοῦ του νὰ τρέχει ἐδῶ κι ἐκεῖ ἤ κάνει τὸ δάσκαλο γι’ ἀνθρώπινη δόξα ἤ εὐχαριστεῖται νὰ στολίζεται μ’ ὡραῖα ἐνδύματα κ.λ.π. Γιατί, ὅποιο πάθος δὲν πολεμάει καὶ δὲν τοῦ ἀντιστέκεται, μ’ αὐτὸ τὸ πάθος ὁπωσδήποτε εὐχαριστεῖται. Καὶ αὐτὸ τὸ πάθος τὸν τραβάει πρὸς τὰ κάτω καὶ δὲν τὸν ἀφήνει ν’ ἀνυψωθεῖ πρὸς τὸν Θεό.

2. Ἄς ὑποθέσουμε ὅτι πιάνει φωτιὰ τὸ σπίτι κάποιου. Ἐὰν θελήσει νὰ σώσει τὸν ἑαυτό του, θὰ φύγει γυμνός, ἀφήνοντας ὅλα νὰ καίγονται…Ἄλλος ὅμως προσπαθώντας νὰ περισώσει μερικά σκεύη τοῦ σπιτιοῦ, περικυκλώνεται ἀπὸ τὴ φωτιὰ καὶ καίγεται κι’ αὐτός. Βλέπεις πῶς ἀπὸ τὴν προσήλωσή του σὲ κάτι κοσμικὸ χάνει κανεὶς καὶ τὴν ψυχή του καὶ τὸ σῶμα του;

3. Εἶναι λίγοι πράγματι ἐκεῖνοι ποὺ απέκτησαν τὴν τέλεια ἀγάπη πρὸς τὸν Θεὸ καὶ ἔχουν γιὰ μηδέν ὅλες τὶς ἡδονές καὶ τὶς ἐπιθυμίες τοῦ κόσμου καὶ ὑπομένουν τοὺς πειρασμούς μὲ μακροθυμία. Οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι θέλουν νὰ πετύχουν τὴ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν χωρὶς κόπους καὶ ἱδρῶτες. Μακαρίζουν βέβαια τοὺς ἁγίους, ἀλλὰ δὲν θέλουν νὰ μετέχουν στοὺς κόπους καὶ τὰ παθήματά τους. Ἀλλὰ γιὰ νὰ φανερωθεῖ ποιοί ἀγάπησαν ἀληθινὰ τὸν Κύριό τους, τοὺς στέλνει ὁ Θεὸς πειρασμοὺς καὶ δοκιμασίες, ὥστε δίκαια νὰ κληρονομήσουν τὴ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν.

4. Πρέπει νὰ γνωρίζεις ὅτι μέσα στὶς θλίψεις καὶ τὰ παθήματα, στὴν ὑπομονὴ καὶ τὴν πίστη εἶναι κρυμμένες αἱ ὑποσχέσεις τοῦ Θεοῦ, ὅπως ἐπίσης καὶ ἡ δόξα καὶ ἡ ἀπόκτηση τῶν Οὐρανίων ἀγαθῶν. Τὰ ἴδια λέγει καὶ ὁ Ἀπόστολος: «Πρέπει νὰ περάσουμε πολλές θλίψεις, γιά νὰ μποῦμε στὴ βασιλεία των Οὐρανῶν». Καὶ ὁ Κύριος· «μέ τὴν ὑπομονή σας θὰ σώσετε τὶς ψυχές σας», καὶ «στὸν κόσμο θὰ ἔχετε θλίψεις».

5. Ὅσο ἀξιωθεῖ καθένας μας μὲ τὴν πίστη καὶ τὴν ἐπιμέλεια νὰ γίνει μέτοχος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τόσο ἐκείνη τὴ μέρα θὰ δοξασθεῖ καὶ τὸ σῶμα του.
Ὁ,τι ἀποθησαυρίσαμε ἐδῶ στὴν ψυχή μας, αὐτὰ θὰ ἐκδηλωθεῖ καὶ στὸ σῶμα μας. Γιατὶ τότε θὰ δοξασθοῦμε μὲ τὸ ἄρρητο φῶς, ποὺ ἔχουμε ἀπὸ τώρα μέσα μας, δηλαδὴ μὲ τὴ δύναμη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ποὺ θὰ εἶναι τότε γι’ αὐτοὺς ἔνδυμα, τροφή, ποτό, ἀγαλλίαση, χαρά, εἰρήνη, καὶ γενικά ζωή αἰώνια.

Μελέτημα 16
1. Ὁ μακάριος Μωϋσῆς μὲ τὴ δόξα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ποὺ ἔλαμπε στὸ πρόσωπό του, τὴν ὁποία κανεὶς ἄνθρωπος δὲν μποροῦσε ν’ ἀτενίσει, προτύπωσε πῶς θὰ δοξασθοῦν στὴν ἀνάσταση τῶν δικαίων τὰ σώματα τῶν Ἁγίων. Ὁ Μωϋσῆς ἔμεινε στὸ ὄρος 40 μέρες καὶ 40 νύχτες καὶ δὲν ἔφαγε οὔτε ἤπιε. Ἄρα δεχότανε κάποια τροφή πνευματική! Αὐτὴν τὴν τροφή γεύονται ἀπὸ τώρα οἱ ἅγιες ψυχὲς ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα!

2. Ὅταν ἔπλασε ὁ Θεός τὸν Ἀδάμ, δὲν τοῦ ἔβαλε στὸ σῶμα φτερά, ὅπως στὰ πουλιά, ἀφοῦ ἔμελλε νὰ τοῦ δώσει στὴν ἀνάσταση τὰ φτερά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος! Γιὰ νὰ ὑψώνεται μ’ αὐτὰ καὶ ν’ ἁρπάζεται, ὅπου θέλει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Αὐτὰ τὰ φτερὰ ἔχουν δοθεῖ ἀπὸ τώρα στὶς ψυχὲς τῶν ἁγίων καὶ τὶς σηκώνουν ψηλὰ πρὸς τὸ Οὐράνιο φρόνημα. Μ’ αὐτὴ τὴ σφραγίδα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος θὰ τοὺς βάλει στὰ δεξιά Του, γιατί Τοῦ μοιάζουν καὶ εἶναι παιδιά Του καὶ θὰ εἶναι παντοτινὰ μαζί Του!

3. Θέλημα τῆς ψυχῆς εἶναι νὰ διατηρεῖ τὰ μέλη τοῦ σώματος ἀμόλυντα. Ν’ ἀποκλείσει τὸν ἑαυτό της ἀπὸ τοὺς περισπασμούς τοῦ κόσμου. Νὰ φυλάξει τὴν καρδιὰ ἀπὸ κάθε χαμερπή φροντίδα καὶ ἡδονή. Ὁπότε τοῦ προσφέρεται καὶ ἡ βοήθεια τῆς Θείας Χάριτος. Τί ὅμως νὰ κάνει ὁ Θεὸς σ’ ἐκεῖνον ποὺ προσφέρει τὸν ἑαυτό του στὸν κόσμο καὶ τρέχει πίσω ἀπὸ τὶς ἡδονές του;

4. Οἱ πέντε Παρθένες ποὺ ἀγρύπνησαν καὶ πῆραν μέσα στὴν καρδιά τους τὸ ξένο πρὸς τὴ φύση τους λάδι, δηλαδὴ τὴ Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, μπόρεσαν νὰ μποῦν μαζὶ μὲ τὸν Νυμφίο στὸν νυμφῶνα. Οἱ ἄλλες οἱ μωρές, ποὺ δὲν φρόντισαν ν’ ἀποκτήσουν τὸ λάδι αὐτὸ τῆς ἀγαλλιάσεως μέσα στὶς καρδιές τους, ὅσο ἦταν ἀκόμη στὴ ζωή, κλείστηκαν ἔξω τοῦ νυμφώνος τῆς Βασιλείας. Γιατὶ δὲν έδωκαν ὅλη τὴν ἀγάπη τους στὸν ἐπουράνιο Νυμφίο. Γιατὶ οἱ ψυχὲς ποὺ ζητοῦν τὸν ἁγιασμὸ τοῦ Πνεύματος, ποὺ εἶναι ξένος πρὸς τὴν ἀνθρώπινη φύση, ἀνάβουν ὅλη τὴν ἀγάπη τους γιὰ τὸ Χριστό, ἐκεῖ βαδίζουν, ἐκεῖ προσεύχονται, ἐκεῖ σκέφτονται, ἐκεῖ μελετοῦν καὶ ἔχουν ἀπομακρυνθεῖ ἀπ’ ὅλα τὰ ἄλλα.

5. Ἡ κακία εἶναι κάτι τὸ ξένο γιὰ τὴν ἀνθρώπινη φύση, ποὺ μὲ τὴν παράβαση τοῦ Ἀδὰμ δεχτήκαμε καὶ μὲ τὸν καιρὸ ἔγινε δεύτερη φύση σὲ μᾶς. Ἐὰν δὲν διώξουμε ἀπὸ μέσα μας τὴν κακία μὲ πολλὴ προσευχὴ καὶ πίστη καὶ ἀποστροφὴ τῶν πραγμάτων τοῦ κόσμου, δὲν ἀποκτᾶμε τὴν ἀρχικὴ καθαρότητα καὶ δὲν μποροῦμε νὰ ἐπιτύχουμε τὴν Ἐπουράνια Βασιλεία.

Μελέτημα 17
1. Παίρνει σῶμα ἀνθρώπινο ὁ ἀσώματος Κύριος ἀπὸ ἄπειρη ἀγαθότητα καὶ μικραίνει -μπορεῖ νὰ πεῖ κανεὶς- τὸν ἑαυτό Του ὁ μέγας καὶ ὑπερούσιος, γιά νὰ μπορέσει νὰ ἐνωθεῖ μὲ τὶς ψυχὲς τῶν Ἁγίων καὶ τῶν Ἀγγέλων, ὥστε να μπορέσουν καὶ αὐτὲς νὰ γίνουν μέτοχοι τῆς ἀθάνατης ζωῆς τῆς Θεότητάς Του. Καὶ ὅπως ἡ ψυχὴ πῆρε καὶ φόρεσε τὰ μέλη τοῦ σώματος, μάτια, αὐτιὰ κ.λ.π., κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο καὶ ἡ ἀγαθότητα τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ παίρνει σῶμα κι’ ἑνώνεται μὲ τὶς πιστὲς καὶ ἀγαπητὲς σ’ Αὐτὸν ψυχὲς καὶ γίνεται ἕνα Πνεῦμα μ’ αὐτές, κατὰ τὸν Θεῖο Παῦλο. Ἔτσι γίνεται ψυχὴ στὴν ψυχή, ὑπόσταση στὴν ὑπόσταση, ὥστε μιὰ τέτοια ψυχὴ νὰ ζήσει καὶ νὰ ὑπάρξει μέσα στήν Θεὸτητά Του, νὰ φτάσει στὴν ἀθάνατη ζωὴ καὶ ν’ ἀπολαύσει ἄφθαρτη ἡδονὴ καὶ ἀνέκφραστη δόξα!…

2. Γιὰ τὴν ψυχὴ αὐτὴ ὁ Κύριος, ὅταν θέλει, γίνεται φωτιὰ καὶ κατακαίει κάθε κακὸ μέσα της. Ἄλλοτε γίνεται ἀνάπαυση ἀνείπωτη καὶ ἀνέκφραστη, κι’ ἄλλοτε χαρὰ καὶ εἰρήνη, ποὺ περιθάλπει καὶ περικυκλώνει τὴν ψυχή. Μόνο ν’ ἀγωνίζεται κανείς, νὰ Τὸν ἀγαπάει καὶ νὰ Τὸν εὐχαριστεῖ καὶ θὰ δεῖ μὲ τὴν πείρα καὶ τὴν αἴσθησή του ὅτι ἄγγιξε ἀνεκλάλητα ἀγαθά, «ποὺ μάτι δὲν τὰ εἶδε καὶ αὐτὶ δὲν τὰ ἄκουσε καὶ ἄνθρωπος δὲν τὰ διανοήθηκε». Ἔτσι τὸ Πνεῦμα Κυρίου γίνεται ἀνάπαυση, ἀγαλλίαση, τρυφὴ καὶ ζωή τῆς ψυχῆς, ποὺ ἀναδεικνύεται ἄξιά Του. Γιατὶ σωματοποιεῖ τὸν ἑαυτό Του καὶ τὸν κάνει πνευματικὴ τροφή, ἀλλὰ καὶ ἔνδυμα καὶ κάλλη ἀπερίγραπτα, γιὰ νὰ γεμίσει ἔτσι τὴν ψυχὴ πνευματικὴ χαρά· «Ἐγὼ εἶμαι -λέει- ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς». Καί• «Ὅποιος πίνει ἀπὸ τὸ νερὸ ποὺ θὰ τοῦ δώσω, θ’ ἀναβρύσει μέσα του μία πηγή νεροῦ, ποὺ θὰ δίνει αἰώνια ζωή».

3. Ἡ ψυχὴ ποὺ ἀξιώθηκε νὰ δεχθεῖ ἔνοικό της τὴν οὐράνια δύναμη καὶ τὴ θεϊκὴ ἐκείνη φωτιά, καὶ ποὺ ἡ ἐπουράνια ἀγάπη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἑνώθηκε μὲ τὰ μέλη της, ἐλευθερώνεται ἐντελῶς ἀπὸ κάθε κοσμικὴ ἀγάπη. Ὁ σίδηρος καὶ ὁ χρυσός, ὅταν παραδοθοῦν στὴ φωτιά, λειώνουν, ἀλλὰζοντας τὴ σκληρή φύση τους σὲ μαλακὴ καὶ αποβάλλουν τὴ φυσική τους σκληρότητα ἐξ αἰτίας τῆς δυνάμεως τῆς φωτιᾶς· Ἔτσι καὶ ἡ ψυχὴ ποὺ δέχθηκε τὴν ἐπουράνια ἐκείνη φωτιὰ τῆς ἀγάπης τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἀποσύρεται ἀπὸ κάθε προσκόλληση στὸ κοσμικὰ πνεύμα. Ἐλευθερώνεται ἀπὸ τὰ δεσμὰ τῆς κακίας καὶ ἀποβάλλει τὴ φυσικὴ σκληρότητα τῆς ἁμαρτίας. Τὰ θεωρεῖ ὅλα μικρὰ καὶ ἄξια περιφρονήσεως. Λέω μάλιστα ὅτι ἡ ψυχὴ ποὺ κυριεύθηκε ἀπ’ αὐτὸν τὸν ἔρωτα καὶ τοὺς ἀδελφούς της, ὅταν τὴν ἐμποδίζουν ἀπὸ τὴν θεϊκὴ ἀγάπη, τοὺς ἀπαρνεῖται!.

4. Ὁ Θεός, ἐπειδὴ εἶναι ἀγαθὸς καὶ φιλάνθρωπος, μακροθυμεῖ, περιμένοντας τὴ μετάνοια τοῦ ἁμαρτωλοῦ, καὶ «γίνεται χαρὰ στὸν Οὐρανὸ γιὰ ἕνα ἁμαρτωλό, ποὺ μετανοεῖ». Ὅταν ὅμως δὲν ὑπάρχει ἀληθινὴ μετάνοια καὶ πληθαίνει ἡ ἁμαρτία, τότε ἡ Θεία δίκη τοὺς ἐξαφανίζει ἀπὸ προσώπου τῆς γῆς. Κάτι τέτοιο συνέβη στὰ Σόδομα καὶ στὴν Ἐρυθρὰ θάλασσα μὲ τὸν καταποντισμὸ τῶν Αἰγυπτίων. Γι’ αὐτὸ καὶ ἀπὸ τὸν Ἰσραήλ ἀφαίρεσε ὁ Θεὸς καὶ τὴν προφητεία καὶ τὴν ἱερωσύνη καὶ τὴ λατρεία καὶ τὰ ἐμπιστεύθηκε στὰ ἔθνη ποὺ πίστεψαν, διότι καὶ τοὺς Προφήτας καὶ τὸν Υἱὸ τοῦ Θεοῦ σὲ θάνατο παρέδωκαν.

Μελέτημα 18
1. Ἄς προστρέξουμε μὲ προθυμία στὸ Δεσπότη Χριστὸ ποὺ μᾶς καλεῖ καί, ἀνοίγοντας σ’ Αὐτὸν τὶς καρδιές μας, ἄς μὴ ἀπελπιζόμαστε γιὰ τὴ σωτηρία μας. Ὁ ἐχθρός τῆς ψυχῆς μας, θυμίζοντάς μας περασμένες ἁμαρτίας, μᾶς ἀνοίγει τὸ δρόμο πρὸς τὴν ἀπόγνωση. Ὁ Κύριος, ποὺ θεράπευσε καὶ θεραπεύει τόσες ἀσθένειες τοῦ σώματος, δὲν θὰ θεραπεύσει καὶ τὴν ἀθάνατη ψυχή, ποὺ κυριεύθηκε ἀπὸ τὴν ἀσθένεια τῆς πολύμορφης ἁμαρτίας; Γιατὶ δικά Του εἶναι τὰ λόγια• «Ὁ οὐράνιος Πατέρας μου δὲν θ’ ἀποδώσει δικαιοσύνη σ’ ἐκείνους ποὺ φωνάζουν σ’ Αὐτὸν νύχτα- μέρα;»· Καὶ «Αἰτεῖτε, καὶ θὰ σᾶς δοθεῖ• ζητᾶτε, καὶ θὰ βρεῖτε• χτυπᾶτε, καὶ θὰ σᾶς ἀνοίξει ἡ θύρα». Μονάχα ἐμεῖς νὰ προσηλωθοῦμε στὸν Κύριο, ἀπομακρυνόμενοι μ’ ὅλη μας τὴ δύναμη ἀπὸ κάθε τι, ποὺ εἶναι καὶ λέγεται ἁμαρτία.

2. Ἕνας βαριά ἄρρωστος, ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ φάει φαγητὸ ἤ νὰ πιεῖ νερό, ἀπελπίζεται καὶ τὸν κλαῖνε οἱ συγγενεῖς του. Ἔτσι καὶ ὁ Θεὸς καὶ οἱ Ἄγγελοι λυποῦνται καὶ θρηνοῦν γιὰ τὶς ψυχές, ποὺ δὲν μποροῦν νὰ πάρουν τὴν ἐπουράνια τροφή (=θ. Κοινωνία). Ἄν λοιπὸν ἔγινες θρόνος τοῦ Θεοῦ, ἄν ἡ ψυχή σου ἔγινε ὅλη πνευματικός ὀφθαλμὸς κι’ ὅλη Φῶς. Ἄν τράφηκες μὲ τὴν τροφὴ ἐκείνη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἄν πίνεις ἀπὸ τὸ ζωντανὸ νερὸ καὶ ἀπὸ τὸ πνευματικὸ κρασί ποὺ εὐφραίνει τὴν καρδιά. Ἄν ἡ ψυχή σου φόρεσε τὰ ἐνδύματα τοῦ ἀνεκφράστου φωτός. Ἄν ὁ ἐσωτερικός σου ἄνθρωπος ἔλαβε πεῖρα καὶ βεβαιότητα ὅλων αὐτῶν, τότε ζεῖς ἀπὸ τώρα τὴν πραγματικὴ αἰώνια ζωὴ καὶ ἀναπαύεσαι ἀπὸ τώρα μαζὶ μὲ τὸ Δεσπότη Χριστό! Ἄν ὅμως ἀκόμη δὲν τὰ ἔλαβες αὐτά, οὔτε τὰ ἔκανες κτῆμα σου, νὰ κλαίς θερμὰ καὶ νὰ όδύρεσαι, ποὺ δὲν απέκτησες ἀκόμη αὐτὸν τὸν πλοῦτο καὶ νὰ παρακαλεῖς ἀδιάκοπα τὸν Κύριο γιὰ τὴ φτώχεια σου. Γιατὶ λέει ὁ Κύριος• «Καθένας ποὺ ζητᾶ εὐρίσκει• καὶ ὅποιος κτυπᾶ θὰ τοῦ ἀνοιχτεῖ ἡ θύρα».

3. Ἄν τὸ λάδι ἐκεῖνο τῶν προφητῶν ἔδινε τὸ βασιλικὸ ἀξίωμα, πόσο περισσότερο ἐκεῖνοι ποὺ χρίονται στὸν ἐσωτερικὸ ἄνθρωπο μὲ το ἁγιαστικὸ λάδι τῆς ἀγαλλιάσεως καὶ δέχονται τὸν ἀρραβῶνα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, θὰ φτάσουν τὰ μέτρα τῆς τελειότητος καὶ θὰ κληρονομήσουν τὴ Βασιλεία τοῦ Πανβασιλέως Χριστοῦ! Γιατὶ λόγω τοῦ ἀρραβῶνα τοῦ Πνεύματος ποὺ πῆραν εἶναι σίγουρες οἱ ἐλπίδες τους, ὅτι θὰ συμβασιλεύσουν μὲ τὸ πανβασιλέα Χριστό! Διότι ἀπὸ τούτη τὴ ζωή δοκίμασαν μέσα τους τὴν ἡδονὴ καὶ τὴ Χάρη τοῦ Παναγίου Πνεύματος. Οἱ τέτοιοι ἄνθρωποι ἁρπάζονται ἀπὸ τώρα νοερά σ’ ἐκεῖνον τὸν αἰῶνα καὶ βλέπουν τὰ κάλλη καὶ τὰ θαύματά του μὲ τὶς ἄδυτες λάμψεις τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ.

Μελέτημα 19
1. Μερικοὶ ἐπαναπαύονται, ὅτι ἔχουν τόση Χάρη Θεοῦ μέσα τους, ὥστε νὰ μποροῦν νὰ συγκρατοῦν τὸν ἑαυτό τους καὶ νὰ μὴ τοὺς νικᾶ ἡ ἁμαρτία ποὺ κατοικεῖ μέσα τους. Κι’ ἔτσι συμβαίνει, τώρα νὰ ἔχουν προσευχὴ νηφάλια καὶ ἀνάπαυση, ἔπειτα νὰ ἐνεργοῦνται ἀπὸ ἀκάθαρτους λογισμοὺς καὶ νὰ δελεάζονται ἀπὸ τὴν ἁμαρτία, ἐνῶ ἔχουν μέσα τους τὴ Θ. Χάρη. Ἔτσι οἱ ἐπιπόλαιοι, ὅταν ἔννοιωσαν μέσα τους τὴν ἐνέργεια τῆς Θείας Χάριτος, νόμισαν ὅτι ἐλευθερώθηκαν γιὰ πάντα ἀπὸ τὴν ἁμαρτία, ἐνῶ οἱ διακριτικοὶ καὶ νουνεχεῖς δὲν θ’ ἀργηθοῦν ὅτι, καὶ ὅταν κατοικεῖ μέσα τους ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ καὶ πάλι ταράζονται ἀπὸ αἰσχροὺς καὶ ἄτοπους λογισμούς.

2. Ὅπως εἶναι ἀδύνατο χωρὶς μάτια ἤ γλώσσα, αὐτιὰ καὶ πόδια, νὰ βλέπει κανεὶς ἤ νὰ μιλάει, ἤ ν’ ἀκούει ἤ νὰ περπατάει, ἔτσι ἐπίσης εἶναι ἀδύνατο χωρὶς τὸ Θεὸ καὶ τὴ Θεϊκὴ ἐνέργεια νὰ γίνει κανεὶς κοινωνός τῶν Θείων μυστηρίων καὶ νὰ γνωρίσει τὴ σοφία τοῦ Θεοῦ ἤ ν’ ἀποκτήσει τὸν πλοῦτο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἔτσι οἱ δούλοι τοῦ Θεοῦ καταρτίζονται συνεχῶς μὲ τὴ Θεϊκὴ γνώση καὶ μὲ τὴ Χάρη τοῦ Θεοῦ.

3. Καταλήγοντας λέω ὅτι καὶ αὐτοὶ ἀκόμη οἱ Ἀπόστολοι, ποὺ ἦσαν γεμάτοι ἀπὸ τὴ Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, δὲν ἦσαν ὁλότελα ἀπαλλαγμένοι ἀπὸ φροντίδες. Ἀλλὰ μαζὶ μὲ τὴν ἀγαλλίαση καὶ τὴν ἀνέκφραστη χαρά εἶχαν καὶ κάποιο φόβο. Γιατὶ ὁ Κύριος καὶ ἀπὸ τοὺς τελείους ἀκόμη ζητεῖ νὰ εἶναι τὸ θέλημα τῆς ψυχῆς στὴν ὑπηρεσία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ὥστε νὰ συμβαδίζουν καὶ τὰ δύο. «Μή σβήνετε τὴν ἐνέργεια τοῦ Ἅγιου Πνεύματος» (Ἀπ. Παῦλος). Τὸ νὰ μιλάει κανεὶς γιὰ τὴν ἀπάθεια καὶ τὴν τελειότητα εἶναι εὔκολο. Δύσκολο ὅμως εἶναι τὸ νὰ μάθει μὲ τὴν πείρα καὶ ἀληθινὰ πῶς κατορθώνεται ἡ τελειότητα.

4. Ὅσοι λένε πνευματικὰ λόγια χωρὶς νὰ τὰ γεύονται, τοὺς παρομοιάζω μὲ ἄνθρωπο πού, ἐνῶ δὲν ἔχει φάει ποτὲ μέλι, προσπαθεῖ νὰ δώσει στοὺς ἄλλους νὰ ἐννοήσουν τί εἴδους εἶναι ἡ γλυκύτητά του. Τέτοιοι εἶναι πράγματι ὅσοι δὲν δοκίμασαν στὴν πράξη καὶ μ’ ἐσωτερικὴ πληροφορία τὰ σχετικά μὲ τὴν τελειότητα καὶ τὸν ἁγιασμὸ καὶ τὴν ἀπάθεια καὶ θέλουν νὰ μιλοῦν γι’ αὐτὰ στοὺς ἄλλους. Κινδυνεύει δηλαδὴ κάπως ὁ Χριστιανισμὸς λίγο-λίγο νὰ ξεφύγει ἀπὸ τὸν γεμάτο χαρὰ κι’ εὐφροσύνη δρόμο του καὶ νὰ πέσει στὴν ἔρημο τῆς ἀθεΐας. Εἶναι δηλαδὴ ὁ Χριστιανισμός, σὰν νὰ δώσει κανεὶς σ’ ἕνα διψασμένο ἕνα γλυκὸ ποτὸ καὶ νὰ τὸν κάνει, -ὄχι μόνο ἀπὸ τὴ δίψα, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὴν ἡδονὴ τοῦ ποτοῦ- νὰ τὸ ἐπιθυμεῖ πιὸ ἄπληστα!.·. Αὐτὰ ὅμως δὲν νοοῦνται μόνο μὲ λόγια χωρὶς πείρα, ἀλλὰ ἐπιτελοῦνται μὲ τὴ νοερὴ καὶ μυστικὴ ἐργασία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ ἔτσι λέγονται. Ἔτσι ὁ Χριστιανισμὸς εἶναι σὰν φαγητὸ καὶ ποτό, πού, ὅσο περισσότερο τὸν γεύεται κανείς, τόσο ἀνάβει καὶ ἡ ἐπιθυμία του καὶ δὲν τὸν χορταίνει!

Μελέτημα 20
1. Ἅγιος εἶναι ἐκεῖνος, ποὺ καθάρισε τελείως τὸν ἐσωτερικό του ἄνθρωπο. Κάποιος ἀδελφός, ἐνῶ προσευχόταν μαζὶ μὲ ἄλλους ἀδελφούς, αἰχμαλωτίσθηκε ἀπὸ τὴ θεία δύναμη, καὶ μὲ ἁρπαγὴ τοῦ νοῦ του εἶδε τὴν ἄνω Ἰερουσαλήμ καὶ τὰ ἐκεῖ φωτεινὰ κατοικητήρια καὶ φῶς ἄπειρο καὶ ἀνέκφραστο, καὶ ἄκουσε φωνή, ὅτι αὐτὸς εἶναι ὁ τόπος τῆς ἀναπαύσεως τῶν δικαίων. Μετὰ ἀπ’ αὐτὸ ὑπερηφανεύθηκε καί, νομίζοντας τὸν ἑαυτό του σπουδαῖο, ἔπεσε σὲ βάθος ἁμαρτιῶν καὶ κυριεύτηκε ἀπὸ πολλὰ κακά. Ἄν λοιπὸν αὐτὸς ἔπαθε τέτοια, πῶς εἶναι δυνατὸν ὁ καθένας νὰ λέει, «Ἀφοῦ νηστεύω καὶ ζῶ σὰν ξένος καὶ δίνω ἐλεημοσύνη καὶ ἔχω φυλαχθεῖ ἀπὸ πορνεία, κλοπὴ καὶ τὰ ὅμοια, ἄραγε εἶμαι ἅγιος; Γιατὶ τελειότητα δὲν εἶναι μόνον ἡ ἀποχὴ ἀπὸ τὰ φανερὰ κακά, ἀλλὰ κυρίως ἡ κάθαρση τῆς διανοίας!

2. Ἄν λοιπὸν καθάρισες ὅλη τὴν ἀνομία, ποὺ ἔχεις μέσα σου, καὶ ἀπέρριψες τὴν ἁμαρτία, τότε καυχήσου γιὰ τὴν καθαρότητα ποὺ σοῦ ἔδωσε ὁ Θεός. Ἄν ὅμως ὄχι, τότε ταπεινώσου σὰν φτωχός παρακαλώντας τὸ Χριστὸ νὰ σὲ καθαρίσει ἀπὸ τὶς κρυφὲς ἁμαρτίες σου. Ἡ καθαρότητα τῆς καρδιᾶς δὲν μπορεῖ νὰ πραγματοποιηθεῖ διαφορετικά, παρὰ μόνο μέσω τοῦ Ἰησοῦ.

3. Ἄν ἀπέκτησες σοφία κοσμικὴ καὶ γήϊνες γνώσεις, ἀρνήσου τες. Ἄν στηρίζεσαι σὲ προτερήματα τῆς σάρκας, ταπείνωσε τὸν ἑαυτό σου καὶ μίκρυνέ τον. Γιατὶ μόνον ἔτσι θὰ μπορέσεις νὰ γίνεις μαθητὴς τῆς μωρίας τοῦ κηρύγματος. Καὶ σ’ αὐτὴ θὰ βρεῖς τὴν ἀληθινὴ σοφία, ὄχι σὲ κομψά λόγια, ἀλλὰ στὴ δύναμη τοῦ Σταυροῦ, ἔχοντας ἐσωτερικά τὰ ἴδια ἐνεργήματα μ’ ἐκείνους ποὺ καταξιώθηκαν νὰ τὴν ἀποκτήσουν.

4. Κι’ ἄν ἀκόμη ἔλαβες οὐράνια γεύση. Κι’ ἄν ἀκόμη ἔγινες μέτοχος ἐκείνης τῆς σοφίας καὶ ἀπέκτησες ἀνάπαυση στὴν ψυχή σου, μήν ὑπερηφανεύεσαι, μήτε νὰ ξεθαρρεύεις σὰν νὰ κατάκτησες ὅλη τὴν ἀλήθεια, γιὰ νὰ μήν ἀκούσεις καὶ σὺ τὸ τοῦ Θείου Παῦλου. «Τώρα πλέον εἴσασθε χορτάτοι! Τώρα πλέον γίνατε πλούσιοι! Χωρίς έμᾶς. κατακτήσατε τὴ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν!…». Ἀλλὰ κι’ ἄν γεύθηκες τὰ οὐράνια, νὰ πιστεύεις ὅτι δὲν ἄγγιξες ἀκόμη τὸ Χριστό. Αὐτὸ τὸ φρόνημα νὰ κυριαρχεῖ μέσα στὴ διάνοιά σου.

Μελέτημα 21
1. Ὅπως ὁ πλεονέκτης, κι’ ἄν μαζέψει ἀναρίθμητα χρήματα, δὲν χορταίνει, ἀλλὰ μεγαλώνει ἡ ἐπιθυμία του γιὰ περισσότερα. Ἤ ὅπως ἐκεῖνος ποὺ ἀπομακρύνεται ἀπὸ ἕνα ποτάμι μὲ γλυκύτατο νερὸ πρίν ξεδιψάσει νοιώθει μεγαλύτερη δίψα. Ἔτσι καὶ στὸν καθένα μας ἡ γεύση τοῦ Θεοῦ δὲν ἔχει κορεσμὸ ἤ τέλος. Ἀλλὰ ὅσο πλουτίζει κανεὶς μ’ αὐτὸν τὸν πλοῦτο, τόσο νομίζει τὸν ἑαυτό του φτωχό. Οἱ Χριστιανοὶ δὲν θεωροῦν πολύτιμη τὴ ζωή τους, ἀλλὰ νοιώθουν νὰ εἶναι ἕνα μηδενικὸ μπροστὰ στὸ Θεὸ καὶ θεωροῦν τὸν ἑαυτό τους δούλο ὅλων τῶν ἀνθρώπων. Πολύ χαίρεται ὁ Θεὸς καὶ ἀναπαύεται μ’ αὐτήν τὴν ψυχὴ γιὰ τὴν ταπείνωσή της. Ἄν λοιπὸν ἔχει κανεὶς κάποιο καλὸ ἤ καὶ εἶναι πνευματικὰ πλούσιος, νὰ μὴ νομίζει ὅτι εἶναι πνευματικὰ πλούσιος, νὰ μὴ νομίζει ὅτι εἶναι κάτι ἤ ἔχει κάτι. Γιατὶ ὁ Κύριος σιχαίνεται τὴν οἴηση. Καὶ αὐτὴ ἔχει διώξει τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὸν Παράδεισο μὲ τὸ «θὰ εἶστε σὰν θεοὶ» τοῦ σατανᾶ. Σκέψου ὅτι ὁ Κύριος καὶ Θεός σου Ἰησοῦς κένωσε τὸν ἑαυτό Του παίρνοντας δούλου μορφὴ καὶ σταυρώθηκε καὶ συγκαταριθμήθηκε μεταξύ τῶν κακούργων. Ἄν ἔτσι ἔγινε μὲ τὸ Θεό, ἐσὺ τὸ σκουλήκι ὁ ἄνθρωπος, ποὺ εἶσαι τελείως ἀκάθαρτος, πῶς ἔχεις μεγάλη ἰδέα γιὰ τὸν ἑαυτό σου καὶ ὑπερηφανεύεσαι; Ἄν ἔχεις λοιπὸν κάτι καλό, ποὺ ἔλαβες ἀπὸ τὸ Θεό, νὰ λές: «Αὐτὸ δὲν εἶναι δικὸ μου, ἀπὸ Ἄλλον τὸ πῆρα, καὶ ἄν Αὐτὸς θέλει, θὰ μοῦ τὸ πάρει πίσω». Ἔτσι κάθε καλὸ νὰ τὸ ἀποδίδεις στὸν Κύριο καὶ κάθε κακὸ στὸν ἑαυτό σου!

2. Ὁ Θησαυρός ποὺ λέει ὁ Ἀπόστολος ὅτι τὸν ἔχουμε σὲ πήλινα σκεύη, εἶναι (νὰ πιστεύεις) ἡ ἁγιαστικὴ δύναμη τοῦ Πνεύματος, τὴν ὁποία ἀξιώθηκες νὰ λάβεις ἀπ’ αὐτὴ ἀκόμη τὴ ζωή. Ἐκεῖνος λοιπὸν ποὺ βρῆκε καὶ κρατάει μέσα του τὸν ἐπουράνιο αὐτὸ θησαυρὸ τοῦ ἀγίου Πνεύματος, μπορεῖ νὰ ἐργάζεται κάθε ἀρετὴ καὶ κάθε ἐντολὴ χωρὶς κόπους καὶ κούραση. Γιατὶ μόνο μὲ τὴ δύναμη καὶ τὴ Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος θὰ μπορέσουμε χωρὶς μόχθο καὶ ταλαιπωρία νὰ ἐργαζόμαστε τὸ σύνολο τῶν ἀρετῶν.

3. Ἐκεῖνοι ποὺ ἔχουν τὸν Θεϊκὸ πλοῦτο τοῦ Πνεύματος μέσα τους, ὅταν μιλᾶνε πνευματικὰ τὰ βγάζουν ἀπὸ τὸ θησαυρὸ ποὺ ἔχουν μέσα τους. Ὅσοι ὅμως δὲν ἔχουν αὐτὸν τὸν Θεϊκὸ πλοῦτο μέσα τους προβάλλουν τὰ ξένα σὰν δικά τους κι’ ἐμφανίζονται σὰν γονεῖς ξένων τέκνων. Γι’ αὐτό, μὴ ἔχοντας δικό τους θησαυρό, δὲν μποροῦν καὶ τοὺς ἄλλους νὰ ὡφελοῦν καὶ τὸν ἑαυτό τους νὰ εὐφραίνουν μὲ τὴ διδασκαλία τους.

Μελέτημα 22
1. Ἐκεῖνοι, ποὺ ἀξιώθηκαν νὰ γίνουν τέκνα Θεοῦ καὶ ἔχουν τὸν Χριστὸ μέσα τους, περιθάλπονται στα βάθη τῆς καρδιᾶς τους ἀπὸ τὴ Θεία Χάρη. Συμβαίνει δηλαδὴ καμμιά φορά οἱ ἄνθρωποι αὐτοί, σὰν νὰ βρίσκονται σὲ βασιλικὸ δεῖπνο, νὰ εὐφραίνονται καὶ νὰ χαίρονται μὲ κάποια ἀνέκφραστη καὶ ἀνείπωτη ἀγαλλίαση. Καὶ ἄλλοτε, σὰν νεόνυμφοι νὰ νοιώθουν πνευματικὴ ἡδονή, ἐνῶ ἄλλοτε σὰν ἀσώματοι ἄγγελοι νὰ αἰσθάνονται τόση ἐλαφρότητα στὸ σῶμα τους, ὥστε νὰ νομίζουν ὅτι δὲν ἔχουν σῶμα. Καὶ ἄλλοτε πάλι, τὸ Πνεῦμα ἄναψε μέσα τους τόση ἀγάπη, ἑνωμένη μ’ άνείπωτη ἡδονή, ὥστε ἄν ἦταν δυνατὸν κάθε ἄνθρωπο νὰ τὸν ἀγκαλιάσουν, χωρὶς νὰ ξεχωρίζουν καλὸ ἤ κακό. Ἄλλοτε δὲ τόσο πολύ ἐξουδένωσαν τὸν ἑαυτό τους, ὥστε νὰ νομίζουν ὅτι κανένας δὲν εἶναι παρακάτω ἀπ’ αὐτούς, ἀλλὰ ὅτι εἶναι τελευταῖοι ἀπ’ ὅλους. Πότε τοὺς κυκλώνει μεγάλη γαλήνη καὶ ήσυχία καὶ τοὺς ἀγκαλιάζει ἡ εἰρήνη καὶ τοὺς κυριεύει μιὰ θαυμαστή πνευματικὴ ἡδονή. Καὶ πότε γεμίζουν σύνεση καὶ Θεία σοφία καὶ ἀνεξιχνίαστη πνευματικὴ γνώση. Καὶ γενικά δέχονται τόση σοφία ἀπὸ τὴ Χάρη τοῦ Χριστοῦ, ὅπου δὲν μπορεῖ καμμιά γλώσσα νὰ διηγηθεῖ!

2. Τὰ παραπάνω ἐνεργήματα τοῦ Πνεύματος ἀνήκουν σὲ μεγάλα μέτρα, ποὺ πλησιάζουν τὴν τελειότητα. Ὅταν φτάσει κανεὶς στὴν πνευματικὴ τελειότητα, ἀφοῦ καθαρθεῖ πλήρως ἀπ’ ὅλα τὰ πάθη καὶ ἐνωθεῖ μὲ τὸ Παράκλητο Πνεῦμα, τότε γίνεται ὅλος φῶς, ὅλος πνεύμα, ὅλος χαρά, ὅλος ἀνάπαυση, ὅλος ἀγαλλίαση, ὅλος ἀγάπη, ὅλος εὐσπλαχνία, ὅλος ἀγαθότητα καὶ καλωσύνη. Αὐτοὶ λοιπόν, ποὺ ἑνώθηκαν ἐξ ὁλοκλήρου μὲ τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ, ἔχουν ἐξομοιωθεῖ μὲ τὸν Χριστό! Γιατί, ἀφοῦ ἔγιναν ἄμεμπτοι καὶ καθαροὶ στὴν καρδιὰ ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, εἶναι ἀδύνατο νὰ παρουσιάσουν καρποὺς κακίας, ἀλλὰ πάντοτε καρποὺς Πνεύματος. Αὐτὴ εἶναι ἡ προκοπὴ τῆς πνευματικῆς τελειότητος, ποὺ δίνει ὁ Δεσπότης Χριστός.

3. Συμβαίνει δηλαδὴ μόλις κανεὶς γονατίσει στὴν προσευχὴ νὰ γεμίζει ἡ καρδιά του ἀπὸ Θεία ἐνέργεια καὶ ἡ ψυχή του νὰ χαίρεται μαζὶ μὲ τὸν Κύριο, σὰν νύμφη μὲ τὸν νυμφίο. Ὁ προφήτης Ἡσαΐας λέει• «Ὅπως χαίρεται ὁ νυμφίος μὲ τὴ νύμφη, ἔτσι θὰ χαρεῖ ὁ Κύριος μαζί σου». Καὶ ἀπὸ τὴν προσευχὴ συμβαίνει ἐκείνη τὴν ὥρα στὸν ἄνθρωπο νὰ φεύγει καὶ ἡ ψυχὴ μαζὶ μὲ τὴν προσευχὴ (=ἔκσταση).

Μελέτημα 23
1. Νὰ ξέρεις ὅτι τὰ σχετικά μὲ τὴ Χάρη ἔχουν ὥς ἑξῆς: Ἄς ὑποθέσουμε ὅτι ἡ τελειότητα ἔχει (12) δώδεκα σκαλοπάτια. Συμβαίνει λοιπὸν νὰ φτάσει κάποιος καὶ σ’ αὐτὸ τὸ μέτρο. Ἀλλὰ πάλιν ὑποχωρεῖ ἡ Χάρη καὶ κατεβαίνει ἕνα σκαλοπάτι, σταματώντας στὸ ἐνδέκατο. Τώρα καὶ ν’ ἀκούει καὶ νὰ μιλάει καὶ νὰ φροντίζει γιὰ κάτι μπορεῖ. Ἄν ὅμως ἔμενε στὸ δωδέκατο σκαλοπάτι θὰ ἦταν ἐκστατικός, σὰν μεθυσμένος καὶ δὲν θὰ φρόντιζε γιὰ τοὺς ἀδελφούς του οὔτε θ’ ἀσχολεῖτο μὲ τὴ διακονία τοῦ λόγου.

2. Ὁ Κύριος εἶπε· «Ὅταν ὅμως θὰ ἔλθει ἐκεῖνος, τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας, θὰ σᾶς ὁδηγήσει σὲ ὅλη τὴν ἀλήθεια»· Ἐκεῖνος λοιπὸν θὰ προσευχηθεῖ καὶ ἐκεῖνος θὰ κλάψει. Γιατί, ὅπως λέει ὁ Ἀπόστολος, ἐμεῖς δὲν ξέρουμε πῶς νὰ προσευχηθοῦμε ὅπως πρέπει, ἀλλὰ τὸ Πνεῦμα τὸ ἴδιο μεσιτεύει γιὰ μᾶς μὲ στεναγμοὺς ἀλαλήτους. Γιατὶ μόνο στὸ Πνεῦμα εἶναι φανερὸ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Καὶ ὅταν κατὰ τὴν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς ἐπιφοίτησε ὁ Παράκλητος καὶ ἡ δύναμη τοῦ ἀγαθοῦ Πνεύματος σκήνωσε στὶς ψυχὲς τῶν Ἀποστόλων, ἀφαιρέθηκε ἀπ’ αὐτοὺς τὸ κάλυμμα τῆς κακίας, καταργήθηκαν τὰ πάθη καὶ ξεσκεπάστηκαν τὰ μάτια τῆς καρδιᾶς τους. Καὶ ἀφοῦ γέμισαν ἀπὸ σοφία καὶ ἔγιναν τέλειοι ἀπὸ τὸ Πνεῦμα, ἔμαθαν πῶς νὰ πράττουν τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ.»

3. Ὅταν ἀκούσεις περί ἑνώσεως νυμφίου καὶ νύμφης καὶ περί χορῶν καὶ ὀργάνων καὶ ἑορτών, μὴ βάλεις στὸ νοῦ σου τίποτε ὑλικὸ ἤ ἐπίγειο. Αὐτὰ λέγονται ἀπὸ συγκατάβαση μόνο γιὰ παράδειγμα. Ἡ οὐσία τους εἶναι ἀνέκφραστη καὶ πνευματικὴ καὶ ἀπρόσιτη στὰ σαρκικά μάτια. Μόνο ψυχὲς ἅγιες καὶ πιστὲς μποροῦν νὰ τὰ ἐννοήσουν. Γιατὶ ἡ κοινωνία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, οἱ ἐπουράνιοι θησαυροί, οἱ χοροὶ καὶ οἱ ἑορτὲς τῶν Ἁγίων Ἀγγέλων φανερώνονται μόνον σ’ ἐκεῖνον ποὺ τὰ δοκίμασε. Ἐνῶ ὁ ἀμύητος οὔτε κἄν νὰ τὰ θεωρήσει εἶναι δυνατόν. Ἄκουε λοιπὸν γι’ αὐτὰ μὲ εὐλάβεια, μέχρις ὅτου σοῦ συμβεῖ, γιὰ τὴν πίστη σου, νὰ καταξιωθεῖς νὰ τὰ ἐπιτύχεις. Τότε θὰ ἐννοήσεις μὲ τὴν πείρα τῶν ψυχικῶν όφθαλμῶν, σὲ ποιὰ ἀγαθὰ καὶ μυστήρια μποροῦν νὰ μετέχουν οἱ ψυχὲς τῶν Χριστιανῶν ἀπ’ αὐτὴ τὴ ζωή. Γιατὶ στὴν ἀνάσταση, καὶ τὸ σῶμα τὸ ἴδιο τῶν ἀνθρώπων αὐτῶν θὰ ἀξιωθεῖ νὰ τὰ βλέπει αὐτὰ καὶ νὰ τὰ κρατᾶ, ὅταν καὶ αὐτὸ γίνει πνευματικό.

4. Τὰ κάλλη καὶ οἱ ἀγαθοὶ καρποί τῆς ψυχῆς μας, δηλαδὴ ἡ προσευχή, ἡ ἀγάπη, ἡ πίστη, ἡ ἀγρυπνία, ἡ νηστεῖα καὶ ὁ λοιπὲς ἀρετές, ὅταν ἐνωθοῦν μὲ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, τότε καὶ αὐτὰ σὰν θυμίαμα βγάζουν πλούσια εὐωδία. Ἀλλὰ καὶ ἐμεῖς τότε πολιτευόμαστε εὔκολα κατὰ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Γιατὶ χωρὶς τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, κανεὶς δὲν μπορεῖ νὰ γνωρίζει τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ὅταν ἡ νύμφη ψυχὴ γίνει ἄξια νὰ ἐνωθεῖ μὲ τὸν Νυμφίο Χριστό, ὑποτάσσεται πλέον καὶ δὲν ἀκολουθεῖ πιὰ τὸ δικό της θέλημα, ἀλλὰ τὸ θέλημα τοῦ Νυμφίου της Χριστοῦ!

5. Τὸ ἔνδυμα γάμου, γιὰ τὸ ὁποῖο κάνει λόγο ὁ Χριστὸς, νὰ φρονείς ὅτι εἶναι ἡ Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Καὶ ἐκεῖνος ποὺ δὲν ἔγινε ἄξιος νὰ τὴν περιβληθεῖ, δὲν θὰ μετάσχει στὸν ἐπουράνιο γάμο καὶ στὸ πνευματικὸ ἐκεῖνο δεῖπνο.

Μελέτημα 24
1. Ἄς προσπαθήσουμε μὲ πόθο νὰ πιοῦμε τὸ πνευματικὸ καὶ θεϊκὸ κρασί καὶ νὰ μεθύσουμε μὲ νηφάλια μέθη, ὥστε, ὅπως ἐκεῖνοι ποὺ πίνουν πολὺ κρασί καὶ λένε ὕστερα πολλὰ λόγια, ἔτσι κι’ ἐμεῖς, ἀφοῦ πιοῦμε χορταστικὰ ἀπὸ τὸ πνευματικὸ αὐτὸ κρασί, νὰ μιλᾶμε πολλὰ διηγούμενοι τὰ Θεία μυστήρια. «Καὶ τὸ ποτήριον σου μεθύσκον με ὡσεὶ κράτιστον» (ψαλμωδός).

2. «Πτωχὴ τῷ πνεύματι» εἶναι ἐκείνη ἡ ψυχή, ποὺ γνωρίζει καλά τὰ τραύματά της καὶ τὸ σκοτάδι τῶν παθῶν, ποὺ τὴν περικυκλώνει, καὶ ζητάει συνεχῶς τὴ λύτρωση ἀπὸ τὸν Κύριο. Γιατί, ἄν δὲν εὐχαριστεῖται στὰ τραύματα καὶ τοὺς μώλωπες τῶν παθῶν της οὔτε δικαιολογεῖ τὰ σφάλματά της, ὁ Κύριος ἔρχεται καὶ τὴ γιατρεύει καὶ τῆς ἀποκαθιστᾶ τὸ κάλλος της. Μὲ μόνο ὅρο νὰ μὴ μετέχει μὲ τὴν προαίρεσή της νὰ βοᾶ πρὸς τὸν Κύριο γιὰ νὰ τὴν ἐλευθερώσει ἀπὸ τὰ πάθη της. Αὐτὴ ἡ ψυχὴ εἶναι μακάρια. Ἀλλοίμονο ὅμως σ’ ἐκείνη τὴν ψυχὴ ποὺ δὲν ἔχει συναίσθηση τῶν τραυμάτων της. Αὐτὴν τὴν ψυχὴ ὁ ἀγαθός Γιατρός δὲν τὴν θεραπεύει, γιατί δὲν τὸν ζητάει, νομίζοντας ὅτι εἶναι ὑγιής. Λέει ὁ Κύριος• «Δὲν ἔχουν ἀνάγκη ἀπὸ γιατρὸ οἱ ὑγιεῖς, ἀλλὰ οἱ ἄρρωστοι».

3. Εἶναι πράγματι μακάριοι καὶ ἀξιοζήλευτοι γιὰ τὰ ὅσα ἀπολαμβάνουν στὸ βίο τους, ὅσοι μὲ θερμή πίστη γνώρισαν μὲ πεῖρα τὰ ἐπουράνια μυστήρια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ ἔχουν πατρίδα, τοὺς οὐρανούς. Αὐτοὶ εἶναι οἱ καλύτεροι ἀπ’ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους. Γιατί; Διότι αὐτοὶ μόνο, ὅσο ζοῦνε ἀκόμη στὴ γῆ, μπόρεσαν νὰ κατοπτεύουν τὰ κάλλη τοῦ Πνεύματος. Γι’ αὐτοὺς λέει ὁ Θεῖος Ἀπόστολος: «Ἡ δική μας πατρίδα βρίσκεται στοὺς οὐρανούς» καὶ «Μάτια δὲν εἶδαν καὶ αὐτιά δὲν ἄκουσαν καὶ ἄνθρωπος δὲν διανοήθηκε τὰ ἀγαθὰ ποὺ ἑτοίμασε ὁ Θεὸς γι’ αὐτοὺς ποὺ τὸν ἀγαποῦν». Καὶ προσθέτει• «Σὲ μᾶς ὅμως τὰ ἀπεκάλυψε μέσω τοῦ Πνεύματός Του». Αὐτοὶ εἶναι οἱ ἀληθινοὶ σοφοὶ καὶ δυνατοὶ καὶ εὐγενεῖς καὶ οἱ φρόνιμοι.

4. Ἔτσι οἱ τρεῖς παῖδες ποὺ δὲν προσκύνησαν τὸν ἀνδριάντα τοῦ Ναβουχοδονόσορα δὲν ἐκάηκαν ἀπὸ τὴ φωτιὰ τῆς καμίνου. Ὁ Προφήτης Ἠλίας κατέβασε φωτιὰ ἀπὸ τὸν οὐρανὸ μὲ τὴν προσευχή του. Ὁ Μωϋσῆς νίκησε ὅλη τὴν Αἴγυπτο καὶ τὸν τύραννο Φαραώ. Ὁ Λώτ καὶ ὁ Νῶε καὶ τόσοι ἄλλοι, ποὺ ἐνῶ ἐξωτερικά εἶχαν πολὺ εὐτελὴ ἐμφάνιση, ὑπερίσχυσαν σὲ πολλοὺς ἐπισήμους καὶ δυνατοὺς μὲ τὴ δύναμη τοῦ Θεοῦ.

5. Ἔτσι ἡ ἀνείπωτη Σοφία τοῦ Θεοῦ μᾶς δείχνει ὅτι ἡ ἀνθρώπινη φύση ἀπὸ μόνη της, χωρὶς τὴ θεία βοήθεια, δὲν μπορεῖ νὰ πετύχει τίποτε τὸ πνευματικὸ ἤ ὑλικό. Ὅπως ἡ γῆ ἄν δὲν καλλιεργηθεῖ ἀπὸ τὸ γεωργὸ δὲν δίνει καρπούς, ἔτσι καὶ ἡ ἀνθρώπινη ψυχὴ ἄν δὲν καλλιεργηθεῖ ἀπὸ τὸν Δεσπότη Χριστὸ δὲν δίνει καρποὺς ἀρετῶν. Αὐτὸς θὰ καλλιεργήσει μὲ τὴ δική Του τέχνη τὶς καρδιές τῶν πιστῶν καὶ θὰ τὶς προετοιμάσει ν’ ἀποδώσουν τέλειους τοὺς καρποὺς τοῦ Πνεύματος καὶ θὰ λάμψει τὸ φῶς Του στὸ σπίτι τῆς ψυχῆς μας, ποὺ εἶναι σκοτισμένο ἀπὸ τὰ πάθη.

Μελέτημα 25
1. Διπλός εἶναι ὁ πόλεμος τῶν Χριστιανῶν καὶ διπλὴ ἡ πάλη. Ἀπὸ τὴ μιά, μὲ ὅσα βλέπουν τὰ μάτια του, ποὺ ἐρεθίζουν καὶ γαργαλίζουν τὴν ψυχὴ καὶ τὴν προκαλοῦν νὰ δένεται ἐμπαθῶς μαζὶ τους καὶ νὰ εὐχαριστεῖται μ’ αὐτά. Καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη, μὲ τὶς ἀρχές καὶ ἐξουσίες τοῦ φοβεροῦ κοσμοκράτορα.

2. Ἡ λαμπρότητα ποὺ ὑπῆρχε στὸ πρόσωπο τοῦ Μωϋσῆ ἦταν τύπος τῆς ἀληθινῆς λαμπρότητας τοῦ Παναγίου Πνεύματος. Ὅπως τότε δὲν μποροῦσε νὰ κοιτάξει κανεὶς στὸ πρόσωπο τοῦ Μωϋσῆ, ἔτσι καὶ τώρα, τὴ λαμπρότητα αὐτὴ ποὺ λάμπει στὶς ψυχὲς τῶν Χριστιανῶν δὲν μπορεῖ νὰ τὴν ὑπομείνει τὸ σκοτάδι τῶν παθῶν, ἀλλὰ διώχνεται ἀπὸ τὴν ἀνταύγειά της καὶ φεύγει.

3. Στὸ Χριστιανὸ ποὺ ἀγαπάει τὴν ἀλήθεια καὶ τὸ Θεό, ποὺ γεύτηκε τὴν ἐπουράνια γλυκύτητα καὶ ἔχει ἑνωμένη μὲ τὴν ψυχή του τὴ Θεία Χάρη καὶ ποὺ παράδωκε ὅλο τὸν ἑαυτό του στὰ θελήματά της, εἶναι μισητὰ ὅλα τὰ πράγματα τοῦ κόσμου τούτου. Γιατὶ αὐτὸς ἔγινε ἀνώτερος ἀπ’ ὅλα τὰ πράγματα τοῦ κόσμου. Καὶ δὲν μποροῦν νὰ τὸν κυριέψουν οὔτε τὰ πλούτη, οὔτε οἱ τιμές καὶ οἱ δόξες καὶ τὰ ὅμοια. Γιατὶ αὐτὸς ἔλαβε πείρα ἄλλου πλοῦτου καὶ ἄλλης τιμῆς καὶ δόξης. Καὶ τρέφεται ψυχικά μὲ ἄφθαρτη ἡδονὴ καὶ ἔχει τὴν πληρότητα τῆς κοινωνίας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος!

4. Ὁ ἄνθρωπος αὐτὸς ἔχει τόση διαφορὰ ἀπὸ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους στὴ σύνεση, στὴ γνώση καὶ διάκριση, ὅση ἔχει ὁ λογικός ποιμένας ἀπὸ τὰ ἄλογα ζῶα ποὺ βόσκει. Γιατὶ μετέχει ἄλλου Πνεύματος καὶ σοφίας, διαφορετικῆς τοῦ κόσμου τούτου. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ ἄνθρωπος αὐτὸς διαφέρει ἀπὸ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους ποὺ ἔχουν τὸ πνεῦμα τοῦ κόσμου καὶ γνωρίζει τὸν καθένα ἀπὸ ποῦ ὁρμώμενος μιλάει, ποῦ στηρίζεται κι’ ἀνάμεσα σὲ ποιούς βρίσκεται. Αὐτὸν ὅμως δὲν μπορεῖ νὰ τὸν ἐξετάζει καὶ νὰ τὸν καταλαβαίνει κανεὶς ἀπ’ ὅσους ἔχουν τὸ πνεῦμα τοῦ κόσμου. Μόνον ἀπὸ τοὺς ὁμοίους του, ποὺ ἔχουν τὸ Ἅγιο Πνεῦμα καταλαβαίνεται.

5. Εἶναι ἀδύνατο νὰ λάβει κανεὶς τὸ Πανάγιο Πνεῦμα μέ ἄλλον τρόπο, ἄν δὲν ἀποξενωθεῖ ὁλότελα ἀπὸ τὰ πράγματα τοῦ κόσμου τούτου καὶ δὲν ἀφιερωθεῖ στὴν ἐπιδίωξη τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ καὶ ἀξιωθεῖ νὰ γίνει ἕνα πνεῦμα μὲ τὸν Κύριο. Ἡ ψυχὴ ποὺ εἶναι δεμένη ἔστω καὶ μὲ κάτι τοῦ κόσμου τούτου καὶ κλίνει πρὸς αὐτό, δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ διαφύγει καὶ νὰ περάσει ἀπὸ τὸ σκότος τῶν πονηρῶν δαιμόνων.

Μελέτημα 26 (Ὅσοι μὲ τρῶνε θὰ πεινάσουν κι’ ἄλλο, καὶ ὅσοι μὲ πίνουν θὰ διψάσουν κι’ ἄλλο)
1. Οἱ ψυχὲς ποὺ ἀγαποῦν τὸν Θεὸ καὶ τὴν ἀλήθεια, δὲν ὑποφέρουν οὔτε τὴν παραμικρὴ ἐλάττωση τοῦ ἔρωτά τους πρὸς τὸν Κύριο. Ἀλλὰ καρφωμένες ὁλοκληρωτικὰ στὸ σταυρό Του αἰσθάνονται μέσα τους τὴν Πνευματικὴ προκοπή. Πληγωμένες λοιπὸν ἀπὸ τὸν πόθο Του, κι ἄν ἀκόμη ἀξιωθοῦν Θεία μυστήρια καὶ μετάσχουν εὐφροσύνης καὶ Χάριτος, δὲν ἔχουν πεποίθηση στὸν ἑαυτό τους, οὔτε νομίζουν ὅτι εἶναι τίποτε. Ἀλλὰ ὅσο ἀξιώνονται πνευματικὰ χαρίσματα τόσο ἐπιζητοῦν τὰ οὐράνια. Καὶ ὅσο περισσότερη προκοπὴ αἰσθάνονται, τόσο πιὸ λαίμαργες γίνονται γιὰ τὰ θεῖα. Καὶ ἐνῶ εἶναι πνευματικὰ πλούσιες, κάνουν σὰν νὰ εἶναι φτωχές. «Ὅσοι μὲ τρῶνε θὰ πεινάσουν κι’ ἄλλο, καὶ ὅσοι μὲ πίνουν θὰ διψάσουν κι’ ἄλλο», λέει ἡ Θεία Γραφή.

2. Αὐτοῦ τοῦ εἴδους οἱ ψυχὲς ἀξιώνονται νὰ λάβουν τὴν τέλεια ἐλευθερία ἀπὸ τὰ πάθη καὶ ν’ ἀποκομίσουν τὴν ἔλλαμψη καὶ τὴν κοινωνία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μὲ τὴν πληρότητα τῆς Χάρης. Ὅσες ὅμως εἶναι ὀκνηρές καὶ ἀποφεύγουν τοὺς κόπους καὶ δὲν ἐπιζητοῦν τὸν ἁγιασμὸ τῆς καρδιᾶς ἀπὸ αὐτὴ ἐδῶ τὴ ζωή, ὄχι ἐν μέρει, ἀλλὰ ὁλοκληρωτικά. Αὐτὲς ἄς μὴ ἐλπίζουν νὰ κοινωνήσουν τὸ Ἅγιο Πνεῦμα καὶ ν’ ἀπαλλαγοῦν ἀπὸ τὰ πάθη τῆς κακίας• αὐτὲς κι’ ἄν ἀξιωθοῦν τὴ Θεία Χάρη, ἐπειδὴ ξεγελιοῦνται ἀπὸ τὴν κακία, ἀφήνουν κάθε πνευματικὴ φροντίδα, διότι ἀπολαμβάνουν ὀλίγη πνευματικὴ γλυκύτητα. Ἔτσι οἱ ψυχὲς αὐτὲς εἶναι εὔκολο νὰ πέσουν σὲ ἔπαρση, διότι δὲν ἀγωνίζονται νὰ φτάσουν τὴν τέλεια ἀπάθεια. Καὶ καθὼς ἀρκοῦνται στὴ λίγη αὐτὴ ἐνίσχυση τῆς Χάρης καὶ προκόβουν ὄχι στὴν ταπείνωση, ἀλλὰ στὴν ἔπαρση, ἀπογυμνώνονται κάποτε κι’ ἀπὸ τὸ χάρισμα ποὺ ἔλαβαν. Γιατὶ ἡ ψυχή, ποὺ ἀγαπάει ἀληθινὰ τὸν Θεό, κι’ ἄν ἀκόμη μυριάδες ἀρετὲς κατορθώσει, ἔχει τέτοια μετριοφροσύνη, σὰν νὰ μήν ἔχει ἀρχίσει ἀκόμη νὰ ζεῖ κατὰ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ καὶ νοιώθει ἀπληστία καὶ ἔρωτα γιὰ τὴ Θεία ἀγάπη ποὺ ἐμπνέει ὁ Δεσπότης Χριστός.

3. Στὰ πνευματικὰ αὐτὰ μέτρα οὔτε μονομιᾶς οὔτε εὔκολα μπορεῖ νὰ φτάσει κανείς, ἀλλὰ ἀφοῦ προηγηθοῦν πολλοὶ κόποι καὶ ἀγῶνες καὶ περάσουν χρόνια μὲ δοκιμασίες καὶ ποικίλους πειρασμούς, μέχρι τὸ τέλειο μέτρο τῆς ἀπάθειας. Ἔτσι, ἀφοῦ δοκιμασθεῖ μὲ πόνους καὶ κόπους καὶ ὑποφέρει μὲ γενναιοψυχία ὅλους τοὺς πειρασμούς ποὺ προξενεῖ ἡ κακία, ἀξιώνεται νὰ λάβει τὶς μεγάλες τιμές καὶ τὰ χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ τὸν Θεϊκὸ πλοῦτο. Ἔπειτα γίνεται καὶ κληρονόμος τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν.

Μελέτη 27
1. Ἡ ψυχὴ ποὺ δὲν ἔχει τὴν ἀκρίβεια τοῦ τρόπου ζωῆς καὶ ποὺ δὲν δέχτηκε ἀκόμη τὴν αἴσθηση τοῦ ἁγιασμοῦ τῆς καρδιᾶς, ἄς πενθεῖ καὶ ἄς ζητεῖ θερμὰ ἀπὸ τὸν Κύριο νὰ τῆς δοθεῖ αὐτὸ τὸ ἀγαθὸ καὶ ἡ ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Κατὰ τὸ νόμο, ἐκεῖνοι ποὺ ἕπεσαν σὲ σωματικά ἁμαρτήματα, πρῶτα τιμωροῦνται ἀπὸ τὸν ἱερέα μὲ στέρηση τῆς Θείας Κοινωνίας. Ὅσοι ὅμως δὲν εἶχαν στὴ ζωή τους τέτοια καὶ εἶναι καθαροί, προβιβάζονται στὴν Ἱερωσύνη καὶ τοποθετοῦνται μέσα στὸ θυσιαστήριο, σὰν λειτουργοὶ τοῦ Κυρίου.
Ἡ Ἁγία Τριάδα κατοικεῖ μέσα στὴν καθαρὴ ψυχή, ὅσο εἶναι κατάλληλος καὶ δεκτικός ὁ ἄνθρωπος. Ὅταν ὅμως ἀλλὰξει πορεῖα ὁ ἄνθρωπος καὶ λυπήσει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, συστέλλονται ἡ Θεία Χάρη, ἡ ἀγάπη καὶ κάθε ἀγαθὴ ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Στερεῖται ὁ νοῦς τὴν πνευματικὴ εὐφροσύνη καὶ παραδίνεται σὲ θλίψεις καὶ πειρασμούς τῶν πονηρῶν πνευμάτων, μέχρις ὅτου ὀρθοποδήσει καὶ πάλι ἡ ψυχή. Κατόπιν, ἀφοῦ δείξει τὴ μετάνοια μ’ ἐξομολόγηση καὶ ταπείνωση, πάλι ἀξιώνεται Θείας Χάριτος καὶ ἀπολαμβάνει εὐφροσύνης περισσότερο ἀπὸ πρῶτα.
Ἀντίθετα, ἄν δὲν λυπήσει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, τότε προκόβει ἡ ψυχὴ καὶ προχωρεῖ ἀπὸ δόξα σὲ δόξα καὶ ἀπὸ ἀνάπαυση σὲ τελειότερη ἀνάπαυση καὶ συγκαταριθμεῖται στοὺς τέλειους ἐργάτες καὶ ἄμεμπτους λειτουργοὺς τοῦ Χριστοῦ στὴν αἰώνια Βασιλεία Του.

2. Ἄν ὁ Χριστιανὸς κατορθώσει τὴ νηστεία, τὴν ἀγρυπνία, τὴν ψαλμωδία καὶ ὅλη τὴν ἄσκηση καὶ τὴν ἀρετή, ἀλλὰ ἡ μυστικὴ ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος δὲν κελαηδάει μέσα στὴν καρδιά του καὶ δὲν νοιώθει τὴν ἀγαλλίαση νὰ τὸν πλημμυρίζει, τότε ἀέρα δέρει καὶ μάτην ἐκοπίασε…

3. Καλὴ εἶναι ἡ νηστεῖα καὶ ἡ ἀγρυπνία, ἡ ἄσκηση καὶ ἡ ξενιτεία. Καὶ αὐτὰ εἶναι κάποια ἀρχὴ καὶ τὰ πρόθυρα τῆς θεάρεστης ζωής. Εἶναι ὅμως παράλογο νὰ θαρρεύει κανεὶς ὁλωσδιόλου σ’ αὐτὰ μόνον. Τὸ θεμέλιο λοιπὸν τοῦ Χριστιανισμοῦ εἶναι, κι ἄν ἔχει κανεὶς ὅλες τὶς ἀρετές, νὰ μὴ ἐφησυχάζει, οὔτε νὰ παίρνει θάρρος, οὔτε νὰ νομίζει ὅτι κατόρθωσε κάτι σπουδαῖο. Καὶ ἄν ἀκόμη γίνει μέτοχος τῆς Χάριτος, νὰ μὴ νομίσει ὅτι πέτυχε κάτι, οὔτε νὰ κομπάζει, ἀλλὰ νὰ πενθεῖ καὶ νὰ κλαίει καὶ νἄχει τὴν καρδιά του ὁλότελα συντετριμμένη.

4. Στὰ πνευματικὰ ζητήματα, ἐκεῖνοι ποὺ πολεμοῦν ἐναντίον τῆς κοιλιᾶς καὶ τοῦ ὕπνου καὶ ἀσχολοῦνται διαρκῶς μὲ ψαλμοὺς καὶ προσευχές, ἄς μὴ νομίζουν ὅτι ἔφτασαν πιὰ στὸ τέλος καὶ στὴν ἀνάπαυση. Βρίσκονται ἀκόμη στὰ πρόθυρα καὶ τὶς αὐλές τῶν ἀνακτόρων. Καὶ ἄν ἀξιώθηκαν νὰ λάβουν κάποια πνευματικὴ χάρη εἶναι μακριά τῆς τελειότητος. Τέχνη τοῦ σατανᾶ εἶναι τὸ νὰ ὑποχωρεῖ θεληματικὰ ἀρκετὰ χρόνια, μὲ τὸ σκοπὸ νὰ βάλει στὸ νοῦ ὅσων ἀσκοῦνται τὴν ψεύτικη ἰδέα, ὅτι ἔφθασαν στὴν τελειότητα. Ὁ πονηρὸς ὅφις μὲ τὸ νὰ σπείρει ἐξαρχῆς μέσα στὸν Ἀδὰμ τὴν ἐπιθυμία νὰ γίνει Θεὸς σὲ ποιὰ ἀτιμία τὸν κατέβασε, μὲ αὐτὴ ἀκριβῶς τὴν ὑπερήφανη ἰδέα. Αὐτὰ λοιπὸν καὶ σύ, ἔχοντας στὸ νοῦ σου, φύλαγε τὸν ἑαυτό σου ὅσο μπορεῖς, καὶ φρόντιζε μὲ μεγάλη ἐπιμέλεια νὰ ἔχεις πάντοτε τὴν καρδιά σου ταπεινὴ καὶ συντριμμένη.

Μελέτη 28
1. Συμβαίνει πολλές φορές νὰ σοῦ μιλάει μὲ λογισμούς ὁ σατανᾶς καὶ νὰ σοῦ λέει· «Κοίταξε πόσα κακὰ ἔργα ἔχεις κάνει. Ἡ ψυχή σου εἶναι γεμάτη ἀνομίες, βαρύνεσαι μὲ πολλές καὶ βαρύτατες ἁμαρτίες». Μή σὲ ξεγελάει μ’ αὐτὰ ὁ σατανᾶς καὶ μὲ πρόφαση ταπεινώσεως σὲ σπρώχνει στὴν ἀπελπισία. Ἐσὺ λοιπὸν ἀποκρίσου του: «Ναί, ἀλλὰ ἔχω γραπτὲς τὶς διαβεβαιώσεις τοῦ Θεοῦ ποὺ λέει. «Δὲν ἐπιθυμῶ τὸ θάνατο τοῦ ἁμαρτωλού, ἀλλὰ νὰ ἐπιστρέψει μὲ τὴ μετάνοια καὶ νὰ ἔχει ζωή». Γιατὶ τότε τί ἤθελε νὰ κατεβεῖ ὁ Θεὸς στὴ γῆ, ἄν ὄχι γιὰ νὰ σώσει τοὺς ἁμαρτωλοὺς καὶ νὰ φωτίσει αὐτοὺς ποὺ ζοῦνε στὸ σκοτάδι καὶ νὰ δώσει ζωὴ στοὺς νεκροὺς ἀπὸ τὴν ἁμαρτία;».

2. Ὅπως ἡ σατανικὴ δύναμη, ἔτσι καὶ ἡ Θεία Χάρη προτρέπει χωρὶς νὰ ἐξαναγκάζει. Καὶ αὐτὸ γιὰ νὰ διαφυλάσσεται ἡ ἐλευθερία καὶ ἡ αὐτεξουσιότητά μας. Γι’ αὐτὸ καὶ ὅσα κακὰ κάνει ὁ ἄνθρωπος μὲ τὴν ὑπόδειξη τοῦ σατανᾶ, δέχεται αὐτὸς καὶ ὄχι ὁ σατανᾶς τὴν τιμωρία, γιατί δὲν σύρθηκε μὲ τὴ βία, ἀλλὰ μὲ τὸ θέλημά του ὑπάκουσε στὴν κακία. Τὸ ἴδιο συμβαίνει καὶ μὲ τὸ ἀγαθό. Οὔτε πάλι ἡ Χάρη δεσμεύει μὲ ἀναγκαστικὴ δύναμη τὴ θέληση του ἀνθρώπου, ὥστε νὰ μὴ μπορεῖ νὰ κάνει κάτι διαφορετικό. Ἀλλὰ δίνει τὸ προβάδισμα στὸ αὐτεξούσιο γιὰ νὰ φανερωθεῖ ἡ θέληση τοῦ ἀνθρώπου ποὺ κλίνει, στὴν ἀρετὴ ἤ στὴν κακία;

3. Ὅπως τὸ σῶμα μολύνεται ὅταν ἔρθει σὲ συνάφεια μὲ ἄλλο σῶμα καὶ διαπράξει τὴν ἁμαρτία, ἔτσι καὶ ἡ ψυχὴ διαφθείρεται ὅταν δέχεται πονηροὺς καὶ ἀκάθαρτους λογισμοὺς καὶ συμφωνεῖ καὶ συγκατίθεται μὲ αὐτούς. Καὶ ὄχι μόνο τοὺς λογισμούς τῆς πονηρίας καὶ τῆς πορνείας, ἀλλὰ καὶ κάθε κακίας (π.χ. ἀπιστίας, δολιότητας, κενοδοξίας, ὀργῆς, φιλονεικίας κ.τ.ὅ). Αὐτὸ θὰ πεῖ νὰ καθαρίζουμε τὸν ἑαυτό μας ἀπὸ κάθε μολυσμὸ σαρκικὸ καὶ πνευματικό. Καὶ ὅπως ἐκεῖνος ποὺ διαφθείρει τὸ ναὸ τοῦ Θεοῦ, δηλαδὴ τὸ σῶμα, θὰ τὸν ἀφανίσει ὁ Θεός, κατὰ τὸν Ἀπόστολο, ἔτσι κι’ ἐκεῖνος ποὺ διαφθείρει τὴν ψυχὴ καὶ τὸν νοῦ μὲ τὸ νὰ συμφωνεῖ στὰ ἄτοπα, εἶναι ἄξιος νὰ τιμωρηθεῖ. Πρόσεξε τί λέει καὶ ἡ Γραφή· «Μὲ κάθε προσοχὴ φύλαγε τὴν καρδιά σου, γιατί ἀπ’ αὐτὸ θὰ ὁδηγηθεῖς στὴ ζωή».

3. Ὁ καθένας μας ὀφείλει νὰ ἐξετάσει ποιές εἶναι οἱ κλίσεις τῆς ψυχῆς μας. Ἄς διατηροῦμε λοιπὸν τὴν ψυχή μας καθαρὴ ἀπὸ πονηροὺς λογισμοὺς γιὰ νὰ ἔρθει μέσα μας ὁ καθαρὸς Θεὸς νὰ κατοικήσει. Γιατὶ αὐτὸς ὑποσχέθηκε ὅτι θὰ ἔρθει καὶ θὰ κατοικήσει μόνο στὶς καθαρὲς ψυχές, ποὺ ἀγαπᾶνε τὸ καλό.

Μελέτη 29
1. Ἐκεῖνος ποὺ περιμένει νὰ λάβει ἀπὸ τὸ Θεὸ τὸ σπόρο τῆς Χάριτος, πρέπει πρῶτα νὰ καθαρίζει τὴ γῆ τῆς καρδιᾶς του, ὥστε νὰ πέσει ὁ σπόρος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, γιὰ νὰ δώσει πολλαπλάσιους καρπούς. Ἄν δὲν γίνει πρωτύτερα αὐτὸ καὶ δὲν καθαρίσει τὸν ἑαυτό του ἀπὸ κάθε μολυσμὸ σαρκικὸ καὶ πνευματικό, εἶναι ἀκόμη σάρκα καὶ βρίσκεται μακριὰ ἀπὸ τὴν ἀληθινὴ ζωή.

2. Ἀπὸ ὅλες τὶς πλευρὲς πρέπει νὰ παρατηροῦμε τὰ τεχνάσματα καὶ τὰ κακούργα σχέδια τοῦ ἐχθροῦ. Διότι ὁ σατανᾶς φροντίζει καὶ γίνεται καὶ ἄγγελος φωτὸς ἀκόμη, ὥστε ὅλους νὰ τοὺς ὁδηγήσει στὴν ἀπώλεια. Ἔτσι ὁ σατανᾶς στοὺς προσευχομένους προξενεῖ ἔπαρση, στοὺς νηστεύοντας οἴηση, στοὺς ἀξιωθέντας Θείου Φωτὸς ἐμφανίζεται σὰν ἄγγελος φωτὸς, γιὰ νὰ τοὺς ρίξει στὴν πλάνη. Δηλαδὴ στοὺς πάντες τὰ πάντα μεταχειρίζεται, γιὰ νὰ τοὺς ὑποσκελίσει. Γι’ αὐτὸ μὲ πολλὴ προσοχὴ πρέπει νὰ φυλάγουμε τὴν καρδιά μας, νὰ μὴ πλανεθεῖ καὶ ἀντὶ κατοικητήριο τοῦ Θεοῦ γίνει κατοικητήριο τῶν δαιμόνων.

3. Γι’ αὐτὸ καὶ ἄν ἀκόμη κάνουμε ὅλα τὰ ἔργα τῆς ἀρετῆς νὰ τὰ ἀποδίδουμε στὸ Θεὸ καὶ ὄχι στὸν ἑαυτό μας. Ἔτσι καὶ τὸ ὅτι εἴμεθα ἄνθρωποι κι’ αὐτὸ εἶναι ἔργο τοῦ Θεοῦ. Γι’ αὐτὸ τὰ πάντα νὰ ἀποδίδουμε στὸ Θεὸ καὶ σ’ Αὐτὸν νὰ ἀναθέτουμε τὰ πάντα.

4. Ὅταν ἡ γυναίκα ἔρθει σὲ συμβίωση καὶ γάμο μὲ τὸν ἄνδρα, γίνεται κυρία ὄχι μόνο στὰ ὑπάρχοντα τοῦ ἄνδρα, ἀλλὰ καὶ στὸ ἴδιο του τὸ σῶμα. Ἔτσι καὶ ἡ ἀληθινὴ καὶ μυστικὴ γάμου κοινωνία τῆς νύμφης ψυχῆς μὲ τὸ Χριστό, καθιστᾶ αὐτὴν κυρία ὅλων τῶν ἀνεκφράστων θησαυρῶν Του. Γιατί, ὅταν ὁ Θεὸς γίνει δικός της, εἶναι φανερὸ ὅτι τὰ δικά του ὅλα εἶναι δικά της.

5. Ὅσο καιρὸ ὁ Ἰσραηλιτικός λαός εὐαρεστοῦσε τὸν Κύριο, τὸν ὁδηγοῦσε ἡ πύρινη στήλη καὶ ἡ νεφέλη καὶ ἡ Ἐρυθρὰ Θάλασσα τοῦ ἄνοιγε διάβαση καὶ πολλὰ ἄλλα θαυμαστὰ ἀπολάμβανε. Ὅταν ὅμως ἀπομακρυνόταν ἀπὸ την ἀγάπη Του, τότε παραδινόταν στοὺς ἐχθροὺς καὶ ὑποτασσόταν σὲ πικρὲς δουλείες. Τὸ ἴδιο συμβαίνει καὶ στὴν ψυχή, ἡ ὁποία μὲ τὴ Χάρη γνώρισε τὸ Θεό, καὶ ἀφοῦ πρῶτα καθαρίστηκε ἀπὸ πολλοὺς μολυσμούς, ἔπειτα ἔγινε καὶ ἄξια νὰ λάβει καὶ θεῖες δωρεές. Ἐπειδὴ ὅμως δὲν κράτησε ὥς τὸ τέλος τὴν πρέπουσα ἀγάπη στὸν οὐράνιο ἄνδρα της, ξέπεσε ἀπὸ τὴ ζωὴ τὴν κοντὰ στὸ Θεό. Γιατί, ὅπως γίνεται χαρὰ στὸν Οὐρανὸ -κατά τὰς Γραφάς γιά ἕνα ἁμαρτωλὸ ποὺ μετανοεῖ, ἔτσι γίνεται καὶ λύπη γιὰ μιὰ ψυχὴ ποὺ χάνει τὴν αἰώνια ζωή.
6. Ὅταν ἡ ψυχὴ κριθεῖ ἄξια νὰ λάβει τὴ Χάρη, τότε ὁ Θεὸς ἀκόμη περισσότερο τῆς δίνει χρήσιμα δῶρα, γνώση, φρόνηση καὶ διάκριση. Αὐτὰ δίνει ὁ Θεὸς εἰς τοὺς ζητοῦντας, γιὰ νὰ ζοῦν μὲ φόβο Θεοῦ καὶ νὰ μὴ κάνουν τίποτε, ποὺ δὲν εἶναι σύμφωνο μὲ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ.

Μελέτη 30
1. Ὅπως ἡ ἐνέργεια τῶν παθῶν, τοῦ σκότους καὶ τῆς ἁμαρτίας, θὰ κατοικήσει σὲ ἄνθρωπο ποὺ εἶναι γεμάτος ἀπὸ σαρκικὸ φρόνημα, ἔτσι καὶ ἡ ἐνέργεια τοῦ φωτεινοῦ πνεύματος θὰ κατοικήσει μέσα στὸν ἄνθρωπο ποὺ ἁγιάσθηκε. Ὁ νόμος τῆς Παλ. Διαθήκης ἦταν ἀδύνατο νὰ ἐφαρμοσθεῖ ἐξ αἰτίας τῆς ἀνθρώπινης ἀδυναμίας. Ὕστερα ὅμως ἀπὸ τὴν παρουσία τοῦ Χριστοῦ ἀνοίχθηκε ἡ θύρα τῆς Χάριτος σὲ ὅσους πίστεψαν ἀληθινὰ καὶ χορηγεῖται σ’ αὐτοὺς δύναμη Θεοῦ καὶ ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

2. Ἀλλὰ καὶ τώρα, ἡ ψυχὴ ποὺ δὲν ἀξιώθηκε νὰ ἔχει ἔνοικο τὸν Κύριο, οὔτε κατασκηνωμένη μέσα της τὴ δύναμη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, βρίσκεται ἀκόμη στὸ σκοτάδι. Σὲ κείνους ὅμως ποὺ ἐπιφοίτησε ἡ Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, σ’ αὐτοὺς ὁ Κύριος γίνεται σὰν ψυχή. Πόσο μεγάλη ἀγαθότητα ἔδειξε ὁ Θεὸς στὴν ἀνθρώπινη φύση, ποὺ τόσο εἶχε ταπεινώσει ἡ ἁμαρτία! Ἔτσι ὅταν ἡ ψυχὴ συζοῦσε μὲ τὴν κακία τῶν παθῶν, ἦταν ἕνα μ’ αὐτὴν καὶ δὲν μποροῦσε νὰ κάνει τὸ καλὸ ποὺ ἤθελε νὰ κάνει. Τώρα ὅμως ποὺ ἡ δύναμη καὶ Χάρη τοῦ Θεοῦ ἐπισκέφθηκε τὴν ψυχὴ καὶ τὴν ἁγίασε, ἔγινε ἕνα τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ καὶ τὸ θέλημα τῆς ψυχῆς.

3. Ἐκεῖνος λοιπὸν ποὺ θέλει νὰ γίνει μιμητὴς τοῦ Χριστοῦ καὶ υἱὸς τοῦ Θεοῦ,
γεννημένος ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, ὀφείλει νὰ ὑπομένει τὶς θλίψεις, δηλαδὴ τὶς σωματικὲς ἀσθένειες, ὕβρεις καὶ ὀνειδισμοὺς ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους καὶ ἐπιθέσεις δαιμόνων μὲ γενναιοψυχία καὶ καρτερία. Γιατὶ κατ’ οἰκονομία Θεοῦ παραχωρεῖται ἡ δοκιμασία τῶν θλίψεων, γιὰ νὰ φανερωθοῦν οἱ ψυχὲς ποὺ Τὸν ἀγαποῦν εἰλικρινά· «Παιδί μου, ἄν ἔρχεσαι νὰ ὑπηρετήσεις τὸν Κύριο, ἐτοίμασε τὴν ψυχή σου γιὰ πειρασμούς» καὶ «ὅλα ὅσα σοῦ ἔρχονται δέξου τα σὰν καλά, γνωρίζοντας ὅτι χωρὶς νὰ θέλει ὁ Θεὸς τίποτα δὲν γίνεται», λέει ἡ Ἁγία Γραφή. Οὐδέποτε ὅμως ὁ Θεὸς ἄφησε τὴν ψυχὴ ποὺ ἐλπίζει σ’ Αὐτὸν νὰ καταβληθεῖ ἀπὸ τοὺς πειρασμοὺς καὶ ν’ ἀπελπισθεί. Γνωρίζει ὁ Θεὸς τὸ βάρος τῶν θλίψεων, ποὺ μπορεῖ νὰ σηκώσει μιὰ ψυχὴ γιὰ νὰ γίνει δόκιμη καὶ κατάλληλη γιὰ τὴ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν.

4. Μερικὲς ψυχές, ἄν καὶ ἔλαβαν τὴ Θεία Χάρη καὶ ἔνοιωσαν τὴ γλυκύτητα καὶ τὴν ἀνάπαυση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἐπειδὴ ὅμως ἀκόμη δὲν δοκιμάστηκαν ἀπὸ τὰ πονηρὰ πνεύματα μὲ διάφορες θλίψεις, ἐξακολουθοῦν νὰ εἶναι νήπιες, καὶ δὲν εἶναι ἀκόμη κατάλληλες γιὰ τὴ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν. Ὥστε καὶ οἱ πειρασμοὶ καὶ οἱ θλίψεις γιὰ τὸ συμφέρον στέλνονται στοὺς ἀνθρώπους, νὰ κάνουν τὴν ψυχὴ πιὸ γνήσια καὶ πιὸ στερεή. Καὶ ἄν αὐτὴ ὑπομείνει μέχρι τέλους μὲ τὴν ἐλπίδα της στὸν Κύριο, εἶναι ἀδύνατο νὰ μὴ λυτρωθεῖ ἀπὸ τὰ πάθη τῆς κακίας καὶ ν’ ἀξιωθεῖ τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν.

Μελέτη 31
1. Οἱ ἅγιοι Μάρτυρες, ἀφοῦ ὑπέφεραν πολλὰ βασανιστήρια καὶ ἔδειξαν καρτερία μέχρι τὸ θάνατο, ἔγιναν ἄξιοι γιὰ τὰ στεφάνια καὶ τὴ δόξα. Καὶ ὅσο περισσότερα καὶ σκληρότερα ἦταν τὰ βάσανα ποὺ ὑπέφεραν, τόση περισσότερη δόξα καὶ παρρησία ἀπέκτησαν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. Κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο καὶ οἱ ψυχὲς ποὺ παραδόθηκαν σὲ διάφορες θλίψεις (εἴτε ἐξ ἀνθρώπων, εἴτε ἐκ σωματικῶν ἀσθενειῶν), ἄν κάνουν μέχρι τέλους ὑπομονὴ καὶ δὲν γογγύσουν, θὰ ἀξιωθοῦν τὰ ἴδια στεφάνια καὶ τὴν ἴδια παρρησία μὲ τοὺς Μάρτυρες. Καὶ ὅλα αὐτὰ ὄχι μόνο στὸ μέλλον θὰ ἀπολαύσουν ἀπὸ τὸ Θεό, ἀλλὰ καὶ ἐδῶ θὰ ἀξιωθοῦν τὴν παρηγορία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος!

2. Ἐπειδὴ ὁ δρόμος ποὺ ὁδηγεῖ στὴν οὐράνια ζωὴ εἶναι ὁμολογουμένως στενὸς καὶ γεμάτος θλίψεις, καὶ εἶναι λίγοι ἐκεῖνοι ποὺ τὸν βαδίζουν, γι’ αὐτὸ πρέπει γιὰ χάρη τῆς ἐλπίδας τοῦ Οὐρανοῦ νὰ ὑπομένουμε σταθερὰ κάθε δοκιμασία τοῦ πονηροῦ. Τὰ παθήματα τοῦ καιροῦ τούτου δὲν ἰσοσταθμίζουν τὴ δόξα ποὺ μέλλει νὰ μᾶς δοθεῖ!
Γιατί, ὅταν ἤμαστε στὸν κόσμο, δὲν μᾶς ἔβρισκαν τόσοι πειρασμοί, ἀλλὰ τώρα ποὺ ἤρθαμε νὰ ὑπηρετήσουμε τὸ Θεὸ;
Τοῦτο συμβαίνει ἐπειδὴ φθονεῖ ὁ ἐχθρὸς τὴν ἀνταπόδοση, ποὺ ἐλπίζουμε ἀπὸ τὸν Θεό. Καὶ θέλει νὰ βάλει μέσα στὶς ψυχές μας τὴ χαύνωση καὶ τὴ ραθυμία, γιὰ νὰ μὴ ζήσουμε εὐάρεστα στὸ Θεὸ καὶ ἀξιωθοῦμε τὴ Βασιλεία Του. Ἄς θυμηθοῦμε ὅτι καὶ Ἐκεῖνος ἔτσι πέρασε σ’ αὐτὸν τὸν κόσμο, ὑβριζόμενος, διωκόμενος, ἐμπαιζόμενος καὶ τέλος θανατώθηκε μὲ ἀτιμωτικὸ τρόπο ἐπάνω στὸ Σταυρό.

3. Ἄν θέλουμε νὰ ὑποφέρουμε μὲ εὐκολία τὴν κάθε θλίψη καὶ τοὺς πειρασμούς, ἄς ἔχουμε ἐμπρὸς στὰ μάτια μας πάντοτε τὸ θάνατο γιὰ Χάρη τοῦ Χριστοῦ μας. Τέτοια ἐντολὴ ἔχουμε, νὰ σηκώνουμε τὸ σταυρό μας καὶ νὰ τὸν ἀκολουθοῦμε πρόθυμοι καὶ ἕτοιμοι γιὰ τὸ θάνατο. Γιατὶ ἐκεῖνος, ποὺ ἐπιθυμεῖ νὰ πεθάνει γιὰ τὸ Χριστό, καθόλου δὲν θὰ δυσκολευτεῖ στὰ ἐπίπονα καὶ λυπηρά. Καὶ ὅποιος θέλει νὰ γίνει κληρονόμος τοῦ Χριστοῦ, πρέπει νὰ ἐπιθυμεῖ καὶ τὰ πάθη Του μὲ ζῆλο.

4. Πρέπει λοιπὸν καὶ χωρὶς νὰ θέλουμε, νὰ σπρώχνουμε τὸν ἑαυτό μας στὴν ἀρετή: Στήν ἀγάπη, ὅταν στερούμεθα ἀγάπης. Στήν πραότητα, ὅταν αὐτὴ μᾶς λείπει. Στὸ νὰ ἔχουμε συμπαθὴ καὶ φιλάνθρωπη καρδιά. Στήν προσευχή, ὅταν δὲν ἔχουμε πνευματικὴ προσευχή. Βλέποντας ὁ Θεὸς τὸν ἀγῶνα ν’ ἀποκτήσουμε τὰ πιὸ πάνω ἔρχεται βοηθὸς καὶ μᾶς δίνει καὶ μᾶς γεμίζει μὲ ὅλους τοὺς καρποὺς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἐπίσης στὸ νὰ μὴ κατηγορεῖ κανένα, νὰ μὴ κατακρίνει, νὰ μὴ ὑπερηφανεύεται. Ὅλα αὐτὰ γίνονται εὔκολα ὅταν ἐνωθοῦμε καὶ ἔλθει καὶ κατοικήσει μέσα μας ὁ Κύριος, ποὺ εἶναι τὸ κινοῦν καὶ τὸ αἴτιον ἐκπληρώσεως κάθε καλοῦ καὶ κάθε ἀρετῆς, ὅπως μᾶς τὸ εἶπε• «Χωρὶς ἐμοῦ, δὲν μπορεῖτε νὰ κάνετε τίποτε».

Μελέτη 32
. Μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι ἡ κατοικία καὶ ἡ ἀνάπαυση τοῦ ἀγαθοῦ Πνεύματος εἶναι ἡ ταπεινοφροσύνη, ἡ ἀγάπη, ἡ πραότητα καὶ ὅλες οἱ ἄλλες ἐντολές τοῦ Χριστοῦ μας. Ἐκεῖνος ποὺ θέλει νὰ φτάσει μέσω ὅλων αὐτῶν στὴν τελειότητα, ἄς κάνει σύντροφό του τὴν πρώτη ἀρετή, τὴν Προσευχή. Μὲ αὐτὴ ἀποκτᾶ ὅλες τὶς ἀρετὲς καὶ τὴ μητέρα τους, ποὺ εἶναι ἡ Ταπεινοφροσύνη. Γιατὶ ὁ ταπεινός δὲν πέφτει ποτέ. Ποῦ δηλαδὴ νὰ πέσει ἐκεῖνος ποὺ ἔχει τὸν ἑαυτό του κάτω ἀπ’ ὅλους; Ὥστε ἡ ὑψηλοφροσύνη εἶναι μεγάλη κατάπτωση, ἐνῶ ἀντίθετα μεγάλη ἐξύψωση καὶ μεγάλο ἀξίωμα εἶναι ἡ ταπεινοφροσύνη.

2. Ἐπειδὴ δὲν εἶναι μόνον ἡ φτώχεια καὶ ἡ ἀφάνεια, ἀλλὰ παρόμοια καὶ ὁ πλοῦτος καὶ ἡ τιμὴ γίνονται πειρασμοὶ γιὰ τὴν ψυχή. Καὶ αὐτὴ ἡ παρηγορία καὶ ἀνάπαυση, μὲ τὴν ὁποία γεμίζει τὴν ψυχὴ ἡ Χάρη εἶναι πολὺ εὔκολο νὰ τῆς γίνει πειρασμὸς καὶ ἐμπόδιο, προξενώντας τὴ χαύνωση καὶ τὴν ἀδιαφορία. Στὸν ἀμελὴ καὶ φτωχὸ στὴν πίστη καὶ νήπιο στὸ φρόνημα ὅλα γίνονται ἐμπόδιο γιὰ τὴν αἰώνια ζωή.
Δηλαδὴ τὰ λυπηρὰ καὶ ἐπίπονα, ἀσθένειες, φτώχεια καὶ ἀσημότητα ἤ καὶ τὰ ἀντίθετα, πλοῦτος, δόξα καὶ ἔπαινοι ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους, μαζὶ μὲ τὸν ἀφανὴ πόλεμο τοῦ πονηροῦ. Ἔτσι κατὰ τὸν θεῖο Ἀπόστολο «γιά ὅσους ἀγαποῦν τὸ Θεό, ὅλα συνεργοῦν στὴν ἀπόκτηση τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ».

3. Τὸ τέλειο Μυστήριο τοῦ Χριστιανισμοῦ γίνεται γνωστὸ μὲ τὴν πεῖρα σὲ κάθε πιστὴ ψυχὴ διά μέσου Θείας ἐνεργείας, ἡ ὁποία εἶναι ἡ ἔλλαμψη τοῦ ἐπουρανίου φωτὸς μὲ τὴ δύναμη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Λέει ὁ Θ. Ἀπόστολος: «Ὅλοι ἐμεῖς -ὅσοι γεννηθήκαμε ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα μὲ τέλεια πίστη- μὲ ἀκάλυπτο τὸ πρόσωπο τῆς ψυχῆς κοιτάζουμε σὰν σὲ καθρέπτη τὴ λαμπρότητα τοῦ Κυρίου καὶ μεταμορφωνόμαστε σ’ αὐτὴ τὴ λαμπρὴ εἰκόνα Του, ἀνεβαίνοντας ἀπὸ λαμπρότητα σὲ λαμπρότητα μὲ τὴν ἐνέργεια τοῦ Πνεύματος, τὸ Ὁποῖο εἶναι ὁ Κύριος». Τώρα ὅμως πιστεύουμε ὅτι μὲ τὴν ἔλλαμψη τοῦ Πνεύματος ἀφαιρεῖται τὸ σκοτεινὸ κάλυμμα τῆς ψυχῆς, ἀπὸ τὶς πραγματικὰ πιστὲς καὶ ἄξιες ψυχὲς. Γι’ αὐτὸ ἦλθε στὴ γῆ μας ὁ Χριστὸς καὶ εὐδόκησε νὰ φτάσουν σὲ μέτρα ἁγιότητος ἐκεῖνοι ποὺ πιστεύουν ἀληθινά.

4. Αὐτὴ ἡ ἔλλαμψη τοῦ Πνεύματος δὲν εἶναι μόνο σὰν μιὰ ἀποκάλυψη νοημάτων καὶ φωτισμὸς τῆς Χάριτος, ἀλλὰ μιὰ βέβαιη καὶ ἀδιάκοπη ἔλλαμψη ὑποστατικοῦ φωτὸς μέσα στὶς ψυχὲς. Λέει ἡ Ἁγία Γραφή• «Ὁ Θεός, ποὺ εἶπε νὰ λάμψει φῶς ἀπὸ τὸ σκοτάδι, Αὐτὸς ἔλαμψε μέσα στὶς καρδιές μας καὶ μᾶς φώτισε νὰ γνωρίσουμε τὴ δόξα τοῦ Χριστοῦ» καὶ «φώτισε τὰ μάτια μου, γιὰ νὰ μὴ κοιμηθῶ γιὰ θάνατο». Δηλαδή, ὅταν χωρισθεῖ ἡ ψυχὴ ἀπὸ τὸ σῶμα, νὰ μὴ βρεθεῖ σκοτισμένη ἀπὸ τὸ κάλυμμα τοῦ θανάτου τῆς κακίας. «Ξεσκέπασε κι ἄλλο τὰ μάτια μου, γιὰ νὰ δῶ τὰ θαυμάσια τοῦ νόμου Σου». Καὶ «στεῖλε μου τὸ Φῶς Σου καὶ τὴν ἀλήθειά Σου. Αὐτὰ θὰ μὲ ὁδηγήσουν καὶ θὰ μὲ φέρουν στὸ Ἅγιο Ὄρος Σου καὶ στὸ ναό Σου». «Ἔλαμψε πάνω μας τὸ Φῶς τοῦ προσώπου Σου, Κύριε».

Μελέτη 33
1. Ἐπίσης καὶ τὸ φῶς ποὺ ἔλαμψε στὸν μακάριο Παῦλο στὸ δρόμο τῆς Δαμασκοῦ, μὲ τὸ ὁποῖο ὑψώθηκε ὥς τὸν τρίτο οὐρανὸ καὶ ἄκουσε ἀλάλητα μυστήρια, δὲν ἦταν κάποιος φωτισμὸς νοημάτων καὶ γνώσεως. Ἦταν ὑποστατικὴ μέσα στὴν ψυχὴ ἔλλαμψη τῆς δυνάμεως τοῦ ἀγαθοῦ Πνεύματος. Τήν ὑπερβολικὴ λαμπρότητα αὐτοῦ τοῦ φωτὸς δὲν μπόρεσαν ν’ ἀντέξουν τὰ σαρκικά μάτια καὶ τυφλώθηκαν. Μὲ αὐτὸ τὸ φῶς ἀποκαλύπτεται κάθε γνώση καὶ γνωστοποιεῖται ἀληθινὰ ὁ Θεὸς στὴν ἄξια καὶ ἀγαπώμενη ἀπὸ Αὐτὸν ψυχή.

2. Κάθε ψυχὴ ποὺ μὲ τὴ δική της ἐπιμέλεια καὶ πίστη ἀξιώθηκε νὰ ντυθεῖ ἀπὸ ἐδῶ τελείως τὸ Χριστὸ μὲ τὴν ἐσωτερικὴ πληροφορία τῆς Χάριτος, μυεῖται ἀπὸ τώρα στὴ γνώση ὅλων τῶν οὐρανίων μυστηρίων. Κατὰ δὲ τὴ μεγάλη ἡμέρα τῆς ἀναστάσεως, καὶ τὸ σῶμα της θὰ συνδοξασθεῖ μὲ τὴν ἴδια δόξα καὶ θὰ ἁρπαγεῖ στοὺς Οὐρανοὺς ἀπὸ τὸ Πνεῦμα. Ὁπότε θὰ ἀξιωθεῖ νὰ γίνει ὅμοιο μὲ τὸ δοξασμένο σῶμα τοῦ Χριστοῦ μας καὶ ἔτσι θὰ κληρονομήσει καὶ τὴν αἰώνια χαρὰ στὴ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν, μαζὶ μὲ τὸ Δεσπότη Χριστό μας.

3. Ἡ Θεὸμορφη εἰκόνα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ποὺ ἔχουν οἱ ἅγιοι κατὰ κάποιο τρόπο, σὰν τυπωμένη ἀπὸ τώρα μέσα τους, θὰ κάνει τότε καὶ τὸ σῶμα ἐξωτερικὰ Θεὸμορφο καὶ οὐράνιο. Στοὺς ἁμαρτωλούς, ἀλλοίμονο, τὸ σκοτεινὸ κάλυμμα τοῦ κοσμικοῦ πνεύματος ποὺ τύλιξε τὴν ψυχή τους καὶ μὲ τὰ πάθη ἔκανε τὸ νοῦ τους σκοτεινό, θὰ παρουσιάσει τότε καὶ τὸ σῶμα σκοτεινὸ καὶ γεμάτο ἀπὸ κάθε λογῆς ντροπή.

4. Μετά τὴν παράβαση ἡ ἀγαθότητα τοῦ Θεοῦ κατεδίκασε σὲ θάνατο τὸν Ἀδάμ. Ἦρθε πρῶτα ὁ θάνατος στὴν ψυχή του καὶ ἀκολούθησε ὁ σωματικὸς θάνατος μετὰ 930 χρόνια. Ἔτσι καὶ τώρα ὁ Θεὸς μὲ τὸ σταυρικὸ θάνατο τοῦ Σωτήρα Χριστοῦ συμφιλιώθηκε μὲ τὸν ἄνθρωπο, ποὺ ἀληθινὰ πίστεψε καὶ ξαναζωντάνεψε τὴν ψυχή του γιὰ νὰ ξαναζωντανέψει καὶ νὰ ντύσει μ’ ἀθάνατη καὶ ἄφθαρτη δόξα τὸ σῶμα του.
5. Γιατί, ὅπως λέει ὁ μακάριος Παῦλος, ἡ στέρεη τροφὴ εἶναι γιὰ τοὺς τελείους, οἱ ὁποῖοι ἔχουν γυμνασμένα τὰ πνευματικὰ αἰσθητήρια, στὸ νὰ διακρίνουν τὸ καλὸ καὶ τὸ κακό. Ἀλλὰ καὶ ὁ Θεῖος Πέτρος λέει. «Καὶ σεῖς, ἔχοντας τὰ λόγια τῶν Προφητῶν, καλά θὰ κάνετε νὰ τὰ προσέχετε, γιατί εἶναι σὰν λυχνάρι ποὺ φέγγει στὸ σκοτάδι, ὥσπου νὰ χαράξει ἡ μέρα καὶ ν’ ἀνατείλει στὶς καρδιές σας ὁ αὐγερινός». Ἀλλὰ οἱ πολλοὶ δὲν διαφέρουν διόλου ἀπὸ ἐκείνους ποὺ βαδίζουν τὴ νύχτα χωρὶς κανένα φῶς καὶ χωρὶς τὴν παραμικρὴ ἀκτίνα. Χωρὶς δηλαδὴ κάποιο Θεϊκὸ λόγο νὰ φωτίζει τὶς ψυχὲς τους, ὥστε σχεδόν νὰ μοιάζουν μὲ τυφλούς. Αὐτοὶ εἶναι οἱ ὁλότελα δεμένοι μὲ τὰ δεσμὰ τῆς ὕλης καὶ τὶς βιοτικὲς ἁλυσίδες. Καὶ οὔτε ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ τοὺς συγκρατεῖ, οὔτε κανένα ἀγαθὸ ἔργο κάνουν. Γιατί, ὅσοι ἀπὸ ἐκείνους ποὺ ζοῦν μέσα στὸν κόσμο κρατοῦν τὴν πίστη καὶ τὸ φόβο τοῦ Θεοῦ, αὐτοὶ δὲν τυλίγονται ὁλότελα στὸ σκοτάδι. Γι’ αὐτὸ καὶ μποροῦν νὰ ἔχουν ἐλπίδα σωτηρίας.

Μελέτη 34
1. Ὅπως οἱ ἄνθρωποι στὸν κόσμο μαζεύουν τὸν πλοῦτο ἀπὸ διάφορες ἐργασίες, τὸ ἴδιο συμβαίνει καὶ στὰ πνευματικά. Ἄλλοι μαζεύουν τὸν ἐπουράνιο πλοῦτο ἀπὸ διάφορα χαρίσματα, μὲ τὴ Χάρη τοῦ Θεοῦ, ποὺ μᾶς δόθηκε. Ἄλλοι ἀπὸ διάφορες ἀσκήσεις καὶ διάφορες πνευματικὲς ἐργασίες, ποὺ γίνονται μόνο γιὰ τὸ Θεό.

2. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος καταπάτησε τὴν ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ καὶ ξέπεσε ἀπὸ τὴ ζωὴ τοῦ Παραδείσου, ἐπακολούθησε τὸ δέσιμό του μὲ δύο ἁλυσίδες. Ἡ μία εἶναι ὁ δεσμὸς τῶν βιοτικῶν φροντίδων καὶ τῶν σαρκικῶν ἡδονῶν, ὅπως εἶναι ὁ πλοῦτος, ἡ δόξα, ἡ φιλία, ἡ γυναίκα, τὰ παιδιά, οἱ συγγενείς, ἡ πατρίδα, τὰ κτήματα καὶ γενικά ὅλα τὰ ὁρατά. Ἡ ἄλλη ἁλυσίδα εἶναι ἀόρατη καὶ ἐσωτερική. Εἶναι δηλαδὴ δεμένη ἡ ψυχὴ μὲ σκοτεινὰ δεσμὰ ἀπὸ τὰ πονηρὰ πνεύματα, ἐξαιτίας τῶν ὁποίων οὔτε τὸ Θεὸ ν’ ἀγαπήσει μπορεῖ, οὔτε νὰ πιστέψει, οὔτε νὰ προσευχηθεῖ, ὅπως θέλει. Γιατὶ μετὰ τὴν παράβαση τοῦ Ἀδὰμ ὅλοι μας συναντᾶμε μέσα μας ἀντίσταση σὲ κάθε καλὸ καὶ θεϊκὸ ἔργο. Αὐτὴ τὴν ἀντίσταση καὶ τὸν πόλεμο μὲ τὴ Χάρη καὶ τὴ δύναμη τοῦ Χριστοῦ μποροῦμε νὰ τὴν καταργήσουμε. Χωρὶς ὅμως τὴ βοήθεια τοῦ Θεοῦ, εἶναι ἐντελῶς ἀδύνατο νὰ λυτρώσει κανεὶς τὸν ἑαυτό του, ὥστε νὰ ἐλευθερωθεῖ ἀπὸ τὴν πάλη τῶν λογισμών.

3. Ἀρκεῖ νὰ λύσει κανεὶς τὸν ἑαυτό του ἀπὸ ὅλα τὰ ὁρατὰ καὶ ν’ ἀρχίσει νὰ παραμένει κοντὰ στὸν Κύριο, γιὰ νὰ μπορέσει νὰ ἀντιληφθεῖ τὴ διαρκὴ ἐσωτερικὴ πάλη τῶν παθῶν καὶ τὸν ἀόρατο πόλεμο ποὺ εἶναι μέσα μας. Ἄν δὲν γίνουν αὐτὰ καὶ δὲν προσκολληθοῦμε ὁλωσδιόλου στὸ Θεὸ κινδυνεύουμε, ἐνῶ ἔχουμε τραύματα καὶ κρυφὰ πάθη, νὰ νομίζουμε ὅτι εἴμαστε ὑγιεῖς καὶ ὄχι ἄρρωστοι. Ἐκεῖνος ὅμως ποὺ περιφρονεῖ τὴν ἐπιθυμία καὶ τὴ δόξα, βλέπει τὰ πάθη του καὶ μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Θεοῦ μπορεῖ καὶ νὰ τὰ νικήσει.

4. Χίλιους δυὸ τρόπους μηχανεύεται ὁ σατανᾶς γιὰ νὰ μᾶς ἀποσπάσει ἀπὸ τὴν ἐλπίδα καὶ ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ μας. Ἤ φέρνει θλίψεις ψυχικές ἤ λογισμοὺς ἀκάθαρτους, γιὰ νὰ μᾶς ὁδηγήσει σὲ χαύνωση καὶ ἀπελπισία ὅτι δὲν ὑπάρχει γιὰ μᾶς σωτηρία. Ἀλλὰ ὅσο ὁ πονηρός ρίχνει τὰ πεπυρωμένα βέλη του ἐναντίον μας, τόσο περισσότερο πρέπει νὰ φουντώνει μέσα μας ἡ ἐλπίδα στὸ Θεό, ποὺ θέλει νὰ δοκιμάζει τὶς ψυχές, ποὺ ἔχουν θεῖο ἔρωτα, γιὰ νὰ φανεῖ ἄν τὸν ἀγαποῦν ἀληθινά.

5. Σκέψου τώρα τὸ ἑξῆς: Ἔστω ὅτι μπορεῖς νὰ γίνεις μοναδικὸς βασιλιὰς σ’ ὅλη τὴ γῆ καὶ νὰ ἐξουσιάζεις μόνος σου ὅλους τοὺς θησαυροὺς τῆς οἰκουμένης. Ἄς ποῦμε ἀκόμη ὅτι ἡ ἀρχὴ τῆς βασιλείας σου συμπίπτει μὲ τὴν ἀρχὴ τῆς δημιουργίας τῶν ἀνθρώπων καὶ τὸ τέρμα της μὲ τὴ συντέλεια, ὅταν αὐτὰ τὰ ὁρατὰ καὶ ὅλος ὁ κόσμος θὰ ἀλλὰξουν καὶ θὰ μεταποιηθοῦν. Πές μου λοιπὸν τώρα, ἄν ἦταν νὰ διαλέξεις, θὰ προτιμοῦσες αὐτὴ τὴν ἐπίγεια βασιλεία, ἀντὶ τῆς ἀληθινῆς καὶ σταθερῆς, ποὺ δὲν ἔχει ἀπολύτως τίποτε τὸ παροδικὸ καὶ φθαρτό; Ἐγὼ θ’ ἀπαντοῦσα πῶς ὄχι, ἄν βέβαια ἔκρινες σωστὰ καὶ σκεφτόσουν καλὰ τὸ συμφέρον σου.
Γιατὶ λέει καὶ ὁ Κύριος. «Τί θὰ ὡφεληθεῖ ὁ ἄνθρωπος, ἄν κερδίσει ὁλόκληρο τὸν κόσμο, χάσει ὅμως τὴν ψυχή του;». Καὶ ξέρουμε ὅτι γιὰ τὴν ψυχὴ δὲν ὑπάρχει κανένα ἀντάλλαγμα. Ἀφοῦ καὶ ἀπὸ ὅλο τὸν κόσμο καὶ ἀπὸ τὴν κοσμικὴ βασιλεία, αὐτὴ μόνη της ἡ ψυχὴ ἔχει πολὺ μεγαλύτερη ἀξία, πόσο περισσότερο βέβαια ἡ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν.
Λέμε ὅτι ἔχει μεγαλύτερη ἀξία ἡ ψυχή, γιατί σὲ κανένα ἄλλο ὄν δὲν εὐαρεστήθηκε ὁ Θεὸς νὰ δώσει τὴν ἕνωση καὶ τὴν κοινωνία μὲ τὸ Πνεῦμα Του! Οὔτε στὸν οὐρανό, οὔτε στὸν ἥλιο, οὔτε στὴ σελήνη, οὔτε στ’ ἄστρα, οὔτε στὴ θάλασσα, οὔτε στὴ γῆ, οὔτε σὲ ἄλλο δημιούργημα ἀπ’ ὅσα βλέπουμε, παρὰ μόνο στὸν ἄνθρωπο, τὸν ὁποῖον ἠγάπησε ἀπὸ ὅλα τὰ κτίσματα. Εἶναι λοιπὸν ἀπόλυτη ἀνάγκη νὰ προστρέξουμε στὸν Θεό, νὰ ἐξαρτήσουμε ἀπὸ Αὐτὸν τὸν ἑαυτό μας, νὰ σταυρωθοῦμε ψυχικὰ καὶ σωματικὰ καὶ νὰ πορευόμαστε σύμφωνα μὲ ὅλες τὶς ἅγιες ἐντολές Του.

6. Ἄς εἶναι. Ἄραγε σοῦ φαίνεται δίκαιο, τὴ φθαρτὴ τούτη δόξα καὶ τὴν προσωρινὴ βασιλεία καὶ τὰ λοιπὰ πρόσκαιρα νὰ τὰ ἀποκτοῦν ὅσοι τὰ ἐπιθυμοῦν μὲ πολλοὺς κόπους καὶ ἱδρῶτες, ἐνῶ τὸ νὰ βασιλεύει κανεὶς αἰώνια μὲ τὸ Χριστὸ καὶ νὰ ἐπιτύχει τὰ ἀνεκλάλητα ἐκεῖνα ἀγαθὰ πρέπει νὰ κατορθώνεται χωρὶς κόπους;

7. Ποιά εἶναι ἡ οἰκονομία τῆς παρουσίας τοῦ Χριστοῦ; Ἡ ἐπιστροφὴ καὶ ἡ ἀποκατάσταση τῆς ἀνθρώπινης φύσεως στὸν ἑαυτό της. Ὁ Χριστὸς δηλαδὴ ἔδωσε πάλι στὴν ἀνθρώπινη φύση τὸ ἀξίωμα τοῦ πρωτόπλαστου Ἀδάμ, καὶ ἀκόμη -ὤ θεϊκὴ καὶ ἀληθινὰ μεγάλη χάρη!- τῆς δώρησε τὴν οὐράνια κληρονομία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος! Καὶ ἀφοῦ τὴν ἔβγαλε ἀπὸ τὴ φυλακὴ τοῦ σκότους, τῆς ἔδειξε τὸ δρόμο καὶ τὴ θύρα τῆς ζωῆς, ἀπὸ τὰ ὁποῖα, ὅταν ἔρθει καὶ χτυπήσει, μπορεῖ νὰ μπεῖ μέσα στὴ βασιλεία Του. Γιατὶ λέει• «Ζητᾶτε καὶ θὰ σᾶς δοθεῖ, χτυπᾶτε, καὶ θὰ σᾶς ἀνοιχτεῖ». Ἔτσι ἡ ψυχὴ ἀξιώνεται, ἐὰν τὸ θελήσει νὰ ἔχει τὸ Χριστὸ νυμφίο καὶ σύνοικο, μὲ τὴν κοινωνία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Tί ἀνέκφραστη ἀγάπη τοῦ Κυρίου πρὸς τὸν ἄνθρωπο, ποὺ τὸν ἔπλασε κατ’ εἰκόνα Του!.
Τέλος καὶ τῷ Θεῷ δόξα καὶ κράτος εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.